Презентация по теме "Эки теркипли ве бир теркипли джумлелер". Крымскотатарский язык.

• 1 слайд

  Эки теркипли ве бир теркипли джумлелер
  

• 2 слайд

  Дерс макъсады:
  

• 3 слайд

  Кечкен мевзуларны текрарлав…
  

• 4 слайд

  Н у м ю н е: Онынъ чырайы эп бозула эди.
  
  Чырайы бозула эди.
  кимнинъ? насыл?
  онынъ эп
  
  1.Энвернинъ чырайы дигер куньлерге коре
  башкъа эди.
  2. Сазлы ъамышлыкъ бир къач йылда сырф
  такъырлыкъ олгъан.
  
  3. Уйле авгъан сонъ, азбар къапудан бир
  къартийчик кирип кельди
  
  4.Озьлери къап-къара, тюшюнджели о
  тереклернинътёпелери та йылдызларгъа,
  кунешке созулгъанлар.
  
  5. О сене къарлы къыш эрте кельди.
  
  6. Сувукъ, аджджы ель сырттан
  

• 5 слайд

• 6 слайд

  
  
  Бир теркипли джумлелернинъ чешитлери
  Муптедалы
  Хаберли
  

• 7 слайд

  Муптедалы бир теркипли джумлелер.
  Иш-арекетине багълы олгъан ич бир хабер айтылмаз.
  

• 8 слайд

  Хаберли бир теркипли джумлелер
  Хабер вазифесинде къулланылгъан сезге коре чешитлери:
  Белли
  шахыслы
  Бельгисиз
  ахыслы
  Шахыссыз
  джумлелер
  

• 9 слайд

  Белли –шахыслы джумлелер
  Хабер шекилининъ ифаделенюви:
  Предмет я да субьект Ким? Не? суаллеринен тапыла ве I – II шахыс замирлери козьде тутыла.
  

• 10 слайд

  Бельгисиз-шахыслы джумлелер
  Хабер шекилининъ ифаделенюви:
  Иш-арекетни япкъан шахыс белли олмаз, конкрет косьтерильмез.
  

• 11 слайд

  Умумийлештирильген-шахыслы джумлелер.
  Иш япыджы умумийлештирильген олып корьсетиле. Хабер шекилининъ ифаделенюви:
  

• 12 слайд

  Шахыссыз джумлелер.
  Хабер шекилининъ ифаделенюви:
  

• 13 слайд

  Бир теркипли джумле чешитлерини бельгиленюви:
  1.Джумленинъ грамматик негизини тапмакъ.
  2.Бир теркипли я да эки теркипли джумле, бельгилемек .
  3.Джумледе баш азанынъ ифаделенюви.
  4.Джумлеге мептеданы къоймагъа мумкюнми?
  5. Бир теркипли джумленинъ чешитини бельгилемек.
  

• 14 слайд

  Тест вазифелери:
  1.Бир теркипли джумлелерни бельгиленъиз:
  1.Япракълар тёкюле.
  2.Саба олгъанда,шеэрге барып етишмек керек.
  3. Сув устюнде турулмаз.
  4.Къапудан кирип,пенджереден чыкъмазлар.
  2. Белли шахыслы джумлелерни бельгиленъиз:
  1.Cюкюс таш ёлдан явашнен кой тарафкъа кетем.
  2. Топлашувда Асанов сёзге чыкъты.
  3.Топлашув ярын оладжагъыны айттылар.
  

• 15 слайд

  3.Адлав джумлелерни бельгилемек:
  1.Къулан тынч чёль.
  2.Мектюп языла.
  3.Ашагъыда шеэр.
  4.Айя-айя, юкъла,балам,айя.
  
  Джумле чешитини бельгиле: Буюкке урьмет эт, кичикке шефкъат эт.
  1. Эки теркипли.
  2. Белли-шахыслы джумле.
  3. Шахыссыз
  4. Умумийлештирильген шахыслы джумлелер.
  

• 16 слайд

  5.Токътав ишаретлери янълыш къоюлгьан джумлени бельгиленъиз:
  
  а)Эвлернинъ топракъ дамы юкъарыдаки къомшу
  
  азбарынынъ бир парчасы эди.
  
  
  б)Торгъайлар ёл ичинде секириклеп чёплене, чалылар
  
  арасына учып гизлене эдилер.
  
  
  в)Атлар яваштан, адымлай чибинден, сакъланып,
  
  башларыны къуйрукьларыны,исрарнен саллай эдилер.
  
  Токътав ишаретлерини догьру къоюнъыз?
  

• 17 слайд

Краткое описание документа:

Презентация по теме "Эки  теркипли ве бир теркипли джумлелер". 

• 1. Бир теркипли джумлелер Умумийлештирюв
• 2. Дерс макъсады: Кениш ве кениш олмагъан джумлелер акъкъында бильгилерини пекитмек. Бир теркипли джумлелер мевзусыны умумийлештирмек. Нутукъ медениетини инкишаф эттирмек. Ана тилимизге севги ашламакъ..
• 3. Кечкен мевзуларны текрарлав…
• 4. Айше меракълы китапны авесликнен окъуды. Айше меракълы окъуды китапны авесликнен
• 5. Кокте ярыкъ йылдызлар лип-лип этип йылтырай.
• 6. Кениш джумлелерни бельгиленъиз: 1. Темиз ве салкъан ава. 2. Багъчада тереклер япракъларны ташлагъанлар. 3. Меракълы эсер. Кениш олмагъан джумлелерни бельгиленъиз: 1. Гедже къаранлашты. 2. Кокте насылдыр бир гурюльти эшитильди. 3. Саба эрте мени юкъудан достум Алим уятты. 4. Багъчалар сарарды.
• 7. Бир теркипли джумлелернинъ чешитлери Муптедалы. Хаберли.
• 8. Муптедалы бир теркипли джумле. Адлав Баш келиште, исимнен ифаделене. Акъшам. Хабер ишлетильмей. Гузель ава. Адлав джумлелерни бельгиленъиз: а) Сеси чыкъмады. б) Селямны русча алды. в) Романтик манзара. е) Яры гедже. Эр кес татлы юкъуда. Иш-арекетине багълы олгъан ич бир хабер айтылмаз.
• 9. Хаберли бир теркипли джумлелер Хабер вазифесинде къулланылгъан сезге коре 4 – чешитлерге болюне : Белли-шахыслы джумлелер Умумийлештирильген -шахыслы джумлелер Бельгисизшахыслы джумлелер Шахыссыз джумлелер
• 10. Белли –шахыслы джумлелер Хабер шекилининъ ифаделенюви: Хабер I - II шахыста текликте, чокълукъта къулланыла. Мусафирликте бир афта раатландым. Бу китапны ярын окъурсынъ. Предмет я да субьект Ким? Не? суаллеринен тапыла ве I – II шахыс замирлери козьде тутыла.
• 11. Азырлыкънен кельгенинъизни риджа этем. Сизинъ кельгенинъизни корьдик. Ич бир вакъыт сырадан къалмазсынъыз. Бахтынъны къурмакъ истемейсинъ.
• 12. Бельгисиз-шахыслы джумлелер Хабер шекилининъ ифаделенюви: 1)Хабер III-шахыста, чокълукъта къулланыла. Адамларны бош вагонгъа сокътылар. Мында койлюлерни де айдап кетирелер. Иш-арекетни япкъан шахыс белли олмаз, конкрет косьтерильмез.
• 13. Бир теркипли джумле чешитлерини бельгиленюв талаплары: 1.Джумленинъ грамматик негизини тапмакъ. 2.Джумледе баш азанынъ шеклининъ ифаделенюви. 3. Бир теркипли джумленинъ чешитини бельгилемек. Меселя: Бугунь иштен кеч къайттым. Бу джумледе бир грамматик негизи бу: къайттым - хабер, I-шахыста., [мен-замири козьде тутула],онынъ ичюн бу белли-шахыслы джумле. Салкъын сув. Грамматик негиз: Сув – муптеда, Баш келиште, исим.Адлав джумле.
• 14. Эв вазифеси: 89 иш, 63- саифе.