Прикладной курс по истории на тему "Саяси тұлға"

Агрономия орта мектебі

Қолданбалы курс бағдарламасы

Саяси тұлға

11-сынып

(қоғамдық-гуманитарлық бағдар)

Құрастырған: Агрономия орта мектебінің тарих пәнінің мұғалімі Д.Е.Асанова

Түсінік хат

Бағдарлама «Қазақстан Республикасы жалпы орта білім берудің жалпыға міндетті стандарттары» бойынша «Қазақстан тарихы» пәнін оқытудың басты мақсаттары мен міндеттерін,пән бойынша оқушылардың міндетті дайындық денгейіне қойылатын талаптарды жүзеге асыру мақсатын көздейді.

Бағдарлама қазіргі замаңғы тарихи білім негіздерінің мәнін ашатын материалдарды,тарихи шығармаларды негізге ала отырып құрылған.<<Саяси тұлға>>тақырыбындағы бағдарлама дара,топтық ізденіске және шығармашылық жұмыспен істеудің әдіс-тәсілдері арқылы ізденушілік жұмыстарға арналған.Бағдарлама оқушының жанды қызуғышылық әрекеттерін туғызатындай,оларды жалықтырып алмай өз бетімен ойлануға,белгілі бір тарихи фактіге,тарихи құбылысқа қорытынды жасауға,өзіндік көзқарасын қалыптастыратын ,сол арқылы өз біліміне сенім ұялатуына көздейді:

-Оқушыларға саналы,жан-жақты білім беру;

-оқушылардың әдет және іскерлік дағдыларын қалыптастыру.

-Сабақтың тәрбиелік әсерін арттыру.

-Алған білімдерін толықтыру,жетілдіру және оларды пайдалана білу қабілеттерін дамыта түсу.

-Оқушылардың танымдық қызуғышылықтарын,оқуға ұмтылуларын,еңбекке деген өз көзқарастарын қалыптастыра түсуге ұмтылу.

Оқушылардың деңгейіне қойылатын талаптар.

Білім алушылар білуі тиіс:

- қазақ халқының басынан өткен тарихи оқиғаларды;

- Қазақстан тарихы дәуірі кезеңдерінің хронологиялық шегін;

- Билеушілері туралы деректер;

- Қазақ хандығындағы билеушілердің қосқан үлесі;

- ХҮІІІ-ХІХ ғасырларда отаршылдыққа қарсы болған ұлт-азаттық қозғалыстар жетекшілері мен қозғалыстарды;

- «Алаш «партиясының ,баска да қоғамдық-саяси ұйымдардың қызметін;

- тарихи тұлғалардың өмірі мен қызметі туралы деректерді;

- Қазақстанның 1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысының алдындағы және кейінгі басшылардың билігін;

- Қазақстанның тәуелсіздік тарихын біледі.

Пайдаланылған  әдебиеттер:

1.»Қазақтар» энциклопедиясы ІІ т. 2002

2.Қазақ Ұлттық энциклопедиясы І-ІҮ т.

3.М.Қойгелдиев Алаш қозғалысы.Алматы,1995

4.Қазақстан тарихы,ІІІ томдық

5.Қазақстан тарихы (әдістемелік журнал) ;2009ж.№3-7

Саяси тұлға

(барлығы 34сағат, аптасына 1 сағат)

№	Тақырыбы	Сағат саны	Мерзімі
1	Кіріспе	1
2	Қазақ хандарын құрушы хандар. Керей мен Жәнібек	1
3	Бұрындық ханның билігі	1
4	Қасым ханның қасқа жолы	1
5	Хақназар ханның билігі	1
6	Сексендегі Шығай хан	1
7	Дипломат және басшы. Тәуекел хан.	1
8	Есім ханның ескі жолы	1
9	Тұрсын ханның бұлыңғыр билігі	1
10-11	«Жеті жарғы» Тәуке хан	2
12	Салқам Жәңгір	1
13	Болат хан тұсындағы хандық	1
14	Шындық іздеу үстіндегі Әбілқайыр	1
15	Оңтүстік аймақта билік құрған Жолбарыс	1
16-17	Абылай хан	2
18	Кіші жүз ханы Нұралы	1
19	Ішкі Орда- Бөкей хан	1
20	Тәуелсіздік үшін күрескен Кенесары	1
21	Алашорда үкіметінің жетекшісі Ә.Бөкейханов
22	С.Пестковский кезеңі	1
23	И.А.Акулов,М.Мырзағалиев, М.М. Костеловская, Г.А.Коростелов, А.И.Нанейшвилий	1
24	«Кіші қазан» идеясының авторы- Ф.И.Голощекин	1
25	Д.И.Мирзоян кезінде	1
26	Н.А.Скворцов және  Г.А.Борков кездеріндегі билік	1
27	Ж.Шаяхметов	1
28	П.К.Пономоренко	1
29	Л.И.Брежнев және И.Д.Яковлев, Н.И.Беляев	1
30	Д.А Қонаев-көрнекті қоғам қайраткері	1
31	Желтоқсан оқиғасы .Г.В.Колбин	1
32-33	Тұңғыш президент Н.Ә.Назарбаев	2
34	Қорытындылау	1

Оқу бағдарламасы

(Барлығы 34  сағат ,аптасына 1 сағат)

Кіріспе (1 сағат)

Керей мен Жәнібек қазақ хандығының негізін қалаушылар. (1сағат)

Қазақ хандығының құрылуы.Қазақ хандығының ішкі және сыртқы саясаты.Қазым заңдары.Хақназар тұсындағы хандықтың құаттылығының артуы мен саяси өрлеуі.

Бұрындық ханның билігі (1 сағат)

Сырдария бойындағы қалаларды өзіне қаратты.Ханның ел ішінде беделі болғандықтан Самарқанға көшіп кетті.

Қасым ханның қасқа жолы (1 сағат)

Қасым ханның тұсында Қазақ мемлекетінің өрлеуі. Қасым ханның заңдар жинағы.Қасым хан кезінде елдің ішкі және сыртқы саясаты.

Хақназар ханның билігі.(1 сағат)

Қазақ хандығының күшеюі, Моғолстанмен қарым-қатынас, Қазақ-өзбек қарым-қатынасы, Ресеймен қарым-қатынастың басталуы.

Сексендегі Шығай хан (1сағат)

Жәнібек ханның немере інісі, Баба сұлтанның көзін жойды.

 Дипломат және басшы. Тәуекел хан. (1 сағат)

Сыртқы саясаты. Қазақ-өзбек қатынасы. Орыс мемлекетімен қарым-қатынас.

Есім ханның ескі жолы (1 сағат)

Тәуекелдің інісі. Қазақтың көп санды әскерін басқарған.Ташкент,Түркістан аймағын билеген.

 Тұрсын ханның бұлыңғыр билігі (1сағат)

Моғол хандығы мен Қазақ хандығының арасында одақтық қатынастар орнады. Тұрсын ханның бүлігі «Қатаған қырғыны».

Тәуке хан –біртұтас қазақ хандығының билеушісі  (1 сағат)

Тәуке ханның билік құруы және заңдары .<<Жеті жарғы>>Ұлы билер.Тәуке хан ьұсындағы қазақ хандығының ішкі және сыртқы саясаты.

Салқам Жәңгір (1 сағат)

 Орбұлақ шайқасы. Жоңғарлармен шайқас.

Болат хан тұсындағы хандық (1 сағат)

Орта жүз ханы.

 Шындық іздеу үстіндегі Әбілқайыр(1сағат)

Аңырақай шайқасында бас қолбасшы.Кіші жүз ханы.Кіші жүздің Ресейге қосылуы.Әбілхайыр хан тұсындағы Кіші жүхдің ішкі-сыртқы саясаты.

Жолбарыс хан (1 сағат)

Оңтүстік аймақты билеген хан.

Абылай хан – аса көрнекті саяси қайраткер (2сағат)

Абылай хан билігі.Абылай ханның сыртқы саясатының сипаты.Жоңғар шапқыншылығына тойтарыс беруді ұйымдастыруы.Жоңғар хандығының әлсіреуі.Абылай ханның букіл қазақ жерлерін біріктіру жолындағы күресі.

Кіші жүз ханы Нұралы (1 сағат)

 Әбілқайыр ханның ұлы.   Нұралы ханның іс-әрекеттері қазақ-башқұрт қатынастарының одан әрі ушыға түсуіне себеп болып, бірнеше ондаған жыл бойы өзара жорықтар жасалып тұрды.

Ішкі Орда-Бөкей хан (1 сағат)

 Бөкей хандығының құрылуы. Бөкейге хан лауызымы берілді.Патша үкіметі келешекте одан империяға толық тәуелді мемлекеттік құрылым жасамақ  ниетте еді.

Тәуелсіздік үшін күрескен Кенесары (2 сағат)

Кенесары Қасымұлы-қаһарман батыр,қолбасшы,дипломат,мемлекет қайраткері.Кенесары хандығы.Ұлттық тәуелсіздік жолындағы бүкіл халықтық қозғалыс.Себептері,салдары тарихи маңызы.

С.Пестковский (1 сағат)

1919-1920 жылдары билік құрған. Қазревком басшысы

И.А.Акулов,М.Мырзағалиев,М.М.Костеловская, Г.А.Коростелов, А.И.Нанейшвилий (1 сағат)

«Кіші қазан» идеясының авторы- Ф.И.Голощекин (1 сағат)

Индустрияландыру мәселесі.Голощекин Кіші Қазан теориясының зардаптары.Қазақстанның табиғи байлықтарын зерттеу,Сәтпаев,Кунаков,Губкиннің экспедициялары.Жезқазған мыс кен орнының ашылуы.Өнеркәсіп  және транспорт.Түркісібтің салынуы.

Д.И.Мирзоян кезінде (1 сағат)

1933 жылы 36 жасында Қазақ жерін басұқаруға келді. Ауылдағы колхозшы-шаруаларға жеке мал ұстауға рұқсат берді.

Н.А.Скворцов және Г.А.Борков кездеріндегі билік (1 сағат)

Астрахань губерниясының тумасы, азамат соғысына қатысқан. Орталықтың іс келетін қазақ кадрларын өз уақытында көріп, тани білді.

Г.А.Борков 1945-1946 жылдары билік басында.

Ж.Шаяхметов (1 сағат)

Ақмола облысының тумасы. 1946 жылы билік басына келді. Еңбекқор, ұйымдастырушылық қабілеті мол бұл басшының тұсында тәртіп күшейді.

П.К.Пономоренко (1 сағат)

Республиканы басқарған 1954-1955 жж ол Қазақстанның ауыл шаруашылығына одақтан ақша бөлгізуге  қол жеткізді.

Л.И.Брежнев және И.Д.Яковлев, Н.И.Беляев (1 сағат)

Мүмкіндігінше елмен, жермен танысуға тырысты.Қысқа мерзім аралығында Қазақстанның жан-жақты дамуына көмегін аяған жоқ.

И.Д.Яковлевтың тұсында Қазақстан тұсында Қазақстан басқа ұлт өкілдеріне лық толды.

Д,А Қонаев-көрнекті қоғам қайраткері.(1 сағат)

Өмірі мен қызметі.60-жылдардағы экономикалық ілгерулер.Тоталитарлық жүйенің экономикалық дамуды тежеуі.Ауыл шаруашылығындағы дағдарыстық жағдай.1979 жылғы Ақмоладағы Неміс тономиясын құру әрекетіне наразылық.Қазақстанның шетелдермен ғылыми-мәдени байланыстары.

Желтоқсан оқиғасы Г.В.Колбин (1 сағат)

1986ж 17-18 желтоқсандағы Алматыдағы көтерілісті аяусыз жазалауға жол берді. «Тұрғын үй-91» бағдарламасын өмірге әкелді.

Н.Ә.Назарбаев –ҚР тұңғыш президенті (1 сағат)

Өмірі мен қызметінен деректер.Қазақстан тәуелсіздік жылдарында.Саяси оқиғалар жетегінде бүкілхалықьық президент сайлау.Тәуелсіз Қазақстанның саяси дамуы.Экономикадағы  түбегейлі өзгерістер.Тәуелсіз Қазақстанның халықаралық жағдайы

Қорытындылау (1 сағат)

Білім алушылар:

• - тарихи мәтіннің жай және күрделі жоспарларын жасауы;

•  ұқсас тарихи оқиғаларды салыстырып,айырмашылығын таба;

• оқылғын құжат мазмұнын өз сөзімен әңгімелеп бере;

• тарихи терминдердің анықтамасын  айтуы және оларды қолдана білуі;

• хронологиялық синхронды кестелер жасауы;

• тарих мәтіннің толық жоспарын жасауы;

Қосыиша әдебиеттермен өздігінше жұмыс істеп,солардың  негізінде рефераттар ,шағын баяндамалар дайындауы;

• сынып оқушылары алдында әңгіме айтып беріп,шағын баяндамалар жасуға қолдана біледі.

.

Қ.Қасымов –Абылай ханның ісін жалғастырушы тұлға (1 сағат)

Кенесары Қасымұлы-қаһарман батыр,қолбасшы,дипломат,мемлекет қайраткері.Кенесары хандығы.Ұлттық тәуелсіздік жолындағы бүкіл халықтық қозғалыс.Себептері,салдары тарихи маңызы.

Алаш зиялылар және алаш қозғалысы.(1 сағат)

Алаш қозғалысының тарихы.Алашорда үкіметінің құрылуы.Алаш партиясы  және оның бағдарламасы.Партияның көрнекті қайраткерлері Ә.Бөкейханов,А.Байтұрсынов,М.Дулатұлы.

ХХ ғасырдың басындағы халыққа білім беру және қазақ әдебиеті мәдениетінің дамуына демократияшыл  зиялы өкілдердің қосқан үлесі М.Жұмабаев,А.Байтұрсынов,М.Дулатов,Ж.Аймаутов.

.

.

Н.Ә.Назарбаев –ҚР тұңғыш президенті (1 сағат)

Н.Ә.Назарбаеы-ұль лидері.Өмірі мен қызметінен деректер.Қазақстан тәуелсіздік жылдарында.Саяси оқиғалар жетегінде бүкілхалықьық президент сайлау.Тәуелсіз Қазақстанның саяси дамуы.Экономикадағы  түбегейлі өзгерістер.Тәуелсіз Қазақстанның халықаралық жағдайы

Қорытынды-қайталау сабағы (1 сағат)