Рабочая программа по литературному чтению на родном языке 1 класс

МБОУ «Бахсытская СОШ имени Д.Г. Барашкова»

«Рассмотрено»                                                     на заседании  МО Рук.МО _________/Захарова А.А./                               Протокол № _____                                                                           от «29» августа 2018 г.

«Согласовано»                                                Зам. Директора по УР  ________/Ноева Т.И./    от «30» августа 2018 г.

«Утверждаю»  Директор ОУ  ________/Адамов Е.В./   от «31» августа 2018 г.

Рабочая программа

по (предмету) литературное чтение на родном языке

класс:1

Всего часов на учебный год: 30 часов

Количество часов в неделю:2 часа

Составлена на основе«Федеральнай государственнай үөрэх стандардыгар» олоҕуран, «Литература ааҕыыта» биридимиэти үөрэтиигэ

(название программы с указанием автора и сборника, год издания)

үлэлиир бырагыраама, /Е.М. Поликарпова, Л.В. Захарова, У.М. Флегонтова. – Дьокуускай.:Бичик, 2014.

Учебник: Литература ааҕыыта, 1 кылаас /Л.В. Захарова, У.М. Флегонтова- Дьокуускай:Бичик, 2013.

Учитель: Захарова Александра Алексеевна

               Категория: высшая

          Стаж работы: 21 г.

с. Толон, 2018г.

Быһаарыы сурук

Үлэ бырагыраамата Федеральнай государственнай үөрэх стандардыгар, «Россия гражданинын лиичинэһин сиэрин-майгытын сайыннарыыга уонна иитиигэ кэнсиэпсийэтигэр», үөрэх биридимиэтин үөрэтии  түмүктэригэр олоҕуран сурулунна.

Бастакы сүһүөх оскуолаҕа литература ааҕыыта – уус-уран айымньыны үөрэтии  уонна тылы сайыннарыы курдук икки хайысханы тутуһар сүрүн биридимиэттэртэн биирдэстэрэ. Биридимиэт оҕо ааҕар үөрүйэҕин, тылынан уонна суругунан саҥатын сайыннарар сүрүн оруоллаах. Оҕоҕо ааҕар уонна тиэкиһи кытта үлэлиир үөрүйэх иҥмит эрэ буоллаҕына, кини атын биридимиэттэргэ ситиһиилээхтик үөрэнэр кыаҕы ылар.

«Литература ааҕыыта» биридимиэт оҕо сааһыгар сөптөөх өйү-санааны иҥэрэр, айар, толкуйдуур дьоҕурун, майгытын-сигилитин, тылын-өһүн сайыннарар, ааҕыы эйгэтигэр киллэрэр, кинигэҕэ интириэһи үөскэтэр, ааҕар баҕаны олохсутар, уус-уран айымньы тыл искусствота буоларын өйдөтөр, оҕо бэйэтэ сайдар, дьону кытта бодоруһар кыаҕын олохсутар. Ааҕыы оҕо лиичинэс быһыытынан сайдарыгар тулалыыр эйгэитин өйүнэн-сүрэҕинэн, дууһатынан ылынарыгар суолтата улахан. Бу этиллэр санаа «Литература ааҕыыта» биридимиэт сүрүн сыалын быһаарар:

-ааҕыы араас көрүҥүн олохсутуу;

-уус-уран айымньы тиэкиһин кытта үлэҕэ оҕо тылын-өһүн сайыннарыы;

-араас көрүҥнээх информациянан үлэлиир үөрүйэхтэри иҥэрии;

-оҕону уус-уран айымньыга сыһыарыы, айымньыны истэргэ, тылга болҕомтолоох буолууга иитии;

-оҕо тус олоҕун айымньы нөҥүө сиэр-майгы сыаннастарынан  байытыы;

-оҕо литературатын эйгэтигэр киллэрии; кинигэҕэ интириэһи, ситимнээхтик, тиһиктээхтик ааҕар баҕаны үөскэтии;

-тиэкиһи уонна кинигэни кытта үлэлиир үөрүйэҕи иҥэрии, үөрэх уонна научнай –биллэрэр тиэкиһинэн үлэ бастакы үөрүйэхтэрин олохсутуу.

Маҥнайгы кылааска букубаар кэнниттэн үөрэх дьылын иккис аҥаарыгар «Литература ааҕыыта» биридимиэти үөрэтии саҕаланар. Уус-уран айымньыны ааҕан, үөрэнээччи айымньы ааптарын, дьоруойдарын кытта сэһэргэһэр, алтыһар, сиэр-майгы өрүттэрин, кинилэр сыһыаннарын ырытан, тоҕо итинник буолбутун, ол суолтатын, төрүөтүн өйдүүр буолар.

Уус-уран айымньы тыл искусствота буоларын ааҕыы уруогар ааҕан, тыл уруогар ырытан, айымньыны ырытар үлэҕэ тылы тэҥнээн, ааптар этэр санаатын, иэйиитин өйдүүр. Үөрэнээччи айымньы дьоруойдарыгарбэйэтин сыһыанын быһаарар, суруйааччы уонна айымньы туһунан санаатын этэн, сыһыанын көрдөрөр.

Биридимиэт сүрүн ис хоһоонун араас оҕо литературата, научнай-популярнай айымньылар арыйаллар. Уус-уран уонна научнай-биллэрэр айымньылары тэҥнээн көрүү тыл искусствотын дириҥник өйдүүргэ көмөлөһөр. «Литература ааҕыыта» биридимиэти атын биридимиэттэри («Култуура», «Тулалыыр эйгэ», «Музыка», «Уруһуй») кытта ситимнээхтик үөрэтии, ырытыы күдьүүстээх, олоххо туох барыта ситимнээх биир кэлим диэн өйдөбүлү үөскэтэр.

«Литература ааҕыыта» бридимиэт ис хоһооно»:

·         «Саҥа үлэтин көрүҥнэрэ. Бодоруһуу култуурата»;

·         «Тиэкиһи кытта үлэ көрүҥнэрэ. Саҥа-иҥэ үлэтэ»;

·         «Уус-уран айымньыга кэрэ уонна сиэр-майгы иитиллиитигэр үлэ»;

·         «Оҕо ааҕар эйгэтэ. Ааҕыы култуурата».

ҮӨРЭХ САТАБЫЛЛАРЫН САЙЫННАРЫЫ ТҮМҮГЭ

1.      Араас тиэкиһи ис хоһоонноохтук ааҕар, үчүгэйдик толкуйдаан саҥарар, тылынан уконна суругунан тиэкиһи  оҥорор.

2.      Сорудаҕы толорорго саҥа араас көрүҥнэрин, ньымаларын баһылыыр.

3.      Сэһэргэһэр киһитин болҕойон истэр, кэпсэтэргэ бэлэм, кэпсэтиигэ араас санаа үөскүүрүн өйдүүр, бэйэ санаатын тиэрдэргэ кыһаллар, дакаастыы сатыыр.

4.      Тэҥниир, ырытар, түмэр, түмүктүүр, наардыыр, мааранныыры, хардарыта сибээһи, төрүөтү булар, хайа баҕарар тиэмэҕэ кэпсэтиһиигэ кыттар.

5.      Атын биридимиэттэри үөрэтэргэ «Литература ааҕыыта» төрүт буоларын уонна биридимиэттэр алтыһыыларын; гуманитарнай-эстетическэй хайысхалаах биридимиэттэр икки ардыларынааҕы сибээстэри өйдүүр.

6.      Үөрэх дьарыгын сыалын уонна соругун өйдүүр, сөптөөх ньымалары булан туттар, туһанар.

7.      Үөрэх дьарыгын туруоруллубут соруктарга олоҕуран былаанныыр, хонтуруолланар уонна сыаналанар, ситиһиигэ тиэрдэр ордук көдьүүстээх ньымалары быһаарар.

ҮӨРЭХ БИРИДИМИЭТИН ИС ХОҺООНО

САҤАРЫЫ УОННА ААҔЫЫ ҮЛЭТИН КӨРҮҤНЭРЭ

1.      Истии. Туора саҥаны истэн ылыныы (кэпсэтэр киһи саҥата, араас тиэкиһи ааҕыы).

2.      Таска ааҕыы. Тылы, этиини  уонна тиэкиһи буукубалаабакка уонна сүһүөхтээбэккэ таба ааҕыы.

3.      Искэ ааҕыы. Кээмэйинэн уонна көрүҥүнэн сөптөөх айымньылары таска ааҕыыттан сыыйа искэ ааҕыыга көһүү.

4.      Араас көрүҥнээх тиэкиһинэн үлэ. Уус-уран, үөрэх, научнай-популярнай тиэкистэр өйдөбүллэрин билии, кинилэри тэҥнээһин.

5.      Библиографическай култуура. Кинигэ ис хоһоонун билии.

6.      Уус-уран айымньы тиэкиһинэн үлэ. Уус-уран айымньы ис хоһоонун өйдөөһүн, иэйиилээхтик ылыныы.

7.      Үөрэх, научнай-популярнай уонна уус-уран тиэкиһи кытта үлэ. Айымньы аатын өйдөөһүн, ис хоһоонун кытта ситимнээһин.

8.      Кэпсэтэр үөрүйэх. Бодоруһуу сиэрэ. Саҥа биир көрүҥэр, диалокка, кэпсэтээччилэр санаа атастаһалларын өйдөөһүн.

9.      Сурук. Суругунан саҥа сиэрэ. Суругунан саҥа нуорматын тутуһуу: ис хоһоон аатыгар, тиэмэтигэр сөп түбэһиитэ.

ОҔО ААҔАР ЭЙГЭТЭ

            Норуоттар тылынан уус-уран айымньылара. Кыра кылаас үөрэнээччитин сааһыгар сөптөөх XIX-XXүйэлэрдээҕи Россия норуоттарын уонна тас дойдулар литератураларын, оҕо литературатын классиктарын, Россия норуоттарын уонна тас дойдулар билиҥҥи суруйааччыларын айымньылара. Уус-уран, научнай-популярнай, историческай, мүччүргэннээх сырыылардыых, ыйынньык-энциклопедия кинигэлэр, оҕо хаһыата, сурунаала. Кылааска ааҕыыга уонна истиигэ, бэйэ уонна ыалынан ааҕыыга, атын оҕолору кытта уонна дьиэ кэргэҥҥэ ырытыыга аналлаах айымньы араас көрүҥэ (Саха сирин уонна Россия норуоттарын остуоруйалара; таабырыннар, ырыалар, чабырҕахтар, өс хоһоонноро; кэпсээннэр уонна хоһооннор; үһүйээннэр уонна номохтор).

            Бырагыраама сүрүн тиэмэлэрин ис хоһооно: араас норуот фольклора, Ийэ дойдуга, киниэхэ таптал, дойду историята, айылҕата; оҕо, ыал уонна оскуола; кырачаан доҕотторбут; үтүө быһыы, доҕордоһуу, чиэһинэй буолуу, албан аат; дьиктилэр-дьиибэлэр, киэн туттар суруйааччыларбыт уо.д.а.

            Кылаас аайы бэриллэр уопсай тиэмэлэргэ ааҕар үөрүйэҕи эрчийиигэ салаалар: «Бибилэтиэкэҕэ дьарык», «Биһиги театрбыт», «Ойуулуур – дьүһүннүүр эйгэҕэ», «Айар үлэ умсулҕана», «Айымньы дойдутун кистэлэҥнэрэ» уонна «Бэйэ ааҕыыта», «Ыалынан ааҕыы» кинигэлэр, электроннай сыһыарыы.

ЛИТЕРАТУРА ӨЙДӨБҮЛЛЭРИНЭН ҮЛЭ

            Тиэкистэн ойуулуур-дьүһүннүүр ньыманы булан араарыы: синоним, антоним; уус-уран быһаарыы, тэҥнээһин, сирэйдээн этии.

Литература өйдөбллэрин быһа холуйан билии: уус-уран айымньы, тыл искусствота, ааптар (кэпсээччи), тиэмэ, дьоруой (мэтириэтэ, туттуута-хаптыыта, майгыта, саҥата); ааптар дьоруойга сыһыана (учуутал көмөтүнэн).

            Сэһэн (кэпсээн) тутулун туһунан уопсай өйдөбүл, ойуулааһын (айылҕа, мэтириэт, мал-сал), толкуйдааһын (дьоруой монолога, дьоруойдар кэпсэтиилэрэ).

            Кэпсээнинэн уонна хоһоонунан саҥа, хоһоонунан айымньы уратыта (ритм, рифма).

            Айымньы жанра. Историческай-литературнай өйдөбүллэр: фольклор уонна ааптар айымньыта (араарыы).

Фольклор кыра жанрын билии, араарыы, сүрүн санаатын быһаарыы.

Остуоруйа көрүҥнэрэ: тыынар тыыннаах, олох-дьаһах, аптаах-алыптаах. Остуоруйа уус-уран уратыта: остуоруйа дьоруойа, ойуулуур-дьүһүннүүр ньымалар, тутула. Литературнай остуоруйа. Олоҥхо өйдөбүлэ, олоҥхо, бухатыыр, дьоруойдара, Орто дойду, олоҥхо тыла.

Кэпсээн, хоһоон, үгэ туһунан уопсай өйдөбүл, тутулларын уонна ойуулуур-дьүһүннүүр ньымаларан уратыта.

АЙАР ҮЛЭ

Аахпыт айымньыга маарыннатан ойуулааһыннаах уонна толкуйдааһыннаах остуоруйаны уонна кэпсээни айыы; учуутал көмөтүнэн остуоруйа сюжетын сайыннаран атын варианын толкуйдааһын.

Литературнай айымньы тиэкиһин уларытыы: оруолунан ааҕыы, инсценировкалааһын; хоһоонноохтук ааҕыы, тылынан ойуулааһын; ыһыллыбыт тиэкиһи сааһылааһыҥҥа араас ньыманы туһаныы (төрүөт-түмүк сибээһин олохтооһун, буолар түгэни сибээстээһин, дьайыылары толорууга түһүмэхтэри тутуһуу); өйтөн айыылаах аахпыттан суруйуу, уус-уран айымньыга (маарынныыр тиэкис), худуоһунньук хартыынатыгар, айымньынан ойуулар серияларыгар эбэтэр тус уопукка олоҕуран бэйэ тиэкиһин айыы.

Тылынан уус-уран, музыкальнай, ойуулуур-дьүһүннүүр айымньылары тэҥнээн көрүү; музыканы, хоһоону истиигэ олоҕуран бэйэ этиилэрин оҥоруу, онно бэйэ сыһыанын көрдөрүү уонна ону тыл көмөтүнэн тириэрдии (учуутал көмөтүнэн).

Тематическое планирование

по ___литература ааҕыыта____

предмет

Класс: 1

Учитель:Захарова Александра Алексеевна

Количество часов:

Всего:  28часов; в неделю 2 часа

Плановых контрольных уроков 2, проверочных работ 2,  самост. работ  2;

Административных контрольных работ 2

Планирование составлено в соответствии  «Федеральнай государственнай үөрэх стандардыгар» олоҕуран, «Литература ааҕыыта»

                                                                  (название программы с указанием автора и сборника, год издания)

биридимиэти үөрэтиигэ үлэлиир бырагыраама, /Е.М. Поликарпова, Л.В. Захарова, У.М. Флегонтова. – Дьокуускай.:Бичик, 2014.

Учебник: Литература ааҕыыта, 1 кылаас /Л.В. Захарова, У.М. Флегонтова- Дьокуускай:Бичик, 2013.

(название программы с указанием автора и сборника, год издания)

№	Тиэмэтэ	Тиэмэлэринэн былааннааһын	Үөрэнээччи үлэтэ	Күнэ-дьыла
	Айымньы түһүлгэтигэр айан (1 чаас)			план	факт
1	Айымньы түһүлгэтигэр айан	Болдьох бэлиэлэр, үөрэх кинигэтин ис хоһооно. Ааптардар үөрэнээччигэ суруктара.	Үөрэх кинигэтин уонна болдьох бэлиэлэри кытта билсиһэр.	28.01
	Төрөөбүт Ийэ дойдум (2 чаас)
2	М.Тимофеев. Ийэ дойду хантан саҕаланар? Пантелеймон Тулааһынап. Кымыс ырыата.	Киирии уруок. Тиэмэ сүрүн өйдөбүллэрэ: хоһоон, сэһэргэһии, тылынан кэпсээһин. Бибилэтиэкэҕэ дьарык. Саха сирин туһунан кинигэ быыстапката. Бэйэ ааҕыыта. Архыып Абаҕыыныскай. Кинигэ ойуута.	Тиэмэ аатыгар олоҕуран, туох туһунан айымньылар киирбиттэрин сэрэйэр, сабаҕалыыр. Төрөөбүт дойдутун, дьиэ кэргэнин туһунан, төрөөбүт уонна улааппыт дойдутугар иэйиитин, төрөппүттэригэр, бииргэ төрөөбүттэригэр тапталын кэпсиир. Хоһоону ааҕар сорукка сөп түбэһиннэрэн, үөрүүнү, хомолтону тириэрдэр, бэйэ сыһыанын көрдөрөн ааҕар.  Аахпыт айымньылар ис номохторун быһаарар.        Олорор дойдутун уонна куоратын аатын билэр. Киин куорат туһунан хоһооннору ааҕар.       Ыалга, чугас дьоҥҥо кыһамньы, кинилэргэ болҕомто уонна таптал диэн тугун туһунан ырытар.       Үөрэх кинигэтигэр баар хонтуруоллуур үлэҕэ олоҕуран, ситиһиилэрин сыаналанар уонна бэрэбиэркэлэнэр.	30.01
3	Улуро Адо. Туундарам буобура уорҕатынан.	Айымньы дойдутун кистэлэҥнэрэ. Ситиһиини сыаналааһын, билиини бэрэбиэркэлээһин.
				04.02
	Кинигэ – мин доҕорум (3 чаас)
4	Бүөтүр Тобуруокап. Кинигэ.	Киирии уруок. Тиэмэ сүрүн өйдөбүллэрэ: кинигэ, айымньы, суруйааччы – ааптар, ааҕааччы, бибилэтиэкэ.	Кинигэ, айымньы, суруйааччы-ааптар, ааҕааччы, бибилэтиэкэ диэн салаа сүрүн өйдөбүллэрин чопчу өйдүүр. Кинигэни, үөрэх кинигэтин харыстыыр, киһи олоҕор кинигэ суолтатын өйдүүр. Кинигэ таһа, ойуута, худуоһунньук, айымньы аата диэн араарар.Кинигэ ойууларын ырытар. «Кинигэтэ суох хайдах олоруохпут этэй?» диэн санаа тула кэпсэтиигэ кыттар.      Таска биирдии тылынан ааҕыыттан сыыйа искэ ааҕыыга көһөр. Айымньыны хайдах интонациялаахтык ааҕары быһаарар. Оруолунан ааҕар.      Ыйытыы көмөтүнэн бэйэтэ тиэкис ис хоһоонун кэпсиир. Остуоруйаны тылынан ойуулаан кэпсиир.Сөбүлүүр кинигэтин туһунан (ааптарын, аатын, туох туһунан кэпсэнэрин, сүрһн түгэннэрин) сэһэргиир.     Айымньы дьоруойдарын оннугар бэйэтин оҥорон көрө-көрө кэпсиир. Айымньыга сиэр-майгы өрүттэрин быһаарар.  Атын киһи этэрин  өйдөөнистэр, паараҕа үлэлиир. Уруһуй көмөтүнэн дьоҕус кэпсээни толкуйдуур.        Бибилэтиэкэҕэ кинигэни сатаан таларга үөрэнэр. Саалаҕа баар хонтуруоллуур үлэҕэ олоҕуран, ситиһиилэрин сыаналанар уонна бэрэбиэркэлэнэр.	06.02
5	Суорун Омоллоон. Кинигэ. Суорун Омоллоон. Бөрө куйуурдаабыта.	Кинигэ туһунан таабырыннар.
				11.02
6		1.       Суорун Омоллоон. Бөрө куйуурдаабыта. 2.       Бибилэтиэкэҕэ дьарык. Кинигэ быыстапката. «Оҕо кинигэтин дьоруойдара» экскурсия.
				13.02
		Айымньы дойдутун кистэлэҥнэрэ.
	Норуот тылынан уус-уран айымньыта (5 чаас)
8	Чабырҕах, таабырын, өс хоһооно.	Киирии уруок. Тиэмэ сүрүн өйдөбүллэрэ:чабырҕах, таабырын, өс хоһооно. Таабырын уонна таайыыта. Тэҥнээһин. Таабырыны айыы. Өс хоһоонугар сиэр-майгы арыллыыта.	Тиэмэ аатыгар олоҕуран, туох айымньылар киирбиттэрин сабаҕалыырга холонор. Норуот тылынан уус-уран айымньытын көрүҥнэрин ааттыыр, өйдөөбүтүн ыйытар. Өс хоһоонугар сиэр-майгы туһунан этиллиини (норуот муударай этиитин) быһаарар. Интонацияны тутуһан доргуччуааҕар. Сөбүлээбит өс хоһооннорун өйтөн этэр, ис хоһооннорун ырытар, быһаарар, туттуллуон сөптөөх түгэнин өйүттэн толкуйдуур. Таабырыны уонна таайыытын тэҥниир. Таабырыны, өс хоһоону тиэмэнэн бөлөхтүүр. Биридимиэккэбэриллибит быһаарыыга олоҕуран таабырын толкуйдуур. Чабырҕах ааҕыллар уратытын өйдүүр, сатаан ааҕарга үөрэнэр. Ааҕыы кэмигэр тэтими (түргэнник эбэтэр бытааннык) уларытар.       Оскуола бибилэтиэкэтигэр кинигэни аатынан таларга үөрэнэр. Үөрэх кинигэтигэр баар хонтуруоллуур үлэҕэ олоҕуран, ситиһиилэрин сыаналанар уонна бэрэбиэркэлэнэр. Норуот тылынан айымньытын кыра көрүҥнэрин таска ааҕар. Айымньыны инсценировкалыыр.	25.02
9	Константин Туйаарыскай. Таабырынна таайыҥ . Бүөтүр Тобуруокап. Чабырҕах азбука.	Бибилэтиэкэҕэ дьарык. Норуот тылынан айымньылара. Кинигэ быыстапката.		27.02
10	Куоска, бөтүүк уонна саһыл. (М.П. Саввина тылбааһа).	Биһиги театрбыт. Кылаас иннигэр айымньыны оонньоон көрүү.		04.03
11	Ситиһиини сыаналааһын, билиини бэрэбиэркэлээһин.	Ыйытыыларга  эппиэттээһин		06.03
12	Кылаас таһынан ааҕыы. Суорун Омоллоон. Ахсаан чабырҕаҕа. Виктор Башарин. Чабырҕах.	Айымньы дойдутун кистэлэҥнэрэ.		11.03
	Остуоруйалаһыаҕыҥ эрэ! (6 чаас)
13	Бүөтүр Тобуруокап. Буукубалар мунньахтара.	Киирии уруок. Тиэмэ сүрүн өйдөбүллэрэ:остуоруйа, остуоруйа дьоруойа, тиэмэтэ, араас норуот остуоруйата.	Тиэмэ аатыгар олоҕуран, туох туһунан айымньылар киирбиттэрин сабаҕалыыр. Остуоруйаны таска ааҕар. Остуоруйаҕа кэпсэтиини оруолунан ааҕар. Остуоруйа арааһа, тыынар-тыыннаах туһунан остуоруйа, остуоруйа дьоруойа, остуоруйа тиэмэтэ, саха уонна араас норуот остуоруйата диэн өйдүүр. Аахпыт остуоруйатын туһунан бэйэ санаатын этэр. Остуоруйа дьоруойдарын тэҥниир. Айымньы дьоруойун, майгытын быһаарар, ол хаачыстыбаларын ааттыыр.        Уруһуйдарынан көрөн остуоруйаны кэпсиир. «Бу дьоруойдар оннуларыгар эн тугу гыныаҥ этэй?» диэн түгэни ырытар. Уруһуйунан уонна аатынан остуоруйаны талар. Саха уонна атын омук остуоруйатын ааттыыр. Кинигэттэн наадыйар остуоруйатын булар. Остуоруйа тугунан бүтүөҕүн айар.        Оруолларынан наардыыр. Айымньыны инсценировкалыыр. Үөрэх кинигэтигэр баар хонтуруоллуур үлэҕэ олоҕуран, ситиһиилэрин сыаналанар уонна бэрэбиэркэлэнэр.	13.03
14	Саха остуоруйата. Куоҕас суор икки.	Биһиги театрбыт. Остуоруйаны инсценировкалааһын.		18.03
				20.03
15	Чыычаах уонна күтэр. Саха остуоруйата	Бэйэ ааҕыыта.
16	Куттал хараҕа улахан. Нуучча остуоруйата.	Айымньы дойдутун кистэлэҥнэрэ.		03.04
17	Дьүкээгир остуоруйата. Кутуйах тоҕо кыраный?	Биһиги театрбыт. Остуоруйаны инсценировкалааһын.		08.04
18	Киит уонна таба. Чукча остуоруйата. Лев Толстой. Саһыл уонна куртуйах.	Ситиһиини сыаналааһын, билиини бэрэбиэркэлээһин		10.04
	Мин дойдум – олоҥхо дойдута (3 чаас)
19	Екатерина Чехордуна. Бухатыыр ата.	Киирии уруок. Тиэмэ сүрүн өйдөбүллэрэ:олоҥхо, олоҥхоһут, бухатыыр, бухатыыр ата.	Олоҥхо ааҕыллар уратытын өйдөөн истэр. Олоҥхо дойдутун туһунан билсэр. Олоҥхоһут диэн ким ааттанарын өйдүүр.  Олоҥхо дьоруойдарын саҥалара уратылааҕын билэр, үтүктэн ааҕарга холонор. Аахпыт кэрчик ис хоһоонун өйдүүр.  Олоҥхоттон айыы киһитин сиэрин-майгытын иҥэринэр, атын дьону кытта алтыһыытыгар туһанар. Үөрэх кинигэтигэр баар хонтуруоллуур үлэҕэ олоҕуран, ситиһиилэрин сыаналанар уонна бэйэтин бэрэбиэркэлэнэр. Истибит уонна аахпыт кэрчиктэргэ сөп түбэһэр иллюстрацияны булар. Быһа тардыыны тылынан ойуулуур. Худуоһунньук үлэтин билсиһэр. Тиэмэ сүрүн өйдөбүллэрин өйдүүр.	15.04
20	Н.Г.Никитина, Е.М. Поликарпова. Модун Эр Соҕотох олоҥхонон ойууну кырааскалааһын.	Бэйэ ааҕыыта. Олоҥхо дойдутун кистэлэнэрэ.		17.04
21	Ситиһиини сыаналааһын, билиини бэрэбиэркэлээһин.	Ыйытыыларга  эппиэттээһин		22.04
	Айылҕа – барыбыт дьиэбит (5 чаас)
22	Константин Туйаарыскай. Сааскы саҥалар. Александр Николаев. Чыычаах.	Киирии уруок. Тиэмэ сүрүн өйдөбүллэрэ: алтыһыы, кэпсэтии, үтүө-мөкү быһыы. Дьүөрэлээн этии.	«Таптыыбын бары тыынар тыыннааҕы» диэн тиэмэ ис номоҕун быһаарар. Айылҕаҕа бэйэ сыһыанын кэпсиир. Сэһэргэһэр киһиэхэ болҕомто ууран, бэйэтин санаатын этэр, аахпыт айымньы туһунан ыйытыы биэрэр, паараҕа үлэлиир. Улахан дьону, доҕору кытары кэпсэтии быраабылатын тутуһар.  Тыынар тыннаахха бэйэ сыһыанын көрдөрөр: таптыыр ытын (куоскатын) туһунан кэпсээн оҥорор. Кэпсэтиигэ кыттар, доҕорун истэр, кинилиин сүбэлэһэр. Үчүгэй, куһаҕан быһыы диэн өйдөбүллэри тэҥниир, кинилэр ис номохторун быһаарар.     Тиэмэтигэр сөптөөх былакааты, хаһыаты оҥорууга матырыйаалы талар. Ойууларынан айымньыны талар. Ойууларынан айымньыны таҥар. Бэйэ айымньытын көрдөрөн кэпсиир. Быыстапкаҕа анаан кинигэлэри тиэмэлэринэн наардыыр. Кинигэ быыстапкатын тиэмэтин быһаарар, наадалаах кинигэни булар.     Үөрэх кинигэтигэр баар хонтуруоллуур үлэҕэ олоҕуран, ситиһиилэрин сыаналанар уонна бэрэбиэркэлэнэр.	24.04
23	Сергей Васильев. Тииҥ. Өксөкүлээх Өлөксөй. Куоска.	Бибилэтиэкэҕэ дьарык. Айылҕа, көтөр-сүүрэр туһунан быыстапка.		29.04
24	Егор Макаров. Ийэ биэ.	Ойуулуур-дьүһүннүүр эйгэҕэ. Аахпыт айымньынан бэйэ уруһуйа.		01.05
25	Валентина Осеева. Ким ытай?	Айымньы дойдутун кистэлэҥнэрэ.		06.05
26	Платон Ламутскай. Мунрукан. Ситиһиини сыаналааһын, билиини бэрэбиэркэлээһин.	Айар үлэ умсулҕана: «Айылҕа – барыбыт дьиэбит» илиинэн сурунаал.		08.05
	Үчүгэй майгыҥ – көтөр кынатыҥ (4 чаас)							13.05
27	Амма Аччыгыйа. Бастакы тоҕо?	Киирии уруок. Тиэмэ сүрүн өйдөбүллэрэ: айымньы тиэмэтэ, сүрүн санаата, дьоруой.	Тиэмэ аатыгар олоҕуран, туох туһунан айымньылар киирбиттэрин сабаҕалыыр. Айымньыны дорҕоонноохтук оруолларынан ааҕар. Салаа сүрүн өйдөбүллэрин чопчу өйдүүр.     Айымньы уопсай тиэмэтин, дьоруойдарын быһаарар. Айымньы дьоруойун саҥатынан уонна быһыытынан сыаналыыр. Айымньы сүрүн санаатын булан этэр, ис номоҕун арыйар өс хоһоонун булар. Доҕор диэн ким буоларын дьүүллэһэр, дьиҥнээх доҕордоһуу диэни быһаарар.Үчүгэйи уонна куһаҕаны араарар. Бэйэ уонна атын киһи быһыытын сыаналыыр.  Үлэһит – сүрэҕэ суох, чиэһинэй – сымыйаччы, аламаҕай – киҥнээх диэн утары суолталаах тыллары тэҥниир,кинилэр суолталарын быһаарар.Доҕордоһуу, кыһамньы, хардарыта көмөлөһүү, амарах быһыы диэн өйдөбүллэр  суолталарын ырытыһар, аахпыт кэпсээннэртэн холобурдуур. Кэпсэтэр киһини хомоппокко эрэ алтыһар. Бэйэ бэйэни өйүүр, бэйэ бэйэҕэ көмөлөһөр.     Айымньылары тиэмэтинэн, ис хоһоонунан уонна сүрүн санаатынан тэҥниир. Бибилэтиэкэҕэ кинигэни бэриллибит сорудаҕынан булар, тиэмэлэринэн көрөн наардыыр. Кинигэ быыстапкатын тиэмэтин быһаарар.    Үөрэх кинигэтигэр баар хонтуруоллуур үлэҕэ олоҕуран, ситиһиилэрин сыаналанар уонна бэрэбиэркэлэнэр.	13.05
28	Николай Якутскай. Аҕа уонна ийэ. Лев Толстой. Барыларыттан ордук	Бибилэтиэкэҕэ дьарык. «Уус-уран айымньыга эн саастыылааҕыҥ»  быыстапка.		15.05
29	Иван Горнай. Мэник оҕо. Петр Одорусов. Эбээ.	Айымньы дойдутун кистэлэҥнэрэ.		20.05
30	Ситиһиини сыаналааһын, билиини бэрэбиэркэлээһин.	Сыллааҕы үөрэтиллибити хатылааһын.		22.05

Краткое описание документа:

Үлэ бырагыраамата Федеральнай государственнай үөрэх стандардыгар, «Россия гражданинын лиичинэһин сиэрин-майгытын сайыннарыыга уонна иитиигэ кэнсиэпсийэтигэр», үөрэх биридимиэтин үөрэтиитүмүктэригэр олоҕуран сурулунна.

Бастакы сүһүөх оскуолаҕа литература ааҕыыта – уус-уран айымньыны үөрэтииуонна тылы сайыннарыы курдук икки хайысханы тутуһар сүрүн биридимиэттэртэн биирдэстэрэ. Биридимиэт оҕо ааҕар үөрүйэҕин, тылынан уонна суругунан саҥатын сайыннарар сүрүн оруоллаах. Оҕоҕо ааҕар уонна тиэкиһи кытта үлэлиир үөрүйэх иҥмит эрэ буоллаҕына, кини атын биридимиэттэргэ ситиһиилээхтик үөрэнэр кыаҕы ылар.

«Литература ааҕыыта» биридимиэт оҕо сааһыгар сөптөөх өйү-санааны иҥэрэр, айар, толкуйдуур дьоҕурун, майгытын-сигилитин, тылын-өһүн сайыннарар, ааҕыы эйгэтигэр киллэрэр, кинигэҕэ интириэһи үөскэтэр, ааҕар баҕаны олохсутар, уус-уран айымньы тыл искусствота буоларын өйдөтөр, оҕо бэйэтэ сайдар, дьону кытта бодоруһар кыаҕын олохсутар. Ааҕыы оҕо лиичинэс быһыытынан сайдарыгар тулалыыр эйгэитин өйүнэн-сүрэҕинэн, дууһатынан ылынарыгар суолтата улахан. Бу этиллэр санаа «Литература ааҕыыта» биридимиэт сүрүн сыалын быһаарар:

-ааҕыы араас көрүҥүн олохсутуу;

-уус-уран айымньы тиэкиһин кытта үлэҕэ оҕо тылын-өһүн сайыннарыы;

-араас көрүҥнээх информациянан үлэлиир үөрүйэхтэри иҥэрии;

-оҕону уус-уран айымньыга сыһыарыы, айымньыны истэргэ, тылга болҕомтолоох буолууга иитии;

-оҕо тус олоҕун айымньы нөҥүө сиэр-майгы сыаннастарынанбайытыы;

-оҕо литературатын эйгэтигэр киллэрии; кинигэҕэ интириэһи, ситимнээхтик, тиһиктээхтик ааҕар баҕаны үөскэтии;

-тиэкиһи уонна кинигэни кытта үлэлиир үөрүйэҕи иҥэрии, үөрэх уонна научнай –биллэрэр тиэкиһинэн үлэ бастакы үөрүйэхтэрин олохсутуу.