ПРЕЗЕНТАЦИЯ К ЗАНЯТИЮ: "ЖАСӨСПІРІМДЕРДІҢ СУИЦИДТІК ӘРЕКЕТІ"

Описание презентации по отдельным слайдам:

• 

  1 слайд

  
  
  ЖАСӨСПІРІМДЕРДІҢ СУИЦИДТІК ӘРЕКЕТІ
  Суицид /өз-өзіне қол жұмсау/ (өзін-өзі өлтіру) – саналы түрде өзінің өмірін өлімге қию.
  
  Суицидтік әрекетке мыналарды жатқызуға болады:
  1. Суицидтік ойлар
  2. Елестер, ниеттер, пиғылдар
  3. Суицидтік іс-әрекеттер
  4. Аяқталған суицид /өлім/.
  
  
  
  

• 

  2 слайд

  СУИЦИДТІК ӘРЕКЕТТІҢ ТҮРЛЕРІ
  ● Жариялы суицид- тамырын кесу,
  зәрсіз дәрілермен улану, қолына суық қару
  немесе арқан-жіп ала жүгіріп, «өлем» деп
  өзгелерді үрейлендіргісі келетіндер
  ● Аффективті суицидтік әрекет -
  уландырғыш және күшті әсер ететін
  дәрілермен улану.
  
  ● Шынайы, суицидтік әрекет –
  асылып өлу
  

• 

  3 слайд

  Суицидтік әрекетке жетелейтін факторлар
  
  
  
  1. Отбасында /үй ішінде/
  суйіспеншіліктің махаббат
  сезімдерінің жетіспеуі. Отбасы
  жағдайында күрделі жағымсыз
  жағдайлардың жиі туындауы, өзара
  түсініспеушілік
  
  2. Ата-аналардың, әсіресе әкенің
  ішімдікке салынуы. Отбасы
  мүшелерінде психикалық
  ауытқушылықтары бар жағдаймен
  тікелей байланысты.
  
  
  
  3. Жалпы барлық адамдарда депрессия, күйзелу, үрейлену сезімдері, мінез-құлықтың бұзылуы немесе нашақорлық байқалады. Дегенмен басым көпшілігінде нақты қалыптасқан қатаң, ауыр, ұзақ депрессия байқалмайды.
  
  4.  «Үлкендер», мұғалімдер, құрбы-құрдастар тарапынан кемсіту, қорлау, балағаттау сияқты жағымсыз әрекеттерге немесе зорлық-зомбылыққа душар болғандар өзін-өзі жеккөруге бейім болады.
  5. Соттық жауапкершіліктен, жазалау шараларынан, масқаралық қылықтардан қорқу сияқты қоғамдық ережелерге қарсы әрекет және мінез-құлықпен байланысты кикілжіңдерден туындайды.
  6. Мектепте жағымсыз жағдайлар мен кикілжіңдер жиі кездеседі. Аталған мәселелер мінез-құлықпен, тәртіппен, оқу үлгерімімен байланысты болады.
  7. Отбасы мүшелері, достар және бұқаралық ақпарат құралдары белгілі топтық өзін-өзі өлтіру әрекеттеріне еліктеу сияқты жағдайлар үлгі ретіндебола алады.
  8. Бұрын-соңды болған суицидтік әрекеттер.
  
  
  
  

• 

  4 слайд

  Өзін-өзі өлтіруге апаратын пиғылдар мен іс-әрекеттер сипаттамасы
  1. Оңашада жүзеге асырылады.
  3. Ешкім біліп қоймайтындай, таба алмайтындай етіп сақтану шараларын ұстанады.
  4. Өлімді күтуде түрлі дайындық әрекеттер жасалады.
  5. Жан-жақты алдын ала ойластыру.
  6. Өзін-өзі өлтіруші хат жазып қалдырады.
  2. Ешкім араласып кедергі жасай алмайтын уақытта.
  

• 

  5 слайд

  Жасөспірімдік шақтағы депрессияның белгілері:
  
  
  
  
  
  ▬► жабыраңқы көңіл-күй
  ▬► қанағаттанбаушылық сезім
  ▬► үнемі шаршау, зерігу
  ▬► ұйқының бөлінуі
  ▬► соматикалық наразылықтар
  ▬► мазасыздану, абыржу
  ▬► түрлі ұсақ-түйектерге көңіл аудару
  ▬► шеттен тыс эмоционалдылық
  ▬► тұйықтанушылық
  ▬► зейіннің алаңдылығы
  ▬► агрессивті мінез-құлық
  ▬► ерегесу, ызақор
  ▬► ішімдікке салыну немесе нашақорлық
  ▬► оқу үлгерімің әдеттен тыс нашарлауы
  ▬► мектепке бармау.
  

• 

  6 слайд

  Созылмалы депрессия мен жалғыздық мынандай жағдайларда қауіпті болуы мүмкін:
  ● бұрын жақсы, сүйіспеншілік қарым-қатынаста болған адамдарға деген өшпенділік сезімдері пайда болады;
  ● айналада ешкімге және ешнәрсеге қызығушылық танытпайсыз;
  ● сіздің денсаулығыңызда елеулі жағымсыз өзгерістер байқалады;
  ● дәрілер мен ішімдікке «шыдамсыз» құмарлық пайда болады;
  ● қоршаған адамдардан қашқақтап, ұзақ уақыт жалғыз болуды қалайсыз;
  ● өзіңізді өлтіру туралы көп ойлайсыз.
  

• 

  7 слайд

  Суицидтік қатер тобындағы жасөспірімдер
  
  Тұлға аралық қарым-қатынасы бұзылған жастар, ”жалғызбастылар”, ішімдікке немесе нашақорлыққа салынғандар, девиантты немесе қылмысты мінез-құлықпен ерекшеленетіндер;
  
  
  Өз-өзіне шектен тыс сын көзбен қарау.
  
  
  
  Кемсіту, қорлау, балағаттау сияқты жағымсыз әрекеттерге немесе зорлық-зомбылыққа душар болғандар
  
  
  
  Жасөспірімнің алға қойған мақсаттары мен арманы нақты өмірдегі жетістіктерімен сәйкес келмеген жағдайда
  
  
  Қатты сырқаттанып дертке шалдыққан адамдар немесе сыртқы ортадан, қоғамнан оқшаулану.
  
  

• 

  8 слайд

  Суицидтік әрекеттің белгілері
  
  
  1. Эмоционалды бұзылыстардың белгілері:
  
  ▬► тәбеттің болмауы немесе шектен тыс импульсивті ашқарақтық, ұйқының бұзылуы немесе бірнеше күнге созылған ұйқышылдық
  
  ▬► соматикалық өзгерістерге үнемі наразылану (іштің /қарынның/ ауыруы, бастың ауыруы, үнемі шаршау, ұйқышылдық)
  
  ▬► өзінің сыртқы келбетіне бұрында болмаған ерекше ұқыптылықпен қарау
  
  ▬► үнемі жалғыздық сезімі, мұңаю, өзін-өзі кіналау
  
  ▬► мектепте, үй ауласында, далада зерігу, көңілсіз болу
  
  ▬► жанұядан, құрбы-достарынан отбасынан, сыныптастарынан оқшаулану, барынша байланысты үзуге тырысу, жалпы жалғызбасты тұлға ретінде қалыптасуға ұмтылу
  
  ▬► зейіннің нашарлау, берілген тапсырманы, жауапкершіліксіз, ұқыпсыз орындау
  
  ▬► өлім туралы көп ойлау, сұрастыру, мәлімет іздестіру
  
  ▬► болашаққа деген жоспарлардың жоққа ұшырауы
  
  ▬► болған ұсақ-түйектен кенеттен ашулану, ызалану, өкпелеу, жыламсырау
  
  
  

• 

  9 слайд

  2. Өзінің өмірін бағалау.
  ▬► өткен өміріне түңілу, жағымсыз баға беру
  ▬► өзінің өміріндегі тек қана жағымсыз, кикілжіңді сәттерді еске
  сақтап, қайталау
  
  ▬► қазіргі қалпына, жеткен жетістіктеріне көңіл толмауы,
  қанағаттанбау
  ▬► болашаққа деген сенімдіктің болмауы
  ► Қоршаған ортамен өзара қарым-қатынас
  ▬► қоршаған жақын адамдармен байланысты үзу, қашқақтау
  
  ▬► аяушылық білдіретін бөтен адамдармен араласуға ұмтылу,
  дәрігерден, жалпы медицина қызкеткерлерінен көмек сұрауға жүгіну
  
  ▬► қайғыру, өкіну, жыламсырауға бейімділік
  
  ▬► шеттен тыс қыңырлық
  
  ▬► өзінің қайғысына, реніштеріне, азаптарына эгоцентрикалық бағыттылық
  

• 

  10 слайд

  3. Вегетативті бұзылыстар:
  ▬► - жыламсырау
  ▬► - қарашықтың кеңеюі
  ▬► - ауыз қуысының құрғақсуы (“құрғақ тіл белгілері”)
  ▬► - тахикардия
  ▬► - тыныстың тарылуы, ауаның жетіспеушілігі
  ▬► - бастың ауыруы
  ▬► - ұйқының бұзылуы
  ▬► - шектен тыс ұйқышылдық
  ▬► - ұйқы ырғағының өзгеруі
  ▬► - дененің салмағының ауырлауы, жанның ауыруы сияқты сезіну
  ▬► - іш қату
  ▬► - дене салмағының күрт төмендеуі
  ▬► - дене салмағының күрт артуы
  ▬► - тәбеттің болмауы
  ▬► - жеген тамақ дәмсіз боп көрінеді
  ▬► - қызығушылықтың төмендеуі
  ▬► - етеккірдің бұзылуы, кідіруі
  
  
  
  

• 

  11 слайд

  Жоспарланған суицид туралы жасөспірім түрлі
  тәсілдермен жеткізеді:
  ► Сөз арқылы:
  Өлімге байланысты жазбалар, әңгімелер
  Үнемі өзінің кемшіліктеріне көңіл аударып, “мен бақытсызбын”, «менің жолым болмайды» деп наразылық білдіреді
  Вербалды ишаралар: “Мен өлсем, жақсы болар еді!” “Саған ауыртпашылық тигізгім келмейді!”, “Мұның бәрі мәнсіз”, “Енді көріспейміз”, “Осыдан көресің, сен әлі өкінетін боласың” және т.б.
  ► Іс-әрекет арқылы:
  Отбасыдан немесе достардан алшақтау, оқшаулану
  Тәбеттің, ұйқының немесе сыртқы келбеттің өзгеруі
  Оқу үлгерімінің күрт нашарлауы
  Өзіне қатысты барлық жұмыстарды жүзеге асырады, мысалы, сүйікті ойыншықтарын жинайды, жуады, тазалайды, өзінің жеке бөлмесін тап-тиянақтай реттестіріп, жинастырады, керексіз заттарды бөлек жинап, лақтырады.
  Үнемі ашулы, ызалы күйде болып, көңілі толмай барлық іс-әрекетті асығып істейді.
  ► Сезімдер арқылы:
  Өзін кіналы, үмітсіз, керексіз сезінеді немесе абыржып, көңілсіз күйде болады
  Болашаққадегенжалпыайналадағытүрліәрекеттергеқызығушылықтанытпайды
  Көңіл-күй мезгілсіз, кенеттен өзгеріп отырады, мысалы, депрессиядан кейін тым көңілді, шуақты күйде болады (мүмкін, мұндай іс-әрекеттер арқылы жағымсыз жағдайдан немесе дағдарыстан шығудың амалын табатын сияқты).
  Сыныптасының, досының немесе басқада сүйікті жанның суицидті кәрекетке баруы балаңыздың өзін өлімге қиюына түрткі болады.
  

• 

  12 слайд

  Суицидтік әрекеттің компоненттері
  Суицид туралы ойлау
  Үнемі өзін өлімге қию туралы ойлау; адам өзін-өзі өлтіруді суицидтік актіден бөлек өлім ретінде қарастырады, яғни алдын-ала түрлі әдістерді жоспарлап, өзінің өлімін ұсақ-түйекке дейін ойластырады
  Суицидік ойлар
  Белгілі-бір, нақты әрекетсіз, яғни “өмір өз құндылығын жоғалтты”, “өмір сүрудің қажеті жоқ”, “мұндай өмірден әбден түңілдім, шаршадым, мұның бәрі қашан бітеді?!” және т.б.
  Суицидтік пиғылдар
  ойластырылған жоспарды жүзеге асыру, яғни суицидтік әрекеттің сыртқы түрлеріне дайындалу, бұл нақты суицидтік әрекетке жетелейді (мақсатты бағытталған түрде өзінің өмірін өлімге қию, алайда, суицидтік әрекет барлық жағдайда өліммен аяқталмайды) және шынайы суицид.
  Суицидтік ниеттер
  Бұл суицидтің белсенді түрлері, яғни жоспарланған суицидке әрекет жасау, уақытын, орнын белгілеу, жалпы жүзеге асыру тәсілдері ойластырылады.
  

• 

  13 слайд

  Методика дифференциальной диагностики депрессивных состояний Цунга
  
  Описание методики. Шкала Цунга для самооценки депрессии (англ. Zung Self-Rating Depression Scale) – тест для самооценки депрессии был разработан в Университете Дюка психиатром доктором Уильямом Цунгом. Тест позволяет оценить уровень депрессии и определить степень депрессивного расстройства.
  В тестировании учитывается 20 факторов, которые определяют четыре уровня депрессии. В тесте присутствуют десять позитивно сформулированных и десять негативно сформулированных вопросов. Каждый вопрос оценивается по шкале от 1 до 4 (на основе этих ответов: «никогда», «иногда», «часто», «постоянно»). Результаты делятся на четыре диапазона:
  25-49 Нормальное состояние
  50-59 Легкая депрессия
  60-69 Умеренная депрессия
  70 и выше Тяжелая депрессия
  Процедура проведения. Полная процедура тестирования с обработкой занимает 20-30 минут. Испытуемый отмечает ответы на бланке.
  
  

• 

  14 слайд

  Инструкция
  Прочитайте внимательно каждое из приведенных ниже предложений и зачеркните соответствующую цифру справа в зависимости от того, как Вы себя чувствуете в последнее время. Над вопросами долго не задумывайтесь, поскольку правильных или неправильных ответов нет.
  
  А (1) – никогда или изредка
  В (2) – иногда
  С (3) – часто
  D (4) – почти всегда или постоянно
  
  

• 

  15 слайд

• 

  16 слайд

  Обработка результатов
  Уровень депрессии (УД) рассчитывается по формуле:
  УД = ∑пр. + ∑обр., где
  
  ∑пр. – сумма зачеркнутых цифр к «прямым» высказываниям № 1, 3, 4, 7, 8, 9, 10, 13, 15, 19;
  ∑обр. – сумма цифр, «обратных» зачеркнутым, к высказываниям № 2, 5, 6, 11, 12, 14, 16, 17, 18, 20.
  
  
  Например:
  у высказывания №2 зачеркнута цифра 1 – ставим в сумму 4 балла;
  у высказывания №5 зачеркнут ответ 2 – ставим в сумму 3 балла;
  у высказывания №6 зачеркнут ответ 3 – ставим в сумму 2 балла;
  у высказывания №11 зачеркнут ответ 4 – ставим в сумму 1 балл и т.д.
  
  

• 

  17 слайд

  Интерпретация результатов
  В результате получаем УД, который колеблется от 20 до 80 баллов.
  Если УД не более 50 баллов, то диагностируется состояние без депрессии.
  Если УД более 50 и менее 59 баллов, то делается вывод о легкой депрессии ситуативного или невротического генеза.
  Показатель УД от 60 до 69 баллов – субдепрессивное состояние или маскированная депрессия.
  Истинное депрессивное состояние диагностируется при УД более 70 баллов.
  
  

• 

  18 слайд

  
  
  Опросник Бека
  
  
  Описание методики. Опросник Бека предназначен для диагностики депрессивных состояний.
  
  Тест можно проводить в групповом и индивидуальном вариантах.
  
  Результаты опросника высоко коррелируют с личностной и ситуативной тревожностью и алекситимией.
  
  Все утверждения опросника Бека являются прямыми, поэтому для подсчета общего результата необходимо просто просуммировать все баллы, соответствующие выбранным утверждениям.
  

• 

  19 слайд

  Инструкция:
  Перед Вами находится опросник, содержащий группы из четырех утверждений (А - Н). Прочитывайте, пожалуйста, каждую группу утверждений целиком. Затем выбирайте из каждой группы одно утверждение, которое лучше всего соответствует тому, как Вы себя чувствуете сегодня, то есть прямо сейчас.
  Обведите номер выбранного Вами утверждения.
  Если несколько утверждений из одной группы кажутся Вам одинаково хорошо подходящими, то обведите их номера.
  Прежде чем сделать свой выбор, убедитесь, что Вы прочитали все утверждения в каждой группе.
  

• 

  20 слайд

  Бланк опросника Дата обследования: ________________ Испытуемый________________
  
  

• 

  21 слайд

  
  
  

• 

  22 слайд

  
  
  

• 

  23 слайд

  Оценка результатов
  Считается, что испытуемый страдает депрессией, если он набрал более 25 баллов. Результат менее 10 баллов говорит об отсутствии депрессивных тенденций и хорошем эмоциональном состоянии испытуемого. Промежуточную группу составляют испытуемые с легким уровнем депрессии ситуативного или невротического генеза.
  В любом случае, интерпретируя результаты опросника необходимо помнить о том, что состояние депрессии устанавливается специалистом в результате обследования и подробной клинической беседы, а результаты опросника могут дать лишь предварительное и приближенное представление о состоянии испытуемого.
  

• 

  24 слайд

  «Личностная шкала проявления тревоги»
  (Дж. Тейлор, адаптация Т. А. Немчинова)
  
  Описание методики:
  Методика предназначена для диагностики уровня тревоги испытуемого. Шкала лживости, позволяет судить о демонстративности и неискренности.
  
  Опросник состоит из 60 утверждений. Для удобства использования каждое утверждение предлагается испытуемому на отдельной карточке.
  
  Инструкция. Распределите карточки на две группы, в зависимости от согласия или несогласия с утверждением. Время тестирования - 20-25 минут.
  
  

• 

  25 слайд

  Текст опросника
  
  Я могу долго работать не уставая.
  Я всегда выполняю свои обещания, не считаясь с тем, удобно мне это или нет.
  Обычно руки и ноги у меня теплые.
  У меня редко болит голова.
  Я уверен в своих силах.
  Ожидание меня нервирует.
  Порой мне кажется, что я ни на что не годен.
  Обычно я чувствую себя вполне счастливым.
  Я не могу сосредоточиться на чем-то одном.
  В детстве я всегда немедленно и безропотно выполнял все то, что мне поручали.
  Раз в месяц или чаще у меня бывает расстройство желудка.
  Я часто ловлю себя на том, что меня что-то тревожит.
  Я думаю, что я не более нервный, чем большинство людей.
  Я не слишком застенчив.
  Жизнь для меня почти всегда связана с большим напряжением.
  Иногда бывает, что я говорю о вещах, в которых не разбираюсь.
  Я краснею не чаще, чем другие.
  Я часто расстраиваюсь из-за пустяков.
  Я редко замечаю у себя сердцебиение или одышку.
  Не все люди, которых я знаю, мне нравятся.
  Я не могу уснуть, если меня что-то тревожит.
  
  

• 

  26 слайд

  Обычно я спокоен и меня не легко расстроить.
  Меня часто мучают ночные кошмары.
  Я склонен все принимать слишком серьезно.
  Когда я нервничаю, у меня усиливается потливость.
  У меня беспокойный и прерывистый сон.
  В играх я предпочитаю скорее выигрывать, чем проигрывать.
  Я более чувствителен, чем большинство людей.
  Бывает, что нескромные шутки и остроты вызывают у меня смех.
  Я хотел бы быть так же доволен своей жизнью, как, вероятно, довольны другие
  Мой желудок сильно беспокоит меня.
  Я постоянно озабочен своими материальными и служебными делами.
  Я настороженно отношусь к некоторым людям, хотя знаю, что они не могут причинить мне вреда.
  Мне порой кажется, что передо мной нагромождены такие трудности, которых мне не преодолеть.
  Я легко прихожу в замешательство.
  Временами я становлюсь настолько возбужденными, что это мешает мне заснуть.
  Я предпочитаю уклоняться от конфликтов и затруднительных положений.
  У меня бывают приступы тошноты и рвоты.
  Я никогда не опаздывал на свидание или paботу.
  Временами я определенно чувствую себя бесполезным.
  Иногда мне хочется выругаться
  Почти всегда я испытываю тревогу в связи с чем-либо или с кем-либо
  
  

• 

  27 слайд

  Меня беспокоят возможные неудачи.
  Я часто боюсь, что вот-вот покраснею.
  Меня нередко охватывает отчаяние.
  Я - человек нервный и легко возбудимый.
  Я часто замечаю, что мои руки дрожат, когда я пытаюсь что-нибудь сделать.
  Я почти всегда испытываю чувство голода.
  Мне не хватает уверенности в себе.
  Я легко потею, даже в прохладные дни.
  Я часто мечтаю о таких вещах, о которых лучше никому не рассказывать.
  У меня очень редко болит живот.
  Я считаю, что мне очень трудно сосредоточиться на какой-либо задаче или работе.
  У меня бывают периоды такого сильною беспокойства, что я не могу долго усидеть на одном месте.
  Я всегда отвечаю на письма сразу же после прочтения.
  Я легко расстраиваюсь.
  Практически я никогда не краснею.
  У меня гораздо меньше опасений и страхов чем у моих друзей и знакомых.
  Бывает, что я откладываю на завтра то, что следует сделать сегодня.
  Обычно я работаю с большим напряжением.
  
  

• 

  28 слайд

  Обработка и интерпретация данных
  
  Шкала тревоги. В 1 балл оцениваются ответы «Да» к пунктам 6, 7, 9 11, 12, 13, 15, 18, 21, 23, 24, 25, 26, 28, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 40, 42, 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50, 51, 54, 56, 60.
  
  Ответы «Heт» к пунктам 1, 3, 4, 5, 8, 14, 17, 19, 22, 39, 43, 52, 57, 58.
  
  Шкала лжи. В 1 балл оцениваются ответы «Да» к пунктам 2, 10, 55; ответы «Нет» к пунктам 16, 20, 27, 29, 41, 51, 59.
  
  Вначале следует обработать результаты по шкале лжи. Она диагностирует склонность давать социально желательные ответы. Если этот показатель превышает 6 баллов, то эго свидетельствует о неискренности испытуемого.
  
  Затем подсчитывается суммарная оценка по шкале тревоги:
  40 – 50 баллов рассматривается как показа (ель очень высокого уровня тревоги;
  25 – 40 баллов - свидетельствует о высоком у ровне тревоги;
  15 – 25 баллов - о среднем (с тенденцией к высокому) уровню;
  5 – 15 баллов - о среднем (с тенденцией к низкому) уровню;
  0 – 5 баллов - о низком уровне тревоги.