Программа кружка по татарскому языку на тему "Татарча да яхшы бел" (5 нче сыйныф)

Татарча да яхшы бел

5 нче сыйныфларда укучы рус телле балалар өчен

 түгәрәк эше  программасы

Төзеде: татар теле һәм әдәбияты укытучысы
Мортазина Зөлфия Камилҗан  кызы

2015-2016 уку елы

Аңлатма язуы

“Татарча да яхшы бел” түгәрәге программасы 5 нче сыйныфта укучы рус телле балаларга татар телендә тирәнтен белем алу өчен төзелгән.   Әлеге программа 34 сәгатькә исәпләнгән. Ул атнага 1 тапкыр үткәрелә һәм 45 минут дәвам итә. Программа  берничә теманы үз эченә ала. Аларның һәркайсында төрле эш формалары һәм ысуллары: лекция, семинар, әңгәмә, укучыларның мөстәкыйль, гамәли һәм иҗади эшләр кулланыла.

Програмада тәкъдим ителгән темалар укучылар өчен кызыклы, аларны иҗади эзләнергә, фикер йөртергә өйрәтә.

Түгәрәк программасының максаты:

Рус телле укучыларга  бәйләнешле сөйләм телен үстерү, татар халык авыз иҗаты белән таныштыру, аларны өйрәнүдә милли төбәк компоненты куллану.

Дәүләт теле буларак  татар теленең аралашу даирәсен киңәйтү, аның дәрәҗәсен күтәрү, телгә мөнәсәбәттә ихтирам тәрбияләү. Укучыларда җаваплылык хисе тәрбияләү, бер-береңә игътибарлы булуны, ярдәм итүне үзмаксат итеп кую.

Программаның бурычлары:

Татарстан төбәгендә яшәп, җирле халык белән аралашкан укучыларны төбәкнең әдәби- мәдәни байлыгы белән якыннан таныштыру, татар халык авыз иҗаты турында тулы күзаллау булдыру, татар әдипләренең иҗатларын аңларга,  Россиядә яшәүче халыкларның уртаклыкны аңлау, аларны үстерү һәм киңәйтү. Туган як. Туган туфрак. Туган төбәк. Бу сүзләр өлкән  яшьтәге  кешеләр өчен генә түгел, һәр сабый бала өчен дә газиз һәм  кадерле булырга тиеш. Туган якның табигате, аңа  бәйле кызыклы  фактлар, аның тарихы,  халкының көнкүреше, гореф-гадәтләре,  милли йолалары балаларга белем һәм тәрбия бирүнең состав өлешенә әверелеп китте.

   Программа укучыларда үз республикаң, районың, авылың тарихына, халыкның сакланып калган мәдәни хәзинәләренә мәхәббәт, балаларда гаиләдәге гореф-гадәтләр һәм изге әйберләр, туган төбәкнең мәдәни мирасына сакчыл караш тәрбияләү мөмкинлекләрен исәпкә алып эшләнде.

Сәгатьләр бүленеше.

№	Тема	Теоретик сәг.	Практик сәг.	Барлык сәг. саны
1	Белем—нур, белмәү — хур. Кереш дәрес. Программа белән таныштыру.	1	-	1
2	Халкыбызның күңел җәүһәрләре Балалар фольклоры.	1	2	3
3	Белем укудан башлана Татар халык бәйрәмнәре	1	5	6
4	Татар халык ашлары	1	1	2
5	Халкымның күңел бизәкләре Милли киемнәр	1	1	2
6	Минем исемем-минем язмышым. Татар исемнәре	1	1	2
7	Ямьле балачак Татарча балалар журналларына күзәтү.	1	1	2
8	Укысаң – белерсең... Татар халык әкиятләре	1	3	4
9	Уйныйк та көлик! Мәзәкләр	1	1	2
10	Җырсыз кеше — канатсыз кош. Татар җырлары	1	1	2
11	Хыял дөньясында Татар телевидениесе	1	2	3
12	Иҗади эшләргә корылган дәресләр	-	4	4
13	Йомгаклау		1	1
	Барысы	11	23	34

Программаның эчтәлеге.

1.     Кереш дәрес. Программа белән таныштыру.

Балаларны кызыксындыру,  татар халкының бай хәзинәләре  аша  татар теленең бөеклегенә инандыру, телне өйрәнү мохитен тудыру.

2.     Балалар фольклоры.

Балалар фольклоры турында төшенчә бирү, китаплар белән таныштыру. Тизәйткечләр, санамышлар, табышмаклар, мәкальләр җыю.

1.     Татар халык бәйрәмнәре.

Татар халык бәйрәмнәре турында мәгълүмат бирү. “Сөмбелә”, “Нәүрүз”, “Сабантуй”, “Карга бәйрәме” бәйрәмнәрен үткәрү өчен әзерлек эшләре алып бару.

2.     Татар халык ашлары.

Татар халык ашлары турында әңгәмә оештыру. Табын әдәпләре. Кунак чакыру, кунакка бару темасына диалоглар.

3.      Милли киемнәр.

Татар халкының милли киемнәре белән таныштыру. Кием әдәпләре турында әңгәмә оештыру.

4.     Татар исемнәре.

Кайбер татар исемнәре белән танышу. Мәгънәләрен билгеләү.

5.     Татарча балалар журналларына күзәтү.

“Сабыйга”, “Салават күпере” журналлары белән таныштыру. Әсәрләр уку.

6.     Татар халык әкиятләре.

Татар халык әкиятләре белән танышу. “Бала” сайтыннан әкият-мультфильмнар карау.Әкият сайлап алып сәхнәләштерү яки курчак театры оештыру.

7.     Мәзәкләр.

Татарча мәзәкләр уку. (“Күңел ачкычы” китабыннан балалар тормышын яктырткан мәзәкләр сайлап алынды һәм рус балалары да аңларлык итеп гадиләштерелде. Кушымтада күрсәтелде.)

8.      Татар җырлары.

Татар җырлары белән танышу. Якташларыбыз турында мәгълүмат бирү. Җырлар өйрәнү. (“Кояшлы ил”, “Әйлән- бәйлән” һ.б. балалар сайлавы буенча)

9.      Татар телевидениесе.

Татар телевидениесе турында әңгәмә оештыру. Татарча тапшырулар турында мәгълүмат бирү. Татарча мультфильмнар карау.

 Йомгаклау дәресе тест формасында оештырыла.

Тематик бүленеш

№	Сәг.саны	Тема	Алымнар	Укучыларның эшчәнлек төре	Үтәлеше
1	1	Кереш дәрес. Программа белән таныштыру.	Әңгәмә, презентация	Сөйләмне аңлау, җавап бирү.	4.09
2	1	Балалар фольклоры.	Эзләнү, әңгәмә,  аңлатмалар бирү, чагыштыру.	Төрле чыганаклардан санамышлар, табышмаклар, балалар уеннары җыю	11.09
3	1	Тизәйткечләр, санамышлар, табышмаклар, мәкальләр җыю.	Китап тәкъдим итү, китап күргәзмәсе	Рәсемле китапчык ясау	18.09
4	1	“Могҗизалар кыры” уенын үткәрү	Уен	Төркемнәргә бүленеп ярышу	25.09
5	1	Татар халык  бәйрәмнәре.	Әңгәмә , әсәрне сәхнәләштерү, хикәя, әкият, шигырь иҗат итү, рәсем ясау	Сөйләмне аңлау, сорауларга җавап бирү, ситуатив биремнәр	2.10
6	1	Татар халык бәйрәмнәре турында мәгълүмат бирү	Презентация	Аңлау, җавап бирү	9.10
7	1	“Сөмбелә” бәйрәме.	Уен	Укытучы тәкъдим иткән сценарий ярдәмендә бәйрәм үткәрүгә әзерләнү (рольләр сайлап алу).	16.10
8	1	Татар халык ашлары. “Ашыгыз тәмле булсын!”	Эзләнү, әңгәмә,  өстәмә әдәбият белән эш	Табын әдәпләрен, кунакта үз-үзеңне тоту кагыйдәләрен үзләштерү.	23.10
9	1	Кунак чакыру, кунакка бару темасына диалоглар.	Диалог төзү	Диалог, монолог төзү	30.10
10	1	Татар халкының милли киемнәре белән таныштыру.	Лекция, әңгәмә	Аңлау, җавап бирү	13.11
11	1	Татар халык киемнәре.	Презентация нигезендә әңгәмә	Диалог, монолог төзү.	20.11
12	1	Татар исемнәре белән танышу	Эзләнү, әңгәмә,  өстәмә әдәбият	Сорауларга җавап бирү	27.11
13	1	Татар исемнәре. “Исемең матур, кемнәр куйган?”	Интернет ресурслары  белән эш	Тәрҗемә итү, диалог төзү.	4.12
14	1	Татарча әсәрләр уку	Презентация нигезендә әңгәмә	Аңлау, җавап бирү	11.12
15	1	Татарча балалар журналларына күзәтү (“Сабыйга”, “Салават күпере”).	Әңгәмә,  газета,журнал материалларын туплау	Сәнгатьле уку, тәрҗемә итү, сораулар бирү.	18.12
16	1	Татар халык әкиятләре. “Әкият сөйлим, тыңлагыз!”	Әңгәмә, иҗади,  өстәмә әдәбият белән эш	Сәнгатьле уку, тәрҗемә итү, сораулар бирү.	25.12
17	1	Курчак театрына виртуаль сәяхәт. “Күчтәнәч” тапшыруын алып баручы.	Әңгәмә, өстәмә әдәбият белән эш	Сөйләмне аңлау, диалог, монолог төзү.	15.01
18	1	“Бала” сайтыннан әкият-мультфильмнар карау	Интернеттан файдалану	Укучыларның чыгышы, нинда әкиятләр күбрәк ошый һәм ни өчен	22.01
19	1	Без артистлар булабыз. “Күмәч”, “Кызыл калфак”	Иҗади эш, рольле уен	Укучылар үзләре сайлап алган әкиятне сәхнәләштерергә әзерләнә.	29.01
20	1	Мәзәкләр белән таныштыру.	Презентация	Тема буенча чыгыш ясау	5.02
21	1	Мәзәкләр. “Елмайыйк, көлик әле!”	Әңгәмә,  өстәмә әдәбият белән эш	Сөйләмне аңлау, әңгәмә оештыру.	12.02
22	1	Балалар өчен татарча җырлар.	Таныштыру	Җырлар тыңлау, эчтәлекне аңлау.	19.02
24	1	Без җырлар яратабыз. “Җырлап ачыла күңел!”	Җыр тәкъдим итү, сайлау	Җырлар өйрәнү.	26.02
25	1	Татар халкында милли бәйрәмнәр	Укучыларның презентация белән чыгышлары	Сорауларга җавап бирү	4.03
26	1	“Нәүрүз” , “Карга боткасы”бәйрәмнәре.	Уен	Сәхнәләштерү	11.03
27	1	Бүгенге көн телевидениесе. Татарча тапшырулар.“Күчтә-нәч” тапшыруын алып баручы Әлфинур Хисамова.	Татарча тапшырулар карау, уен	“Күчтәнәч” , “Тамчы-шоу” тапшырулары турында сөйләшү	18.03
28	1	Татарча тапшырулар турында мәгълүмат бирү.	Татарча тапшырулар турында әңгәмә	“Минем телевизор татарча сөйли” темасы буенча чыгыш  ясау	8.04
29	1	Татарча мультфильмнар.	Әңгәмә	“Ак Барс”, “Татарстан” һ.б мультфильмнар карау, эчтәлеген аңлау.	15.04
30	1	“Сабантуй” бәйрәме.	Уен	Диск карау	22.04
31	1	Проектлар яклау.Рефератлар, докладлар белән чыгыш ясау.	Әңгәмә   Үз эшеңне тәкъдим итү	-Укучылар үзләре уйлап язган яки башка авторларныкы булган, тәрҗемә иткән әкият һәм фантастик әсәрләрне китапчык итеп, рәсемнәр белән бизәп, сыйныфташ-ларына тәкъдим итәләр. -Укучылар «Салават күпере» журналы белән танышып, аның турында сөйләргә өйрәнәләр. Үз эшеңне тәкъдим итү күнекмәләрен булдыру.	29.04
32	1	Тапкырлар һәм зирәкләр бәйгесе.	КВН	Белемнәрне күрсәтү	6.05
33	1	Викторина “Татар теле дөньясында”	Иҗади сүз остаханәсе, уен	Укучылар өйрәнгән темаларның берсе турында татарча сөйләм оештыра белү
34	1	И ямьле җәй – күңелле чак	Иҗади эш	Коллаж ясау
35	1	Тест	Ситуатив биремнәр	Ел буе алган белемнәрне гомумиләштерү һәм бәяләү

Кулланылган әдәбият:

1.     http://zig65zulya.fo.ru/file/6704  балалар җырлары.

2.     https://edu.tatar.ru/page2593.htm/cors/  татарча мультфильмнар.

3.     http://mon.tatarstan.ru/rus/file/pub/pub_125105.pdf  әкиятләр.

4.     http://tatardeti.blogspot.de/     әкиятләр.                   

5.      http://tt.wikibooks.org/wiki/Wikibooks:  әкиятләр.

6.     http://clipiki.ru/video/6578/Multik-pro-Tatarstan