Презентация. Тақырыбы: "Фразеологизмнің қолданысы"

• 1 слайд

  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  С.А.Нұрмағамбетова
  11 «А» сынып оқушысы
  № 39 инновациялық үлгідегі гимназиялық сыныптары бар жалпы орта білім беру мектебі
  
  Ғылыми жетекші: қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі Б.И. Есембаева
  Фразеологизмдердің өмірдегі
  қолданысы
  

• 2 слайд

  Зерттеу тақырыбының өзектілігі
  
  Фразеология- тіл мәдениетін арттырып, шеберлікке үйрететін сөз өнерінің асылы. Халықтық сана-сезім, салт-дәстүр, мәдени тұрмыс тарихын бейнелейтін фразеологизмдерді оқып танымайынша, тіл байлығын, тіл ерекшелігін түсініп, толық ұғыну мүмкін емес.
  

• 3 слайд

  
  Мұқтар Әуезовтың “Абай жолы”еңбегінде қолданылған фразеологизмдерінің қыр-сырын ашып, фразеологизмдерді зерттеудің бүгінгі таңда да өзектілігін дәлелдеу
  
  Зерттеудің мақсаты
  

• 4 слайд

• 5 слайд

  
  Зерттеу нысаны
  
  
  I. КІРІСПЕ
  1.1. Тұрақты сөз тіркестері
  1.2. Кейбір түркі тілдеріндегі фразеологиялық параллельдер туралы
  II. НЕГІЗГІ БӨЛІМ
  2.1. Ғалымдардың еңбектеріне шолу
  2.2. Абай Құнанбайұлының қолданған фразеологизмдері
  2.3. Мұқтар Әуезовтың «Абай жолы» еңбегінде қолданған фразеологизмдері
  2.4. Оқушылар шығармалары
  III. ҚОРЫТЫНДЫ
  IV. ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
  
  

• 6 слайд

  Зерттеу жұмысының жаңалығы:
  
  Абай атамыз бұрынғы фразеологизмдерді өзгертіп қолданғанда, екі түрлі әдіске жүгінген:
  1. Тұрақты тіркестің құрамындағы сөздердің бір-екеуін өзге сөздермен ауыстырып қолдану;
  2. Тілде қалыптасқан тұрақты тіркестің идеясын алып, соның ізімен жаңасын жасау.
  

• 7 слайд

  
  Мысалы:
  

• 8 слайд

  Фразеология дегеніміз не?
  Тұрақты сөз тіркестерінің жүйесін зерттейтін тіл туралы ғылымның саласы;
  Кең мағынада алғанда, белгілі бір тілдегі түрақты сөз тіркестерінің барлық түрлерінің жиынтығы.
  

• 9 слайд

  Ғалымдар пікірі:
  Ә. Болғанбайұлы мен Ғ. Қалиев «Қазақ тілінің лексикологиясы мен фразеологиясы» атты еңбекте: «Фразеологизмдердің өз алдына дербес лингвистика саласы екендігін танытатын негізінен үш белгісі бар дейді.
  Олар:
  1) даяр қалпында жұмсалу белгісі;
  2) мағына тұтастығы;
  3) тіркес тиянақтылығы.
  

• 10 слайд

  Фразеологияның қызметі:
  Өз алдына бөлек лингвистикалық пән ретінде еліміздегі фразеологизмдерді құрылысына, мағыналық ерекшелігіне қарай жіктеп топтастырады және жасалу жолдарын, даму заңдылықтарын зерттейді
  

• 11 слайд

  Фразеологизмдерге не жатады?
  идиома;
  фраза;
  мақал- мәтелдер
  

• 12 слайд

  Фразеологизмдердің жалпы мағынасына қарай бөлінуі:
  1) Адамды сипаттайтын фразеологизмдер;
  2) Алғыс және қарғыс мәнді фразеологизмдер;
  3) Қоғамдық-әлеуметтік факторға байланысты туындаған фразеологизмдер;
  4) Діни наным-сенімге, салт-дәстүрге байланысты туындаған фразеологизмдер;
  5) Өлшемдік ұғымдарды білдіретін фразеологизмдер;
  6) Табиғат құбылыстарына байланысты фразеологизмдер
  

• 13 слайд

  Тарихи деректер
  Қазақ, татар тілдеріндегі фразеологизмдердің тарихи негізі бір
  1.Ақыл бастан-асыл тастан/ақыл баштан-асыл таштан;
  2.Білекті бірді жығар, білімді мыңды жығар/ беләге юан берне егар, белеме юан меңне егар;
  3. Білімсіз достан, білімді дұшпан артық/ белексез дустан, белекле дошман артық;
  4 Білім инемен құдық қазғандай/ белем алу-эне белән кое казу
  
  

• 14 слайд

  Адамның тілдік дағдысы мен ойлау қабілеті дамиды;
  Күнделікті өмір жағдаяттарында қазақ тілін орынды қолдана білуге дағдыланады;
  Оқушылардың шығармашылық қабілеттері дамып, іскерлік дағдылары жетіледі;
  4. Оқушылардың логикалық ойлауы қамтамасыз етіледі. Ой-өрісін шындай отырып, өмірге көзқарасын қалыптастырып, бағыт-бағдар береді;
  5. Тілге деген қызығушылықтары артып, қазақ еліне, мемлекеттік тілге деген құрмет сезімдері оянады.
   
  
  
  Бұл еңбекті қолданатын оқырмандардан күтілетін нәтижелер:
  

• 15 слайд

  Назарларыңызға рахмет!