Презентация: Йеник рәңлик металлургия

• 1 слайд

  Ғ. Садвақасов намидики Чоң Ақсу оттура мәктиви
  
  Қазақстанниң ихтисадий вә ижтимаий географияси
  
  9«Ә» синип
  
  Пән муалими: Усенова А.
  

• 2 слайд

  Өй тапшурмисини сораш:
  
  1. Кластер ясаш
  1. 1. Металлургия кешені? (алюминий топи)
  1. 2. Қара металлургия? (алтун топи)
  1. 3. Түсті металлургия?(мис топи)
  
  
  2. Әр топқа сұрақтар беріледі:
  2.1. Қара металлургияда қайсу хам әшия билән йеқилғуни қоллиниду?
  2.2. Қандай өнім шығарады?
  2.3. Қара металлургияниң комбинатлири?
  2.4. Уларниң жайлишишиға немә тәсир қилиду?
  2.5. Толуқ цикл заводи орунлашқан шәһәр?
  2.6. Еғир рәңлик металлар?
  2.7. Рәңлик металлугия санаитиниң орунлишишида немишкә электр энергияси асасий роль ойнайду?
  2.8. Мис заводи немишкә хам әшия мәнбәсигә йеқин селиниду?
  2.9. Мис, қоғушун, цинк, никель, алтун вә алюминий ишләп чиқиришниң мәркәзлири?(хәритидә көрситиш).
  
  

• 3 слайд

  Дәрисниң мавзуси:
  Йеник рәңлик металлургия. Баһалиқ вә кам учрайдиған металлар.
  

• 4 слайд

  Рәңлик металлар
  

• 5 слайд

  
  Мән металл күлрәң, йеник
  Самолет төмүри дәп атайду?
  Оксид пленкиси билән қапланған
  Кислород йәп кәтмисун дәп.
  Адәмләргә бурунтин тонуш
  Әң асасий элемент болуп
  Токни яхши өткүзүп мән
  Көпкә хизмәт етимән
  Асасий болуп санилимә,
  Кәң йәрдә қоллинилимә
  Йәргә төкүлип кәтсәм мән
  Пақрақ шарик боп дүгләймә
  Қаттиқ, еғир, тәс ерийду,
  Яхши чоюн бериду,
  Униң жиқ мөлчәридә
  Төмүргә дат басмайду
  

• 6 слайд

  Елимиздә йеник рәңлик металларниң әһмийити зор. Уларға алюминий, титан, магний ятиду. Электр энергетика, каинат-космос техникилири вә учақларни ясашта кәң пайдилиниду. Киммәт баһалиқ металларға алтун, күмүч, платина ятиду. Кам учрайдиған металлар: уран, германий, тантал, галий, ванадий, селен, теллур, цирконий ятиду.
  
  

• 7 слайд

  йеник металлар
  Алюминий ишләп чиқириш 2 этаптин туриду. Биринчиси - бокситтин алюминий оксиди елиниду. У көп мөлчәрдә су билән электр энергиясини һажәт қилиду.Алюминий оксид заводи Павлодарда селинған. Павлодар алюминий заводи (ПАЗ) – әләмдики әң жирик заводларниң бири. Иккинчи энергияни көп һажәт қилидиған этап - алюминий оксидидин алюминий елиш. Павлодарда Ақсу ЭС-ниң әрзән электр энергияси асасида алюминий заводи селинған.
  Титан йеник, бәк қаттиқ металл. Өскәмән шәһиридә титан-магний комбинати ишләйду. Жилиға 16 миң т титан қуюндиси вә еритмиси чиқирилиду. Шундақла магний АҚШқа экспортқа чиқирилилду. Һазир комбинат дуниявий титан көләминиң 14% ни хәлиқарилиқ һава-каинат саһасидад пайдилинидиған металлниң 17%ни бериду.
  

• 8 слайд

  Павлодар алюминий заводи
  

• 9 слайд

  Өскәмән титан-магний комбинати
  

• 10 слайд

  баһалиқ металлар
  Баһалиқ металларға алтун, күмүч, платина ятиду.
  Алтунниң еһтияти бойичә Қазақстан Жәнубий Африка Жумһурийити, АҚШ, Австралия, Россия, Канада, Өзбәкстан вә Индонезиядин кейин 7 орунда, сапаси жәһәттин 4 орунда туриду. Алтун чиқиридиған чоң канлар: Ақбақай, Ақбейит, Юбилейное, Ақсу, Жолымбет, Бестөбе, Майқейин, Бақыршық канлири.
  Күмүч кани Алтайда чиқирилиду.
  

• 11 слайд

  Аста ерийдиған металлар
  Аста ерийдиған вә һәр хил шәкилгә қолайлиқ сүпәт бериш үчүн қошулидиған металларға вольфрам, молибден, ванадий ятиду.
  Дуния бойичә Қазақстан вольфрам кан орунлириниң еһтияти бойичә 1 орунни алиду. Қараоба, Ақшатав, Шәрқий Қайрақти, Бөгети, Көктиңкөл кан орунлирида вольфрам яхши чарланған.
  Қазақстанда молибденниң 30 кан орни бар(Шор, Қизилғуч-Селети, Бозчәкөл).
  Қаратав етигидә ванадий рудиси чиқирилиду.
  

• 12 слайд

  Кам учрайдиған металлар
  Қазақстанда кам учрайдиған вә чечилма металлар Шималий, Мәркизий, Шәрқий Қазақстан ихтисадий наһийәлиридә тарқалған. Рудилиқ Алтайда магний, германий, уран, торий, симап вә башқа металлар учришиду.
  Уран еһтиятидин Австралиядин кейин 2 орунни егиләйду. Жәнубий Қазақстандики Инкай кан орнида уранниң 1/3 тегишлик. Йәни Уран, Ақмола, Қизилорда, Маңқишлақ вилайитидә вә Алмута вилайитиниң төвәнки Или әтрапида учришиду.
  Өскәмән йенидики Ульба
  металлургия комбинати МДҺ
  әллиридики тантал, униң
  угиндиси, уран угиндиси вә
  бериллий ишләп чиқиридиған
  бир кархана.
  

• 13 слайд

• 14 слайд

  Дәрисни пишиғдаш:
  Фишбоун
  
  Йоллири, амиллири
  Сәвәп
  Сәвәп
  Экологиялик проблема
  

• 15 слайд

  Дәрисни бәкитиш:
  1.Дурусини тап:
  

• 16 слайд

  2. Синквейн
  Һәр бир топ өз топиниң намиға 4 қурлуқ шеир түзүду
  Биринчи қури – НЕМӘ? Дегән соалға жавап бериду.
  Иккинчи қури – ҚАНДАҚ?
  Үчинчи қури – НЕМӘ ҚИЛИДУ?
  Төртинчи қури – ТОЛУҚ ЖҮМЛӘ.
  

• 17 слайд

  Өйгә тапшурма:
  11 мавзу 111-117 бәт.
  Контур хәритисигә йеник рәңлик металлургия мәркәзлирини чүшириш