Рабочая программа по алтайскому языку 3 класс

Jартамал бичик

Алтай тилле иштеер программа текши уредулу баштамы школдордын федерал эл-тергеелик уреду стандарты ла Россиянын гражданининин  когус корумин тыныдып оскурери ле таскамал береринин Концепциязы аайынча тургузылган.

Баштамы школдын алдында турган тос амадулар: оогош класстардын уренчиктеринин граждан ла когус коруминин тозолгозин тозоп тыныдары; уренерге керекту ишти ле бойын башкарып билеринин тозолгозин тозоори; уренчиктердин когус санаазын оскурери ле jакшы кылык-jанга таскадары. Бу амадуларга jедеринде «Алтай тил» деп предметтин учуры jаан.

Программада берилген материал jастыра jок бичир ле коммуникатив билгирлер ле таскамал берер ууламjыларлу. Торол тили-баштамы класстардын уренчиктерине бастыра уредунин тозолгози, укаа-санаазына, jайалтазына озум берер ле албатызыла, jурумле таныжар арга. Улу педагог К.Д.Ушинскийдин айтканыла, бала оныэбире улустын когус байлыгыла ада-энезинин тили ажыра таныжат, эбире телекей дезе балага бойынын камаанын ойто ок ада-эненин тили ажыра jетирет.

Баштамы класстарда торол тилин уренери – ол лингвистика уредунин ле эрмек-куучынын таскадар системанын баштапкы болуги болуп jат. Болуктен билип алганы баштамы школды божоткон уренчикке уредузин онон ары улалтар арга берер.

Торол тилин баштамы школдо уредеринин амадулары:

- уренчиктерди тил билимнин тос ондомолдорыла таныштырары ла шууп сананарына уредип-таскадары;

- уренчиктердин коммуникатив билгирлерин: оос ло бичиит эрмек-куучынын jарандырары, диалог, монологло тузаланарына таскадары;

- jастыра jок бичиирине керекту билгирлер берери.

Курстын текши аайы

Программа «Алтай тил» деп предметтин аргаларыла «Филология» ууламjынын уредулу тос задачаларын будурерине ууландырылган. Тос задачалар:

- Россияда коп тилдер ле культуралар бой-бойлорыла колбулу, ол ок ойдо кажы ла албатынын тили – ол онын ук албаты болгонынын тозолгози деп ондомолло таныштырары;

- оос ло бичиир диалог ло монолог эрмек-куучынын jарандырары;

- коммуникатив билгирлерин jарандырары;

- уренчиктердин ич-санаазын, jакшыны, jарашты сезерине, оны баалап билерине таскадары;

- jайаан jайалталарына озум берери.

Программада онойдо ок бир канча практический задачалар тургузылган:

- уренчиктердин эрмек –куучынын, шууп билерин, «санаазында корорин» (вооражение) таскадары, тилдин эп-аргаларын эрмек-куучыннын амадузына, одуп jаткан айалгазына келиштире талдап, тузаланып билери;

- баштамы класстын уренчиктерине тил, тилдин системазы: лексика, фонетика, графика, орфоэпия, морфемика (сотин будуми), морфология ла синтаксис керегинде эн башкы билгирлер берери;

- эрек-куучынынын культуразын таныдары, чын бичир, кычырар, диалогто туружар, jан эмес оос монолог ло тексттер тургузып билерине таскадары;

- торол тилин баалап, оны чеберлеер, jарандырар ла тилин билерге jилбир кедер, бойынын эрмек-куучынын jарандырар куун таскадары.

Бу задачаларды будургение алтай тилин уредеринин амадуларына jедерге болужат.

Алтай тилдин курсы бичикке уредеринен башталат.

Бичикке уредеринин курсына кычырарга ла бичиирине уредер леуренчиктерди эрмектежип куучындажарга таскадары, созлигин байыдып эрчимдедери, куучын-эрмектин табыштарын чын угарын быжулаары, грамматиканы уренерине, чын бичиирине белетеерикирип jат. Бичикке уредеринин задачаларын кычырарынын ла бичииринин урокторында будурер. Оос ло бичиир эрмек-куучын бой-бойыла колбулу, бой-бойынан камаанду, онын учун бичиирге уредери кычырарыла бир уунда одор. Бичикке уредер ой уч болуктентуруп jат: бичикке белетер ой (добукварный), букварный ой (тос болук), бичикке уренгенойдин кийни (послебукварный ой).

Бичикке белетеер ой (добукварный) – уренчиктерди тил ле литературанын уредузинин системазына кийдирер ой. Балдарды уредуге, кычырарына jилбиркедер ууламjылу одор. Уренчиктердин оос эрмек-куучынын кандый кеминде, анчада ла угуп, айдып билери кандый – бу ойдо jартап алар керек. Бичикке белетеер ойдин база бир анылузы: уренчиктерди школдын ээжи-некелтелерине темиктирери ле уредулу ишке jилбиркедери.

Бичикке белетеер ойдо уренчиктерди тилле таныштырары сосло, состин учурыла, онын башка-башка айалгаларда эрмек-куучындагы учурыла, графический будумиле (бичилгениле) танышканы ажыра одот. Баштамы класстын балдары эрмек керегинде ондомол алат, эрмек-куучыннын табыштарын, состо ээчий турган аайын чын угарга, ылгаштырарга темиккилейт. Состин табыштарын схема-модельдер аайынча шиндеерге, состорди уйелерге болиирге, согулта тушкен уйени табарга уренгилейт. Бичикке белетеер ойдо уренчиктер унду ле туйук табыштар керегинде ондомол алат, унду табыш ла олорды бичикте темдектеер таныктарыла таныжат.

Бичииринин урокторында балдар тетрадьты чын саларыла, ручканы тударыла, канайда отурарыла таныжат, таныктардын элементтерин, онон бойлорын бичип уренгилейт.

Букварьдын ойинде баштапкы туйук табыштарла, олорды темдектеер таныктарла, онон ары унду табыш-таныктарла танышкылайт. Бу ойдин анылузы – кычырарына уредери, кычырыштын эбин (механизм чтения) тузаланарга темигери. Уренчиктер кычырыштын эки будумиле таныжат: орфографический – бичилгени аайынча кычырары, орфэпический – айдып турганы аайынчакычырары. Кычырарыла коштой уренчиктер уйелердин таблицазыла иштеер, унду ле туйук таныктардын бичилериле, олорды бой-бойыла колбоштырып бичиириле таныжат, состорди, эрмектерди, jаан эмес тексттерди бичиирге уренгилейт.

Бичикке уредер ойдин кийнинде (послебукварный ой) уренгенин бириктире катап корор. Бу ойдо табынча буткул состорло кычырарына кочор, бойында кычырарга  темиктирер, состорди, эрмекти, тексттерди мендебей, когуске алынып, чокым-jарт кычырарына таскадар. Эрмек-куучыннын ээжилериле (этикедиле) тексттер ажыра, куучындашкан айалга-ситуацияларды ойногоны ажыра таныжар (jакшылажары, быйан айдары, уйдешкенде айдар состор ло о.о.). Куучын-эрмектин табыштарыла, лксикала, грамматикала таныжары уренчиктерге эрмектежип куучындажарына керекту таскаду берериле, олордын jайалталарын оскурериле колбулу одор. Бу ойдо уренчиктер литературный тексттер кычырарын баштаар, «Бичиктостин байрамы» деп проектти белетеерине туружар. Проектти белетегени бичикке уредер ойдо билип алган билгирлериле тузаланарга, онын учурын айлап, баалаарга болужар.

Бичикке уредер ойдин кийнинен тил ле кычырары эки башка одор.

Программада алтай тилдин систематический курсынын тургузылган аайы:

- тилдин системазы (лингвистика билгирлердин тозолгози): лексика, эрмек-куучыннын табыштары ла орфоэпия, графика, состин будуми (морфемика), грамматика (морфология ла синтаксис);

- чын бичиири ле токтой тужер темдектер (пунктуация);

- эрмек-куучынды таскадары.

Курс концентрический ээжиле тургузылган: грамматиканын болуктерин, темаларын кажы ла класста уренер. Программаны мынайда тургусканы уренчиктер jаны теманы уренерге белен болгонын аjарар, уренер материалды табынча теренжиде берер ле грамматиканын теориязын, чын бичиирин ле эрмек-кууучынын таскадарын бир уунда бой-бойыла колбулу уренер арга берип jат.

Программанын материалы баштамы класстын уренчиктерине тилдин системазы, тарган аайы (структуразы) керегинде текшиjетиру берер, алтай литературный тилдин бир кезик ээжилериле таныштырып, олорло тузаланарына таскадар. Орфографияны, пунктуацияны уренгени, уренчиктердиноос ло бичиир эрмек-куучынын таскатканы программада тургузылган практический задачаларды (тилди jуруминде тузаланары) будурер арга берет, уренчиктердин культуразын бийиктедер билгир-таскамал берет.

Программанын база бир уламjызы: тил – улус бой-бойыла кол бут удар (тил алыжар) арга ла албатынын национальный культуразы деп ондомолды баштамы класстардын уренчиктерине аайлап аларга болужары; алтай тил – алтай албатынын торол тили, ол орус тилле коштой Алтай Республиканын окылу тили деп билери.

Тилдин табыш-таныктары, лексиказы, состин будери, морфология ла синтаксизи бой-бойыла тудуш, ич колбулу. Программада уренер jетирулер, ондомолдор, ээжилер олорды буспай, бирлик системада берилген.

Тилдин башка-башка единицаларыла таныжып, уренчиктер олордын бой-бойыла колбулу, тудуш болгонын билип алар. Морфологияла, синтаксисле, состин турган будумиле, таныктардын бичилериле таныжары модель-схемаларла иштегени ажыра одот. Тилдин башка-башка jаныла танышканы уренчиктерге тилди эпту тузаланар билгир берет, когус санаазы озум алынат.

Программада тос аjарулардын бирузи «Текст», «Эрмек» деп темаларга эдилген. Бу темалар уренчиктердин комуникатив билгирлерин таскадып быжулаар. Текстле иштеери уренчиктерден эрмек-куучын керегинде jетирулерди, тилди билерин некейт. Олор берген тексттерге тайанып, бойлоры эрмек-куучын одуп турган айалгага, амадузына келиштире башка-башка будумду тексттер (jетиру эдер, jуртамал, шууген учурлу) тургузарга уренет. Тексттердин турар аайын буспай, шуултени колбулу, jарт айдарга, бичиирге таскайт.

Эрмекле иштеери уренчиктерди эрмекте состордин турар аайыла, учур согултала оос куучынында тузаланып билер, бичикте керекту темдектерди тургузар таскамал берет. Синтаксис ажыра состордин кубуларыла таныжат, jастыра jок бичиирге ле эрмек-куучынды тургузар бигирлер алат.

Прорамма онойдо ок алтай тилдин лексиказы крегинде jетиру берет. Лексикала, состин лексика учурыла танышканы уренчиктерге jурумде состин учурын билерге, сости аjарынкай, чебер тузаланарына, куучынга келиштире керекту сости талдап билерине таскадат. Торол тилинин созлигинин байлыгыла таныштырат.

«Эрмек-куучыннын табыштары» деп болук табыштар ла татаныктарды ылгаштырар, табыштарды бичикте чын темдектеп билерин некейт. Табыштарды чын айдып, угуп билери кычырып, угуп, куучындап, бичип билерине камаанын jетирет.

Состорди jастара jок бичип билери, эрмекте керекту токтой тужер темдектерди чын тургузары состин учурлу болуктерин, орфограмманы, куучын-эрмектин болуктерин таныыр, бой-бойынан ылгаштырып билерине тайанат. Орфограмманы танып, онын будумин ылгаштырып, кандый ээжиге кирип турганын, ол ээжи аайынча керекту иштерди будурип билери jастыра jок бичип билетинин тозолгози болот.

Программада берилген материал уренчиктерди шиндеерге, бириктире коруп шуулте эдерге, тундештирерге, тунейин – башказын табарга, бир темдекти шиндеп, ондомол чыгарарга (индукция) эмезе ондомолды темдектер ажыра керелеп jартарга (дедукция), тилдин единицаларын канды бир темдеги аайынча болуктерге бириктирерге эмезе олордын ээчий турар аайын тургузып (систематизация) билерге керекту эп-аргаларды тузаланарга таскаарынын тозолгозин jеткилдейт.

Программа проект иштер откурерин темдектейт. Проект иштер уренчиктердин билгир алар ижин эрчимдейт. Проекттер урокто билип алганын быжулаар, теренжидер арга берет, уренчиктердин jайалталарына озор айалга тозойт, нокорлориле, jаан улусла кожо jедимду иштеерге, иштин аайын (кем нении эдетенин) озодон темдектеп, чокымдап билерине, керекту jетирулерди jуурга, бир аайына экелерге таскадат.

Уредунин тос (базисный) планында «Алтай тилдин» курсынын jери

Баштамы школдо алтай тилди уренерине 3 класстка 68 час берилет.    

Курсты уренгенинин турулталары

Программа баштамы школды божодып jаткан уренчиктер личностный, метапредметный ла предметный турулталарга jединерин jеткилдейт.

Уренчиктердин бойынын (личностный) турулталары

1.     Бойынын Торолиле, албатызыла, Россиянын туукизиле оморкоор куун-санаа таскадары; бойынын албатызын, угын билери, Россияда башка-башка ук албатыларды баалаары: эбире улуска, телекейге ачык куунду, jакшы ла jаманды ылгап билер кжи таскадары.

2.     Эбире телекей ар-буткенле, албатыларла, олордын культураларыла, кудай jаныла бирлик колбуда турганын айлаар корум таскадары.

3.     Jакшы кылык-jаннын ээжи-некелтелерин ле jуруминде ончо улус тен, jайым дегенин аайлаганы аайынча, бойын бойы башкарарга, бойынын кылык-jаны учун каруулу болорына таскадару.

4.     Jакшыга тартылар, jакшыны баалаар, сезер куун таскадары.

5.     Улусты аайлаар, тоор, ачык-jарык, киленкей куун таскадары.

Метапредметный турулталар

1.     Уредулу иштин амадузын, задачаларын бойына алынар ла ого jединерге болушту эп-арганы таап билерине таскадары.

2.     Уредулу ишти онын задачазын, будурер айалгазын аjарып, пландаар, шиндеер ле турултазын корор билгирлерге таскадары, болуштуаргалардыталдап билери.

3.     Jетируни эдеринде темдек-символдорды тузаланары.

4.     Коммуникатив ле билгир аларынын задачаларын будуреринде эрмек- куучыннын эп-аргаларын ла аргаларды эрчимду тузаланары.

5.     Диалогты откурип ле куучындажып турган кижини угуп билер, бойынын сананганын айдып, айтканын керелеп, керектин (иштин) jедим-jедикпезин jартап билер, кажы ла кижиде бойынын шуултези болор аргалу ла бар деп билери.

6.     «Алтай тил» деп предметтин уренер материалы ажыра эбире jурумде одуп турган кубулталар, процесстер, не-неме керегинде бойынын озумине келиштире билери.

Предметти уренеринин турулталары

1.     Россия коп тилдердин ле культуралардын орооны деп билип алары; тил – албаты бойын албаты деп сезеринин тозолгози деп билери.

2.     Тил – албатынын национальный культуразы ла улус бой-бойыла куучындажар арга деп аайлаары; орус тил Россия Федерациянын  эл-тергеелик тили, башка-башка ук албатылардын бой-бойыла куучындажар аргазы деп билери.

3.     Оос ло бичиир jакшы эрмек-куучын кижинин текши культуразанын ла гражданский позициязынын коргузузи деп билери.

4.     Алтай тилдин ээжи-некелтелериле (орфоэпиянын, лексиканын, грамматиканын, орфография, пунктуациянын), эрмек-куучыннын этикет ээжилериле танышкан кеминче тузаланып билери.

5.     Тилдин тос единицаларын ла темдектерин таныыр, олорды шиндеер, эрмек-куучыннын айалгазына келиштире тузаланып билери.

6.      

Курста нени уренери

Эрмек-куучынла колбулу иштер.

Угары. Оос эрмек-куучыннын амадузын, одор айалгазын ондооры. Уккан тексттен керекту jетируни аайлаары, тексттин тос шуултезин jартаары, сурактардын болужыла не керегинде айдылганын куучындаары.

Куучындаары. Эрмек-куучыннын задачазы аайынча тилден керекту аргаларды талдаары. Эрмек-куучыннын диалог будумиле тузаланып билери. Куучынды баштап, jомоп, божодып, бойына улустын аjарузын тартып билери.

Бичиири. Бичииринин ээжилерин буспай, чын, jакшы бичири. Уренген ээжилер аайынча кочурип бичиири, кычырганы аайынча бичиири. Уккан, кычырган тексттин содержаниезин толо эмезе талдап бичиири. Jараган темала (коргони аайынча, кычырган чумдемел аайынча, сюжетный jуруктар эмезе бир канча jурук аайынча, jурукчылардын репродукциязы аайынча, видеозвпись аайынча ла о.о.) бойлоры jаман эмес тексттер (сочинение) бичиири.

Бичикке уредери

Фонетика. Эрмек-куучыннын табыштары. Состо табыштардын тоозы ла ээчий турган аайы. Бир эмезе бир канча табыштарыла башкаланып турган состорди тундештирери.

Унду ле туйук, унгур ле тунгак туйук табыштарды ылгаштырары.

Уйе. Сости уйелерге болиири. Согулта тушкен уйени табары. Согулта состордин учурын ылгаштырары.

Графика. Табыш ла таныкты ылгаштырары: танык – табышты бичикте темдектеер темдек. Танмалыкла таныжары.

Кычырары. Уйелеп кычырарына уредери. Уйелерле, буткул состорло кону уренчиктин эрмек-куучынынын кеми аайынча кычырары.

Бичиири. Бичирине салынган некелтелерди будурери. Бичигенде, досконын, тетрадьтин бугинин кемин сезери. Jаан ла кичинек таныктарды бичиири. Таныктарды, бир канча таныкты, уйелерди, состорди, эрмектерди гигиена некелтелерди буспай, бичиири.

Сос ло эрмек. Сос – уренер, шиндеер материал деп аайлаары. Состин учурын шиндеери. Сос ло эрмекти ылгаштырары.

Чын бичиири (орфография). Чын бичииринин ээжилериле тыныжары:

- состорди башка бичиири;

- эрмекти, ос аттарды jаан таныктан баштап бичиири;

- состорди уйелеп кочурери;

- эрмектин учында токтой тужер темдектер.

Эрмек-куучынды таскадары. Бойы кычырган, уккан текстти аайлаары. Бир канча jурукла, ойындары керегинде, бойынын коргони аайынча, болушту состорго тайанып, jаан эмес куучындар тургузары.

Систематический курс

Фонетика ла орфоэпия. Унду ле туйук табыштарды ылгаштырары. Унгур ле тунгак туйуктарды ылгаштырары. Сости уйелерге болиири. Узун унду табыштар. Элес унду табыштар. Э ле е таныктар.

Графика.Табыштар ла таныктарды ылгаштырары. Состо табыш ла таныктардын тоозын тундештирери.

Сос. Состин лексика учуры. Сос не-немени адаары. Бир учурлу ла коп учурлу состор. Состин чике ле кочуре учуры.  Синонимдер, антонимдер. Омоним состор.

Сос, состин будуми. Состин учурлу болуктери: тазыл, кожулталар. Тазылы jаныс состор. Сос будурер ле сос кубултар кожулталар. Состин тазылы токтогон тунгак туйук унгур эжерине кочори.

Куучын-эрмектин болуктери. 

Адалгыш. Адалгыштардын текши учуры ла сурактары. Ос ло текши адалгыштар. Ос адалгыштарды jаан таныктан бичиири. Адалгыш jаныс ла коп тоодо турары. Кубулткыштарла кубулары. Мензинер адалгыштар.

Jарталгыш. Jарталгыштар предметтердин темдектерин коргузери: онин, кемин, будумин, амтанын, jерин ле о.о. Учуры jуук, удура учурлу jарталгыштар.

Тооломо.Предметтин турган тоозын, ээчий тоозын коргузер тооломолорло таныжары.

Солума. Jузуннин солумалары. Jаныс ла коп тоодо турары.

Глагол.Глаголдын текши учуры: предметтердин эдилгелерин темдектеери. Глаголдын ойлори: тургуза, откон, келер. Кожулталарын чын бичиири.

Кубулбас.Кубулбас.Текши учуры: действиенин ойин, jерин, одор аайын коргузет. Эрмек-куучында кубулбастардын учуры.

Эрмек. Эрмек, сосколбу. Токтой тужер темдектер. Jетиру эдер эрмектер. Суракту эрмектер. Кыйгылу ла кыйгылу эмес эрмектер.

Эрмекте состордин колбузы. Эрмек ле сосколбу.

Эрмектин члендери. Эрмектин тос члендери. Баштаачы ла айдылаачы. Эрмектин эчени члендери. Jартаачы, толтыраачы, айалга. Укташ члендер. Укташ баштаачылар. Укташ айдылаачылар. Укташ эчени члендер. Эрмекти члендериле ылгаар.

Тегин ле колболу эрмектер. Колболу эрмектерде токтой тужер темдектерди тургузары.Колболу ла тегин эрмектерды ылгаштырары.

Чике куучынду эрмек. Чике куучынду эрмек ле автордын состори.Токтой тужер темдектер.

Эрмек-куучын.Эрмек-куучыннын будумдери. Бичикле таныжары. Тил ле эрмек-куучын. Алтай тил-алтай албатынын торол тили. Алтай тилдин кееркедим эп-аргалары. Эрмек-куучыннын будумдери. Оос, бичиир ле ич бойында айдылган эрмек-куучын. Диалог ло монолог.

Текст.Тексттин темдектери. Бир тема, тос шуулте, эрмектер учурыла бой-бойыла колбулу болоры.Тексттин темазы, тос шуултези. Бажалык. Абзац. План. Jетиру эдер текст, jурамал, шууген учурлу.Кычырган текстти куучындаары.

Jыл туркунына уренгенин катап корори.

Темаларла пландаары

№	Темалар	Уроктын будуми		Личностный ла метапредметный турулталар
			Предметтын результады	Личностный турулталар	Познавательный турулталар	Коммуникативный турулталар	Регулятивный турулталар
1	Эрмек. Текст. Сос.	Отконин катап корори	Алтай куучынды угуп, анда не керегинде айдылганын ондооры	Jакшы кылык-jаннын ээжи-некелтелерин ле jуруминде ончо улус тен, jайым дегенин аайлаганы аайынча, бойын бойы башкарарга, бойынын кылык-jаны учун каруулу болорына таскадары.	«Алтай тил» деп предметтин уренер материалы ажыра эбире jурумде одуп турган кубулталар, процесстер, не-неме керегинде бойынын озумине келиштире билери.	Тилдин тос единицаларын ла темдектерин таныыр, олорды шиндеер, эрмек-куучыннын айалгазына келиштире тузаланып билери.	Алтай тил керегинде jетируни билип алары
2	Эрмек. Текст. Сос.	Отконин катап корори	Оос ло бичиген эрмек-куучынды, ич бойында эрмек-куучынды ылгаштырар	Jакшы кылык-jаннын ээжи-некелтелерин ле jуруминде ончо улус тен, jайым дегенин аайлаганы аайынча, бойын бойы башкарарга, бойынын кылык-jаны учун каруулу болорына таскадары.	«Алтай тил» деп предметтин уренер материалы ажыра эбире jурумде одуп турган кубулталар, процесстер, не-неме керегинде бойынын озумине келиштире билери.	Тилдин тос единицаларын ла темдектерин таныыр, олорды шиндеер, эрмек-куучыннын айалгазына келиштире тузаланып билери.	Алтай тил керегинде jетируни билип алары
3	Тазылы 1аныс состор	Отконин катап корори	Берилген кргузу эрмектерге тайанып, бойы сурак тургузар, каруузын 1андырар	Jакшы кылык-jаннын ээжи-некелтелерин ле jуруминде ончо улус тен, jайым дегенин аайлаганы аайынча, бойын бойы башкарарга, бойынын кылык-jаны учун каруулу болорына таскадары.	«Алтай тил» деп предметтин уренер материалы ажыра эбире jурумде одуп турган кубулталар, процесстер, не-неме керегинде бойынын озумине келиштире билери.	Тилдин тос единицаларын ла темдектерин таныыр, олорды шиндеер, эрмек-куучыннын айалгазына келиштире тузаланып билери.	Алтай тил керегинде jетируни билип алары
4	Тазылы 1аныс состор	Отконин катап корори	Берилген кргузу эрмектерге тайанып, бойы сурак тургузар, каруузын 1андырар	Кычырган текстте не керегинде айдылганын айдар	Уренген состорди тузаланып, 2-3 эрмектектен текст тургузар	Ээжилерди билери	Эткен ижине план тургузып, оны будурер
5	Ун 1анынан эрмектердин будуми	Jаны билгир берери	Уредучинин болужыла эрмектер тургузар	Кычырган текстте не керегинде айдылганын айдар	Уренген состорди тузаланып, 2-3 эрмектектен текст тургузар	Ээжилерди билери	Эткен ижине план тургузып, оны будурер
6	Эрмектин тос ло эчени члендери	Jаны билгир берери	Табыштар ла таныктарды ылгаштырар	Кычырган текстте не керегинде айдылганын айдар	Уренген состорди тузаланып, 2-3 эрмектектен текст тургузар	Ээжилерди билери	Эткен ижине план тургузып, оны будурер
7	Баштаачы. Айдылаачы.	Jаны билгир берери	Согултаны билип алары	Jакшы кылык-jаннын ээжи-некелтелерин ле jуруминде ончо улус тен, jайым дегенин аайлаганы аайынча, бойын бойы башкарарга, бойынын кылык-jаны учун каруулу болорына таскадары.	«Алтай тил» деп предметтин уренер материалы ажыра эбире jурумде одуп турган кубулталар, процесстер, не-неме керегинде бойынын озумине келиштире билери.	Тилдин тос единицаларын ла темдектерин таныыр, олорды шиндеер, эрмек-куучыннын айалгазына келиштире тузаланып билери.	Алтай тил керегинде jетируни билип алары
8	Диктант Кус	Быжулаганы	Состор кандый болорын ылгаштырар	Кычырган текстте не керегинде айдылганын айдар	Уренген состорди тузаланып, 2-3 эрмектектен текст тургузар	Ээжилерди билери	Эткен ижине план тургузып, оны будурер
9	Кениткен ле кенипеген эрмектер	Jаны билгир берери	Состорди уйелерге болиир	Кычырган текстте не керегинде айдылганын айдар	Уренген состорди тузаланып, 2-3 эрмектектен текст тургузар	Ээжилерди билери	Эткен ижине план тургузып, оны будурер
10	1артаачы	Jаны билгир берери	Диалог тургузар	Кычырган текстте не керегинде айдылганын айдар	Уренген состорди тузаланып, 2-3 эрмектектен текст тургузар	Сурак тургузар, кожо куучындажып турган кижинин айтканын, куунин угуп- корор	Эткен ижине план тургузып, оны будурер
11	Изложение Кеткин куштар	Быжулаганы	Элес ундулерге а1ару эдер	Jакшы кылык-jаннын ээжи-некелтелерин ле jуруминде ончо улус тен, jайым дегенин аайлаганы аайынча, бойын бойы башкарарга, бойынын кылык-jаны учун каруулу болорына таскадары.	«Алтай тил» деп предметтин уренер материалы ажыра эбире jурумде одуп турган кубулталар, процесстер, не-неме керегинде бойынын озумине келиштире билери.	Тилдин тос единицаларын ла темдектерин таныыр, олорды шиндеер, эрмек-куучыннын айалгазына келиштире тузаланып билери.	Алтай тил керегинде jетируни билип алары
12	Толтыраачы	Отконин катап корори	Таскаду иштер будурер		Торолинин, албатызынын байлыгын чеберлери	Эткен ижине план тургузып, оны будурер	Эткен ижине план тургузып, оны будурер
13	Айалга	Отконин катап корори	Созлик диктант бичиир	Бойынын ижинде jастыраларды табары	Ар- буткенди чеберлеери	Тексттерди болиири, болуктерге ат берери	Эткен ижине план тургузып, оны будурер
14	Тегин ле колболу эрмектер	Отконин катап корори	Танмалыкты эске алынар	Тексттерди болиири, болуктерге ат берери	Текстти ондоп, чокым,jарт кычырары	Торолинин, албатызынын байлыгын чеберлери	Эткен ижине план тургузып, оны будурер
15	Сосколбу	Jаны билгир берери	Кочурип бичиир иш	Эрмектин тос члендерин ылгаштырары	1урттын улузын тооры	Созликле иштер	Эткен ижине план тургузып, оны будурер
16	Состин лексика учуры	Jаны билгир берери	Таскаду иштер		Торолинин, албатызынын байлыгын чеберлери	Эткен ижине план тургузып, оны будурер	Эткен ижине план тургузып, оны будурер
17	Сочинение Амыралта	Jаны билгир берери	Билгирин ченеер	Эткен ижине план тургузып, оны будурер	Тексттерди болиири, болуктерге ат берери	Созликле иштер	Эткен ижине план тургузып, оны будурер
18	Синонимдер ле антонимдер	Jаны билгир берери	Таскадулар будурер	Созликле иштер	Текстти ондоп, чокым,jарт кычырары	Бичииринин ээжилерин, орфографиянын, орфоэпиянын ээжилерин тузаланары
19	Диктант Кискечек	Быжулаганы	Билгирин ченеер	Тексттерди болиири, болуктерге ат берери	Куучындагы табыштарды ылгаштырар	Эткен ижине план тургузып, оны будурер	Эткен ижине план тургузып, оны будурер
20	Сос ло сосколбу	Jаны билгир берери	Билери аайынча иштеери		Тексттерди болиири, болуктерге ат берери	Созликле иштер	Эткен ижине план тургузып, оны будурер
21	Фразеологизм дер	Отконин катап корори	Созликтерле иштеер	Созликле иштер	Текстле иштеери	Ижин баалары	Эткен ижине план тургузып, оны будурер
22	Куучын- эрмектин болуктери	Jаны билгир берери	Таскаду иштер будурери	Куучындагы табыштарды ылгаштырар	Созликле иштер	Эткен ижине план тургузып, оны будурер
23	Куучын- эрмектин болуктери	Jаны билгир берери	Таскаду иштер будурери	Созликле иштер	Тексттерди болиири, болуктерге ат берери	Куучындагы табыштарды ылгаштырар	Эткен ижине план тургузып, оны будурер
24	Изложение Куу	Отконин катап корори	Билгирин ченеери			Эткен ижине план тургузып, оны будурер	Эткен ижине план тургузып, оны будурер
25 26	Тооломо дегени не?	Отконин катап корори	Таскадулар будурери	Тексттерди болиири, болуктерге ат берери	Текстле иштеери	Бичииринин ээжилерин, орфографиянын, орфоэпиянын ээжилерин тузаланары	Созликле иштер
27	Сос ло уйе. Унду табыштар	Jаны билгир берери	Унду табыштарды билери	Куучындагы табыштарды ылгаштырар	Текстле иштеери	Эткен ижине план тургузып, оны будурер	Созликле иштер
28	Диктант Тынду 1аландар	Быжулаганы	Билгирин ченеери	Сурак тургузар бойынын билгирин ле таскаганын jуруминде тузаланары	Тексттерди болиири, болуктерге ат берери	Созликле иштер	Созликле иштер
29	Туйук табыштар	Jаны билгир берери	Текстти куучындар	Бичииринин ээжилерин, орфографиянын, орфоэпиянын ээжилерин тузаланары	Созликле иштер	Эткен ижине план тургузып, оны будурер	Ээжилерди тузаланары
30	Состин будуми. Состин тазылы	Jаны билгир берери	Бистин проекттерис	Куучындагы табыштарды ылгаштырар	Созликле иштер	Эткен ижине план тургузып, оны будурер	Тексттерди болиири, болуктерге ат берери
31	Сос будурер лес ос кубултар кожулталар	Быжулаганы	Таскадулар будурери	Алтай табыштарды чын айдары	Тексттерди болиири, болуктерге ат берери	Созликле иштер	Бичииринин ээжилерин, орфографиянын, орфоэпиянын ээжилерин тузаланары
32	Состин кожулталарын чын бичиири	Jаны билгир берери	Состин кожулталарын чын бичиири	Тексттерди болиири, болуктерге ат берери	Куучындагы табыштарды ылгаштырар	Эткен ижине план тургузып, оны будурер	Созликле иштер
33	Изложение Алтай	Отконин катап корори	Билгирин ченеери	Бичииринин ээжилерин, орфографиянын, орфоэпиянын ээжилерин тузаланары	Эткен ижине план тургузып, оны будурер		Созликле иштер
34	Состин тозогози	Jаны билгир берери	Состорди чын айдары	Туйук табыштар ла таныктарды ылгаштырары	Эткен ижине план тургузып, оны будурер	Созликле иштер	Бичииринин ээжилерин, орфографиянын, орфоэпиянын ээжилерин тузаланары
35	Колболу состор	Jаны билгир берери	Таскадулар будурери	Созликле иштер	Эткен ижине план тургузып, оны будурер	Эткен ижине план тургузып, оны будурер
36	Колболу состор	Отконин катап корори	Таскадулар будурери		Эткен ижине план тургузып, оны будурер
37	Куучын- эрмектин болушчы болуктери	Отконин катап корори	Таскадулар будурери		Бичииринин ээжилерин, орфографиянын, орфоэпиянын ээжилерин тузаланары	Созликле иштер
38	Адалгыш. Адалгыштын тоозы	Jаны билгир берери	Созлик диктант бичиири	Созликле иштер	Эткен ижине план тургузып, оны будурер	Бичииринин ээжилерин, орфографиянын, орфоэпиянын ээжилерин тузаланары
39	Сочинение Уренчик	Быжулаганы	Билгирин ченеери	Бичииринин ээжилерин, орфографиянын, орфоэпиянын ээжилерин тузаланары	Эткен ижине план тургузып, оны будурер		Созликле иштер
40	Ос ло текши адалгыштар	Быжулаганы	Текстле иштеер		Созликле иштер	Эткен ижине план тургузып, оны будурер
41	Адалгыштардын кубулткыштарла кубулары	Jаны билгир берери	Билгирин ченеер	Созликле иштер		Эткен ижине план тургузып, оны будурер
42	Тозоочи кубулткыш	Jаны билгир берери	Текстле иштеер	Созликле иштер	Эткен ижине план тургузып, оны будурер
43	Энчилеечи кубулткыш	Jаны билгир берери	Карточкала танынан иштеер	Созликле иштер		Эткен ижине план тургузып, оны будурер
44	Береечи кубулткыш	Jаны билгир берери	Текстле иштеер	Созликле иштер		Эткен ижине план тургузып, оны будурер
45	Костоочи кубулткыш	Jаны билгир берери	Текстле иштеер	Бичииринин ээжилерин, орфографиянын, орфоэпиянын ээжилерин тузаланары	Эткен ижине план тургузып, оны будурер
46	Омолоочи кубулткыш	Jаны билгир берери	Текстле иштеер		Эткен ижине план тургузып, оны будурер	Созликле иштер
47	1ерлеечи кубулткыш	Jаны билгир берери
48	Чыгытту кубулткыш	Jаны билгир берери	Текстле иштеер	Созликле иштер	Бичииринин ээжилерин, орфографиянын, орфоэпиянын ээжилерин тузаланары	Эткен ижине план тургузып, оны будурер	Бичиктин созлигиле иштери
49	Кубулткыштардын кожулталарын чын бичиири	Jаны билгир берери	Бичикле танынан иштеер	Созликле иштер	Эткен ижине план тургузып, оны будурер	Бичииринин ээжилерин, орфографиянын, орфоэпиянын ээжилерин тузаланары
50	Диктант Беш	Быжулаары	Билгирин ченеер	Эткен ижине план тургузып, оны будурер		Бичииринин ээжилерин, орфографиянын, орфоэпиянын ээжилерин тузаланары	Созликле иштер
51	Орус тилден кирегн кубулткыштардын чын бичилери	Jаны билгир берери	Таскадулар будурер	Эткен ижине план тургузып, оны будурер	Созликле иштер
52	Изложение Туш	Быжулаары	Билгирин ченеер	Бичииринин ээжилерин, орфографиянын, орфоэпиянын ээжилерин тузаланары	Эткен ижине план тургузып, оны будурер
53	Адалгыш. Катап корори	Быжулаары	Билгирин ченеер	Бичииринин ээжилерин, орфографиянын, орфоэпиянын ээжилерин тузаланары	Бичииринин ээжилерин, орфографиянын, орфоэпиянын ээжилерин тузаланары	Эткен ижине план тургузып, оны будурер
54	1арталгыш- куучын- эрмектин болуги	Jаны билгир берери	Билгирин ченеер	Антонимдерди, синонимдерди куучынд тузаланар, олорды ылгаштырар	Бичииринин ээжилерин, орфографиянын, орфоэпиянын ээжилерин тузаланары	Созликле иштер	Эткен ижине план тургузып, оны будурер
55	1арталгыш деп нени айдар?	Быжулаары	Билгирин ченеер	Антонимдерди, синонимдерди куучынд тузаланар, олорды ылгаштырар	Бичииринин ээжилерин, орфографиянын, орфоэпиянын ээжилерин тузаланары	Созликле иштер	Эткен ижине план тургузып, оны будурер
56	Сочинение 1ас	Быжулаары	Отконин такып корори		Бичиктин созлигиле иштери	Эткен ижине план тургузып, оны будурер
57	Солума	Jаны билгир берери	Таскадулар будурери	Созликле иштер	Эткен ижине план тургузып, оны будурер	Созликле иштер
58	Солума дегени не?	Быжулаганы	Таскадулар будурери	Эткен ижине план тургузып, оны будурер	Бичииринин ээжилерин тузаланары		Бичиктин созлигиле иштери
59	Мензинер адалгыштар	Быжулаганы	Состин кожулталарын чын бичиири	Эткен ижине план тургузып, оны будурер
60	Мензинер адалгыштардын кожулталарын чын бичиири	Быжулаганы	Состин кожулталарын чын бичиири	Эткен ижине план тургузып, оны будурер	Состин кожулталарын чын бичиири	Созликле иштер
61	Изложение 1астын темдеги	Быжулаганы	Билгирин ченеер	Эткен ижине план тургузып, оны будурер			Бичиктин созлигиле иштери
62	Глагол- куучын- эрмектин болуги	Jаны билгир берери	Карточкала танынан иштеери	Эткен ижине план тургузып, оны будурер	Бичиктин созлигиле иштери
63	Глагол. Тургуза ой. Откон ой. Келер ой.	Быжулаганы	Карточкала танынан иштеери	Адалгыштардын сурактарына аjару эдер	Эткен ижине план тургузып, оны будурер	Бичиктин созлигиле иштери
64	Сочинение 1айгы кун	Быжулаганы	Билгирин ченеери	Адалгыштардын сурактарына аjару эдер		Эткен ижине план тургузып, оны будурер
65	Адалгыш. Глагол.	Быжулаганы	Карточкала танынан иштеери	Адалгыштардын сурактарына аjару эдер	Эткен ижине план тургузып, оны будурер
66	Диктант 1ай	Быжулаганы	Билгирин ченеери	Адалгыштардын сурактарына аjару эдер		Бичиктин созлигиле иштери
67	Уренгенин катап корори	Отконин катап корори	Билгирин ченеери	Эткен ижине план тургузып, оны будурер	Бичииринин ээжилерин, орфографиянын, орфоэпиянын ээжилерин тузаланары
68	1ыл туркунына уренгенин такып корори	Отконин катап корори	Билгирин ченеери	Эткен ижине план тургузып, оны будурер		Бичииринин ээжилерин, орфографиянын, орфоэпиянын ээжилерин тузаланары