Презентация по труду на тему "Türkmen pilini saplamak" (6 класс)

• 1 слайд

  Gurbansoltan eje adyndaky
  etrabyň 10-njy orta mekdebiniň
  zähmet mugallymlary
  üçin
  6-njy synpda
  zähmet sapagyndan
  “Türkmen pilini saplamak”
  temasy boýunça prezentasyýa
  
  Öňe
  

• 2 слайд

  Türkmen
  pilini saplamak
  Türkmen piliniň özboluşly görnüşi we aýratynlygy bardyr
  
  1. Piliň gumhanasy; 2. Piliň gulagy;
  3. Çiiý ilçin deşik; 4. Piliň hop- basy; 5. Piliň ýenjilip güber-
  çeklendirilen erňegi;
  6. Piliň göwresi
  Yza
  Başyna
  Öňe
  

• 3 слайд

  Tiirkmen piliniň gumhanasy erňeklerinden çöket bolýar. Erňekleriň güberçeklendirilip az-owlak galdyrylmagy piliň güýje çydamlylygyny artdyrýar. Piliň hopbasynyň öň tarapy daraldylyp ýasalýar, bu bol­sa piliň sapyna berilýän güýç netijesinde sapyň öňe süýşmezligi üçin edilýir. Biziň ata-babalarymyz pili işlemeklige oňaýly bolar ýaly kämilleşdirip
  
  
  
  
  1
  1. Pil; 2. Sap
  2
  Yza
  Başyna
  Öňe
  görnüşe getiripdirler.
  

• 4 слайд

  Türkmen pili hakyky bolmalysy ýaly saplanylsa, onda onuň bilen işlemeklik örän amatly bolýar. Türkmen pili dogry saplananda sap pile göni barman, gyşyk ýagdaýda baryp, gowky görnüşde bolýar.
  1
  1. Pil; 2. Sap
  2
  Yza
  Başyna
  Öňe
  

• 5 слайд

  Türkmen pilini saplamak üçin ýeňil agaç alynýar. Esasan, söwüt, tal, port agaç (aýlantus) ýaly agaçlaryň şahalary sap üçin peýdalanylýar.
  Sap üçin kesilen şaha oduň howruna (tamdyryň howruna) tutulyp kakadylýar. Bu ýagdaý şahanyň gabygynyň çalt arassalanmagyna we agajyn gatap berkemegine hem-de ýylmanak bolmagyna ýardam edýär.
  Yza
  Başyna
  Öňe
  

• 6 слайд

  Arassalanyp ýylmanan sap üçin taýýarlanan taslama 150 sm uzynlykda alynmaly. Eger sap göni bolsa, onda sapyň ýogyn tarapy pile tarap bolar ýaly, inçe tarapy bolsa, ýokaryk bolar ýaly çenlenip alynmaly.
  Eger sap üçin alnan taslama az mukdarda egri bolaýsa, onda sapyň ýogyn tarapy pile tarap edilip, sapyň egriliginiň tüňňi tarapy pil ele alnanda aşak bolar ýaly ýagdaýda işlenilmelidir. Sapyň egriligi gapdala bolan ýagdaýda pil gapdala towlanagan bolýar.
  
  Yza
  Başyna
  Öňe
  

• 7 слайд

  Sap üçin alnan taslamanyň ýogyn tarapynda piliň hopbasynyň öň tarapyndan piliü ýokarky erňegine çenli A ölçegde ölçemeli, belgilemeli. Şol bellikden sapyň uç tarapyna ýapgyt görnüşde sapyň ýogynlygynyň ýarysyna çenli palta bilen çapmaly
  
  Yza
  Başyna
  Öňe
  Çapylanda A ölçegdäki ýapgyt üst (suratdaky 1 belgili üst) piliň göwresiniň oýuklygyça sap güberçek çapylmalydyr.
  
  

• 8 слайд

  Sapyň çapylyp ýapgytlanan ujuny piliň hopbasyna çenäp görmeli. Eger ölçeg çapylman galan sapyň aýlaw bölegi hopba gabat gelse, onda sapyň uç tarapy hopba doly girer ýaly ujuň üst we gapdal taraplary ýonulmaly
  
  
  
  
  Yza
  Başyna
  Öňe
  1.Çapylyp aýrylmaly bölek;
  2. Ýapgytlanmaly üst
  

• 9 слайд

  Sapyň ujy hopba gabatlanandan soň, önuň ujy pilib hopbasyna salnyp doly ýerleşdirilmeli. Sapyň beý- leki ujuna usullyk bilen urup, piliň hopbasyna gys- by girendigine we onuň piliň göwresine merkezläp ýerleşendigine gözi ýetirnieli. Ondan son piliň çüý deşiginden 6 mm ýogynlykdaky burawy geçirip sapy deşmeli, sap deşilende sapyň aşagynda agaç bölegi goýulmaJydyr. Deşikden M6 ölçegli winti geçirme- li we sapyň üstünde çykan ujuna ilki epenek (şaýba) salyp, soň oňa gaýka towlap berkitmeli. Piliň sapynyň ýokarky uç tarapy eliňe oňaýly bolar ýaly törpi bilen işlenilmeli.
  Yza
  Başyna
  Öňe
  

• 10 слайд

  Türkmen pili saplananda aşakdaky düzgünler berjaý edilmeli
  1. Pile ýeňil, ýylmanak sap saýlamaly.
  2. Sapyň gönüligi ýa-da az-owlak egriligi hasaba
  alynmaly.
  3.Eger sap az-owlak egri bolsa, onda piliň hopbasy üçin çapylýp ýapgytlanylmaly ýer hasaba alnyp bellenilende sapyň tüňňi tarapy pil ele alnyp işlenilende aşak boljak ýagdaýda bellenilip işlenilmeli.
  Yza
  Başyna
  Öňe
  

• 11 слайд

  4. Piliň hopba girjek ujy palta bilen çapylanda
  seresaplylygy berjaý etmeli.
  5. Sapy pile berkidiji wint tiçin deşik deşilende
  seresaplylygy berjaý edip, deşilýän sapyň
  aşagynda bölek agaç goýulmaly.
  6. Sapyň ýokarky ujy ele ýakymly bolar ýaly
  işlenilmeli.
  Yza
  Başyna
  Öňe
  

• 12 слайд

  Soraglar we ýumuşlar
  1. Türkmen pili haýsy böleklerden ybarat?
  2. Türkmen pilini saplamak üçin nähili agaç alynýar?
  3. Sap üçin kesilen agaç şahasy näme üçin oduň howruna kakadylýar?
  4. Sapyň ujuny ýapgyt çapmak üçin nähili ölçeg almaly?
  5. Sap näme üçin birtaraplaýyn ýapgytlanyp çapylýar?
  6. Sap egri ýa-da tüňňi bolsa nähili saplanylmaly?
  7. Berlen türkmen pill Üçin sapyň ujuny çapyp işlemeli.
  8. Sapy pile wint arkaly berkitmeli.
  Yza
  Başyna
  Soňy
  

• 13 слайд

  
  
  Taýýarlan:
  Gurbansoltan eje adyndaky etrabyň
  10-njy orta mekdebiniň
  Informatika we informasiýa tehnologiýalary dersi mugallymy Sultanmurat Niýazmetow.
  2016 ý.
  Çykmak