Презентация "Тіл- ел байлығы"

• 1 слайд

  ШҚО Үржар ауданы
  Мақаншы ауылы
  «Мақаншы орта мектеп- бақша” КММ
  Байрбаева Лаура Бакаевна
  

• 2 слайд

  “Тіл білу –
  сәттілік кілті”
  

• 3 слайд

  Тіл — халықтың жаны. Тілі құрыса, халық та жер бетінен жоғалады. Адамзат тарихында көптеген өркениетті елдердің өшіп кетуі алдымен тілді жоғалтудан басталғанын ғылым дәлелдеп отыр..
  

• 4 слайд

  Дүние жүзі тілдері —
  жер шары халықтары тілдерінің жиынтық атауы.
  

• 5 слайд

  “Халықаралық лингвистикалық энциклопедияның” дерегі бойынша, дүние жүзінде 1970 — 80 жылы 6604 тіл , оның ішінде 300 өлі тіл болса, ал “Әлем тілдерінің атласы” әлемде 6796 тіл бар деп мәлімдеген. 20 ғасырдың 90-жылдарында дүние жүзінде 6 мыңдай тіл бар деу шындыққа неғұрлым сай келеді. 
  

• 6 слайд

  Қай тіл көп тараған?
  Дүние жүзінде ең көп тараған тіл қайсы дегенде, біреулер ағылшын тілі десе, енді біреулер қытай тілі деп жауап береді. Бұл екі пікірдің қайсысы дұрыс? Бірінші орынды, сөз жоқ, ағылшын тілі алады, өйткені ол дүние жүзінде ең көп тараған халықаралық тіл болып табылады. Ал егер бір тілде сөлеушілердің саны бойынша анықтасақ, ағылшын тілі екінші орында тұрады. АҚШ Лингвистика институтының жуырда жүргізген зерттеулерінің нәтижесі бойынша, сол бір тілде сөйлейтіндердің саны жағынан ең көп тараған тіл қытай тілі екені көрінеді. Бұл тілде 844 млн. адам сөлейді екен. Ағылшын тілінде – 434 млн., хинди тілінде – 338 млн., испан тілінде – 331 млн. Адам сөйлейді.
  

• 7 слайд

  Қазақстан – тарихи тағдыры ортақ этностардан құралған унитаралы мемлекет. Оларды ортақ құрылымның аясына біріктірудің сара жолы – Қазақстан халқы Ассамблеясын құру болды.
  Қазақстан халқы Ассамблеясында 1996 жылдан бері 1 мамырда Қазақстан халқы бірлігі мерекесі ретінде атап өту идеясын туған еді.
  Қазақстан халқы Асамблеясы үнемі даму үстінде болатын тірі ағза іспетті.
  

• 8 слайд

  ҚР Ассамблеясына 20 жыл
  

• 9 слайд

  Қазақ тілі — Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі.
  

• 10 слайд

  Қазақ тілі
  

• 11 слайд

  Мемлекеттік тіл Тәуелсіз елдің негізгі рәміздерінің бірі. Кез келген өркениетті елдің өзінің Туы, Елтаңбасы, Әнұраны, шекарасы болатыны секілді мемлекеттік тілі де болады. Демек, мемлекеттік тіл де — мемлекеттігіміздің негізгі атрибуттарының бірі. Біздің Ата Заңымызда «Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі — қазақ тілі» деп жазылған. 
  

• 12 слайд

  Қазақ жазуы 1929 жылға дейін араб графикасын, ал1929 жылдан 1940 жылға дейін латын алфавитін қолданған. Одан бері қарай орыс графикасын қолдануда.
  1989 жылы “Тіл туралы заң” қабылданып, қазақ тілі Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі мәртебесін алды. Кейін 1993 жылдың 28 қаңтарында Қазақстан Республикасының жаңа Конституциясында бекітілді.
  
  

• 13 слайд

  Қазақстан мемлекетінің тіл туралы заңы
  

• 14 слайд

   Ана тілі – ең басты байлығымыз. Ана тілі - ең ұлы мен тамаша тіл. Біздің ана тіліміз- қазақ тілі. Қазақ тілі - мемлекеттік тіл. Бұл - ауыр тіл, бірақ әрбір құрметті азаматқа оны білу керек.
     «Ана тілі - халық боп жасағаннан бері жан дүниеміздің айнасы, өсіп-өніп түрлене беретін, мәңгі құламайтын бәйтерегі»,- деп Жүсіпбек Аймауытов айтқандай елін, жерін сүйген әрбір азаматтың көкірегінде ана тіліне деген сүйіспеншілігінің мақтаныш сезімі болуы керек. Себебі, қазақ тілі – Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі.
  

• 15 слайд

  Тіл туралы мақал-мәтелдер
  

• 16 слайд

  1. Ана тілің алпыс тілге татиды.
  2. Тілін білмейтіндер емес, тілін білгісі келмейтіндер - мәңгүрт.  
  3. Тіл мәртебесі - ел мәртебесі.
  4. Тіл - достықтың алтын көпірі.
  5. Тіл - ұлттың сүйенетін тамыры, сыйнатын тәңірі.
  6. Халық үшін өзге тілде сөйлеу қауіпті емес, өзге тілде ойлау қауіпті.
  7. Тілі өлген ел - тірі өлген ел.
  8. Тіл - өлшеусіз қазына, өрісі кең әлем. Тілден тілдің кеңдігі болмағанымен, кемдігі жоқ.
  9. Өз тілің - бірлік үшін, Өзге тілің - тірлік үшін.
  10. Тіл сүйексіз болса да, сүйектен өтеді.
  

• 17 слайд

  11. Тіл қоса алар жер мен көктің арасын, тіл айырар анасының баласын.
  12. Тіл ақылдың - өлшемі.
  13. Ішімдегінің бәрі тілімде, тілімдегінің бәрі түрімде. 
  14. Жақсы тауып айтар, жаман қауып айтар.
  15. Ашынған тілді болар, ашыққан ұры болар.
  16. Көнектей басыңа шүмектей тілің жау.
  17. Тіл жүйрік емес, ой жүйрік.
  18. Аузы құлып сандықты тіс ашпаса, тіл ашады.
  19. Сөз қадірін білмеген - өз қадірін білмейді.
  20. Ми ойлағанды тіл тындырады.
  

• 18 слайд

  Даналардан
  қалған сөз
  

• 19 слайд

  К.Паустовский
  Өз ана тіліңді қадір тұтпай тұрып, ел-жұртыңды сүйе алмайсың.
  

• 20 слайд

  Г.Гегель
  Білімділіктің ең басты факторы туған тілінде сөйлеу мен оны сыйлаудан басталады.
  

• 21 слайд

  Г.Лаубе
  Халықтың тіліне қиянат жасау – оның жүрегін жаралау.
  

• 22 слайд

  П.Вяземский
  Ана тілін шекараны қорғағандай қорғау керек.
  

• 23 слайд

  Л.Толстой
  Тіл – ұлттың жан дүниесі.
  

• 24 слайд

  Ақын-жазушылардың
  тіл туралы пікірлері
  

• 25 слайд

  «Ана тілінен айырылған адам өз халқы жасаған мәдени мұраның бәрінен құралақан қалады.»
  
  Ғ.Мүсірепов
  

• 26 слайд

  «…Жазушы өз дәуіріндегі қазақ әдебиет тілін өсіру, саралау, көріктеу, шеберлендіру жөнінде міндеткер». 
  Елділіктің негізгі белгісі-тілінде. Тіл-аса қәдірлеп ұстайтын байлығымыз. Тілді ешкімге түрткілетпеуіміз керек.» 
  
  Ғабит Мүсірепов 
  

• 27 слайд

  «Өз алдына ел болуға өзінің тілі , әдебиеті бар ел ғана жарай алатындығын біз ұмытпауымыз тиспіз.»
  
  Ахмет Байтұрсынов 
  

• 28 слайд

  «Ана тілін жақсы меңгере алмай тұрып,өзге пәндерді түсіну мүмкін емес.»
  
  Жүсіпбек Аймауытов 
  

• 29 слайд

  Таза мінсіз асыл тас, 
  Су түбінде жатады. 
  Таза мінсіз асыл сөз, 
  Ой түбінде жатады, 
  
  Асан қайғы 
  

• 30 слайд

  «Өзге ұлттың тілін,дәстүрін білмей оның жанын,арманын түсіну,сеніміне,құрметіне бөленіу мүмкін емес. 
  Өз тілінің сұлулығын сезінбей,өзге тілдің сұлулығын сезіну екі талай.»
  
  Бауыржан Момышұлы 
  

• 31 слайд

  Әкемнің құты, 
  Анамның сүті- 
  Сіңірген тұла бойыма. 
  Бар асылын халықтың, 
  Қазақтың ұлы тарихтың, 
  Құйған сана ойыма- 
  Туған тілім өркенде, 
  Бола бер күшті, көркем де! 
  
  Сәбит Мұқанов
  

• 32 слайд

  Сүйемін туған тілді-ана тілін, 
  Бесікте жатқанымда-ақ берген білім! 
  Шыр етіп жерге түскен минутымнан, 
  Құлағыма сіңірген таныс үнін. 
  
  Сұлтанмахмұт Торайғыров
  

• 33 слайд

  Бөтен сөзбен былғаған сөз арасын, 
  Ол-ақының білімсіз бишарасы. 
  
  Абай 
  

• 34 слайд

  Өз шығармашылығым
  Мемлекеттік тіл – менің тілім!
      Тіл – қай ұлтта, қай елде болсада қастерлі, құдыретті. Ол әрбір адамға ана сүтімен бірге еніп, қалыптасады.
     Тіл байлығы - әрбір елдің ұлттық мақтанышы. Ол атадан балаға мирас болып қалып отыратын баға жетпес мұра. Демек, әр адам ана тілін көзінің қарашығындай қорғауға, оның орынсыз шұбарлануының қандайына болса да қарсы тұруы тиіс.
  

• 35 слайд

  «…жалтақтауды қоятын заман туды, қазақ тiлiнiң болашағы қазақтардың өздерiнiң қолдарында.» 
  
  Елбасымыз Нұрсұлтан Әбiшұлы Назарбаев
  

• 36 слайд

  «Өз тілімізбен өмір сүрейік!»- бұдан артық қалай айтуға болады? Қажет десеңіздер, одан да оңайлатып айтайын: «Қазақпен қазақ қазақша сөйлессін!» 
  
  Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев
  

• 37 слайд