Презентация по теме "Лексика" 10 класс

• 1 слайд

  Учитель родного языка и литературы МКОУ «Утамышская СОШ»
  Исаева Эльмира Халилибрагимовна.
  
  Открытый урок по родному языку в 10 классе по теме «Лексика»
  

• 2 слайд

  
  Ярышгъа чыгъайыкъ.
  
  
  Дарсны мурады:
  Яшланы алдагъы дарсларда алгъан билимлерин толумлашдырмакъ ва беклешдирмек.
  
  Яшланы тюз сёйлев къайдалагъа, асил къылыкълагъа уьйретмек.
  «Сёз байлыкъ» дюньяны сырларын билдирмек.
  

• 3 слайд

  
  Биз гьакъыллы яшларбыз
  Билим алма сюеген.
  Сапар чыкъма гьазирбиз
  Сёз байлыкъ деген уьлкеге.
  
  
  
  

• 4 слайд

  
  Илму булан эдепни билмеге борчлудур гиши.
  Гьеч тюзелмей къалмагъан
  илмулу адамны иши.
  
  

• 5 слайд

  
  
  
  Разминка
  Лексика деп негер айтыла?
  Лексика деген сёзню къумукъ тилде нечик айтабыз? .
  Лексикагъа нечик сёзлер гире?
  Синонимлер нечик сёзлердир?
  Омонимлер нечик сёзлер?
  Бир ва кеп маъналы сёзлер.
  Бирикген сёз тагъымлар .
  8) Диалект сёзлер.
  
  
  
  

• 6 слайд

  Тюпдеги сатырларда нечик
  сёз бар? Ойлашыгъыз!
  
  Миллетим, диним булан
  Яшав ёлун оьтгенмен.
  Аявлу ана тилим,
  Сени булан оьктеммен!
  

• 7 слайд

  Оюн «Къайсы сёз артыкъ?»
  (не саялы артыкъ экенни англатмакъ, шо формада язмакъ.)
  Абур, сый, къалам, гьюрмет
  
  
  
  
  От, ат, къол, тай
  
  
  
  
  
  

• 8 слайд

  Хаталаны тюзлегиз.
  
  
  Дженнетлени ачаган
  
  Алтин ашкъыч –ана тиль.
  
  Адам болмага суйсенг,
  
  Башляп ана тильни биль!
  
  
  
  
  
  

• 9 слайд

  
  
  
  
  
  
  
  
  «Ким кёп диалект сёзлер язажакъ!»
  
  1 команда
  
  2 команда
  
  

• 10 слайд

  «Языпман» деген сёзню тюз кюйде языгъыз, бетлеге гёре тюрлендиригиз.
  Мен
  Сен
  Ол
  
  Биз
  Сиз
  Олар
  

• 11 слайд

  Къайсы сыдрадагъы бары да сёзлерде
  нг аваз айтыла?
  
  А)манг, къолу, къаптал
  Б)денгиз, тангны, зенгге, янгыз
  В)ачгъа, къангъа, тангны
  

• 12 слайд

  
  
  
  
  
  
  Бек билегенлер.
  Тюпдеги сатырларда нечик сёзлер бар?
  
  Шавхал, нёкер, къул, къараваш
  Бири бакъмай бурулуп…
  
  Мен мактапгъа бараман,
  Къалам булан язаман.
  
  Зенг урулду, яшлар
  танапусгъа чыкъдылар.
  
  
  

• 13 слайд

  Жумлаланы уьюрлерине гёре чечигиз.
  
  1. Агьмат юрт яшавну кёп сюйдю.
  
  
  2. Мен уллу шагьарда тувгъанман.
  

• 14 слайд

  Тамазаны янында.
  
  

• 15 слайд

• 16 слайд

• 17 слайд

  Къалкъамы яда халкъамы?
  Ханцмы яда къанцмы?
  Къомурсгъа яда хомурсгъа?
  Посагъа яда босагъа?
  Сарнаймы яда чарнаймы?
  Ойлашыгъыз!
  

• 18 слайд

  Булар нечик сёзлер бола?
  Багъыш, сангырав,
  гилиш, жаялар, бюртюклер,
  тырнакълар,
  тар созукъ,
  къартыллавукъ
  

• 19 слайд

  
  Къайсы асардан? Кимни сёзлеридир?
  (Ишликлени табыгъыз)
  
  
  Башлап сагъа тынглагъанман бешикде,
  Башлап сени эшитгенмен анамдан.
  Ана тилин анасындай сюймейген
  Ана элин сюер десе, инанман.
  

• 20 слайд

  Яратывчулукъ иш.
  Берилген темалагъа гёре мини-сочинение язмакъ:
  
  1.«Мени къурдашларым».
  
  2.«Бизин класс».
  
  

• 21 слайд

  Берилген фразеология сёз тагъымланы ишликлер булан алышдырыгъыз:
  Хундузун чыгъармакъ-
  Авзуна сув алмакъ-
  Жаны гетмек-
  Тилин ютмакъ-
  Бавру ярылмакъ-
  Бавру бишмек-
  Башында къоз сындырмакъ –
  Ит де, мишик де йимик-
  
  
  
  

• 22 слайд

  Натижа чыгъарыв.
  Дарсны гьасиллеи чыгъарыла.
  Уьйге иш. Тарихи сёзлер булан беш жумла язмакъ.