Программалау – алгоритмнің формальді орындалу тәсілі.Алфавит.Программа синтаксисі. Арифметикалық амалдардың жазылу ережесі

             Айгелдиева  Маржанкул  Сарсенқызы

     №70  Жанқожа батыр атындағы мектептің  информатика пәні мұғалімі

          Қызылорда облысы,Қазалы ауданы,Әйтеке би кенті

Сабақтың   тақырыбы:    Программалау – алгоритмнің формальді орындалу тәсілі.Алфавит.Программа синтаксисі. Арифметикалық амалдардың жазылу ережесі

Сабақтың мақсаты:

             Білімділік: Оқушыларға Паскаль құрылымы  бойынша білімді меңгерту.

  Дамытушылық: Оқушылардың ақпараттық – технологиялық ойлау

                                 қабілеттерін дамыту.

             Тәрбиелік: Оқушыларды программалық сауатылыққа  тәрбиелеу.

Сабақтың түрі:   аралас сабақ

Сабақтың әдісі:       баяндау, сұрақ-жауап,  практикалық жұмыс,
                                   бейнеәдіс, ойын элементтерін табу

Сабақтың көрнекілігі:   интерактивті тақта, компьютерлер,
                                               электронды оқулық.

Сабақтың   барысы:  

                                       І. Ұйымдастыру  бөлімі

                                       ІІ. Үй тапсырмасын  сұрау

                                       ІІІ. Жаңа  сабақ  түсіндіру

                                       ІV. Есептер  шығару

                                        V. Электронды оқулықпен  тапсырма орындау

                                        VI. Тест  тапсырмасын  орындау

                                        VIІ. Сабақты  бекіту

                                        VIІІ. Бағалау

 І. Ұйымдастыру  бөлімі                                

Сынып оқушыларын  түгелдеп, өз орындарына отырғызып сабақты бастау.

     ІІ. Үй тапсырмасын  сұрау

№1  жұмыс дәптері

...         дегеніміз – берілген ...     пайдаланып, қажетті  ...   

...               жүзеге  асырытын     ...                   орындау  ережесі

№2 жұмыс дәптері

Алгоритм   ...                

1.      ...
2.      ...
3.      ...
4.      ...

№3 жұмыс дәптері

Алгоритмдік   ...      ...      орындалатын  ...          ,  амалдарды   ...     және ...

...   арналған  өз ...   кейбір       ...       пайдаланатын ...

мен  ...         жүйесін  айтады.

№4   жұмыс дәптері

Алгоритмдік    ...

1.   ...
2.   ...
3.   ...
4.   ...
5.   ...
6.   ...

                                       ІІІ. Жаңа  сабақ  түсіндіру

Алгоритмдерді және алгоритмдік тілде құрылған амалдар тізбегін компьютерге түсінікті командалар мәтіні түрінле жазуға арналған жасанды тілдерді программалау тілдері деп атайды.

Турбо Паскаль программасының  тақырыбын  жазбай кетуге де болады, бірақ жалпы   Паскаль тіліндегі кез келген  программаның

тақырыбы , одан кейін сипаттау  бөлімі және begin және end  сөздерімен  қоршалған  операторлар  бөлімі болуы керек. Сипаттау бөлімі толық болған жағдайда, 7 бөліктен тұрады:

1.Программамен байланысатын кітапханалық модульдер атаулар тізімі (uses)

2. Белгілерді сипаттау (label)

3. Тұрақтыларды сипаттау (const)

4. Мәліметтер типін сипаттау (type)

5. Айнымалыларды сипаттау (var)

6. Процедураларды сипаттау (procedure)

7. Функцияларды сипаттау (function)

Прогамма  синтаксисі:

    Program -  программаның аты;

    label  - белгілер бөлімі;

    const - константалар бөлімі;

    type -  типтер бөлімі;

    var -  айнымалылар бөлімі;

    procedure, function -  процедуралар мен функциялар бөлімі;

Begin

    операторлар бөлімі;

end

Тілдің алфавиті  программаның элементтерін құрғанда қолдануға болатын символдар жиынынан тұрады. Оған әріптер,цифрлар және арнайы белгілер жатады.

• Атаулар
• Цифрлар
• Айыру белгілері
• Арнайы символдар

Арнайы символдарға арифметикалық  амалдар да жатады. Олар  қосу,азайту,бөлу,көбейту.

 DIV – санды бөлгендегі бүтін бөлігі

Mod – санды бөлгендегі қалдығы

Логикалық амал белгілері: AND – және,  OR -  немесе,    NOT – емес,     XOR-  арифметикалық  немесе амалы,      SHL-   биттер  тіркесін солға ығыстыру,   

  SHR - -   биттер  тіркесін оңға ығыстыру

Мысал:  11 DIV5 =2   123 DIV 4 =30    10 DIV 3= 3       17 DIV 5 = 3

              10 Mod 5 =0     11 Mod 5 = 1     31 Mod 16 = 15

Үш санның қосындысын табу.

Program Sum;

Var a,b: integer;  C,n: integer;

Begin

Readln (a,b,c);

N: = a+b+c;

Writeln (n);  end.

ІV. Есептер  шығару

1. 20 div  10 =2                3. 18 div  3*5 = 1
2. 10 div 2 = 5                  4.  18 5  div 90 = 2

5.   (45 + 5)  mod 4/2 = 0     6.  35 div 12 + 45  mod  11 = 3

7.   (17 +5)  div  11  +  57 mod  24 = 11

8.   (28 +12)  div  12/4  -  14/2  mod  3

Өрнектерді  программалау  тілінде  жазу.

1. 10a +  12b =  10*a + 12 * b
2. 22 a² +  18 ab³ =  22 * a *a  + 18 * a * b *b *b
3. (3*x*x + 4 * x * x *x * x)/ (10 *a*a + 5 *a*a) /  (x*x + x*x*x )/ (18*a*a – 15 *a*a)

      Программалау  тілін  құру

1.      Ньютонның  екінші заңын программалау 

2.      Бүтін А  санының  түбірін  шығару

3.      Нақты  А және  В сандарының  квадраттарының  қосындысын табу

4.      Радиусы  R –ге тең  дөңгелектің ауданын  табу

V. Электронды оқулықпен  тапсырма орындау

VI. Тест  тапсырмасын  орындау

VIІ. Сабақты  бекіту

1.      Паскаль тілінде программа неше бөліктен тұрады?

2.      DIV және MOD функциялары не үшін қолданылады?

3.      Var операторының   қызметі қандай?

4.      Const операторының қызметі қандай?

5.      Read  операторының қызметі қандай?

6.      Write  операторының  қызметі қандай?

VIІІ. Бағалау

Үйге тапсырма:  Тақырыпты оқу және аралас программа құрып келу.