Сабақтың тақырыбы: «Көңіл күй.
Эмоция».
Сабақтың мақсаты: Балаларды өз көңіл
күйлерін сезіне білуге, айналасындағы жақындарына көтеріңкі көңіл сыйлай
білуге, комплимент – мадақтау сөздерді айта білуге және эмоциялық жағдайларды
жақсартатын жаттығуларды жасай білуге үйрету.
Сабақтың барысы:
І. Психологиялық дайындық.
- Балалар, ыңғайлы отырып, бір-біріміздің көзімізге қарап, әдемі жымиып,
күлейік. Сағат тілі
бойынша бір-біріне жақсы тілек айтып шығындар. Әрқашан сендердің
көңілдерің көтеріңкі болсын!
ІІ. «Сенімен араласқаныма мен қуаныштымын»
жаттығу.
- Балалар, сәлемдесу сөздерін естеріңе
түсіріп, айтып беріңдер. (Амансыз ба, сәлеметсіз бе, деніңіз сау ма, қалыңыз қалай, т.с.с.,
сонымен қатар бір-біріне басқа да тілектер айтады: қайырлы таң, қайырлы күн,
қайырлы кеш
- Дұрыс айтасыңдар, адамдар бір-бірімен кездескенде осы жылы сөздермен
амандасып, бір біріне денсаулық, жақсылық тілеп жатады. Сондықтан адамдар
әрқашанда осындай жылы сөздерді естігісі келеді. Енді әр түрлі амандасайық:
бір-бірімзге қарап басымызды иіп амандасу; екі қолды беріп амандасу; қолды
кеудемізге қойып, иіліп амандасу; қол көтеріп амандасу.
Бүгінгі
сабағымыздың тақырыбы психикалық денсаулықпен байланысты «Көңіл күй. Эмоция»
деп аталады.
-
Денсаулық дегеніміз не?
- Денсаулық дегеніміз ауырмау және психикалық толықтай дені сау болу. Бұл
дегеніміз стрестік жағдайды болдырмау, кикілжіңді шешу, алдын алу.
-
Балалар, тақтадағы суреттерге (смайликтерге) назар аударыңдар. (Таң
қалу, қорқу, ашулану, қайғыру, тұнжырау, қуану, сезімдері бейнеленген суреттер
көрсетіледі).
Әр қайсында қандай көңіл-күй бейнеленген? ал енді көңіл күйді әр түрлі бет
әлпет өзгерісімен салыстырып көрейік. Әр түрлі эмоциядағы адамның бет әлпеті
қалай өзгеретінін ойланып, соны өздерің қайталаңдар.
- Балалар, тақтадағы күнге назар аударыңдар, ол сендерге әдемі күлкі сыйлап
тұр., Әйтсе де күнімізге бір нәрсе жетіспейді? (Күннің шуағы).
Сабақ барысында әр тапсырманы орындаған сайын біз күнге шуақты қыстырып
отырамыз, сабақ соңында күн бізге әдемі күлкісімен бірге шуағын да сыйлайтын
болады. Сонымен көңіл күй дегеніміз не?
Психолог
оқушыларға эмоция негізінде көңіл күйі қалыптасатындығына тоқталады. Бір
нәрсеге қуанады, ренжиді, жақсы көреді, жек көреді, жақтырмайды. Осылайша адам
көңіл күйі өзгеріп отырады. Оған қазір көптеген жағдайлар әсер етеді. Олар:
- ақпараттың шамадан тыс көп болуы;
- адамның тіршілік жағдайы;
- өмір жағдайының тез өзгеруі, т.б.
Біз әр түрліміз. Біздің көзіміз, шаш үлгіміз, бойымыз, жасымыз әр түрлі. Әйтсе
де бір жағдайда барлығымыз ұқсаспыз: көңілді болғанда күлеміз, көңілсіз
жағдайда жылаймыз. Көңілдің әр түрлі күйі – мазасыздану, бір қалыпты күй,
көңілдену, ренжу көңіл күй деп аталады, ол адамның ішкі жан дүниесін
бейнелейді., ал эмоция жанның сезімі. Ал енді өзіміздің көңіл күйімізді
түсінуге тырысайық (ашық аспан, шуақты күннің, бұлтты күннің, жауынды күннің
суреттері).
Шуақты күн сияқты адамның көңіл күйі кейде өте көтеріңкі болады, ондай кезде
адам айналысына қуанышты көзбен қарап, құстай ұшып, барлық іске қиналмай кіріседі,
ән салғысы, би билегісі келеді.
-Ал кейде адамның көңіл күйі бір қалыпты болып, ұшып-қонбайды, көңілсізденіп
салы суға кетпейді, тек тыныш оқшауланып өз ісімен болады, бұл бұлтты күнге
ұқсайды.
- Кейде көңіл күй тұнжырап, ешнәрсеге көңіл соқпай, көзге жас келеді, мұндай
көңіл күй жауынды күнге ұқсатуға болады.
- Балалар, қазіргі өздерінің көңіл күйлерінді жоғарыдағы суретке қарап бейнелеп
беріңдерші. (Оқушыларға уақыт беріледі).
- Сонымен балалар өздерінің көңіл күйлеріңді суреттеп беруді үйрендіңдер,
Адамның ішкі сезімінің сырт көрінісі – бет әлпеті арқылы көп жайтты аңғаруға
болады. Мұны – мимика деп атайды, мимика бет әлпеттің тілі. Көңіл күйдің, адам
жанының көрінісі эмоцияның әр түрі болады: жағымсыз, жағымды.
-
Балалар адамның жағымды эмоцияларын атап беріңдер. (Бақыт, қанағаттану,
келісу, қуаныш т.б.).
Жағымсыз эмоциялар – көңілсіздік, қайғы, стресс, келіспеушілік
және т.б.
- Дұрыс айтасыңдар, жағымсыз эмоциялар ағзаға өте зиян, әр түрлі ауруға себеп
болады. Сондықтан онымен күресе білу керек, ең бастысы жағымсыз эмоцияға
байсалды реакция таныту қажет.
Мимикадан, бет әлпеттен адамның көңіл күйін білуге болады деп жоғарыда айтып
кеттік. Өз өзіне сенімді, қуанышты, көңілді адамның бет әлпетінен оның сенімен
танысқысы келетінін, достық ниетін сеземіз, ондай адаммен тез тіл табысып,
араласу оңай, қарым-қатынас жеңіл. Әр балаға қағазға жазылған әр түрлі
көңіл-күйді бет-әлпеті арқылы көрсету тапсырма беріледі.Басқа балалар баланың
көңіл-күйін табады. Ал мынау қандай кескін? (Өз өзіне өте сенімді,
менменсіген, дандайсыған адамның суреті көрсетіледі?).
Дандайсыған,
өзінен басқа ешкіммен санаспайтын, менсінбейтін адаммен ешкімнің достасқасы
келмейді, себебі онымен қорым қатынас жасау қиын.
-Енді Дарын деген баланың басынан кешірген мына бір оқиғаны тыңдаңдар.
Бірде Дарын әжесіне қонаққа келді. Аулаға шықса сол ауланың балалары ойнап
жатыр екен. Олармен танысқысы келген Дарын балаларға жақын келіп:
-Сәлем. Мен – Дарынмын, мен
сендермен ойнаймын – деді.
Қалай ойлайсыңдар, балалар онымен ойнады ма? Неге?
- Балалар Дарынның өз өзіне сенімді, бұйыра сөйлегенін, менменсіген түрін
ұнатпай , онымен достаспады. Ренжіген бала әжесіне келді. Ал әжесі немересі
өзінің білетін әдеп сақтау құпиясын әңгімеледі. «Тұмсығыңды көтерсең –
досыңнан айырыласың», - бұл қағида сендердің де естеріңде болсын (оқушылар
мәтелді дәптерлеріне жазады).
- Мына ақ қағаздарда әр түрлі жағдай жазылған, осы жағдайды оқып, әр түрлі
эмоцияны қимыл, мимика арқылы көрсетіңдер. (Көтеріңкі көңіл күй, ойлану,
ренжіскен достар, т.б.).
- Қай жағдайды бейнелеу оңай болды, керісінше қай жағдайды орындау қиын болды?
- Балалар, сендердің көңіл күйлеріңдіне бұзуы мүмкін?
- Егер көңіл күй нашар болса, оны қалай көтеруге болады, не көмектеседі?
Айнаға қарап, мынадай жаттығу жасаңдар. Қасты көтеріп, қайта түйіп, көзді
қатты жұму, одан соң көзді барынша ашу. Ауызға ауа толтырып, ұртты томпитып,
ауаны шығару, ерінді алға созып, күлу.
Күлкінің көмегімен көңіл күйді жақсартуға болады. Адам күлгенде қанға
көтеріңкі көңіл күйге көмектесетін ерекше гормондар келіп түседі. Сонымен бірге
жылы сөздер де көңіл күйді жақсартады. Қазір бір бірімізге комплимент айтуды
үйренеміз.
Комплимент деген не? Бұл өзге біреуге арналған жағымды , мақтау, жылы сөздер
және ол сөздер шын жүректен, таза ниетпен айтылуы керек. «Бір бірімізге
комплимент айтайық» ойынына кезек беріледі. Балалар, бір бірлеріңе жиі жылы
сөздер айтыңдар.
Сонымен
шаршағанда , эмоциялық күй жағдай төмен болған кезде қазір біз сіздермен әр
кезде көтеріңкі көңіл-күйде болу үшін, бірнеше жаттығу жасап үйренеміз:
Денеңізді бос ұстап отырыңыз. Деміңізді мұрныңызбен ішке тартып, демді сыртқа
шығарар кезде қатты бар даусыңызбен «А» дыбысын айтыңыз – ол бүкіл денеңіздің
сауығуына көмегін тигізеді.
«Е» – қалқанша без жұмыстарына әсер етеді.
«И» – миыңызға, көзіңізге, құлағыңызға.
«О» – жүрегіңіз бен өкпеңізге.
«У» – қарныңыздың маңындағы дене мүшелеріңізге.
«Х» – денеңіздің тазаруына.
«ХА» – көңіл-күйіңіздің көтерілуіне.
Осы
жаттығуды жаттап алып, әр кезде орындап отырыңыздар, денсаулығыңыз өз
қолыңызда, эмоционалдық стресске шалдықпаудың алдын аламыз.
- Балалар, сендердің сабаққа ынталарыңның арқасында күн шуағы молайып, бізді
өзінің жылуымен жылытты. Сендердің көңіл күйлерің үнемі көтеріңкі болсын, ол
үшін жаныңдағы достарыңның жанын түсіне біліңдер, бір бірлеріне көмектесіп,
қолдап жүрсеңдер, достық қарым қатынастарың нығаяды, өздеріңе сенімді
боласыңдар. Ал көтеріңкі көңіл күй, достық қарым қатынас, түсіністік
денсаулықтың негізі, адамға рухани күш береді. Өзгеге сүйіспеншілік сезімімізді
сыйласақ, ол сезім міндетте түрде өзімізге қайта келеді.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.