Презентация по татарскому языку на тему "Иярчен ия җөмлә"

• 1 слайд

  Иярчен ия, иярчен хәбәр җөмләләр
  

• 2 слайд

  Аналитик төрләре
  
  Шунысы гаҗәп: Җәүһәриягә карап соклануым торган саен арта барды.
  

• 3 слайд

  
  
  
  
  
  
  Ни юк булса, шул тансык.
  Кем эшләми, шул ашамый.
  

• 4 слайд

  
  
  
  
  Аңлашыла ки: ул үзен гаепләргә бер дә ашыкмый.
  

• 5 слайд

  
  
  
  Күренеп тора: бу сүзләр аның күңеленә бик ошый.
  

• 6 слайд

  
  
  
  
  
  
  
  
  
  БӘЙЛӘҮЧЕ ЧАРАЛАР:
  -ЯЛГЫЗАК МӨНӘСӘБӘТЛЕ СҮЗЛӘР:
  ШУЛ, ШУНЫСЫ, АНЫСЫ, МОНЫСЫ, МЕНӘ НӘРСӘ, БЕР НӘРСӘ , БУ Һ.Б.
  - ПАРЛЫ МӨНӘСӘБӘТЛЕ СҮЗЛӘР:
  КЕМ-ШУЛ, НӘРСӘ-ШУЛ, НИ-ШУЛ, КАЙСЫ-ШУНЫСЫ Һ.Б.
  -КӨТТЕРҮ ИНТОНАЦИЯСЕ:
  -ИЯРТҮЧЕ ТЕРКӘГЕЧ: КИ
  
  

• 7 слайд

  
  
  
  
  
  Синтетик чаралар:
  Акылы бар атасын хурламас.
  
  
  Бәйләүче чара: янәшәлек
  

• 8 слайд

  Иярчен хәбәр җөмләләр
  (1) Хая шул: (2) ул эшләгән начар эшләреңнән оялу, тартыну.
  ( ялгыз мөнәсәбәтле сүз)
  (1) Кешедә хая нихәтле, (2) анда әдәплелек тә шулхәтле. ( парлы мөнәсәбәтле сүз)
  (1) Әдәпле кеше шундый ки, (2) ул башкалар белән яхшы яшәр, олыларны хөрмәт итәр, кешеләргә рәхим-шәфкать күрсәтер. (мөнәсәбәтле сүз + ки теркәгече)
  (1) Иң мөһиме: (2) әдәпле кеше үзен түбәнәйтә торган эш-хәрәкәтләрдән ерак торыр. ( көттерү интонациясе).
  

• 9 слайд

  Сүзлек эше:
  Хая – оялу, эшләгән начар эшләреңнән тартыну;
  Тәүфыйклы - әдәпле, тәрбияле, әхлаклы, күркәм холыклы.
  

• 10 слайд

  Иярчен хәбәр җөмлә я баш җөмләнең хәбәре урынында килә, я баш җөмләдә мөнәсәбәтле сүз белән бирелгән хәбәрне ачыклый. Ул, хәбәр кебек, нәрсә? нинди? нихәтле? күпме? нәрсәдә? кебек сорауларга җавап бирә.
  Иярчен хәбәр җәмләнең синтетик төре юк. Аналитик хәбәр җөмлә баш җөмләгә ялгызак һәм парлы мөнәсәбәтле сүзләр, ялгызак мөнәсәбәтле сүзләр, ялгызак мөнәсәбәтле сүз янында ки теркәгече, көттерү интонациясе ярдәмендә бәйләнә.
  

• 11 слайд

  Оят – кеше өчен иң гүзәл сыйфатларның берседер.
  Оятлы кешене һәркем сөяр.
  Ул һәркем каршында кадерле һәм игътибарлы булыр.
  Акыллы бала оятлы булырга тырышыр.
  Оятын җуйган кешеләр акыллылардан саналмыйлар”.