Презентация по русскому языку на тему "Ядродағы нуклондардың байланыс энергиясы"

• 1 слайд

  Сабақтың жүрісі
  1 - кезең. Ұйымдастыру
  
  2 - кезең. «Мен нені үйрендім?»
  
  3 - кезең. «Білім шыңына өрлейік!»
  4 - кезең. «Білгенімді зердеме тоқу»
  5 - кезең. «Деңгейлік тапсырма»
  6 - кезең. «Ой сергіту»
  7 - кезең. «Шапшаңдық» сайысы
  8 - кезең. «Физикалық тілде»
  9 - кезең. «Білгенімді дамыту»
  
  10 - кезең. «Шығу парағы»
   
  

• 2 слайд

  Өткен тақырыпты қайталау
  “Мен нені үйрендім”
  

• 3 слайд

  А) “Кім көп біледі?”
  

• 4 слайд

  1.Атом құрылысының «планетарлық» моделін ұсынған ғалым кім? Қай елдің ғалымы? Қай жылы ұсынды?
  Ағылшын ғалымы Э.Резерфорд,
  1911 жылы
  

• 5 слайд

  2.Атомның құрылысын кім айтып береді?
  Атомның центрінде ядро орналасқан, электрондар ядро айналасында эллипстік орбита бойымен қозғалады.
  

• 6 слайд

  3.Электрон қалай белгіленеді?
  Заряды қандай? Массасы нешеге тең?
  ( -10е)
  Электрон
  mе= 9,1*10-31кг
  

• 7 слайд

  4.Протон қалай белгіленеді?
  Заряды қандай? Массасы нешеге тең?
  
  
  ( 11р)
  П р о т о н
  mp= 1,6726 *10-27кг
  

• 8 слайд

  5. Нейтрон қалай белгіленеді?
  Заряды қандай? Массасы нешеге тең?
  
  Н е й т р о н
  (01n )
  mn= 1,6749 *10-27кг
  

• 9 слайд

  6.Массалық сан дегеніміз не? Қалай белгіленеді, формуласы қандай?
  7. Нуклон дегеніміз не
  (А= Z+N)
  (Протон мен нейтронның жалпы санын нуклон дейміз.)
  
  

• 10 слайд

  8.Химиялық элементтің ядросының белгіленуі?
  
  
  9.Изотоп дегеніміз не?
  
  
  10.Изобара дегеніміз не?
  (zAХ)
  (Z=Z, A≠A)
  (Z ≠ Z, A = A)
  

• 11 слайд

  Б) “Сәйкесін тап” ойыны
  

• 12 слайд

  “Білім шыңына өрлейік”
  Жаңа сабақ
  

• 13 слайд

  Ядродағы нуклондардың
  байланыс энергиясы
  

• 14 слайд

  САБАҚТЫҢ
  МАҚСАТЫ:
  Білімділік:
  Оқушылардың тақырып
  бойынша алған
  білімдерін нығайту,
  тиянақтау,
  бір жүйеге келтіріп
  қорыту
  теориялық білімін
  практикамен
  ұштастыру.
  Дамытушылық:
  
  Оқушылардың ойлау,
  есте сақтау қабілетін шыңдау.
  Өз бетімен жұмыс істеуге дағдыландыру.
  Білім деңгейін көтеру.
  
  
  Тәрбиелік:
  Оқушыларды өз ісіне
  жауапкершілікпен
  қарауға, уақытын
  үнемді пайдалануға
  үйретіп,
  жан – жақтылыққа, алғырлыққа,
  шапшаңдыққа
  тәрбиелеу.
  
  

• 15 слайд

  
  Жаңа тақырыпты меңгеру сабағы
  
  т
  ип
  І
  
  
  Тыңдап түсіну, тірек сызба, деңгейлік,
  сұрақ – жауап жұмысы
  
  ә
  ді
  с
  і
  
  
  Жеке,
  ұжымдық
  
  ф
  о
  р
  м
  а
  с
  ы
  С А Б А Қ Т Ы Ң
  

• 16 слайд

  Fтарт=Gm1m2/R2
  
  Fтеб=kq1q2/R2
  
  

• 17 слайд

  Ядродағы нуклондарды ыдырап кетуден сақтап, оның берік байланысын қамтамасыз ететін күштер – ядролық күштер деп аталады.
  

• 18 слайд

  Ядролық
  күштер
  
  
  Күшті әрекет-
  тесу күштері
  
  
  
  Қысқа әрекетті күштер
  
  
  
  
  Зарядқа тәуелсіз
  
  
  
  Қанық-
  қыш күштер
  
  
  
  Кулондық күштер қатарына жатпайды
  
  

• 19 слайд

  Нуклондардың ядродағы байланыс энергиясы
  
  Мя< Z*mp + N*mn
  
  
  Ядролық тарту күшінің жұмысы есебінен нуклондардан атом ядросы түзілгенде пайда болатын массалар айырымын Массалар ақауы – деп айтамыз.
  - масса ақауының
  формуласы
  
  ∆М= Z*mp + N*mn - Mя
  

• 20 слайд

  
  Атом ядросын түгелімен жеке нуклонға ыдырату үшін қажетті минимал энергияны - ядроның байланыс энергиясы дейміз.
  Энергия үшін МэВ -өлшем бірлігі қолданылады:
   
  Еб= ( Z*mp + N*mn - Mя )*931,5 МэВ
  
  немесе Еб=( Z*mН + N*mn – Mа )*931,5 МэВ.
  
   ∆М= Еб / c2.
  
  Еб= ΔM*c2
  Еб =( Z*mp + N*mn - Mя )*c2
  немесе
  Еб=( Z*mН + N*mn – Mа )*c2;
  
  – байланыс
  энергиясының
  формуласы;
  

• 21 слайд

  Кейбір бөлшектер мен элементтердің
  бейтарап атомдарының тыныштық массалары мен энергиялары берілген
  
  

• 22 слайд

  Мыс: 13Al27 ядросының байланыс энергиясын
  табыңдар.
  
  Бер: 13Al27 A=Z+N; N=A –Z = 27-13=14
  Z=13, A=27 Еб= ΔM*931,5 МэВ
  ∆М= Z*mН + N*mn – Mа
  Т/к: Еб - ? Еб= (Z*mН + N*mn – Mа )*931,МэВ
  
  Еб=(13 *1,0078 + 14*1,0086 – 26,9814) *931,МэВ =
  (13,1014 + 14,1204 - 26,9814) *931,МэВ =
  223,93 МэВ
  

• 23 слайд

  
  Меншікті байланыс энергиясы деп ядроның байланыс энергиясының А массалық санға қатынасын, яғни бір нуклонға сәйкес келетін байланыс энергиясын айтады
  
  
  Ем.б= Еб/А
  - меншікті байланыс энергиясы
  

• 24 слайд

  1Н2 - 1,1 МэВ/нуклон
  
  26Fe56 - 8,8 МэВ/нуклон
  
  92U238 - 7,6 МэВ/нуклон
  

• 25 слайд

  
  Ядродағы протондардың немесе нейтрондардың саны мына сандарға тең болса
  
  2,8,20,24,50,82,126
  
  онда оларды қосарланған киелі санды ядро деп атайды және олардың ядролары аса тұрақты болып келеді.
  Ал, егер протондардың да, нейтрондардың да сандары киелі сандарға тең болса
  онда олар
  киелі сандар, ядролары тұрақты болады.
  
  Табиғатта ондай бес ядро бар:
  2He4, 8O16, 20Ca40,
  24Cr48, 82Pb208
  

• 26 слайд

  “Білгенімді
  зердеме тоқу”
  Жаңа сабақты бекіту
  

• 27 слайд

  Теориялық
  тест
  

• 28 слайд

  1. Ядродағы нуклондарды ыдырап
  кетуден сақтап, берік байланысын
  қамтамасыз ететін күштер
  
  А)Гравитациялық
  күштер
  В)Ядролық
  күштер
  С)Магниттік
  күштер
  

• 29 слайд

  2. Массалар ақауын есептейтін формула
  
  А) ΔM=Z*mp + N*mn –Mя
  
  В) ΔM=Z(mp -mn) –Mя
  С)ΔM=(А-Z)*(mp + mn) –Mя
  

• 30 слайд

  А) Еб= ΔM*c2
  С) Е=hν
  В) Ем.б= Еб/А
  3. Байланыс энергиясының формуласы
  
  

• 31 слайд

  4. Меншікті байланыс энергиясының формуласы
  
  А) Е= hν
  В) Еб= ΔM*c2
  С)Ем.б= Еб/А
  

• 32 слайд

  5. Киелі сандарға жататындар
  С) 2; 8; 20
  В) 3; 15;100
  А) 1; 10; 25
  

• 33 слайд

  6. Қосарланған киелі санды ядролар
  А) 2He4, 8O16,
  
  20Ca40
  В) 3Li7,
  
  4Be9, 26Fe56
  С) 11Na23,
  
  29Cu64, 47Ag108
  

• 34 слайд

  Деңгейлік тапсырма
  

• 35 слайд

  “Ой – сергіту” кезеңі
  
  Мақал – мәтелдерді
  жалғастыру
  

• 36 слайд

  1.Білекті бірді жығар,
  білімді мыңды жығар
  2.Бір кісі қазған құдықтан
  мың кісі су ішер
  3.Еңбек түбі –
  береке
  4.Бірлік жоқ жерде -
  тірлік жоқ
  5.Білім инемен
  құдық қазғандай
  

• 37 слайд

  
  
  «Шапшаңдық » сайысы
   
  
  

• 38 слайд

  
  “Физикалық тілде”
  
  1.Резерфорд тәжірибелерінен тікелей атомның ...
  моделі келіп шығады.
  2.Центрінде массасы түгелдей жинақталған ... зарядталған атом ядросы орналасқан.
  3.Ядроны айнала, белгілі орбиталармен ...
  қозғалып жүреді.
  4.Электрондардың мұндай қозғалысы ядро тарапынан болатын ... күштің әсерінен туады.
  5.Протондар мен нейтрондарды жалпы түрде ...
  деп атауға келісілген.
  6.Протон – бұл заряды оң және модулі бойынша ...
  зарядына тең бөлшек.
  7.Электрон – бұл заряды теріс және модулі бойынша элементарлық ... Кл зарядқа, ал массасы
  ... кг – ға тең бөлшек.
  планетарлық
  оң
  нуклондар
  электрондар
  ядролық
  электронның
  е=1,6*10-19
  mе= 9,1*10-31
  

• 39 слайд

  “Білгенімді
  дамыту”
  

• 40 слайд

  Оқулықтан §8.3. оқу,
  8.3.4 - 8.3.9 аралығындағы
  есептерді шығару.
  Сөзжұмбақ құрастыру.
  Үйге тапсырма:
  

• 41 слайд

  «Бағалау"
  

• 42 слайд

  Сабақты
  қорытындылау
  Бүгін
  біз не өттік?
  Қандай
  сұрақ бар?
  Менің сабақ
  туралы ойым
  Шығу парағы
  

• 43 слайд

  Сау болыңыздар!