Презентация Жыраулар поэзиясы (10 сынып)

• 1 слайд

• 2 слайд

  Білуі керек :
  Шешендік өнер туралы мағлұматты білу;
  сөздің лексикалық мағына-
  сын;
  Мәтіннің мазмұнын талдай
  отырып, негізгі тақырыбы
  мен идеясын ашу.
  
  

• 3 слайд

  Игеру керек :
  Мәтінді оқи отырып,сөйлеу тілін дамыту,сұрақ қоя білуге,жауап бере білу;
  Өз ойын жеткізе білу ;
  Мәтіннің мазмұнын ашып, талдау білу;
  
  

• 4 слайд

  
  “Зымыран сұрақтар”
  Шешендік сөз дегеніміз не ?
  Шешендік сөздерге не жатады?
  Қазақтың шешендерін атаңдар .
  Төле би кім ?
  Төле би қай кезде өмір сүрген ?
  «Не тәтті ?» әңгімесін кім мазмұндайды ?
  
  

• 5 слайд

  Атақты қазақ билерін атаңдаршы ?
  
  

• 6 слайд

  Ой қозғау :
  Олар қай ғасырда өмір сүрген?
  Балалар, биыл қай жыл?
  Біз қай ғасырда өмір сүрудеміз?
  Біз қай ғасыр әдебиетін оқып жатырмыз?
  
  

• 7 слайд

  Түсініктеме :
  Толғау дегеніміз – қазақ әдебиетінде ақындар шығармашылығында , әсіресе жыраулар поэзиясында жиі орын алған жанр . Толғауда ақын өмір , қоғам, адам тіршілігі , жақсылық, жамандық т.б жайлы ақыл-өсиет, насихаттық тұрғыда ой қозғайды .
  
  

• 8 слайд

  “Сөз –мерген” (сөздік жұмысы):
  ақылғой даналар- мудрые советчики
  елеулі уақиғалар- важные события
  ел басына күн туған кез- в трудные дни для народа
  абыржымауға шақырып-зовет не суетиться
  насихаттау-агитировать , воспевать
  жырға қосқан- воспевали
  орда –ханская ставка
  бүліншік шыққанда – когда смута, неурядица, столкновение
  ақыл-нақыл-назидание
  адамгершілік қасиет-человеческие качества
  
  

• 9 слайд

  Жыршы
  өз жанынан жыр шығарып айтатын, суырып салма ақындық қасиет пен шешендік қасиеті қатар сақталып жататын дарынды ақын, дуалы ауыз шешен, ақылғой дана, ойшыл адам.
  Жырау
  жыр айтушы, таратушы, көптеген эпостық жырларды жатқа білетін , дайын репертуары бар айтқыштар.Жыршылар домбыраның не қобыздың сүйемелдеуімен мақаммен, әнмен айтады.
  

• 10 слайд

  «Жыр»-(көне түркі тілінде «иыр») деген сөзінен шыққан
  Жыраулар өз шығармаларын ақыл-нақыл, өсиет түрінде айтқан.
  
  
  

• 11 слайд

  Толғауларының тақырыптары
  Туған жерді,елді сүю
  Отанды қорғау, елді бірлікке шақыру
  Адамгершілік қасиеттерді насихаттау
  Ел мен жерге еңбегі өткен батырлар, хандар т.б. жайлы
  

• 12 слайд

  Жырау әдебиетінің негізгі өкілдері :
  Асан Қайғы ,Қазтуған, Доспамбет, Шалкиіз, Жиембет, Марқасқа, Қазыбек, Ақтамберді, Бұқар және т.б
  

• 13 слайд

  
  .
  Шалкиіз жырау - қазақ әдебиеті тарихындағы жыраулық поэзияның атасы болып саналады
  

• 14 слайд

  Жыраулар
  XV-XVIII ғасыр
  Шалкиіз жырау
  жыраулық
  поэзияның атасы.
  
  Кемел ойлы
  ақындар
  
  Халық поэзиясын
  жасаған
  ақылғой даналар
  Шешендік,
  даналық сөздер
  авторы
  Ел билеушілердің
  кеңесшісі, уәзірі,
  биі
  
  шығармаларын
  ақыл-нақыл, өсиет
  түрінде айтқан
  Бұқар жырау,
  Асан Қайғы ,
  Ақтамберді жырау,
  

• 15 слайд

  САУАЛ:
  
  Осы жыраулардың Абай, Жамбыл, сияқты ақындардан қандай ерекшелігі бар ?
  
  

• 16 слайд

  “Поэзия ” стартегиясы
  Жабағылы жас тайлақ,
  Жардай атан болған жер.
  Жатып қалған бір тоқты,
  Жайылып мың қой болған жер.
  (Қазтуған жырау)
  
  

• 17 слайд

  “Поэзия”кезеңі:
  Еңсегей бойлы ер Есім,
  Есім сені есірткен,
  Есіл менің кеңесім,
  Ес білгеннен, Есім хан,
  Қолыңа болдым сүйесін.
  (Жиембет жырау)
  

• 18 слайд

  Егер сендер XXI ғасыр жыраулары болғандарыңда не жайлы жырлар едіңдер?
  
  

• 19 слайд

  Грамматикалық тапсырма :
  

• 20 слайд

  Қосымша материалмен жұмыс:
  

• 21 слайд

  Тест сұрақтарына жауап беру:
  Бағалау
  10 - 9 ұпай = “5”
  8 - 7 ұпай = “4”
  6 – 5 ұпай = “3”
  4 - 0 ұпай = “2”
  

• 22 слайд

  САУАЛХАТ!
  Ханға кім ақылшы болған?
  “Жырау” деген атау қандай сөзден шыққан?
  Қандай жырауларды білесің?
  Жыраулар поэзиясының тақырыптарын атаңдар.
  Жыраулар поэзиясының атасы кім?
  Жыраулар поэзиясы туралы түсінгеніңді әңгімеле.
  

• 23 слайд

  Ұлы адамдардың сөздерінен:
  Асан қайғы Желмаясын мініп, кең байтақ қазақ жерін түгел аралаған. «Жерұйық» жерді іздеген, ну орман мен шалғынды жерге халықты қоныстырсам деп армандаған. Сондықтан Шоқан Уәлиханов оны «Көшпенділер философы» деп атаған.
  
  

• 24 слайд

  Қазтуған өз жырларында халықты ерлікке, бірлікке, адамгершілікке шақырып, ақыл айтқан, батыр, ел басқарған би болған. Адамгершілігі күшті үлкендердің айтқанын тыңдасақ, бізден батыр да, би де шығады деп сенемін.
  
  

• 25 слайд

  «Ұрпақтарым, атаң мен әжеңді сыйла! Өзіңе дейінгіне құрметтесең, өзіңнен кейінгілер сені құрметтейді» деп Бұқар жырау айтқандай ата-ананы, әже-атаны сыйлаңдар,үлкендерді құрметтеп, кішіге қамқор болайық.
  
  

• 26 слайд

  Үй жұмысы:
  Жыраулар туралы мәлімет дайындау
  23-бет ,4- тапсырма (жазбаша)
  21-22 бет , оқу
  

• 27 слайд

  Сабақ аяқталды.
  Сау болыңдар!