Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
1 слайд
Шымкент қаласы
Лермонтов атындағы №17 жалпы орта мектебінің оқу жұмысы жөніндегі директордың орынбасары және биология пәні мұғалімі
Сапарбекова Талша Мусакуловна
2 слайд
Витамины.
Витамины – биологически активные вещества, необходимые для жизнедеятельности организма.
Дәрумендер
Дәрумендер дегеніміз - ағзаның тіршілік әрекетіне қажет органикалық заттардың жеке тобы.
3 слайд
Витаминдер (дәрумендер)
Витаминдер (латынша“vita”-тіршілік, өмір)
тағамдық заттардың құрамында болатын ерекше
ағзалалық қосылыстар. Олар ағзада ферменттің
түзілуіне қатысады. Витаминсіз ағзаның өсуі
дамуы және тіршілігін жалғастыруы мүмкін емес.
Витамин жетіспесе - авитаминоз, ал шектен тыс
көп болса –гипервитаминоз деп аталады.
4 слайд
1880 жылы орыс дәрігері Н.И.Лунин өз эксперименттері негізінде ашты.
5 слайд
Дәрумендердің классификациясы
Дәрумендер
А
Д
Е
К
В1
В2
В6
В12
Н
С
РР
Майда еритін
Суда еритін
6 слайд
Витамин D (Кальциферол)
Д (кальциферол) Сүйектердің қалыпты дұрыс дамуын қамтамасыз етеді; бұлшықет тонусын күшейтеді; ферменттер жұмысына әсер етеді; ағзадағы кальций алмасуын жүзеге асырады; күннің ультракүлгін сәулелері арқылы ағзада түзіледі;
Кездеседі: Балық майында, бауырда, жұмыртқа сарыуызында т.б. кездеседі.
7 слайд
Тәулігіне қалыпты жағдайда
D-дәрумені 2,5 мг.
Жетіспесе:Фосфор–кальцийлік алмасу бұзылады; бойдың өсуі баяулайды; сүйек беріктігінен айырылады; аяқ сүйектері қисаяды; бас, қарын үлкен болады.
8 слайд
Витамин Е (токоферол)
Е (токоферол) ағзаның зат алмасуына және көбеюіне әсер етеді.
Кездеседі: көкөністерде, астық тұқымдастарында, өсімдік майында, жұмыртқада .
9 слайд
Тәулігіне қалыпты жағдайда Е-дәрумені 15 мг.
Жетіспесе: әйелдерде бедеулікке ұшырайды кейде қаңқаның бұлшықеттері қатая бастайды.
10 слайд
Витамин К (филлохинон)
К (филлохинон) 1935 жылы дат биохимигі Хенрик Дам анықтады, қан ұюына,ішекте органикалық заттардың сіңірілуіне қатысады;
Кездеседі: Салат жапырағында, бауырда көп кездеседі; К витамині жетіспеушілігі өте сирек кездеседі, себебі ішек қабырғасында жеткілікті мөлшерде түзіледі.
11 слайд
Тәулігіне қалыпты жағдайда
К-дәрумені 1мг/1кг.
Жетіспесе: қан ұюы баяулайды.
12 слайд
Витамин А (ретинол)
А (ретинол) Эпителий ұлпаларының дамуын,қалыпты өсуін реттейді; ферменттер жұмысын күшейтеді; көру пигменті –родопсиннің түзілуін қамтамасыз етеді; өсу витамині деп атайды.
Кездеседі: Бауырда, сарымайда,балық майында көп.Өсімдіктекті өнімдерде-құрамында каротин бар сәбіз,қызан, асқабақ, тәтті қызыл бұрыш,өрікте көп.
13 слайд
Тәулігіне қалыпты жағдайда
А-дәрумені 1,5 мг.
Жетіспесе: тері құрғап жарылып, қасаң қабығы бұзылады, іңірде нашар көреді, ақшам соқыр ауруына шалдығады. Басыңызда қайызғақ пайда болады, тамағыңыздың сілемейлі қабықшасы жиі-жиі қабынады
14 слайд
Витамин В1 (тиамин)
Витамин В1 (Тиамин) Көмірсулар алмасуына қатысады; жүрек, бұлшықет, жүйке жүйесі мүшелерінің қызметін реттейді;
Кездеседі: тазартылмаған астық тұқымынының дәндерінде, бұршақ тұқымдастарында, жұмыртқа сарыуызында кездеседі;
Тәулігіне: 2,3мг.
15 слайд
Тәулігіне қалыпты жағдайда
В1 – 2,3 мг
Жетіспесе: В1 витамині жетіспеуінен “Бери- бери” (полиневрит), сал ауруы пайда болды.
16 слайд
Витамин В2 (рибовламин)
Витамин В 2 (Рибофлавин) ХІХ ғасырдың 30 жылдары алғаш анықталды; зат алмасуға, көзге, қан жасалу мүшелеріне әсер етеді.
Кездеседі: Етте, сүтте, бауырда, жұмыртқада,астық дәндерінде кездеседі;
Тәулігіне: 3-4 мг.
17 слайд
Тәулігіне қалыпты жағдайда
В2 –3-4 мг
Жетіспесе: Көздің мөлдір қабықшасы қабынады, ауыз қуысының сілемейлі қабықшасы қабынады, көзден жас ағады.
18 слайд
Витамин В6 (пиридоксин)
Витамин В6 (Пиридоксин) Ақуыз алмасуына қатысады; қантамырлар қабырғасында холестериннің жинақталуына кедергі жасайды;
Кездеседі: Арпа, бауыр, бидай ұнтақтарында кездеседі.
Тәулігіне: 2,3мг.
19 слайд
Тәулігіне қалыпты жағдайда В6 – 2,3 мг
Жетіспесе: атеросклероздың дамуы; бауырдың семіруі;көкбауырдың бұзылуы; қалқанша безі қызметінің нашарлауы байқалады.
20 слайд
Витамин В12 (цианкобаламин)
Витамин В12(цианкобаламин) Қан жасушалары-эритроциттер, тромбоциттердің түзілуін жүзеге асырады;
Кездеседі: бауырда, бүйректе,балықта, жұмыртқада, кездеседі.
Тәулігіне: 2-3мг.
21 слайд
Тәулігіне қалыпты жағдайда В12 – 2-3 мг
Жетіспесе: қаназдық, көп жетіспесе адам өліп кетуі мүмкін,бұл дәрумен екіқабат әйелдерге және жемсау (зоб) ауруына шалдыққан адамдарға өте пайдалы.
22 слайд
Витамин С (аскорбиновая кислота)
С (аскорбин қышқылы) Тотығу-тотықсыздану реакция айналымына қатысады; көптеген ферменттер құрамына кіреді; ақуыз синтезіне қатысады; антиденелердің қалыптасуын жүзеге асырады; дентин, шеміршектің қалыптасуына қатысады, ішекке темір элементінің сіңірілу процесін күшейтеді; бүйрек үсті бездерінде норадреналиннің түзілуін жүзеге асырады;
Кездеседі: Итмұрын, қара жидек, бүлдірген,апельсин, лимон, пияз, сарымсақ, қырыққабат, алма т.б.
Тәулігіне 60-100 мг қажет.
23 слайд
Тәулігіне қалыпты жағдайда
С – 60-100 мг
Жетіспесе: Қызылиек қанталайды, қан кетеді; бұлшықеттер ауырады; қылтамырлар үзіледі; буын ауырады; тістер босап түседі; ағзаның ауруларға қарсы тұруы төмендейді, тез шаршау
24 слайд
Витамин РР (никотиновая кислота)
Витамин РР (никотин қышқылы) ХХ ғасырдың 20 жылдары ғана қасиеті зертеле бастады;тотығу реакцияларындағы катализатор-ферментердің құрамына енеді; май қышқылдарының синтезіне қатысады; аминқышқылдары айналымына қатысады;
Кездеседі: бауырда, етте, жұмыртқада,қара нан, жер жаңғағынде көп кездеседі. Тәулігіне 15-25мг.
25 слайд
Тәулігіне қалыпты жағдайда
РР – 15-20 мг
Жетіспесе: көңіл күйі өзгереді, теріде күлдіреген көпіршіктер пайда болады. Адам пелагра ауруына шалдығады.
26 слайд
Дәрумендердің анықтамасы
27 слайд
28 слайд
29 слайд
Дұрыс тамақтану пирамидасы
30 слайд
Сабақты бекіту
Жұппен жұмыс.
Ізденушілік жұмыс
1-топ Витаминнің маңызы
2-топ. Майда еритін витаминдер:
3-топ Суда еритін витаминдер:
31 слайд
Жорға
Тіршілік, өмір деген мағына береді....
Витаминді тапқан ғалым?...
Витаминнің жетіспеуінен болатын ауру...
Адамға тәулігіне қажетті витамин мөлшері..
Витаминді көп пайдалану...
Суда еритін витаминдер....
Көздің көруін жақсартады...
Жас сәбилерде жетіспесе рахит ауруы п.б...
......жетіспесе әйел бедеулікке ұшырайды..
Қанның ұюына қатысады....
....жетіспесе адам құрқұлақ ауруына шалдығады...
...жетіспесе адам анимияға шалдығады....
Витаминдер
Лунин
Авитаминоз
180-120 мг
Гипервитаминоз
С, РР, В тобы
А витамині
Д витамині
Е витамині
К витамині
С витамині
В12
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
32 слайд
Үйге тапсырма
Витаминдер (дәрумендер)
Сұрақтарға жауап жазу
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
Сапарбекова Талша Мусакуловна – 2008, 2011 жылдары ҰБТ-да оқушылары жоғары көрсеткіш көрсеткені үшін Облыстық білім департаментінің мадақтама грамотасымен марапатталған. 2007, 2011 жылдары жас ұрпаққа сапалы білім берудегі жетістіктері үшін Облыстық білім департаментінің мадақтама грамотасымен марапатталған.
2003 жылы Қалалық тамыз педагогикалық оқуында мазмұнды баяндама жасап, жүлделі ІІ орын ие болғаны үшін Қалалық білім бөлімінің құрмет грамотасымен марапатталған. 2003, 2006 жылдары қалалық білім бөлімінің мақтау қағаздарымен марапатталды. 2004 жылы Қалалық шығармашылық жұмыспен айналысатын мұғалімдер арасында өткізілген байқауда жүлделі ІІІ орынға ие болғаны үшін ІІІ дәрежелі дипломмен марапатталған. 2008, 2011 жылдары ұлттық бірыңғай тесте оқушылары жоғары көрсеткіш көрсеткені үшін қалалық білім бөлімінің алғыс хаты берілген. 2003, 2005, 2006, 2010, 2012 жылдары озық шығармашылық еңбектері үшін қалалық кәсіподақ комитетінің мадақтама грамотасымен марапатталған. 1990-1988 жылдары шығармашылық еңбектері үшін аудандық білім бөлімінің мақтау грамотасымен марапатталған. 2004 жылы оқушылары қалалық «Олимп-ІІ» сайысында биология пәнінен жүлделі ІІ, ІІІ орын иеленгені үшін қалалық мақтау қағаздарымен марапатталған. 2007, 2011 жылы оқушылары қалалық биология пәнінен өткізілген «Қарлығаш» олимпиадасында және 2008, 2011 жылдары қалалық пән олимпиадасында жүлделі ІІІ орын иеленгені үшін, 2011 жылы қалалық, облыстық пән олимпиадаларында оқушылары жүлделі І, ІІ, ІІІ орын иеленген. 2012 жылы шығармашылық еңбектері үшін Шымкент қалалық маслихатының алғыс хатымен марапатталған. Республикалық шағын мектеп «Биология және салауаттылық негізі» журналдарына ашық сабақтары жарияланып тұрады. 2002, 2008, 2009, 2010 жылдары мектептің мақтау грамотасымен марапатталған.
Жоғарыда келтірілген дәйектерді ескере отырып, қаладағы №17 жалпы орта мектебінің директордың оқу жұмысы жөніндегі орынбасары, биология пәні мұғалімі Сапарбекова
Талша Мусакуловнаны «Qurmet-AB» Қоғамдық қорының «Білім беру ісінің үздігі» медалімен марапаттауға ұсынамын.
6 656 315 материалов в базе
Настоящий материал опубликован пользователем Сапарбекова Талша Мусакуловна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материал
Ваша скидка на курсы
40%
Курс профессиональной переподготовки
500/1000 ч.
Курс повышения квалификации
36 ч. — 144 ч.
Курс повышения квалификации
36/72 ч.
Курс профессиональной переподготовки
500/1000 ч.
Мини-курс
6 ч.
Мини-курс
3 ч.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.