"Программа және оның құрылымы" тақырыбына сабақ жоспары мен тұсаукесері

Тақырыбы: Программа және оның құрылымы.

Мақсаты:  

•      Шамалар түрлерімен және олардың типтерімен, ТР-да шамалардың сипатта-луымен, сандық шамалардың диапазондарымен, жаңа операторлармен және программаның құрылымымен танысу;

•      Есеп шығару барысында шамаларды сипаттауға, жаңа операторларды қолданып қарапайым программаны құруын үйрету;

•      Сабақта алған білімдерін қолдана білуге үйрету.

Сабақтың түрі: лекция.

Құрал жабдықтар: проектор н/е интерактивті тақта, компьютер, «Программа және оның құрылымы» презентациясы.

Сабақтың бағдарламадағы орны: «Программа және оның құрылымы» модулінің алғашқы сабағы.

Сабақ барысы:

 

 

Сандық шамлардың  диапазондары:

Жазылуы	Мәндер диапазоны	Жады көлемі
Integer	-32768...+32..767	2 байт
Longint	-2147483648...+2147 483647	4 байт
Bute	0...255	1 байт
Real	2.9E-39…1.7E+38	6 байт

Литерлік шама дегеніміз не?

Апострофқа алынған кез-келген таңбалар тізбегін литерлік шама деп атаймыз. Таңбалар мен бос орындардың санын литерлік шаманың ұзындығы деп есептеледі.

Мысалдар: ‘Информатика әлемі’ ‘123+45=168’ 

 Шамалардың белгіленген типтерін есепке ала отырып Turbo Pasсal тілінде программаның құрылымын қарастырайық.

Program  аты;

Label тізім ; -тамғалар бөлімі

Const  шама аты=мәні; - тұрақтылар бөлімі

Type тізім; - типтер бөлімі

Var шама аты: типі; - айнымалылар бөлімі

Procedure, function; - процедура мен функция бөлімі

Begin

         операторлар;

End.

1.     Тақырыптар бөлігі – программаның аты жазылады.

2.     Сипаттау бөлігі – программада кездесетін барлық деректерді және олардың сипаттамаларын жариялауға  арналған. Программада барлық бөлімдері бар болуы міндетті емес.

3.     Операторлар бөлігі - begin ... end – операторлық шақшаға алынады.

Программаның әр жолынан кейін // begin басқасы// нүктелі үтір жазылады. Қарапайым программаны құрастыру үшін операторлар  мен қолданатын командалар тізімін кеңейтеміз.

Оператор	Жазылуы	Атқаратын міндеті
{}	{түсініктеме}	Түсініктеме жазу операторы
Read /оқу/	Read(a,b,c)	Пернетақтадан  айнымалының мәндерін енгізу
Readln	Readln(a,b,c)
:=	Айнымалының аты := өрнек	Меншектеу операторы
Write /жазу/	Write(a,b,c) Write(‘a=’,a,’b=’,b,’c=’,c)	Дисплей экранына шамалардың мәндерін шығару
	Writeln; Writeln(a,b,c)	Меңзерді жаңа жолға ауыстыруды жүзеге асырады. Меңзерді жаңа жолға басудан кейін ауыстыру

Жаңа танысқан операторларды қолданып есептің программасын құрайық:

Үшбұрыштың қабырғалары берілген. Герон формуласын қолданып ауданын есептеу программасын жазыңдар.

Program  Е1;

Var a, b, c, p, s: real;

Begin

       Read(a,b,c);

       p:=(a+b+c)/2;

       s:=sqrt(p*(p-a)(p-b)(p-c));

      writeln(‘s=’,s);

End.

Программаны орындау үшін  Run®Run

2¿

3¿

4¿

Нәтижесін көру үшін Debug®Output командасын орындаймыз

S=2.9

Есеп№2:  y=функцияның мәнін есептеу программасын жазыңдар.

Program  Е2;

Var х, у:integer;

Begin

       Read(х);

       у:=sqr(х)+5*х;

      writeln(‘у=’,у:6:2);

End.

Программаны орындау үшін  Run®Run

2¿

Нәтижесін көру үшін Debug®Output командасын орындаймыз

у=14

Қорытынды:

Бүгін сабақта қандай жаңа терминдермен таныстық?

Программаның негізгі бөлімдерін атаңдар.

Қандай жаңа операторлар мен таныстық? Олар қандай міндет атқарады?

Үйге тапсырма: §1.6,  9,10 мысалдарды дәптерге жазып келу, 34 беттегі № 4-7 сұрақтарға жауап беру.

• 1 слайд

  Программа және оның құрылымы.
  Turbo Pascal
  9 сынып
  

• 2 слайд

  Шамалар түрлерімен және олардың типтерімен, ТР-да шамалардың сипатталуымен, сандық шамалардың диапазондарымен, жаңа операторлармен және программаның құрылымымен танысу;
  Есеп шығару барысында шамаларды сипаттауға, жаңа операторларды қолданып қарапайым программаны құруын үйрету;
  Сабақта алған білімдерін қолдана білуге үйрету.
  Мақсаты:
  

• 3 слайд

  Шамалар
  

• 4 слайд

  Шамалар
  Сандық шамалар
  Литерлік шамалар
  Бүтін
  Нақты
  Мәтін
  Таңба
  integer
  longint
  byte
  real
  char
  String[n]
  

• 5 слайд

  Сандық шамлардың диапазондары:
  

• 6 слайд

  Program аты;
  Label тізім ; -тамғалар бөлімі
  Const шама аты=мәні; - тұрақтылар бөлімі
  Type тізім; - типтер бөлімі
  Var шама аты: типі; - айнымалылар бөлімі
  Procedure, function; - процедура, функция бөлімі
  Begin
  операторлар;
  End.
  
  Программаның құрылымы
  

• 7 слайд

• 8 слайд

  Есеп №1:Үшбұрыштың қабырғалары берілген. Герон формуласын қолданып ауданын есептеу программасын жазыңдар.
  Turbo Pascal тілінде математикалық өрнектер қалай жазылады есімізге түсірейік
  P:=(a+b+c)/2
  S:=sqrt(p*(p-a)*(p-b)*(p-c))
  Программаны жазайық .
  

• 9 слайд

  Program Е1;
  Var a, b, c, p, s: real;
  Begin
  Read(a,b,c);
  p:=(a+b+c)/2;
  s:=sqrt(p*(p-a)*(p-b)*(p-c));
  writeln(‘s=’, s:6:2);
  End.
  

• 10 слайд

  Есеп №2: y= функцияның мәнін есептеу программасын жазыңдар.
  Program Е2;
  Var х, у:integer;
  Begin
  Read(х);
  у:=sqr(х)+5*х;
  writeln(‘у=’, у);
  End.
  
  

• 11 слайд

  шамалар
  тұрақты
  айнымалы
  бүтін
  нақты
  литерлік
  мәтін
  таңба
  сандық
  

• 12 слайд

  Program аты;
  Label тізім ; -тамғалар бөлімі
  Const шама аты=мәні; - тұрақтылар бөлімі
  Type тізім; - типтер бөлімі
  Var шама аты: типі; - айнымалылар бөлімі
  Procedure, function; - процедура, функция бөлімі
  Begin
  операторлар;
  End.
  
  Программаның құрылымы
  

• 13 слайд

  Берілген операторлар қалай аталады және қандай міндет атқарады?
  Read
  Readln
  Write
  Writeln
  

• 14 слайд

  Үйге тапсырма: §1.6, 9,10 мысалдарды дәптерге жазып келу, 34 беттегі № 4-7 сұрақтарға жауап беру.