Рабочая порграмма по ужуглел (1 класс)

Ужуглел. Календарь-тематиктиг план. 1 класс.

А.А.Алдын-оол, К.Б.Март-оол, Н.Ч. Дамба. Ужуглел, 2013ч.

«Бижик ооредилгезинин кичээлдери», Кызыл – 2006ч

Чылда 165 шак, неделяда 5 шак

Бирги улдун – 45 шак

Ийиги улдун – 35 шак

Ушку улдун – 45 шак

Дортку улдун – 40 шак

№

Кичээлдин темазы

ш а г ы

Планнаттынган туннелдер

Эрттирер

Метапредметтиг

Предметтиг

Бот  тускайлан ( личностные)

план

факт

1

2

3

4

5

6

7

1

Билиг кичээли

1

Коммуникативтиг: - эш-оору-биле ажылдап тургаш чоптуг, сумележип тургаш ниити шиитпирге киржип билири. - шынзыдар айтырыгларны салып билири.Школа, класс, башкы биле таныжылга Кым? – башкы, оореникчи Кымнар? Кайда?

Чуну билиндирерил? оореникчи кижинин школага сагыыр дурумнерин

Айтырыгны салып, шинчилеп, чылдагааны тодарадып билир болур.

2

Чугаа. Бижилге кыдыраажы-биле таныжылга Школа-биле таныжылга.

1

Торээн чурт Кым? Чуу? Кымнын чуртул? Кандыг? Кайда турарыл? Таарыштырары: -ооренир ужурлуг чуулун башкы-биле, эш-оору-биле  демнежип тодарадып, тайылбырлап бидири. - сумелээн план езугаар кылыр чуулунге херек материалды ажылдап билири.

Тыва-бистин торээн чуртувус. Ол каас-чараш, бай-байлак. Тывада хой нация чон чурттап турар. Кызыл-Тыванын тову. Кызылда тоогулуг тураскаалдар, каас-чараш черлер хой. Чуну кылып билир ужурлугул?

Бодунун бодалын хостуг илередип, оон хыналдазын  дурум барымдаалап шынзыдып билиринге ооренир.

3

Чугаа хун чуруму

1

Оореникчи кижинин хун чурумун сагып билири Кым? - оол Канчап тур? Канчанган? Канчаар? Кандыг болурул? Чуу? Чулер?

Школачы кижи хун чурумун сагып чаёчыгар ужурлуг. Арыг-силиг, эт-херекселин эки кылдыр эдилээр.

Бодунун бодалын хостуг илередип, оон хыналдазын  дурум барымдаалап шынзыдып билиринге ооренир.

4

Домак. Ооредилге херекселдери

1

Чугаа домактардан тургустунар. Домактын эгезин улуг ужук-биле бижиир, соонга улуг сек салыр. Схема. ооредилге херекселдери Чугаа чуден тургустунарыл? Домак деп ч\л

Чугаа домактан тургустунар. Схемага домакты коргузери. Домак  кандыг-бир бодалды илередир. Домактар аразынга ун доктаашкынын кылыр. Чугааны домактарга чарары. ооредилге херекселдерин шын адап билири.

Бодунун бодалын бижимел чугаага илередип билири. Бодалынга ундезин барымдааны тып, тайылбырлап билири.

5

Домак.

1

Чугаа. Домак Ойнаарактар. Чуу?-бомбук, адыг, хамнаарак, пирамида Кандыг?-ала

Чуну кылып билир ужурлугул? Чугааны домактарга чарары. Домактар чогаадыр.

Бодунун бодалын бижимел чугаага илередип билири. Бодалынга ундезин барымдааны тып, тайылбырлап билири.

6

Сос.

1

Коммуникативтиг: - эш-оору-биле ажылдап тургаш чоптуг, сумележип тургаш ниити шиитпирге киржип билири. - шынзыдар айтырыгларны салып билири.

Чуну билиндирерил? Домакты состерге чарып билири. Схема езугаар домак тургузары. Херекселдер аттарын шын адап билири.

Чувени ылавылаар айтырыгны салып билири. Херек информацияны номдан, башкынын айытканы немелде материалдан тып билири. Чувелерни домейлеп, ылгап билири.

7

Сос.

1

Торээн чурт Кым? Чуу? Кымнын чуртул? Кандыг? Кайда турарыл? Таарыштырары: -ооренир ужурлуг чуулун башкы-биле, эш-оору-биле  демнежип тодарадып, тайылбырлап бидири. - сумелээн план езугаар кылыр чуулунге херек материалды ажылдап билири.

Чуну кылып билир ужурлугул? Бердинген сос-биле домак тургузары.Ажыл дугайында чугаа тургузары. Нога аймаан шын адап билир

Чувелерни домейлеп, ылгап билири.

8

Слог.

1

Боду: - билиин бедедип алыр дээш кызымак болур Херек материалды номдан, немелде литературадан тып билири; - билиг чедип алыр дээш шыдамык, кызымаккай, бергелерни ажып эртеринге белен болуру. Состернии слогтарга чарары. Чуу?-азырал амытан, ферма Канчаар?-азыраар, кадарар, саар

Чуну билиндирерил? Состу слогтарга чарып билири. Состу схемага слогтарга чарары.

Бодунун бодалын бижимел чугаага илередип билири. Бодалынга ундезин барымдааны тып, тайылбырлап билири.

9

Слог. .

1

Чугаа. Домак.Сос Слог. чуу?-бажын ишти, мебель аймаа. Кандыг?-арыг-силиг, Канчаар?-аштаар, эде салыр Ажык ун, ажык эвес ун

Чуну кылып билир ужурлугул? Домакты тургускаш, оон иштинде состерни схемага слогтарга чарары

Бодунун бодалын бижимел чугаага илередип билири. Бодалынга ундезин барымдааны тып, тайылбырлап билири.

10

Ажык болгаш ажык эвес уннер-биле таныжылга

1

Состер ажык, ажык эвес уннерден тургустунарын билиндирер Чуу?-ары, бойдус Канчаар?-камнаар, ажылдаар

Ажык ун-кызыл, ажык эвес ун-кок оон-биле демдеглээр. уннерни адап турда ылгалы

Ооредилгеге сонуургалдыг болур.

11

А деп ун болгаш А,а деп уннер.  Бичии а-ны бижиири

1

А деп унну ылгап тывары, адаары Чуу? Чулер? Кым? Боду: - билиин бедедип алыр дээш кызымак болур Херек материалды номдан, немелде литературадан тып билири; - билиг чедип алыр дээш шыдамык, кызымаккай, бергелерни ажып эртеринге белен болуру.

Чуну билиндирерил? А деп уннуну туружун тодарадып билири. Улуг А-ны кижи адынга, домак эгезинге бижиири

билиин бедедип алыр дээш кызымак болур Херек материалды номдан, немелде литературадан тып билири; - билиг чедип алыр дээш шыдамык, кызымаккай, бергелерни ажып эртеринге белен болуру.

12

А деп уннун узадыр адаттынары.  Улуг А бижиири,номчууру

1

Кыска, узун а-ны адаары. Д омак. Кым?-ава, уруглары, опея Канчаар?-ойнадыр, аргалаар, кодурер

Чуну кылып билир ужурлугул? Кыска, узун а-ны адаары. Домактар тургузары. А деп ужуктуг состерни адаары.

Бодунун бодалын бижимел чугаага илередип билири. Бодалынга ундезин барымдааны тып, тайылбырлап билири

13

Л деп ун болгаш Л,л деп ужуктер

1

Ажык, ажык эвес уннер. Домак. Сос Чуу?- ала-сааскан, лаа Кымнар?-уруглар

Чуну билиндирерил? Ажык, ажык эвес уннерни ылгап билири. Кыска, узун слогтарны кожуп номчууру.Домак тургузары.

Бодунун бодалын бижимел чугаага илередип билири. Бодалынга ундезин барымдааны тып, тайылбырлап билири

14

Л деп ун болгаш Л,л деп ужуктер. Дедир слогтарны номчууру. Бичии л деп ужукту бижиири

1

Ажык, ажык эвес уннер. Домак. Сос Чуу?-аал, чайлаг, Чулер?-хойлар, аъттар, оглер, даглар…

Чуну кылып билир ужурлугул? Ажык, ажык эвес уннерни ылгап билири. Кыска, узун, дедир слогтарны кожуп номчууру.

Бодунун бодалын бижимел чугаага илередип билири. Бодалынга ундезин барымдааны тып, тайылбырлап билири

15

Катаптаашкын. Улуг Л деп ужукту бижиири

1

Ооренген ун, ужуктерин катаптаар Чуруктар, схема-биле ажыл

Домак тургузары. ооренген ун, ужуктери кирген состерни номчуп, бижип билири

Ооредилгеге сонуургалдыг болур.

16

Катаптаашкын. Чугаа сайзырадылгазы. «Кушкаш биле дилги» (Тыва тоол)

1

Ооренген ун, ужуктерин катаптаар Касса-биле ажыл. Состер тургузары

Бодунун бодалын бижимел чугаага илередип билири. Бодалынга ундезин барымдааны тып, тайылбырлап билири

17

О деп ун болгаш О.о деп ужуктер

1

О деп ун-биле таныжар. Домак тургузар. Состерни слогтарга чарары Ол чул?-Ол оол. Ол орун.

Тоолду чуруктар езугаар дес-дараалай чугаалап билири

Херек информацияны номдан, башкыныёнайытканы немелде материалдан тып билири

18

Бичии о-ну бижиири

1

Домак, сос анализи. Схема-биле ажыл. Номчулга. От-кос, одаг дугайында чугаа тургузар.

Чуну билиндирерил? ооренген ужуктерин шын бижип, танып билири. ужуктерни шын тудуштур бижип билири

Ооредилгеге сонуургалдыг болур.

19

О.о деп ужуктерни бижиири.

1

Номчулга Чаа ун-биле таныжылга.

Чуну кылып билир ужурлугул? Кыска, узун ажык уннерлиг слогтар, состерни шын адап, номчуп, кассага тургузуп билири ооренген ужуктерин шын кожуп бижиири. Дыёнап бижиири

Эш-оорунун  аразынга бодун  шын  алдынып  билири

20

М деп ун болгаш М.м деп ужуктер таныжары

1

Ам-аам, ом-оом деп дедир слогтарны номчууру Кым?-моге, Моге салыкчызы, Канчаар?-хурежир, шуур

Чуну кылып билир ужурлугул? Кыска, узун ажык уннерлиг слогтар, состерни шын адап, номчуп, кассага тургузуп билири

Бергедежип  болгу  дег  чуулдернин  харыызын  боду  шын  ундуруп  болурунга чанчыктырары

21

М деп ун болгаш М.м деп ужуктер, Бичии м-ны бижиири

1

Ооренген ун, ужуктерин катаптаар Амаа дугайында чугаа тургузар

Чуну кылып билир ужурлугул? Кыска, узун ажык уннерлиг слогтар, состерни шын адап, номчуп, кассага тургузуп билири

Шын бижилгенин дурумне рин барымдаалап, бодунун бодалын шынзыдып, тайылбырлап билири.

22

М деп ун болгаш М.м деп ужуктер, Улуг М-ны бижиири

1

Ооренген ун, ужуктерин катаптаар Чуу? Могу, манчы, маска

Кыска, узун ажык уннерлиг слогтар, состерни шын адап, номчууру

Шын бижилгенин дурумне рин барымдаалап, бодунун бодалын шынзыдып, тайылбырлап билири.

23

С деп ун болгаш С.с деп ужуктер

1

Чаа ун, ужук-биле таныжар Чуу?-инек, сиген, ас, сал. Инекти саар.

Чуну кылып билир ужурлугул? Кыска, узун ажык уннерлиг слогтар, состерни шын адап, номчуп, кассага тургузуп билири

Бодунун бодалын бижимел чугаага илередип билири. Бодалынга ундезин барымдааны тып, тайылбырлап билири.

24

Бичии с деп ужукту бижиири

1

Ооренгенен, ужуктерин катаптаар Тонун маа ас. Тонга аскы турар. (Домактарнын схемазын тургузуп, слогтарга состерни чарар)

ооренген ужуктерин шын кожуп бижиири. Дыннап бижиири, номчууру

Бодунун бодалын бижимел чугаага илередип билири. Бодалынга ундезин барымдааны тып, тайылбырлап билири.

25

Улуг С деп ужукту бижиири

1

Ооренгенен, ужуктерин катаптаар Сиген чиирге сут ковудээр.

Дыннап бижиири, номчууру

Бодунга  боду  шын  туннелди  ундурер.

26

Н деп ун болгаш Н.н деп ужуктер таныжары

1

Чаа ун, ужук-биле таныжар Ном дугайында беседа.

Чуну кылып билир ужурлугул? Чаа уннун соске туружун шын илередип, тып билири.

Шын бижилгенин дурумне рин барымдаалап, бодунун бодалын шынзыдып, тайылбырлап билири

27

Бичии н деп ужукту бижиири, номчууру

1

Ооренген ун, ужуктерин катаптаар Ол ала мал. Ол моол оол. Санаа ном ал.

Чуну билиндирерил? Кижилер аттарын улуг ужук-биле бижиири, узун состерни слогтап номчууру. Н деп ужукту чараштыр бижиири

Чараштыр  шын  бижилгени чедип ап.бодунга  туннелди  ундуреринге  чанчыктырар

28

Улуг Н  деп ужукту бижиири.

1

Ооренген ен, ужуктерин катаптаар

Н деп ужукту чараштыр бижиири

Эш-оорунун  аразынга бодун  шын  алдынып  билири

29

Ч деп ун болгаш Ч.ч деп ужуктер

1

Чаа ун, ужук-биле таныжар Оол номчуттунган. Чылан оолче союп бар чыткан.

Чуну кылып билир ужурлугул? Самбырадан домактарны частырыг чокка дужуруп бижиири

Шын  бижилгени  чедип  алыры

30

Ч деп ун болгаш Ч.ч деп ужуктер Бичии ч  деп ужукту бижиири.

1

А-ча, чаан, ча-чам слогтарны номчууру Кым?- Чалаа, Санаа, Чамаа. Кымнар?-уруглар, оолдар.

Чуну билиндирерил? Кыска, узун ажык уннерни шын номчууру

Бодунун  мурнунга  шын  сорулганы чедип  алырынга  чанчыктырар

31

Улуг Ч  деп ужукту бижиири.

1

Ча-чаа чо-чоо айй-дедир слогтарны номчууру Чараш, чалгаа деп состер-биле ажыл

Бодунун бодалын бижимел чугаага илередип билири. Бодалынга ундезин барымдааны тып, тайылбырлап билири.

32

Ы деп ун болгаш Ы.ы деп ужуктер

1

Чаа ун, ужук-биле таныжар Сыын-сыынчы, мал-малчын, Сын-сыннар

Чуну билиндирерил? Созуглел дугайында билиндирери. Харылзаалыг домактар.

Шын  бижилгени  чедип  алыры

33

Ы деп ун болгаш Ы.ы деп ужуктер Бичии ы деп ужукту бижиири.

1

Чы-чыы, сы-сыы, лы-лыы, ны-ныы деп аай слогтарны шын номчууру Кым?-аалчы, аалчы. Канчаар?-чалаар, шайладыр, хундулээр, чугаалажыр

Ы деп ужукту чараштыр бижиири. Ы деп ун кирген состерни шын номчууру

Эш-оорунге  дузалажып. Оларга  ынак болуру

34

Улуг Ы бижиири, номчууру

1

Бодунун  бодалын  эштеринге  дамчыдып билири болур

35

Тоол «Анай биле Кымыскаяк»

1

Тоолду чурук дузазы-биле чугаалап ооренир Чуге? Деп айтырыгга харыылаар

Дириг  амытаннарга  ынак болунга  кижизидер

36

У деп ун болгаш У.у деп ужуктер

1

Чаа ун, ужук-биле таныжар

Тыва состерде У деп уннун туружун билиндирери. Шын номчууру

Ооредилгеге сонуургалдыг болур

37

Бичии у  деп ужукту бижиири.

1

Улуг, бичи ужуктерин шын бижип ооредип алыр

Кыска, узун ажык уннерлиг слогтар, состерни шын адап, номчуп, кассага тургузуп билири

Шын  чараш бижииринге  бодун боду  чанчыктырары болур

38

Улуг У  деп ужукту бижиири.

1

У кирген состерни шын номчуп бижиири

У,у деп ужуктерни чараштыр бижип, шын кожуп билири

Бодунун бодалын бижимел чугаага илередип билири. Бодалынга ундезин барымдааны тып, тайылбырлап билири

39

Р деп ун болгаш Р.р деп ужуктер

1

Р деп ун кирген состерни шын номчууру Схема-биле ажыл. ун, ужук анализи

Чуну билиндирерил? Тыва состерде Р деп уннун туружун билиндирери. Шын номчууру

Бодунун бодалын бижимел чугаага илередип билири. Бодалынга ундезин барымдааны тып, тайылбырлап билири

40

Бичии  р деп ужукту бижиири.  Улуг Р  деп ужукту бижиири.

1

Узун состерни слогтарга чарып тургаш, шын номчууру Чары, чулар, чай. Чары-азырал амытан дээрзин билиндирер.

Р,р деп ужуктерни шын бижиири, оске ужуктер-биле тудуштурарыныё аргаларын билиндирери Тыва дылда у деп уннун туружун, оон онзагайын билиндирери.

. Ооредилгеге сонуургалдыг болур

41

Ү  деп ун болгаш ү деп ужуктер

1

Ү деп ун кирген состерни шын номчууру Домак, сос анализи. Схема-биле ажыл. Номчулга

Тыва дылда у деп уннун туружун, оон озагайын билиндирери.

Ооредилгеге сонуургалдыг болур

42

Бичии  ү деп ужукту  бижиири.

1

Ооренген ун, ужуктерин катаптаар Домак, сос анализи. Схема-биле ажыл. Номчулга

У,у биле у,деп ужуктернин бижилгезиниё ылгалын билиндирер, шын кожарынче кичээнгейни улгандырар

Бодунун бодалын бижимел чугаага илередип билири. Бодалынга ундезин барымдааны тып, тайылбырлап билири

43

Улуг  Ү деп ужукту бижиири.

1

Ооренген ун, ужуктерин катаптаар Домак, сос анализи. Схема-биле ажыл. Номчулга Шын номчууру, бичии и деп ужукту чараштыр бижиири

Шын номчууру, бичии и деп ужукту чараштыр бижиири

Бодунун бодалын бижимел чугаага илередип билири. Бодалынга ундезин барымдааны тып, тайылбырлап билири

44

И деп ун болгаш И.и деп ужуктер Бичии  и деп ужукту бижиири.

1

И деп ун кирген состерни шын номчууру Силос, чимис, сула, исчи, имир, сиир деп состенин  уткалары-биле ажылдаар.

Улуг  И деп ужукту шын бижиири. Ажык эвес уннер соонга  и деп унну шын номчууру

Шын  чараш бижииринге  бодун боду  чанчыктырары болур

45

Улуг И  деп ужукту бижиири.

1

Хыналда ажылга белеткел Касса-биле ажыл. Домак, сос анализи. Схема-биле ажыл.

Улуг  И деп ужукту шын бижиири. Ажык эвес уннер соонга  и деп унну шын номчууру

Кижизиг  чараш  мозу- будуш туг  болуру

Ийиги  улдун-35  шак

1

Э деп ун болгаш Э.э деп ужуктер

1

Чаа ун-биле таныжар, кыска, узун слогтарны, состерни номчууру Касса-биле ажыл. Домак, сос анализи. Схема-биле ажыл.

Чуну билиндирерил? Э деп уннун тыва состерге туружун онзагайлап билиндирер. Шын номчууру,

Ооредилгеге сонуургалдыг болур

2

Бичии  э деп ужукту бижиири.

1

Узун ажык уннерлиг слогтарны, состерни шын номчууру Камналга дугайында беседа

Улуг, бичии Э,э деп ужуктерни чараштыр бижиири

Айтырыгны салып, шинчилеп, чылдагааны тодарадып билир болур.

3

Улуг Э  деп ужукту бижиири.

1

Узун ажык уннерлиг слогтарны, состерни шын номчууру Камналга дугайында беседа

Улуг, бичии Э,э деп ужуктерни чараштыр бижиири

Эш-оорунун  аразынга бодун  шын  алдынып  билири

4

Кыска е деп ун болгаш  оон ужуу.

1

Чаа ун-биле таныжар Чугаа тургузары. Домак, сос анализи.

Чуну кылып билир ужурлугул? Дужуруп бижилге уезинде ооренген ужуктерин шын кожуп билирин, чазыг чок бижииринге чанчыктырар

Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

5

Кыска е деп ужукту бижиири

1

Е деп ужукту чараштыр бижиири Схема-биле ажыл.

Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар. Айтырыгларга харыылаар.

6

Э.ээ,е  деп уннер, оларнын ужуктери

1

Ооренген ун, ужуктеринин бижимелин катаптаар Чогаадыкчы ажыл. Домак, сос анализи. Схема-биле ажыл.

Э,э деп ужуктерни шын бижиири, оске ужуктер-биле тудуштурарынын аргаларын билиндирери

Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

7-8

Хыналда ажыл   Диктант  Серээ Частырыглар- биле  ажэыл

2

Ооренген ун, ужуктеринин бижимелин катаптаар

9

Ш деп ун болгаш Ш,ш деп ужуктер

1

Чаа ун-биле таныжар. Сос эгезинге чаа унну шын номчууру Схема-биле ажыл.

Улуг Ш деп ужукту чараштыр бижиири.

Ооредилгеге сонуургалдыг болур

10

Бичии  ш деп ужукту бижиири. Улуг Ш деп ужукту бижиири.

1

ооренген ун, ужуктеринин бижимелин катаптаар Схема дузазы-биле домак тургузуп, оон иштинден  кирген состун ун-ужук анализин кылыры

Самбырадан домакты частырыг чок дужуруп бижээш, схемага корузуп билири

Айтырыгларга харыылаар. Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

11

Ѳдеп ун болгаш Ѳ деп ужуктер

1

Чаа ун-биле таныжар оон тыва состерге туружунун онзагайын билиндирер Кандыг?-улуг, кандыг?бичии ѳг-бүле,ава,

Дужуруп бижилге уезинде ооренген ужуктерин шын кожуп билирин.

Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

12

Бичии  ѳ деп ужукту бижиири.

1

Ооренген ун, ужуктеринин бижимелин катаптаар арыг-силиг чорук Чоок кижилеринин аттары

Чазыг чок бижииринге чанчыктырар

Эш-оорунун  аразынга бодун  шын  алдынып  билири

13

Улуг Ѳ деп ужукту бижиири.

1

Ооренген ун, ужуктеринин бижимелин катаптаар арыг-силиг чорук Чоок кижилеринин аттары

Чазыг чок бижииринге чанчыктырар

Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

14

Катаптаашкын

1

Ооренген ун, ужуктеринин бижимелин катаптаар арыг-силиг чорук

Чазыг чок бижииринге чанчыктырар

Эш-оорунун  аразынга бодун  шын  алдынып  билири.

15

Д деп ун болгаш Д.д деп ужуктер

1

Сос эгезинге ыыткыр Д деп унну шын номчуп, дыннап чанчыктырар Чугаа тургузары. Домак, сос анализи. Схема-биле ажыл.

Д деп ун шын адап, номчуп болгаш Д.д деп ужуктерни танып билиринге чанчыктырар

Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

16

Улуг Д деп ужукту бижиири

1

Шын бижилгезин чедип алыры Домак, сос анализи. Схема-биле ажыл.

Дужуруп бижилге уезинде ооренген ужуктерин шын кожуп билирин, чазыг чок бижииринге чанчыктырар

Айтырыгларга шын, медергелдиг харыылаар. Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

17

Бичии д деп ужукту бижиири

1

Сос эгезинге ыыткыр Д деп унну шын номчуп, дыннап чанчыктырар Чугаа тургузары.

Номчулга болгаш бижилге

Ооредилгеге сонуургалдыг болур

18

Б деп ун болгаш Б.б деп ужуктер

1

Чаа ун-биле таныжар. Созуглел-биле ажыл

Тыва дылда Б деп уннун туружун, оон онзагайын билиндирери

Айтырыгларга шын, медергелдиг харыылаар. Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

19

Улуг Б деп ужукту бижиири

1

Сос эгезинге чаа унну шын номчууру Оон  тыва состерге туружунун онзагайын билиндирер

Номчулга болгаш бижилге

Айтырыгны салып, шинчилеп, чылдагааны тодарадып билир болур.

20

Бичии б деп ужукту бижиири

1

Шын бижилгезин чедип алыры Домак, сос анализи. Схема-биле ажыл.

Номчулга болгаш бижилге

21

Г деп ун болгаш Г,г деп ужуктер

1

Чаа ун-биле таныжар. Чогаадыкчы ажыл. Домак, сос анализи..

Г,г деп ужуктерни танып билиринге чанчыктырар

Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

22

Улуг Г деп ужукту бижиири

1

Сос эгезинге чаа унну шын номчууру Схема-биле ажыл

Г деп уннун тыва состернин ортузунга болгаш соонга чоруур туружун билиндирер

Айтырыгларга шын, медергелдиг харыылаар. Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

23

Бичии г деп ужукту бижиири

1

Схема дузазы-биле домак тургузуп, оон иштинден  кирген состун ун-ужук анализин кылыры

Самбырадан домакты частырыг чок дужуруп бижээш, схемага корузуп билири

Эш-оорунун  аразынга бодун  шын  алдынып  билири

24

В деп ун болгаш В.в деп ужуктер

1

Чаа ун-биле таныжар. Чогаадыкчы ажыл. Домак, сос анализи.

В,в деп ужуктерни шын бижиири, оске ужуктер-биле тудуштурарынын аргаларын билиндирери

25

Улуг В деп ужукту бижиири

1

Шын бижилгезин чедип алыры Домак, сос анализи.

В,в деп ужуктерни чараштыр бижип, шын кожуп билири

Айтырыгларга шын, медергелдиг харыылаар. Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

26

Бичии в деп ужукту бижиири

1

Схема-биле ажыл.

В деп ужуктерни танып билиринге чанчыктырар

Ооредилгеге сонуургалдыг болур

27

Т деп ун болгаш Т.т деп ужуктер ( состун эгезинге турда )

1

Чаа ун-биле таныжар. Чогаадыкчы ажыл. Домак, сос анализи..

Номчулга болгаш бижилге

28

Т деп  ун болгаш Т.т деп ужуктер (бижилге болгаш т состун соолунге турда)

1

Шын бижилгезин чедип алыры Созуглел-биле ажыл

Т,т  деп ужуктерни чараштыр бижип, шын кожуп билири

Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

29

Т деп ун болгаш Т.т деп ужуктер ( бижилге болгаш т состун ортузунга турда)

1

Сос эгезинге чаа унну шын номчууру Чугаа тургузары.

Самбырадан домакты частырыг чок дужуруп бижээш, схемага корузуп билири

Айтырыгларга шын, медергелдиг харыылаар. Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

30

Т-Д деп уннер болгаш Т.т-Д,д деп ужуктер

1

Хыналда ажылга белеткел Домак, сос анализи. Схема-биле ажыл.

Дужуруп бижилге уезинде ооренген ужуктерин шын кожуп билирин, чазыг чок бижииринге чанчыктырар

Айтырыгны салып, шинчилеп, чылдагааны тодарадып билир болур.

31-32

Хыналда ажыл Частырыглар- биле  ажыл

2

Ооренген билиглерни хынаар

33

К деп ун болгаш К,к деп ужуктер

1

Чаа ун-биле таныжар. Чогаадыкчы ажыл. Домак, сос анализи..

К  деп ужуктерни танып билиринге чанчыктырар

34

Улуг К деп ужукту бижиири

1

Сос эгезинге чаа унну шын номчууру Схема-биле ажыл

Номчулга болгаш бижилге

Эш-оорунун  аразынга бодун  шын  алдынып  билири

35

Бичии к деп ужукту бижиири

1

Ооренген ун, ужуктерин катаптаар Чугаа тургузары.

К деп ужуктуг состерни адаары.

Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

Ушку  улдун-45  шак

1

П деп ун болгаш П, п деп ужуктер

1

Чаа ун-биле таныжар. Чогаадыкчы ажыл. Домак, сос анализи..

П  деп ужуктерни танып билиринге чанчыктырар

Айтырыгларга шын, медергелдиг харыылаар. Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

2

Улуг П деп ужукту бижиири

1

Ооренген ун, ужуктерин катаптаар Схема-биле ажыл

П,п  деп ужуктерни чараштыр бижип, шын кожуп билири

3

Бичии п  деп ужукту бижиири

1

Созуглел-биле ажыл

Ужуктун шын болгаш чараш бижилгезин кылып билири

Ооредилгеге сонуургалдыг болур

4

Ң деп ун болгаш ң, п деп ужуктер

1

Н-Ң ужуктернин ылгавырын билиндиреип алыры Оон  тыва состерге туружунун онзагайын билиндирер

Ң деп ужуктерни танып билиринге чанчыктырар

Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

5

Бичии ң деп ужукту бижиири

1

Схема-биле ажыл.

Ң деп ужуктуг состерни адаары.

Айтырыгларга шын, медергелдиг харыылаар. Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

6

Улуг Ң деп ужукту бижиири

1

Номчулга. Созуглел-биле ажыл

Ң-деп ужукту шын бижиири

Айтырыгны салып, шинчилеп, чылдагааны тодарадып билир болур.

7-8

Хыналда диктант Пага Частырыглар- биле  ажыл

2

Сотер адаарга дужуруп бижиир Ун-ужуктуг анализ

Состерни адаарга бижилгеже киир бижип билири

Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

9

Х деп ун болгаш Х, х деп ужуктер

1

Чаа ун-биле таныжар. Чогаадыкчы ажыл. Домак, сос анализи.

Х деп ужуктерни танып билиринге чанчыктырар

10

Улуг Х деп ужукту бижиири

1

Сос эгезинге чаа унну шын номчууру Схема-биле ажыл

Х деп ужуктуг состерни адаары.

11

Бичии х  деп ужукту бижиири

1

ооренген ун, ужуктерин катаптаар Домак, сос анализи. Схема-биле ажыл.

Ооренген ужуктерин шын кожуп бижиири. Дыннап бижиири, номчууру

Эш-оорунун  аразынга бодун  шын  алдынып  билири

12

З деп ун болгаш З, з деп ужуктер

1

Чаа ун-биле таныжар. Чогаадыкчы ажыл. Домак, сос анализи.

Дужуруп бижилге уезинде ооренген ужуктерин шын кожуп билирин, чазыг чок бижииринге чанчыктырар

Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

13

Улуг З деп ужукту бижиири

1

Сос эгезинге чаа унну шын номчууру

Чаа уннун соске туружун шын илередип, тып билири.

14

Бичии з  деп ужукту бижиири

1

Шын бижилгезин чедип алыры Чугаа тургузары.

Номчулга болгаш бижилге

Эш-оорунун  аразынга бодун  шын  алдынып  билири

15

Ж деп ун болгаш Ж, ж деп ужуктер

1

Чаа ун-биле таныжар. Схема-биле ажыл

Ооренген ужуктерин шын кожуп бижиири. Дыннап бижиири, номчууру

Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

16

Улуг Ж деп ужукту бижиири

1

Схема-биле ажыл. Номчулга.

Ж деп ужуктуг состерни адаары.

17

Бичии ж  деп ужукту бижиири

1

Номчулга. Созуглел-биле ажыл

Ооредилгеге сонуургалдыг болур

18

Й деп ун болгаш Й, й деп ужуктер

1

Чаа ун-биле таныжар. Й уннуг ужуктер кирген состерге ун-ужуктуг анализ

Й деп ужуктерни танып билиринге чанчыктырар

19

й  деп ужукту бижиири

1

Хыналда ажылга белеткел Уя-2уж,2ун, 2слог Оюн-3уж, 4 ун….

Самбырадан домакты частырыг чок дужуруп бижээш, схемага корузуп билири

Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

20

Катаптаашкын

1

Хыналда ажылга белеткел ун-ужуктуг анализ

Состерни схемага корузуп билири

21

Хыналда ажыл

1

Ооренген билиглерни хынаар

Ооренип эрткен ужуктерин ылгап, танып, бижип, номчуп  билири

Айтырыгны салып, шинчилеп, чылдагааны тодарадып билир болур.

22

Частырыглар-биле ажыл

1

Хыналда ажыл  бижээш кылган частырыглары-биле ажылды чорудуп тайылбырны кылыр

23

Ъ (кадыг демдек)

1

Чаа ун-биле таныжар. Чогаадыкчы ажыл. Домак, сос анализи..

Номчулга болгаш бижилге

24

Бичии ъ (кадыг демдекти) бижиири . Улуг Ъ демдекти бижиири

1

Шын бижилгезин чедип алыры Оон  тыва состерге туружунун онзагайын билиндирер

Самбырадан домакты частырыг чок дужуруп бижээш, схемага корузуп билири

Айтырыгларга шын, медергелдиг харыылаар. Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

25

Е,е деп ужуктер

1

Чаа ун-биле таныжар. Домак, сос анализи. Схема-биле ажыл.

Е деп ужуктерни танып билиринге чанчыктырар

26

Улуг Е деп ужукту бижиири

1

Схема-биле ажыл. Номчулга. Чугаа тургузары.

Кижилер аттарын улуг ужук-биле бижиири, узун состерни слогтап номчууру. Е деп ужукту чараштыр бижиири

Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

27

Бичии е деп ужукту бижиири

1

ооренген ун, ужуктерин катаптаар Схема-биле ажыл.

Чаа уннун соске туружун шын илередип, тып билири.

28

Ё деп ун болгаш ё деп ужук

1

Чаа ун-биле таныжар. Чогаадыкчы ажыл. Домак, сос анализи.

Ооренген ужуктерин шын кожуп бижиири. Дыннап бижиири, номчууру

29

Ё деп ужукту бижиири

1

ооренген ун, ужуктерин катаптаар Чугаа тургузары.

Номчулга болгаш бижилге

Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

30

Дужуруп бижилге

1

Схема-биле ажыл. Номчулга. Сотерин шын тудуштурулгазын катаптадыры

Самбырадан домакты частырыг чок дужуруп бижээш, схемага корузуп билири

31

Я,я деп ужуктер

1

Чаа ун-биле таныжар. Домак, сос анализи.

Номчулга болгаш бижилге

Эш-оорунун  аразынга бодун  шын  алдынып  билири

32

Улуг Я деп ужукту бижиири

1

Я ажык ун соонга чорда ийи ун илередир Схема-биле ажыл.

Я деп ужуктерни танып билиринге чанчыктырар

Айтырыгларга шын, медергелдиг харыылаар. Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

33

Бичии я деп ужукту бижиири

1

Сос эгезинге чаа унну шын номчууру Чугаа тургузары.

Дыннап бижиири, номчууру

Ооредилгеге сонуургалдыг болур

34

Ю,ю деп ужуктер

1

Чаа ун-биле таныжар. Схема-биле ажыл.

Чаа уннун соске туружун шын илередип, тып билири.

Айтырыгларга шын, медергелдиг харыылаар. Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

35

Улуг Ю деп ужукту бижиири

1

Ю ажык ун соонга чорда ийи ун илередир Чугаа тургузары.

Дыннап бижиири, номчууру

Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

36

Бичии ю деп ужукту бижиири

.1

ооренген ун, ужуктерин катаптаар Домак, сос анализи. Схема-биле ажыл.

Самбырадан домакты частырыг чок дужуруп бижээш, схемага корузуп билири

37

Катаптаашкын

1

38

Ь (чымчак демдек)

1

Чаа ун-биле таныжар. Оон  тыва состерге туружунун онзагайын билиндирер

Самбырадан домакты частырыг чок дужуруп бижээш, схемага корузуп билири. Номчулга болгаш бижилге

Айтырыгларга шын, медергелдиг харыылаар. Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын адаар.

39

Ь (чымчак демдекти) бижиири

1

Ь кирген состу шын номчууру Ь кирген состерни катаптаары

Чаа уннун соске туружун шын илередип, тып билири.

40

Ооренген ужуктерин катаптаары  Хыналда диктант

1

Хыналда ажылга белеткел Ооренген билиглерни хынаар Схема-биле ажыл

Дыннап бижиири, номчууру

Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын бижиири.

41

Частырыглар-биле ажыл.

1

Хыналда ажыл  бижээш кылган частырыглары-биле ажылды чорудуп тайылбырны кылыр

42

Ф деп ун        болгаш Ф,ф деп ужуктер

1

Чаа ун-биле таныжар. Ф – ажык эвес эжеш (ф-в), дулей.

Ф деп ужуктерни танып билиринге чанчыктырар

Айтырыгны салып, шинчилеп, чылдагааны тодарадып билир болур.

43

Улуг Ф деп ужукту бижиири

1

Сос эгезинге чаа унну шын номчууру Улегерлеп алган (орус) состерге чоруур Светофор, Федя,ферма.

Кижилер аттарын улуг ужук-биле бижиири, узун состерни слогтап номчууру. Ф деп ужукту чараштыр бижиири

Айтырыгга шын харыылаары. Номчаан чуулун медереп билири.

44

Бичии ф деп ужукту бижиири

1

Чугаа тургузары.

Чаа уннун соске туружун шын илередип, тып билири.

Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын бижиири.

45

Катаптаашкын

1

Дортку  улдун-40  шак

1

Ц деп ун        болгаш Ц,ц деп ужуктер

1

Чаа ун-биле таныжар. Ц-С (шын адалгазы).

Номчулга болгаш бижилге

2

Улуг Ц деп ужукту бижиири

1

Шын бижилгезин чедип алыры Ц-характеристиказы.

Ц,ц  деп ужуктерни танып билиринге чанчыктырар

Ооредилгеге сонуургалдыг болур

3

Бичии ц деп ужукту бижиири

1

Сос эгезинге чаа унну шын номчууру Чугаа тургузары.

Номчулга болгаш бижилге

4

Щ деп ун        болгаш Щ,щ деп ужуктер

1

Чаа ун-биле таныжар. Улегерлеп алган (орус) состерге чоруур.

Щ деп ужуктерни танып билиринге чанчыктырар

Башкынын адаарын кичээнгейлиг дыннап, шын бижиири.

5

Щ,щ  улуг,бичи ужуктернин бижилгези

1

Сос эгезинге чаа унну шын номчууру Щи, щетка,плащ. Щ-Ш шын адалгазы.

Самбырадан домакты частырыг чок дужуруп бижээш, схемага корузуп билири

Айтырыгга шын харыылаары. Номчаан чуулун медереп билири.

6

Катаптаашкын.

1

Хыналда ажылга белеткел Схема-биле ажыл

Номчулга болгаш бижилге

7

Хыналда тест

1

Ооренген билиглерни хынаар Ун-ужуктуг анализ

Айтырыгны салып, шинчилеп, чылдагааны тодарадып билир болур.

8

Алфавит

1

Алфавитти шээжи-биле билген турар. Тыва алфавите 36 ужук.

Номчулга болгаш бижилге

9

Аалчы час. Домак.

1

Шын медер диг номчууру. Шээжи-биле доктаадыры

Билири: Медерелдиг, чугурту номчууру, утказын чугаалап билири. Кылып билири: Аянныг номчууру.

Айтырыгга шын харыылаары. Номчаан чуулун медереп билири.

10

Байлак Тыва. (1-ги кезээ)

1

Шын медер диг номчууру. Созуглелдин утказын дамчыдып билири

Кылып билири: Аянныг номчууру.

11

Байлак Тывам. (2-ги кезээ)

Будун состу слог тавайн, чоорту чугурту номчууру Созуглелдин утказын дамчыдып билири

Шын адап, номчуп, бижип билири. Ужуктун характеристиказын кылыры

Ооредилгеге сонуургалдыг болур

12

Алышкы бис, угбашкы бис

1

Дыл-домаан сайзырадыр

Шын адап, номчуп, бижип билири.

13

Час.

1

Айтырыгга долу харыы

Ыыткыр номчуп билир болуру. Шээжи-биле аянныг чугаалаары.

Эш-оорунун  аразынга бодун  шын  алдынып  билири

14

Суг бажын дагыыр.

1

Ч.адын х.с -га ажыглап билири: дамырактар, ийлер,

Билири:аянныг номчууру, шээжилээри. Кылып билири: Состерден домактар тургузары.

Айтырыгга шын харыылаары. Номчаан чуулун медереп билири.

15

Номчулга техниказын хыналдазы

1

Номчуурунун дургенин хынаар. Созуглелдин утказын дамчыдып билири

Шын адап, номчуп билири.

Айтырыгга шын харыылаары. Номчаан чуулун медереп билири.

16

Баштайгы космонавт.

1

Будун состу слог тавайн, чоорту чугурту номчууру Кижи адын шын бижиири

Ю.А.Гагарин – баштайгы космонавт.Космос деп чул?

Айтырыгга шын харыылаары. Номчаан чуулун медереп билири.

17

Айтырыг,кыйгырыг,медээ домактары. Куштар-бистин оннуктеривис

1

Шын дыннап тургаш бижииринге чанчыктырар

Схемаларга домак чогаадыр Айтырыг, кыйгырыг, медээ домактарын тургузары. Рольдап номчуп, ойнап билири.  .

18

Чараш куштар чанып келди

1

Аянныг номчулга, шээжилээр. Чуве аттарын хойнун санынга ажыглап билири

Билири: Медерелдиг, чугурту номчууру, утказын чугаалап билири. Кылып билири: Аянныг номчууру.

Айтырыгга шын харыылаары. Номчаан чуулун медереп билири.

19

Майнын бири-частын болгаш куш-ажылдын байырлалы.

1

Дыл-домаан сайзырадыр Созуглелдин утказын дамчыдып билири

Билири:аянныг номчууру, шээжилээри. Кылып билири: Состерден домактар тургузары.

Айтырыгга шын харыылаары. Номчаан чуулун медереп билири.

20

Майнын тос.

1

Айтырыгга долу харыы

Байырлалдын утказын билген турар. Дурген номчуп билири. Ун, ужук анализи.

Айтырыгга шын харыылаары. Номчаан чуулун медереп билири.

21

Сос. Слог. Элик оглу

1

Чараш бижилге Ун, ужук анализи. Состе чеже слог барын илередип билири

Билири: Дириг амытаннарга, э-оорунге чымчак сеткилдиг, бергелерге дузалажып чоруур дээрзин билиндирер

Ооредилгеге сонуургалдыг болур

22

Хойларым аттарлыг болур.

1

Будун состу слог тавайн, чоорту чугурту номчууру Созуглелдин утказын дамчыдып билири

Билири: Азырал дириг амытаннарнын шола аттары. Схема езугаар домак чогаадыры. Рольдап номчуп, ойнап билири.

Айтырыгны салып, шинчилеп, чылдагааны тодарадып билир болур.

23

Бистин суурувус

1

Медерелдиг номчулга Чуу? Кандыг?

Кылып билири:Чыл дургузунда ооредилге номнарынын эдилелин анализтеп коор

Айтырыгга шын харыылаары. Номчаан чуулун медереп билири.

24

Тенекпей.

1

Дыл-домаан сайзырадыр Корум-чурум дугайында

Шын адап, номчуп, бижип билири.

25

Дужуруп бижилге.

1

Чараш бижилге Чулер? Чулерни? Канчаар?

Чараш бижилге

Шын медерелдиг номчуур. Частырыг чок дужуруп бижиир.

26

Катаптаашкын. Шын унелиг.

1

Айтырыгга долу харыы. Чугурту номчууру ун, ужук анализи

Аянныг номчууру, шээжилээри.

Айтырыгга шын харыылаары. Номчаан чуулун медереп билири.

27

Анайлар болгаш бору

1

Айтырыгга долу харыы Чуу? Чулер? Чузун?

Алфавит. Медерелдиг, дурген номчулга. Рольдап номчуп, ойнап билири.

Айтырыгга шын харыылаары. Номчаан чуулун медереп билири.

28

Адыг  оолдары биле

1

Айтырыгга долу харыы Чуу? Чулер? Чузун?

Медерелдиг, дурген номчулга.

Айтырыгга шын харыылаары. Номчаан чуулун медереп билири.

29

Хыналда ажыл

1

Ооренген билиглерин хынаар Канчанган? Дужуруп бижилге

Тест-биле ажыл кылып билири

30

Ун. ужук. Авай,ачай.

1

ун, ужук анализи Чузу? Кандыг?

Сос.Чугаа. Домак.Схемалар

Эш-оорунун  аразынга бодун  шын  алдынып  билири

31

Айболит эмчи

1

Будун состу слог тавайн, чоорту чугурту номчууру Созуглелдин утказын дамчыдып билири

Билири:аянныг номчууру, шээжилээри. Кылып билири: Состерден домактар тургузары.

Айтырыгга шын харыылаары. Номчаан чуулун медереп билири.

32

Ийи эжишки.(Л. Толстой)

1

Айтырыгга долу харыы. Чугурту номчууру Чуве аттарын хойнун санынга ажыглап билири

Билири:аянныг номчууру, шээжилээри. Кылып билири: Состерден домактар тургузары.

Ооредилгеге сонуургалдыг болур

33

Номну канчаар эдилээрил(Л. Чадамба)

1

Утказын эдерти чугаалаары Медерелдиг, дурген номчууру. Словарь ажылы. Домактар соолунге улуг сек. Канчаар?

Билири: Медерелдиг, чугурту номчууру, утказын чугаалап билири. Кылып билири: Аянныг номчууру.

Айтырыгны салып, шинчилеп, чылдагааны тодарадып билир болур.

34

Ужуглелим, байырлыг!

1

Дыл-домаан сайзырадыр Чугаа. Ун, ужук.

Тест-биле ажыл кылып билири

Айтырыгга шын харыылаары. Номчаан чуулун медереп билири.

35

Ниити катаптаашкын.

1

Алфавит. Медерелдиг, дурген номчулга.

Айтырыгга шын харыылаары. Номчаан чуулун медереп билири.

36-37 38-40

Чылдын хыналда тестизи. Частырыглар-биле ажыл.  Ниити катаптаашкын.

2 3

Ооренген билиглерин хынаар

Сос.Чугаа. Домак.Схемалар

Айтырыгга шын харыылаары. Номчаан чуулун медереп билири.

Ооренген билиглерин хынаар Нарын состер.

Алфавит. Медерелдиг, дурген номчулга.

Айтырыгга шын харыылаары. Номчаан чуулун медереп билири.

НИИТИ

165 ШАК