Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
1 слайд
13. Saýlaw operatory nähili ýazylýar?
4. Hemişelikleriň kesgitlenýän bölümi
nähili ýazylýar?
5. Görnüşleriň kesgitlenýän bölümi
nähili ýazylýar?
6. Üýdegeýän ululyklaryň beýan edilýän bölümi
nähili ýazylýar?
7. Operatorlar bölümi nähili ýazylýar?
8. Baha bermek operatory nähili ýazylýar?
9. Giriş operatory nähili ýazylýar?
11. Geçiş operatory nähili ýazylýar?
12. Şertli operator nähili ýazylýar?
3. Modullaryň beýan edilýän bölümi
nähili ýazylýar?
15. Parametrli sikl operatory nähili ýazylýar?
16. Şertli sikl operatory gurlyşy boýunça
näçe hilli bolýar
17. Şerti öňünden goýulýan sikl operatory
nähili ýazylýar ?
18. Şerti soňundan goýulýan sikl operatory
umumy görnüşde aşakdaky ýaly ýazylýar:
14. TURBO-PASCAL algoritmik dilinde sikl
operatory näçe topara bölünýär?
10. Çykyş operatory nähili ýazylýar?
11. Geçiş operatory nähili ýazylýar?
12. Şertli operator nähili ýazylýar?
2. Belgileriň beýan edilýän bölümi
nähili ýazylýar?
1.PASCAL algoritmik dilinde programa
näçe bölümden ybarat bolýar?
PASCAL algoritmik dilinde programmanyň gurluşy
2 слайд
TURBO-PASCAL algoritmik dilinde programa
sözbaşy we 7 sany bölümden ybarat bolýar.
Programmanyň sözbaşysy umumy görnüşde aşakdaky ýaly ýazylýar:
PROGRAMM <programmanyň ady>;
Bu ýerde ,<programmanyň ady> - ulanyjy tarapyndan girizilýän
islendik at (identifikator).
Programmadaky bölümleri sanap geçeliň:
1. Modullaryň beýan edilýän bölümi;
2. Belgileriň beýan edilýän bölümi;
3. Hemişelikleriň kesgitlenýän bölümi;
4. Görnüşleriň kesgitlenýän bölümi;
5. Üýtgeýän ululyklaryň beýan edilýän bölümi;
6. Funksiýalaryň we proseduralaryň kesgitlenýän bölümi;
7. Operatorlar bölümi.
3 слайд
Belgileriň beýan edilýän bölümi.
Bölüm umumy ýagdaýda LABEL n1,n2,…,nk ;
gornüşde ýazylýar.
Bu ýerde LABEL-bölümiň ady bolup ,,belgi’’ diýen manyny aňladýar;
n1,n2,…,nk - programmada ulanylýan belgileriň sanawy. T
PASKAL algoritmik dilinde belgi hökmünde 0-dan 9999-a çenli
islendik bütin polojitel sany ýa-da islendik dogry identifikatory
ulanmak mümkindir. Belgileriň sanawyny tertip boýunça ýazmak
hökman däl, ol islendik tertipde ýazylyp biliner. Programma ýazylanda
belgi bilen islendik operatoryň arasynda ,, : “-goşa nokat belgisi goýulýar.
Mysal üçin:
LABEL 10;
………
10:X:=X+1 ;
……….
Eger-de programmada belgi ulanylmaýan bolsa, onda bu bölüm ýazylmaýar.
4 слайд
Modullaryň beýan edilýän bölümi.
Turbo Paskal hemişelikleri, görnüşleri, üýtgeýän ululyklary,
belgileri, funksiýalary we
proseduralary ýörite usul bilen jemläp okalga döretmäge
mümkinçilik berýändir. Ol okalga modul diýip
at berilýändir. Turbo Paskal ulgamynda birnäçe standart
modullar (Crt, Graph, DOS we başgalar) bardyr. Ulanyjynyň özi hem
täze modul döredip bilýändir. Eger-de programmada haýsy hem
bolsa bir moduldan funksiýa ýa-da başga bir obýekt ulanyljak
bolunýan bolsa, onda ol modul programmada
hökman beýan edilmelidir.
Bölüm Uses sözi bilen başlanýar we şeýle ýazylýar:
Uses n1, n2;
bu ýerde, n1 we n2 programmada ulanyljak modullaryň atlarydyr.
Mysal üçin, Uses crt;
5 слайд
Hemişelikleriň kesgitlenýän bölümi.
Bölüm umumy ýagdaýda CONST a1=c1; a2=c2, ..., an=cn;
görnüşde ýazylýar.
Bu ýerde, CONST – bölümiň ady, a1, a2, ..., an – programmada ulanylýan hemişelikleriň atlary; c1, c2, ..., cn, degişlilikde, a1, a2, ..., an
hemişelikleriň eýe bolýan bahalary.
Her bir hemişelige baha berlenden soň “ ; “ – nokatly otur
belgisi goýulmagy zerurdyr.
Hemişelik bilen onuň bahasynyň arasynda “ = “ – deňdir belgisi goýulýar.
Mysal üçin:
CONST NMIN = 1; NMAX = 100; PI = 3.141592;
Hemişelikleriň görnüşi olaryň eýe bolýan bahalarynyň görnüşleri boýunça kesgitlenilýär.
Ýokarky mysalda NMIN we NMAX hemişelikler INTEGER görnüşe,
PI hemişelik bolsa, REAL görnüşe degişlidir.
Eger-de programmada hiç hili hemişelik girizilmedik bolsa,
onda bu bölüm ýazylmaýar.
6 слайд
Görnüşleriň kesgitlenýän bölümi.
Bölüm umumy ýagdayda aşakdaky ýaly ýazylýar :
TYPE T1=<görnüşiň mazmuny >;
T2=<görnüşiň mazmuny>; ...,
Tn=<görnüşiň mazmuny>;
Bu ýerde, TYPE – bölümiň ady bolup “tip” diýen manyny aňladýar;
T1, T2,..., Tn – kesgitlenýän görnüşleriň atlary.
Mysal üçin:
TYPE
TOMUS=(IÝUN, IÝUL, AWGUST);
MAŞGALA=(KAKA, EJE, DOGAN, JIGI);
VAR
A: TOMUS; B=MAŞGALA;
Bu ýerde, TOMUS we MAŞGALA atly täze sanalýan görnüşler kesgitlendi.
7 слайд
Üýdegeýän ululyklaryň beýan edilýän bölümi.
Bölüm umumy ýagdaýda:
var x1, x2,..., xn: T; görnüşde ýazylýar.
Bu ýerde, var - bölümiň ady bolup “üýtgeýän ululyk” diýen manyny aňladýar.
x1, x2, …, xn - T görnüşe degişli bolan üýtgeýän ululyklaryň atlarydyr.
Mysal üçin:
Var J, K: integer;
S, T: real; H: char;
B1, B2 : boolean;
ýazgy I, J, K – üýtgeýän ululyklaryň diňe bitin görnüşe degişli bolan bahalary;
S, T- üýtgeýän ululyklaryň diňe hakyky görnüşe degişli bahalary;
H - üýtgeýän ululygyň diňe simwol görnüşe degişli bolan bahalary we
B1, B2 – üýtgeýän ululyklaryň bolsa, diňe logiki görnüşe degişli
bolan bahalary kabul edip bilýändigini aňladýar.
8 слайд
Operatorlar bölümi.
Bu bölüme programmanyň esasy bölümi diýmek bolar.
Sebäbi, programmadaky algoritm şu bölümde ýazylýar.
Bölüm begin sözi bilen başlanýar we end sözi bilen gutarýar.
Bölümiň ahyryny görkerzýän end sözünden soň hökman
“.”- nokat belgisi goýulmalydyr.
Bu bölüm programmanyň ýerine ýetirilýän bölümi bolup,
ol arasynda “ ; “ –nokatly otur belgisi goýulýan operatorlaryň
yzygiderliginden ybaratdyr.
9 слайд
Baha bermek operatory.
Bu operator aňlatmanyň bahasyny hasaplamaga we bu bahany
üýtgeýän ululygyň bahasy diýip kabul etmäge mümkinçilik berýär.
Operator umumy görnüşde şeýle ýazylýar:
u:=A; bu ýerde u – üýtgeýän ululygyň ady,
A – aňalatma, := - baha bermek belgisi.
Bu operator ýerine ýetirilende A aňlatma hasaplanýar we alnan baha kompýuteriň işjeň huşundaky u üýtgeýän ululyga degişli öýjüge ýazylýar.
Mysallara seredeliň:
a:=5;
y:=-3.5;
z:=True;
y:=sin(x)+4;
c:=´a´;
s:=2.5+(T+sgr(a))/7;
a:=a+1;
Bu mysallaryň iň soňkysyna ünsüňizi çekeliň. a:=a+1 operator ýerine ýetirilende kompýuteriň işjeň huşundaky a üýtgeýäne degişli öýjükdäki baha okalýar,
onuň üstüne 1 goşulýar we alnan netije ýenede a üýtgeýäne degişli öýjüge ýazylýar. Netijede, a üýtgeýäniň bahasy bir birlik artar.
Baha bermek operatoryndaky üýtgeýän ululyk we
aňlatma şol bir görnüşe degişli bolmalydyr.
10 слайд
Giriş operatory.
Üýtgeýän ululyklaryň bahasyny girizmek üçin read operatorlary ulanylýar.
Ol aşakdaky görnüşlerde ýazylýar:
read(x1,x2,…,xn);
readln(x1,x2,…,xn);
readln;
bu yerde x1,x2,…,xn bahalary girizilýän üýtgeýän ululyklaryň atlary.
Operatoryň ady bolan read iňlis sözi türkmençä “OKAMAK” diýip terjime edilýär, readln sözi bolsa,
read we line sözleriň gysgaça goşulyp ýazylmagyny aňladýar we ˝Setiri okamak˝ manyny berýär.
Programmada read(x1,x2,…,xn); operatoryny ýerine ýetirmek nobaty gelende kompýuter n sany
bahanyň klawiaturadan girizilmegine garaşyp durýar. Ol bahalar klawiaturadan girizilende olaryň aralarynda boşluk goýulýar we iň soňundan ENTER düwmesi basylýar. Bahalar girizilende her
bahadan soň ENTER düwmäni basmak hem bolýandyr.
Klawiaturadan bahalar girizilende read(x1,x2,…,xn) we readln(x1,x2,…,xn) operatorlarynyň ýerine ýetirýän işlerinde tapawut bildirmeýär. Bu tapawut diňe bahalar faýldan girizilende duýulýar. Bu ýagdaýy biz faýllar bilen işlemegi öwrenenmizde seljereris. Hiç hili parametrsiz readln operatory klawiaturadan ENTER düwmäniň basylmagyna garaşmaklygy gurnaýar we hiç hili bahanyň girizilmegine ýardan etmeýär.
Mysallara seredeliň:
read(x);
read(x,y,z);
readln(a,b,c);
readln;
Girizilýän bahalar READ operatorynyň sanawyndaky üýtgeýänleriň görnüşlerine laýyk gelmelidirler. Olar bitin, hakyky, simwol we setir görnüşli bolup bilýändirler.
Logiki görnüşli üýtgeýänleriň bahalaryny girizmek bolýan däldir.
11 слайд
Çykyş operatory.
Maglumatlary kompýuteriň monitoryna çykarmak üçin write operatory ulanylýar.
Ol aşakdaky görnüşde ýazylýar:
write(x1, x2, …, xn);
Bu ýerdäki x1, x2, …, xn parametrler bolup üýtgeýän ululyklar, hemişelikler,
aňlatmalar ýa-da apostrof belgileri bilen çäklenen simwollaryň setirleri hyzmat edýändirler.
Eger-de Write operatorynda parametr hökmünde üýtgeýän ululyk görkezilýän bolsa,
onda ekrana şol üýtgeýäniň bahasy çykarylýar. Eger-de parametr hökmünde aňlatma ýazylan bolsa,
onda Turbo Paskal ilki bilen şol aňlatmanyň bahasyny hasaplaýar we soňra şol bahany ekrana çykarýar.
Mysal üçin,
write(´Elementleriň jemi = ´, S);
operator monitoryň ekranyna Elementleriň jemi = ýazgyny çykarar, deňdir belgisiniň yzyndan bolsa,
S üýtgeýän ululygyň bahasyny çykarar.
Turbo Paskal dilinde çykyş operatorynyň başga görnüşleri hem ulanylýar.
Parametrsiz writeln operatory ekranda täze setire geçmeklige görkezme berýär.
Bu operatordan soň ýazylan parametrli çykyş operatory maglumatlary ekranda täze setirden çykarar. Parametrsiz writeln operatory köplenç ekranda boş setirleri goýmak üçin ulanylýar.
writeln (x1, x2, …, xn)
operator ilki bilen ekrana x1, x2, …, xn bahalary çykarýar, soňra kursory täze setire geçirýär.
Bu operator aşakdaky iki operatora deňgüýçlidir:
write(x1, x2, …, xn);
writeln;
12 слайд
Çykyş operatorynda maglumatlary gerekli formatda çykarmak mümkindir.
Bu ýerde format diýip bahany ekranda ýerleşdirmek üçin berilýän öýjükleriň
sanyna düşünilýär. Format çykyş operatoryndaky degişli parametriň yzyndan I
ki nokat belginiň yzyndan bitin san bilen görkezilýär. Mysal üçin, write(x:5).
Eger-de parametriň yzyndan onuň üçin format görkezilen bolsa, onda çykarylýan bahany ýazmak üçin ekranda degişli öýjük sany berilýär.
Eger-de çykarylýan bahanyň ýazgysynyň uzynlygy görkezilen formatdakydan kiçi bolsa, onda baha ekrana çykarylanda artyk galan öýjükler bahanyň çepinde
boşluklar bilen doldurylýar.
Mysal üçin, eger-de x=4 bolsa, onda write(x:8) operator ekrana ilki bilen 7 sany boşluk belgisini çykarar, soňra 4 sany ýazar.
Eger-de çykyş operatory hakyky sany ekrana çykarýan bolsa,
onda format iki san bilen berilip biler. Mysal üçin, write(x:n:m),
bu ýerde n we m bitin sanlar bolup, n san x bahany ýazmak üçin berilýän
öýjükleriň umumy sanyny, m bolsa x-iň drob böleni ýazmak üçin berilýän
öýjükleriň sanyny görkezýär. Eger-de çykyş operatorynda çykarylýan hakyky
bahalar üçin format görkezilmese, onda baha derejeli görnüşde çykarylýar.
Mysal üçin,
write(4.5) operator ekrana 4.5000000000E+00 ýazgyny çykarar.
13 слайд
Geçiş operatory.
Operator GOTO n; görnüşinde ýazylýar, bu ýerde n - belgi.
Belgi höhmünde 9999-dan geçmeýän bitin položitel san
ýa-da at (identifikator) ulanylýar.
Programmada ulanylýan belgiler hökmany suratda belgileriň
beýan edilýän bölüminde beýan edilmelidir.
Geçiş operatory ýerine ýetirilende dolandyryş
görkezilen n belgä geçirilýär we şol belginiň yzyndaky
operatorlar ýerine ýetirilýär.
Mysal üçin,
. . .
GOTO 5;
. . .
5: . . . .
14 слайд
Şertli operator.
Şertli operatoryň ýazylyşynyň üç görnüşi bar.
1. if b then a;
bu ýerde, b - şert (logiki aňlatma), a bolsa operator. Bu operator ýerine ýetirilende b şert barlanylar. Eger-de şert ýerine ýetýän bolsa (başgaça aýdylanda, b logiki aňlatmanyň
bahasy TRUE baha deň bolsa), onda a operator ýerine ýetiriler. Eger-de şert ýerine ýetmeýän bolsa (başgaça aýdylanda, b logiki aňlatmanyň bahasy FALSE baha deň bolsa),
onda if operatoryň yzyndaky operatora geçiler.
Mysal üçin, if x>0 then goto 20;
operator ýerine ýetirilende x>0 şert barlanylar. Eger-de x položitel bolsa,
onda 20-nji belgä geçiler, eger-de x položitel bolmasa,
onda programmadaky if operatorynyň yzyndaky operatora geçiler.
15 слайд
2. if b Then a1 Else a2;
bu ýerde, b şert, a1, a2 bolsa, operatorlar. Bu operator ýerine ýetirilende b şert barlanylar.
Eger-de şert ýerine ýetýän bolsa, onda a1 operator ýerine ýetiriler,
eger-de şert ýerine ýetmeýän bolsa, onda a2 operator ýerine ýetiriler.
Mysal 6.1. if x>0 then write(´x položitel´) else write(´x položitel däl´);
operator ýerine ýetirilende x üýtgeýän ululygyň bahasynyň položitelligi barlanylýar we degişli jogap ekrana çykarylýar.
3. if b1 Then a1 Else if b2 Then a2 Else a3;
bu ýerde, b1, b2 –şertler, a1, a2, a3 – operatorlar.
Bu operator ýerine ýetirilende b1 şert barlanylar.
Eger-de b1 şert ýerine ýetýän bolsa, onda a1 operator ýerine ýetiriler,
eger-de b1 şert ýerine ýetmeýän bolsa, onda b2 şert barlanylar
we ol ýerine ýetýän bolsa,
onda a2 operator, bolmasa a3 operator ýerine ýetiriler.
Turbo Paskalda kabul edilen ylalaşyga laýyklykda,
Else sözi elmydama iň ýakynda gelýän if süzüne degişli bolýar.
16 слайд
Saýlaw operatory (CASE).
Belli bolşy yaly, IF operatory iki şahadan birini saylap
almaga mümkinçilik beryär. CASE saýlaw operatory bolsa, I
kiden köp, birnäçe şahadan birini saýlap almaga mümkinçilik beryär.
Saýlaw operatory umumy görnüşde aşakdaky ýaly ýazylyar:
CASE C OF
N1:p1;
N2:p2;
….
Nm:pm;
Else p
End;
17 слайд
Bu ýerde, C-saýlaýjy parametr, başgaça selektor hem diýilyär.
C selektor INTEGER, CHAR, BOOLEAN standart skalýar görnüşlere
we standart däl skalýar görnüşler bolan, elementleri sanalyp geçilýän
ya-da çäklendirilen görnüşe degişli bolup biler. Islendik yagdayda
C-selektor bilen N1,N2,…,NM hemişelikleriň görnüşi gabat gelmeli.
N1,N2,…,NM hemişelikleri degişlilikde operatorlaryň belgileri
hökmünde goz öňünde getirmek mümkin; P1,P2,..,PM - TURBO PASKAL
algaritmik diliniň islendik operatory .
Saýlaw operatory ýerine ýetirilende ilki bilen C-selektoryň bahasy hasaplanylýar. Ony CB arkaly belläliň. Soňra bolsa, CB bahanyň N1,N2,..,Nm - belgileriň haýsysy bilen gabat gelýänligine baglylykda P1,P2,…,Pm operatorlaryň birden –biri ýerine ýetirilýär: Eger-de CB N1,N2,…Nm belgileriň hiç biri bilen gabat gelmese, onda P operator ýerine ýetirilyär. Eger-de ELSE sözi ýok bolsa, onda soňky ýagdaýda CASE operatoryndan çykylyp, onuň yzyndaky ilkinji operatora geçilyär.
Islendik ýagdaýda saýlanyp alnan usul ýerine ýetirilenden soň, beýleki usullardan sowlup, CASE operatorynyň yzyndaky ilkinji operatora geçilyär.
Bellik: CASE operatoryndaky belgileri LABEL bölüminde yglan etmeli däl we olara programmanyň başga böleginden GOTO operatory arkaly salgylanmak bolmayar.
18 слайд
TURBO-PASCAL algoritmik dilinde
sikl operatory iki topara bölünýär:
1. Parametrli sikl operatory,
2. Şertli sikl operatory.
19 слайд
Parametrli sikl operatory
umumy görnüşde aşakdaky ýaly ýazylýar:
FOR i:= m1 TO m2 DO s ;
FOR i:=m1 DOWNTO m2 DO S;
Bu ýerde, FOR – operatoryň ady, “üçin“ diýen manyny aňladýär;
i – sikl parametri , m1 we m2 bolsa, degişlilikde, onuň başlangyç
we ahyrky bahalary. Bu parametirleriň üçüsi hem şol bir görnüşden bolmaly (ýöne hakyky görnüşe degişli bolmaly däl).
m1 we m2 hemişelik, üýtgeýän ululyk ýa-da aňlatma
hem bolup biler. Eger-de FOR operatorynda “TO”- kömekçi
sözi ulanylýan bolsa, onda sikliň parametri bir – birden artýar.
Eger-de FOR operatorynda “DOWNTO”- kömekçi sözi
ulanylýan bolsa, onda sikliň parametri bir – birden kemelýär.
20 слайд
Şertli sikl operatory
gurlyşy boýunça iki hilli bolýar:
1. Şerti öňünden goýulýan sikl operatory,
2. Şerti soňundan goýulýan sikl operatory.
21 слайд
Şerti öňünden goýulýan sikl operatory
umumy görnüşde aşakdaky ýaly ýazylýar:
WHILE<şert> DO S;
bu ýerde, WHILE- operatoryň ady bolup,
,,entek’’ diýen manyny aňladýar; <şert> - käbir logiki aňlatma;
S-ýönekeý ýa-da düzme operator.
WHILE operatorynda ilki şert barlanylýar, Eger-de şert ýerine ýetse,
ýagny, logiki aňlatma ,,TRUE’’ baha eýe bolsa, onda S-sikliň göwresi ýerine ýetirilýär we ýene-de sikle dolanyp gelinýär. Haçan-da,
logiki aňlatma ,,FALSE’’ baha eýe bolsa, onda siklden çykylýar
we WHILE operatorynyň yzyndan ilkinji operatory geçilýär.
Barlanylýan şerte girýän üýtgeýän ululyklar sikliň göwresinde
öz bahalaryny üýtgetmelidirler. Eger-de şeýle bolmasa,
onda While operatory tükeniksiz gaýtalamaklyga we
kompýuteriň doňup galmagyna getirer.
Bu ýagdaýda algoritmleriň netijelilik häsiýeti bozular.
Ol bolsa ýolbererlik däldir.
22 слайд
Repeat operatory.
Şerti soňundan goýulýan sikl operatory
umumy görnüşde aşakdaky ýaly ýazylýar:
REPEAT S UNTIL <şert >;
bu ýerde, REPEAT operatoryň ady bolup “gaýtalanmak “
diýen manyny aňladýar, UNTIL – kömekçi söz “ çenli “
diýen manyny aňladýar, S – ýönekeý ýa-da
düzme operator; < şert > - käbir logiki aňlatma.
REPEAT operatory WHILE operatoryndan tapawutlanyp,
onda ilki bilen sikliň göwresi ýerine ýetirilýär, soňra şert barlanylýar.
Eger-de şert ýerine ýetmese, sikl gaýtalanýar, ýagny S-sikliň gowresine dolanyp gelinýär. Eger-de şert ýerine ýetse, onda siklden çykylýar we REPEAT operatorynyň yzyndaky ilkinji operatora geçilýär.
Repeat operatorynda hem sikliň göwresine degişli operatorlaryň
iň bolmanda biri barlanylýan şerte täsir edýän bolmaly.
Mysal hökmünde ýokarda hasaplanan jeme täzeden seredeliň.
Onuň programma kodlary aşakda getirilen.
.
23 слайд
Program Jem2;
Var S, k : Integer;
Begin
S=0; k:=1;
Repeat
S:=S+k;
k:=k+1
Until k>100;
Writeln(‘S=’, S:9:4);
end.
REPEAT operatory WHILE operatory bilen deňeşdirilende aşakdaky üç sany aýratynlyga eýedir:
REPEAT operatorynda sikliň göwresi iň bolmanda bir gezek ýerine ýetirilýär;
REPEAT operatorynda şert ýerine ýetmese, ýagny logiki aňlatma “FALSE” bahany alanda sikliň göwresi gaýtalanýar;
REPEAT operatorynda sikliň göwresinde birnäçe operator bar hem bolsa olary BEGIN, END sözleri bilen operator ýaýlaryna almak hökman däldir.
24 слайд
Gurbansoltan eje adyndaky etrabyň
10-njy orta mekdebi
Çykyş
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
PASCAL algoritmik dilinde programmanyň gurluşy TURBO-PASCAL algoritmik dilinde programa sözbaşy we 7 sany bölümden ybarat bolýar. Programmanyň sözbaşysy umumy görnüşde aşakdaky ýaly ýazylýar: PROGRAMM ; Bu ýerde , - ulanyjy tarapyndan girizilýän islendik at (identifikator). Programmadaky bölümleri sanap geçeliň: 1. Modullaryň beýan edilýän bölümi; 2. Belgileriň beýan edilýän bölümi; 3. Hemişelikleriň kesgitlenýän bölümi; 4. Görnüşleriň kesgitlenýän bölümi; 5. Üýtgeýän ululyklaryň beýan edilýän bölümi; 6. Funksiýalaryň we proseduralaryň kesgitlenýän bölümi; 7. Operatorlar bölümi. Belgileriň beýan edilýän bölümi. Bölüm umumy ýagdaýda LABEL n1,n2,…,nk ; gornüşde ýazylýar. Bu ýerde LABEL-bölümiň ady bolup ,,belgi’’ diýen manyny aňladýar; n1,n2,…,nk - programmada ulanylýan belgileriň sanawy. T PASKAL algoritmik dilinde belgi hökmünde 0-dan 9999-a çenli islendik bütin polojitel sany ýa-da islendik dogry identifikatory ulanmak mümkindir. Belgileriň sanawyny tertip boýunça ýazmak hökman däl, ol islendik tertipde ýazylyp biliner. Programma ýazylanda belgi bilen islendik operatoryň arasynda ,, : “-goşa nokat belgisi goýulýar. Mysal üçin: LABEL 10; ……… 10:X:=X+1 ; ………. Eger-de programmada belgi ulanylmaýan bolsa, onda bu bölüm ýazylmaýar. Modullaryň beýan edilýän bölümi. Turbo Paskal hemişelikleri, görnüşleri, üýtgeýän ululyklary, belgileri, funksiýalary we proseduralary ýörite usul bilen jemläp okalga döretmäge mümkinçilik berýändir. Ol okalga modul diýip at berilýändir. Turbo Paskal ulgamynda birnäçe standart modullar (Crt, Graph, DOS we başgalar) bardyr. Ulanyjynyň özi hem täze modul döredip bilýändir. Eger-de programmada haýsy hem bolsa bir moduldan funksiýa ýa-da başga bir obýekt ulanyljak bolunýan bolsa, onda ol modul programmada hökman beýan edilmelidir. Bölüm Uses sözi bilen başlanýar we şeýle ýazylýar: Uses n1, n2; bu ýerde, n1 we n2 programmada ulanyljak modullaryň atlarydyr. Mysal üçin, Uses crt;
6 660 402 материала в базе
Настоящий материал опубликован пользователем Ниязметов Султанмурат Ниязметович. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материалВаша скидка на курсы
40%Курс профессиональной переподготовки
500/1000 ч.
Курс профессиональной переподготовки
300 ч. — 1200 ч.
Курс профессиональной переподготовки
300/600 ч.
Курс профессиональной переподготовки
500/1000 ч.
Мини-курс
6 ч.
Мини-курс
4 ч.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.