Презентация по татарскому языку на тему "Изложение язарга өйрәнәбез - БРТ"

• 1 слайд

  Изложение
  Изложение язу өчен 60 минут вакыт бирелә.Текст ике тапкыр укыла. Беренче тапкыр укуга 3-4 минут, укылган текстны аңлауга 5 минут. Икенче кат укуга 3-4 минут вакыт бирелә. Изложение язу вакыты – 45 минут. Шуның 15-20 минутын бланкка күчереп язарга бүләргә кирәк.
  

• 2 слайд

  Эшләү эзлеклелеге
  1.Башлангыч текстны тыңлагыз.
  2.Текстның темасын (Текст нәрсә турында?) һәм идеясен (Автор нәрсә әйтергә теләгән?) билгеләгез.
  3. Вакыйгалар һәм фикерләрнең эзлеклелеген, текст төзелешенең үзенчәлеген билгеләгез:
  хикәяләүдә-вакыйгаларның башланып китүе, барышы, бетүе.
  тасвирлауда-сөйләм предметы, төп билгеләре.
  фикерләүдә-гомуми фикерләр, дәлилләр, нәтиҗә.
  4. Һәр өлешнең микротемаларын аерып, текстның тулы планын төзибез.
  

• 3 слайд

  5. Текстка туры килә торган кыскарту алымнарын сайлагыз (компрессия).
  6.Әлеге алымнарны кулланып, төп мәгълүматны һәм барлык микротемаларны саклап, текстны кыскартыгыз.
  7. Изложениедә мәгънәви бәйләнешне һәм автор фикере саклануны тикшерегез.
  8. Изложениене языгыз.
  9. Үзегезнең тестны кабаттан укыгыз һәм андагы сүзләрне санагыз ( алар 70 сүздән дә ким булмаска тиеш). Әгәр дә күләме аз булса, киңәйтеп була торган өлешне билгеләгез.
  10.Изложениенең эчтәлеген кабат укыгыз, хаталарның булу-булмавын тикшереп, текстны языгыз.
  

• 4 слайд

• 5 слайд

  Текст компрессиясенең төп ысуллары
  Гадәттә, тел күренешләренә һәм эчтәлеккә кагылышлы кыскартулар була.
  

• 6 слайд

  Компрессия ысуллары
  Төшереп калдыру.
  кабатлауларны;
  бер яки берничә синонимны;
  төгәлли һәм аныклый торган төзелмәләрне;
  җөмләнең икенчел, мөһим булмаган франментын .
  
  2. Гомумиләштерү.
  тиңдәш кисәкләрне гомумиләштерүче сүзләр белән;
  җөмләнең бер өлешен тотрыклы сүзтезмәләр, синонимнар белән.
  
  

• 7 слайд

  3. Гадиләштерү.
  берничә гади җөмләне берләштерү, кушу;
  җөмләне яки аның өлешләрен гомумиләштерүче мәгънәгә ия булган сүзләр белән;
  катлаулы җөмләне гади җөмләгә алыштыру; җөмләнең бер өлешен синонимик сүзләр белән;
  туры сөйләмне кыек сөйләмгә әйләндерү.
  
  4. Кушу, берләштерү.
  ике гади яки катлаулы һәм гади җөмләләрне берләштерү.
  

• 8 слайд

  Критерийлар
  

• 9 слайд