Презентация по КРК "Чувашская посуда"

• 1 слайд

• 2 слайд

  САВĂТ-САПА
  Презентацие Комсомольски районĕнчи Асанкасси вăтам шкулĕнче
  тăван ен культурине вĕрентекен
  Катмакова Людмила Алексеевна хатĕрленĕ
  

• 3 слайд

  Урок тĕллевĕсем:
  Чăваш халăхěн алěç культурипе паллашасси;
  Савăт-сапа тытăмне тата ăна мĕнле материалтан тунине пăхса тухасси.
  Тăван халăх культурине юратас туйăма аталантарасси.
  
  
  

• 4 слайд

  Европăра пурăнакан халăхсем апата кашăкпа çинĕ
  
  
  
  
  Хĕвел тухăçĕнчи халăхсем – пĕчĕк йывăç патаксемпе
  
  

• 5 слайд

• 6 слайд

  ТĂМ САВĂТ-САПА
  

• 7 слайд

  Тăм савăт-сапа тунă чух чăвашсен мăн аслашшĕсем 1500 çул каяллах алăпа е урапа ĕçлемелли ятарлă ĕç хатĕрĕсемпе усă курнă
  Хальхи ĕç хатĕрĕсем
  Ы х
  т а
  т л
  и ă
  х
  с
  е
  н
  
  

• 8 слайд

  Тăм япаласем ăсталама ятарлă тăмпа усă курнă.
  Малтан тăма шыва ярса пĕр талăк тытнă. Унтан ăна урапа таптаса çăрнă, çÿп-çап, вĕтĕ чул катăкĕсем пулсан илсе пăрахнă. Çăрнă хыççăн унта вĕтетнĕ хăйăр чулĕ хушнă. Çакăн хыççăн алăпа е урапа ĕçлеттермелли ĕç хатĕрĕпе усă курса савăтсем ăсталанă. Сентре çине типĕтме лартнă.
  Тăм савăтсене хĕртме юхан шыв хĕрринче е çырмара çĕр кăмака тунă. Кăмака икĕ пайран тăнă. Аялти пайĕнче вут чĕртнĕ, çÿлти пайне типшĕрнĕ савăтсене хĕртме лартнă. Кăмакари температура ытлашши ÿссе каясран тата хăвăрт чакасран асăрхасах тăнă. Чĕрĕ вут çунтарнă. Температура кирлĕ шая çитсен кăмакана йĕри-тавра тăмпа сĕрсе лартнă. Икĕ талăкран пĕчĕк шăтăк тунă, ăна майĕпен пысăклатса пынă. Юлашкинчен хĕртнĕ савăтсене кăмакаран кăларнă.
  

• 9 слайд

• 10 слайд

  Мăн асаттесем савăт-сапана ытларах çăка йывăçĕнчен тунă.
  Çăка – çемçе, çирĕп йывăç, хуппи айĕнче сарă тĕслĕ.
  Унсăр пуçне йăмраран, ăвăсран, юманран тата хурăнтан та савăт-сапа ăсталанă.
  

• 11 слайд

  Алтса тунă савăтсем
  Сăра алтăрĕ
  Кашăк
  Куркасем
  Çăпаласем
  Çăмарта хумалли турилкке, варрине тăвар хунă
  Турилкке
  Ку турилкке çине
  чуста хăпарма хунă
  Çăнăх такани
  

• 12 слайд

  Кĕртсе лартнă тĕплĕ, алтса тунă савăтсем
  Уйран çÿпçи
  Пир, кĕпе-йĕм
  упрамалли çÿпçе
  Чĕрес
  

• 13 слайд

  Хурăн хуппинчен тунă савăтсем
  Кăмпа-çырла
  пуçтармалли пурак
  Хальхисем:
  Хурăн хуппинчен савăтсем тунă чухне çилĕмпе усă курман
  Чăкăт кăшăлĕ
  

• 14 слайд

  Пушăтран, хулăран, хăмăшран,хурăн хуппинчен авса-çыхса тунă савăтсем
  

• 15 слайд

  Хăмасенчен пуçтарса тунă савăт-сапа
  Хальхисем:
  Пичке
  Катка
  

• 16 слайд

  МЕТАЛЛ САВĂТ-САПА
  Кăмкан
  Çатма
  Хурансене хăлхаллă тăвасси
  пăлхарсенченех пуçланнă
  

• 17 слайд

  ТИР-СĂРАНТАН ÇĚЛЕСЕ ТУНĂ САВĂТСЕМ
  Уртмах
  Пĕтре
  Енчĕк
  Хальхисем:
  

• 18 слайд

  1. Соедини соответствующие рисунки стрелками.
  

• 19 слайд

  Ложка напоминает руку человека.
  Две палочки – отражение двух пальцев
  человека, которыми берется пища.
  Правильный ответ:
  

• 20 слайд

  2. Используя текст (с. 170 учебника), ответить на вопросы
  От чего зависит цвет глиняной посуды?
  
  2. Из какого материала чаще изготавливали посуду кочевники? Почему?
  
  3. Какие приспособления использовали чуваши для изготовления глиняной посуды?
  

• 21 слайд

  Правильный ответ:
  Цвет глиняной посуды зависит от сорта глины и дополнительных веществ, с которыми смешивали ее.
  Кочевые народы изготавливали посуду из кожи. Такую посуду можно было складывать, а при необходимости развертывать и наполнять жидкостью.
  Для изготовления глиняной посуды чуваши использовали ручные и ножные гончарные круги.
  

• 22 слайд

  6. Поставьте около рисунков номера (от 1 до 4), обозначающие группы деревянных сосудов (с. 171 учебника)
  

• 23 слайд

  1
  1
  2
  3
  3
  4
  Правильный ответ:
  

• 24 слайд

  9. Соедините стрелками слова, обозначающие одни и те же виды емкостей
  Тирĕк Такана Чĕрес Пурак Кушел Çатма Уртмах
  
  Валашка Çÿпçе Чара Хуп чĕрес Тупа Пештĕр Такмак
  

• 25 слайд

  Тирĕк Такана Чĕрес Пурак Кушел Çатма Уртмах
  
  Валашка Çÿпçе Чара Хуп чĕрес Тупа Пештĕр Такмак
  
  Правильный ответ: