Презентация по математике"Натураль күрсәткечле дәрәҗә билгеләмәсе"

• 1 слайд

  Муниципальное бюджетное общеобразовательное учреждение «Старомензелябашская средняя общеобразовательная школа имени А.Тимергалина»
  Сармановского муниципального района
  Төзеде:математика укытучысы
  Ямалиева Фәридә Вагизовна
  
  Натураль күрсәткечле дәрәҗә билгеләмәсе
  

• 2 слайд

  Дәреснең девизы:
  Математиканы өйрәнегез!
  Математиканы белсәгез, барысын да белерсез!
  Академик А.Крылов.
  

• 3 слайд

  Дәреснең максаты.
  Дәрәҗә төшенчәсенә билгеләмә бирү, билгеләмәдән файдаланып тапкырчыгышны дәрәҗә белән алыштырырга өйрәтү, дәрәҗәнең кыйммәтен дөрес исәпләргә өйрәтү, математика фәненә мәхәббәт тәрбияләү, логик фикерләүне үстерү.
  

• 4 слайд

  Телдән эш.
  а) 3 ∙ 45;
  
  г) 2 5 ∙ 25 32 ;
  
  ж) –(-3) ∙ 12;
  
  к)18∙ (- 1 2 ) + 11;
  б) 1 3 ∙ 120;
  
  д) - 1 7 ∙49;
  
  з) –(2∙ (-9));
  
  л) − 3 5 ∙ 11−6 ;
  в) 3 7 ∙ 11 13 ;
  
  е) -3∙ (-16);
  
  и) 3−(−15) 9 ;
  
  м) 8−2∙4 3,672 ∙ 2,18 .
  

• 5 слайд

  Кабатлау.
  А) Квадрат мәйданының ягыннан бәйлелеген формула белән бирегез:
  S= 𝑎 2
  Б) Кубның күләменең ягыннан бәйлелеген формула белән бирегез:
  V= 𝑎 3
  В) Аңлатманың кыйммәтен табыгыз:
  1) 3 2 =
  
  2) 2 3 =
  3) 4 2 =
  
  4) 10 2 =
  3 ∙ 3=
  9
  2 ∙ 2 ∙ 2=
  8
  4 ∙ 4=
  16
  10 ∙ 10=
  100
  

• 6 слайд

  Аңлатмаларның кыйммәтләрен телдән исәпләргә:
  1) 1 2 ∙ 9 2 =? (27−17) 3 =? 0 3 + 4 2 =?
  5 2 + 3 3 =? 1 3 + 2 3 =? 5 2 ∙ 2 2 =?
  2)Нинди натураль сан бирелгән тигезләмәнең тамыры булып торыр?
  x ∙ x=36 y ∙ y=1 a ∙a ∙a=8
  3) Бердәй кушылучылардан торган сумманы без нәрсә белән алыштыра алабыз?
  4+4+4+4+4 4 ∙4 ∙4 ∙4 ∙4
  7,2+7,2+7,2 7,2 ∙7,2 ∙7,2
  -2-2-2-2 (-2) ∙(-2) ∙(-2) ∙(-2)
  

• 7 слайд

  Табышмакның
  җавабын тап:
  Задача.
  
  Первый слог возьми из слова «степь»,
  Что всегда прекрасною бывает.
  Слог второй мы сможем лицезреть,
  Если кто в лесу деревья валит.
  (Сте-пень)
  

• 8 слайд

  Дәреснең темасы:
  «Натураль күрсәткечле дәрәҗә билгеләмәсе»
  4 5
  7,2 3
  а 2
  𝑎 𝑛 ,
  a – кабатланучы тапкырлаучы
  n – кабатланып килүче тапкырлаучыны күрсәтче сан.
  Тагын a – дәрәҗәнең нигезе
  n - дәрәҗә күрсәткече.
  Дәрәҗәнең нигезе булып теләсә нинди сан: бөтен, вакланмалы, уңай, тискәре,нуль тора.
  Ә дәрәҗә күрсәткече n – натураль сан.
  Димәк, 𝑎 𝑛 аңлатмасы , һәркайсы а нигезе булган n тапкырлаучыдан торган тапкырчыгыш ул. n ›1, 𝑎 𝑛 аңлатмасының мәгънәсе бар.
  Ә тапкырчыгыш бер генә тапкырлаучыдан төзелми,шуңа күрә 𝑎 1 = а
  

• 9 слайд

  Дәрәҗә билгеләмәсе
  
  Билгеләмә: Һәркайсы а га нигез булып n тапкырлаучының тапкырчыгышы а санының 1 дән зуррак натураль n күрсәткечле дәрәҗәсе дип атала.
  
  а=а ∙ а ∙ а ∙ ... ∙ а , n›1
  n тапкыр
  а санының күрсәткече 1гә тигез булган дәрәҗәсе дип а саны үзе атала.
  𝑎 1 = 𝑎 , 𝑎 0 = 1
  Мәсәлән: 3 4 =3∙3∙3∙3=81
  3-дәрәҗәнең нигезе
  4-дәрәҗәнең күрсәткече
  81-дәрәҗәнең кыйммәте.
  Икенче төрле дәрәҗәнең кыйммәтен табуны дәрәҗәгә күтәрү дип тә атыйлар.
  
  

• 10 слайд

  Мәсьәлә.
  Борынгы һинд легендасына караганда, шахматны уйлап табучы үзенең уйлап табуы өчен бүләккә түбәндәге шарт буенча шакмакларда ничә бөртек бодай чыкса, шулкадәр бодай бөртеге сорый. Шахмат тактасының беренче шакмагына – бер бөртек, икечесенә – ике тапкр артыграк, ягъни 2 бөртек, өченчесенә – тагын ике тапкыр артыграк, ягъни 4 бөртек һәм 64нче шакмакка кадәр дәвам итә. Шахматны уйлап табучы күпме боай бөртеге алырга тиеш булган?
  1+2+ 2 2 + 2 3 + …+ 2 63
  18 446 744 073 709 551 615
  Бу сан түбәндәгечә укыла:
  унсигез квинтильон дүрт йөз кырык алты квадрильон җиде йөз кырык дүрт триллион җитмеш өч биллион җиде йөз тугыз миллион биш йөз илле бер мең алты йөз унбиш.
  
  Бу сан күләмендәге дөге белән, Җирнең бөтен өслеген һәм Дөнья Океанын кертеп 1 см калынлыкта каплап булыр иде.
  

• 11 слайд

  Зур саннарның әйтелеше:
  Миллиард яки биллион – 1000 000 000 = 10 9
  Триллион – 1000 000 000 000 = 10 12
  Квадрилион – 1000 000 000 000 000 = 10 15
  Квинтиллион – 1000 000 000 000 000 000 = 10 18
  Секстиллион – 1000 000 000 000 000 000 000 = 10 21
  Семтиллион – 1000 000 000 000 000 000 000 000 = 10 24
  
  Дәрәҗәне саннарны уңайлы һәм кыскача язар өчен кулланалар.
  16000000000000000000000=16∙ 10 21
  

• 12 слайд

  Физкультминут
  

• 13 слайд

  Осталыклар һәм күнекмәләр булдыру
  №374, №375, №386 – телдән;
  №377 – язмача.
  
  
  Өйгә эш:
  Кагыйдә
  №387; №391,язмача,91нче бит.
  
  

• 14 слайд

  Игътибарыгыз өчен рәхмәт!