Презентация по татарскому языку на тему"Габдулла Тукай"(9 класс)

• 1 слайд

  
  
  Татарстан Республикасы
  Бөгелмә муниципаль районы
  4 нче урта гомуми белем бирү мәктәбе
  schoolbug4@yandex. ru
  [e-mail]
  

• 2 слайд

  
  
  
  
  
  
  9 сыйныф укучысы Алиева Айгөл Якуп кызы
  Фәнни җитәкче: Хафизова Рәмзия Хәниф кызы
  
  

• 3 слайд

  Габдулла Тукай әсәрләрендә рус һәм Европа алынмалары
  

• 4 слайд

  Габдулла Тукай әсәрләрендә алынмаларны тирәнтен өйрәнү;
  
  бөек шагыйребезнең иҗатын өйрәнүгә кызыксыну уяту.
  
  Фәнни эзләнүнең максаты:
  

• 5 слайд

  
  
  1)зур тарихи үсеш нәтиҗәсе;
  2)телебезнең төп лексик фонды тел үсешенә нигез булып тора;
  3)башка телләрдән алынган сүзләр сүзлек составын үстерә.
  Татар теленең сүзлек составы:
  

• 6 слайд

  
  
  “Бер генә халык та аерым, изоляцияләнеп яши алмаган. Әүвәл башка кабиләләр белән, соңга таба төрле халыклар, дәүләтләр белән аралашу нәтиҗәсендә татар теленә теге яки бу телдән алынмалар килеп кергән”.
  Телебезгә алынма сүзләрнең килеп керүләре турында Ф. С. Сафиуллина:
  

• 7 слайд

  Рус белән тормыш кичердек сайрашып,
  Тел, лөгать, гадәт вә әхлак алмашып,
  Һич бетәрме тарихи бу бергәлек:
  Туган бер җепкә бергә теркәлеп.
  Габдулла Тукай рус теле турында
  

• 8 слайд

  Әдип рус шагыйрьләре турында
  Хәзрәти Пушкин вә Лермонтов әгәр булса кояш,
  Ай кебек, нурлы алардан икътибас иткән бу баш.
  Аузын эт япмас, фәкать уйнар гариб сазым минем,
  Мокътәбислектә Жуковский – зур остазым минем .
  
  
  
  

• 9 слайд

  Ката, чана табаннары ялт итәләр,
  Шылтыр- шылтыр юлдин арбалар китәләр.
  Трантаслар, велосипид, кареталар
  Урамнарны чуарлыйлар бер-бер имди.
  «Яз галәмәтләре» шигырендә:
  

• 10 слайд

  Иә самавыр яки чәйнек шелтәсе;
  Лампа янмый - кыска икән филтәсе.
  
  “Кечкенә генә бер көйле хикәя”әсәрендә
  

• 11 слайд

  Бездә күзе ачык кешеләр дә бардыр,
  Бу заманда гафилләргә дөнья тардыр;
  Бу хөррият – Манифесте государьдыр,-
  Кадрен белеп, кирәкләрен сорыйк имди.
  “Дустларга бер сүз” шигырендә:
  

• 12 слайд

  “Осуле кадимче” шигырендә:
  Китерттем эскрипкә, берлә гармун;
  Кызыклы барча нәрсә килде монда.
  яки
  Кетердәп тәмле пешкән кәтлите бар,
  Закускага дәхи кошлар ите бар.
  

• 13 слайд

  Габдулла Тукай иҗатында алынма сүзләр күп булуга карамастан, ул тел турында әйткәннәрендә, иң элек, шундый таләпне куя: “әдәби әсәрләрнең һәм мәкаләләрнең теле чын-чыннан татарча яңгырарга тиеш”.
  

• 14 слайд

  
  
  .
  Нәтиҗә:
  Бөек шәхес Габдулла Тукайның иҗат мирасы гаять бай һәм күпкырлы.
  Тукай татар телен баетуга бик зур өлеш керткән.
  Шагыйрьнең иҗаты бик югары бәяләнә.
  Бу материалны дәрестән тыш чараларда, класс сәгатьләрендә , әхлак дәресләрендә кулланырга була.
  

• 15 слайд

  .
  
  Файдаланылган әдәбият:
  1. Сафиуллина Ф. Хәзерге татар әдәби теле. Лексикология/ Ф. Сафиуллина. – Казан : Хәтер, 1999.
  2. Г. Тукай . Сайланма әсәрләр, 2002.
  

• 16 слайд

  
  .
  Игътибарыгыз өчен рәхмәт!