Рабочая программа по литературному чтению (тат.) 4 класс

Скачать материал

Татарстан Республикасы

Чирмешән муниципаль районының

“Пётр Семён улы Курасанов исемендәге

Чирмешән 1 нче урта гомуми белем бирү мәктәбе”

гомуми белем муниципаль бюджет учреждениесе

“Каралды”:

МБ җитәкчесе

________/ Исмәгыйлова Н.Ә./

Беркетмә № ______

“______” август 2015 ел

“Килешенде”:

МБГУ “Пётр Семён улы Курасанов исемендәге Чирмешән 1 нче урта

гомуми белем бирү мәктәбе”нең

уку – укыту эшләре буенча директор

урынбасары

________/ Шәрифуллина Э.Ә./

“______” август 2015 ел

“Расланды”:

МБГУ “Пётр Семён улы Курасанов исемендәге Чирмешән 1 нче урта гомуми белем бирү мәктәбе”нең директоры

________/ Плотников В.А./

Приказ № ______

“______” август 2015 ел

I квалификацион категорияле татар теле һәм әдәбияты укытучысы

Исмәгыйлова Наилә Әнәс кызының

4 НЧЕ Б СЫЙНЫФЫНДА (рус төркеме)

ӘДӘБИ УКУДАН

ЭШ ПРОГРАММАСЫ

Педагогик совет утырышында каралды

Беркетмә № ______

“______” август 2015 ел

2015 – 2016 нчы уку елы

Сыйныф: 4 нче б

Укытучы: Исмәгыйлова Наилә Әнәс кызы

Сәгатьләр саны: 68 сәгать (атнага 2 сәгать исәбеннән)

Барлыгы – 68 сәгать; атнага – 2 сәг.

Арадаш йомгаклау контроль эше (тест) – 1.

Программалар: 1. Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәпләре өчен татар теле һәм әдәбиятыннан үрнәк программалар (рус телендә сөйләшүче балалар өчен). 1 – 11 сыйныфлар / [басма өчен Ч. М. Харисова, К. С. Фәтхуллова, З. Н. Хәбибуллина җаваплы]. – Казан: Татарстан китап нәшрияты, 2011. – 239 бит.

2. Урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә рус телле балаларга татар телен коммуникатив технология нигезендә укыту программасы (1 – 11 нче сыйныфлар). Төзүче – авторлар: Р. З. Хәйдәрова, Р. Л. Малафеева – Казан. 2014.

Дәреслек: Күңелле татар теле. Р. З. Хәйдәрова, Г. М. Әхмәтҗанова, Л. Ә. Гыйниятуллина. Татар теле. 4 нче сыйныф. Рус телендә башлангыч гомуми белем бирү оешмалары өчен дәреслек (татар телен өйрәнүче укучылар өчен). Ике кисәктә. 1нче кисәк. Казан. “Татармультфильм” нәшрияты, 2014. – 150 бит. 2 нче кисәк. Казан. “Татармультфильм” нәшрияты, 2014. – 128 бит.

Әдәби укудан эш программасы

4 нче б сыйныфы (рус төркеме)

(68 сәг.)

Барлык сәгатьләр саны – 68

Атналык сәгатьләр саны – 2

Аңлатма язуы

Телләр өйрәнүнең хокукый нигезләре Россия Федерациясенең һәм Татарстан Республикасының югары норматив документлары белән раслана.

1. Россия Федерациясе Конституциясенең 26 нчы маддәсенең 2 нче пункты нигезендә, “һәркем үз туган телен куллану хокукына; аралашу, тәрбия алу, уку һәм иҗат итү өчен телне иреклк сайлау хокукына ия”.

2. Россия Федерациясе Конституциясенең 68 нче маддәсенең 2 нче пункты Россия Федерациясе составындагы республикаларга, Россия Федерациясе дәүләт теле белән беррәттән, үз дәүләт телләрен гамәлгә кую хокукын бирә.

3. Татарстан Республикасы Конституциясенең 8 нче маддәсендә Татарстан Республикасының дәүләт телләре билгеләнгән: “Татарстан Республикасында дәүләт телләре – тигез хокуклы татар һәм рус телләре”.

4. “Россия Федерациясе халыклары телләр турында” гы РФ законының 3 нче маддәсенең 3 нче пункты нигезендә, “Россия Федерациясе субъектлары гражданнарның аралашу, тәрбия,белем алу һәм иҗат итү телен сайлау ирегенә хокукын сакларга кагылышлы законнар һәм башка документлар кабул итәргә хокуклы”.

5. “Россия Федерациясендә мәгариф турында” гы РФ законының 14 нче маддәсендә шундый ук мөмкинлек расланган: “Россия Федерациясе законнары нигезендә, Россия Федерациясе территориясендәге республикаларның дәүләт һәм муниципаль белем бирү оешмаларында Россия Федерациясе дәүләт телләрен өйрәнү һәм укыту гамәлгә куелырга мөмкин”.

6. “Татарстан Республикасында мәгариф турында” гы ТР законы бу мәсьәләгә ачыклык кертә: “Татар һәм рус телләре, Татарстан Республикасының дәүләт телләре буларак, федераль дәүләт гомуми белем бирүнең аерым баскычы (башлангыч, төп урта, гомуми урта белем) өчен билгеләнгән стандартлары нигезендә тигез күләмдә өйрәнелә”.

7. “Россия Федерациясендә мәгариф турында” РФ законының 28 нче маддәсенең 3 нче пункты нигезендә, белем бирү оешмалары уку – укыту программаларын төзү һәм раслау хокукына ия.

Эш программасы статусы.

Эш программасы түбәндәге документларны искә алып төзелде:

1. РФ ның “Мәгариф турында” законы;

2. ТР ның “Мәгариф турында” законы;

3. ТР сы Мәгариф Министрлыгының 478 номерлы боерыгы .

4. Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәпләре өчен татар теле һәм әдәбиятыннан үрнәк программалар (рус телендә сөйләшүче балалар өчен). 1 – 11 сыйныфлар / [басма өчен Ч. М. Харисова, К. С. Фәтхуллова, З. Н. Хәбибуллина җаваплы]. – Казан: Татарстан китап нәшрияты, 2011. – 239 бит.

5. Урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә рус телле балаларга татар телен коммуникатив технология нигезендә укыту программасы (1 – 11 нче сыйныфлар). Төзүче – авторлар: Р. З. Хәйдәрова, Р. Л. Малафеева – Казан. 2014.

6. Күңелле татар теле. Р. З. Хәйдәрова, Г. М. Әхмәтҗанова, Л. Ә. Гыйниятуллина. Татар теле. 4 нче сыйныф. Рус телендә башлангыч гомуми белем бирү оешмалары өчен дәреслек (татар телен өйрәнүче укучылар өчен). Ике кисәктә. 1нче кисәк. Казан. “Татармультфильм” нәшрияты, 2014. – 150 бит. 2 нче кисәк. Казан. “Татармультфильм” нәшрияты, 2014. – 128 бит.

Эш программасы структурасы.

Татар теленең эш программасы өч өлештән тора: аңлатма язуыннан, төп бүлекләрне, белем һәм күнекмәләрне үз эченә алган программаның эчтәлегеннән, укучыларның әзерлек дәрәҗәсенә таләпләреннән.

1992 нче елның 8 нче июлендә “Татарстан Республикасы халыклары турында” гы Татарстан Республикасы Законы кабул ителде. Аның нигезендә татар, рус телләре тигез хокуклы дәүләт телләре булып расланды.

Укыту планында 4 нче сыйныфта татар теленә атнага 3 сәгать, әдәби укуга 2 сәгать вакыт бирелә. Татар теленнән тематик план “Рус телендә урта гомуми белем бирүче мәктәпләрдә татар телен укыту программасы” на нигезләнеп төзелде.

Федераль дәүләт башлангыч белем бирү стандартында күрсәтелгәнчә, төп белем бирүнең башлангыч этабы гомуми белем бирүнең нигезе булып тора.

Рус телендә сөйләшүче балаларга татар теле укытуның төп максаты.

- Балаларда белем һәм күнекмәләр булдыру белән беррәттән, аларның уку эшчәнлеген формалаштыруга да нигез салу: гомуми уку күнекмәләрен, ягъни уку максатын куя белү һәм аны гамәлгә ашыру, уку нәтиҗәләрен бәяли алу күнекмәләрен үстерү.

Укыту – методик комплекты аша татар телен дәүләт теле буларак укыту түбәндәге максатларны күзаллый:

- телне аралашу чарасы буларак үзләштерүне тәэмин итү, көндәлек тормышта, полиэтник җәмгыятьтә үзара аңлашу һәм хезмәттәшлек итү күнекмәләрен формалаштыру;

- укучыларны рухи һәм әхлакый яктан тәрбияләү;

- аларның аралашу культурасын формалаштыру чарасы;

- башка халыкларга карата хөрмәт хисе, мәдәниара диалогка осталык кебек универсаль күнекмәләр булдыру чарасы.

Укыту – методик комплекты аша татар телен дәүләт теле буларак өйрәнү түбәндәге максатларны күзаллый:

- башлангыч мәктәп укучысының аралашу даирәсен, аралашу ситуацияләрен исәпкә алып, сөйләм эшчәнлегенең барлык төрләре (тыңлап аңлау, сөйләү, уку, язу) буенча укучыларда коммуникатив компетенция (аралашу осталыгы) формалаштыру;

- укучының танып белү мөмкинлекләрен, гомуми уку күнекмәләрен, сөйләм культурасын үстерү;

- укучыларның күпмилләтле җирлектә аралашу культурасын формалаштыру, татар халкының мәдәниятенә, милли үзенчәлекләренә карата хөрмәт хисе, толерантлык, мәдәниара диалогка осталык кебек универсаль шәхси күнекмәләр формалаштыру;

- укучыларны рухи һәм әхлакый яктан тәрбияләү.

Укыту – методик комплекты тел өйрәтү процессында коммуникатив технология принципларын (Е. И. Пассов) исәпкә алып төзелде.

Телне аралашу аша өйрәнү принцибы нигезендә УМК өчен материал өченче сыйныф балаларының аралашу сфераларын исәпкә алып сайланды. 9 – 10 яшьлекләр тормышында уку хезмәте, гаиләдә булышу, дуслар белән аралашу, ел фасылларына карап уен төрләре, үзе яшәгән җирлек, дүрт аяклы дуслар турында сөйләшү зур урын алып тора. Балалар шулай ук табигать турында сөйләшергә, әкиятләр тыңларга яраталар. Дәреслеккә түбәндәге аралашу темалары кертелде: “Белем бәйрәме”, “Көндәлек режим”, “Ашханәдә”, “Без әти – әниләргә булышабыз”, “Туган якка кыш килде”, “Шәһәрдә һәм авылда”, “Әдәпле булыйк”, “Кечкенә дусларыбыз”, “Күңелле җәй”.

Шушы темелар буенча сөйләшү өчен, 1 – 2 нче сыйныфларда үзләштерелгән 400 – 420 сүзгә 3 нче сыйныфта 125 – 130 чамасы яңа сүз кушыла. Продуктив лексика якынча 480 – 500 сүзне тәшкил итә һәм укучыларның, нигездә, алдагы сыйныфларда үзләштергән аралашу ситуацияләрендә сөйләшә алулары тирәнәйтелә. Татр телен аралашу чарасы буларак үзләштерү нәтиҗәсендә укучыларда полиэтник җәмгыятьтә үзара аңлашу һәм хезмәттәшлек итү әзерлеге һәм осталыгы тәэмин ителү фаразлана.

Телне ятлап түгел, ә актив фикерләп өйрәнү принцибы – чит тел өйрәнүдәге төп принципларның берсе.

Укучыларның телне актив фикерләп өйрәнүләре, бернче чиратта, аралашуны хәтерләтүче диалоглар, ситуатив күнегүләр аша тәэмин ителә. Мондый күнегүләр яңа лексик, грамматик материал белән таныштырганда да (бу очракта мотивация, ихтыяҗ тудыру ролен башкара), камилләштерү, мөстәкыйль сөйләм үстерү этабында да кулланыла ала.

Укыту процессын шәхси индивидуальләштерү принцибы.

Балаларның истә калдыру сәләтләре төрлечә. Дәрескә алынган сөйләм материалын дәрес азагында һәр бала да үзләштереп бетермәскә мөмкин. Хәтердә калдыруның индивидуаль үзенчәлекләрен истә тотып, дәреслектәге күнегүләр системасы шундый итеп урнаштырылган, бер үк материалның бер дәрес дәвамында кимендә 9 – 10 тапкыр, аннан соң тема буенча дәресләр дәвамында, шулай ук темалар бәйләнешендә кабатлана баруы тәэмин ителгән. Һәр сүзне, өйрәнелгән грамматик категорияне, аралашу өчен кирәкле сөйләм үрнәкләрен системалы кабатлатып бару УМК ның төп бурычы.

Телне функциональ төстә өйрәнү принцибы.

Бу принцип нигезендә УМК га грамматик материал түбәндәге таләпләр буенча сайланды:

- грамматик материал коммуникатив максаттан, аралашу хаҗәтеннән һәм куллану ешлыгыннан чыгып билгеләнде;

- грамматик материалның күләмен, теоретик авырлыгын билгеләгәндә укучыларның үзләштерү мөмкинлекләре исәпкә алынды;

- грамматиканы сөйләм берәмлеге буларак өйрәнү күздә тотылды: иң беренче чиратта грамматик категориянең формасына түгел, ә аның функциясенә игътибар ителде: хәбәр итү, сорау, риза булу һ.б. Берникадәр грамматик материал теоретик формада бирелмичә, ә лексик – грамматик төзелмәләр формасында тәкъдим ителде. Аларны үзләштерү сөйләм ситуацияләре нигезендә оештырылды. Ә җиңелрәк дип саналган грамматик материал филологик формада, кагыйдәләр нигезендә өйрәнелә.

Шәхси нәтиҗәләр:

- шәхесара һәм мәдәниара аралашуда татар телен куллануга уңай караш булдыру һәм аны яхшы өйрәнү теләге формалаштыру;

- әхлакый кагыйдәләрдә ориентлашу, аларны үтәүнең мәҗбүрилеген аңлау;

- әдәби әсәрләрдәге төрле тормыш ситуацияләренә һәм геройларның гамәлләренә гомүмкешелек нормаларыннан чыгып бәя бирү;

- “Гаилә”, “туган ил”, “мәрхәмәтлелек”, “башкаларга карата түземлелек” төшенчәләрен кабул итү, аларның кадерен белү; ярдәмчеллек, башка кешеләргә карата кайгыртучан булу.

Метапредмет

(танып – белү, регулятив, коммуникатив) нәтиҗәләре:

танып – белү

- фикерләүне үстерү белән бәйле психик функцияләр: логик фикерләү, сәбәп – нәтиҗә бәйләнешләрен табу, индуктив, дедуктив фикерли белү;

- классификацияләү өчен уртак билгеләрне билгеләү;

- ихтыяр көче, максатчанлык, активлык кебек сәләтләрне формалаштыру;

- үрнәк буенча эшли белү;

- аерым темаларга караган сорауларга җавап бирә белү;

- рәсем буенча җөмләләр, сораулар төзи белү;

- аңлап укый белү;

- укылган яки тыңланган мәгълүматның эчтәлегенә бәя бирә белү;

регулятив

- уку хезмәтендә үзеңә максат куя, бурычларны билгели белү;

- эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра, нәтиҗәле эш алымнарын таба белү;

- уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрльгә ала белү;

- уку хезмәтенә бәя бирә белү;

- укудагы уңышларның, уңышсызлыкларның сәбәбен аңлый, анализлый белү;

- укытучының күрсәтмәләрен аңлап үти белү;

- дәрескә кирәкле уку – язу әсбапларын әзерли белү, алар белән дөрес эш итә белү;

- дәрестә эш урынын мөстәкыйль әзерли белү һәм тәртиптә тоту күнекмәләрен үстерү;

коммуникатив

- әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый, белән аралаша белү күнекмәләрен формалаштыру;

- аралаша белү сәләтен үстерү (аралашучанлык, хислелек, эмпатия хисләре);

- парларда һәм күмәк эшли белү;

- әңгәмәдәшең белән контакны башлый, дәвам итә, тәмамлый белү;

Бу нәтиҗәләр дәреснең үстерү һәм тәрбия, белем бирү максаты белән билгеләнәләр.

Татар теленә өйрәтүнең предмет нәтиҗәләре календарь – тематик планда коммуникатив максат графасында һәр дәрес буенча аерым күрсәтелә барды. Шуны искәртергә кирәк, дәрес планын, эш программасын төзегәндә, дәреснең белем бирү максатын (предмет нәтиҗәсе) шушы графага карап ачыклана. Балаларның белем дәрәҗәләрен контрольгә алу да тематик планның шушы графасына нигезләнә. Гомумән алганда, дәреснең структур төзелеше дә, сайланган күнегүләр системасы да шушы графадагы коммуникатив максатны (дәрес ахырында ул предмет нәтиҗәсенә әйләнә) үтәүгә хезмәт итә.

Укыту процессының уңышлылыгына тәэсир итә торган әһәмиятле факторларның берсе – ул укучыларның белемен контрольгә алу. Билгеле булганча, контроль укыту процессын регулярлаштыра, ягъни, укытучы контроль төренә карап, үз эшен оештыра. Методика фәне билгеләгәнчә, контроль объекты булып укучыларның аерым сүзләрне тәрҗемә итә белүләре, яисә грамматик категориләрне аңлый алулары гына була алмый, ә контрольнең төп объекты булып, укучының өйрәнелгән лексиканы һәм грамматиканы кулланып, мөстәкыйль аралаша алуы тора.

Предметның уку – укыту максатлары

Рус телле балаларга татар теле укыту максаты күпкырлы, һәм ул берничә аспекттан тора: танып белү, үстерү, тәрбия, белем бирү.

1.Танып белү максатының эчтәлеге: Татарстан Республикасында яшәүче һәр милләт кешесенә, үз халкы тарихыннан тыш, шушы төбәктә төп халык булып саналган татар халкы мәдәниятен, гореф-гадәтләрен, тарихи үткәнен, бүгенгесен, киләчәген белү зарур. Татар исемнәрен, Татарстанның табигатен, җирлеген, топонимикасын дөрес әйтә белергә өйрәтү, аларның семантикасы белән кызыксындыру, балалар фольклоры, татар халык авыз иҗаты, әдәбият-сәнгать вәкилләре белән беренчел таныштыру башлангыч этапта танып белү максатының төп эчтәлеген тәшкил итә.

2. Үстерү максатының эчтәлеге: балаларның психик үсешен түбәндәге юнәлешләрдә үстерүгә аеруча игътибар таләп ителә: фикерләүне үстерү белән бәйле психик функцияләр: логик фикерләү, сәбәп-нәтиҗә бәйләнешләрен табу, индуктив, дедуктив фикерләү; хәтерне үстерү (ихтыяри, ихтыярсыз), игьтибарлылыкны үстерү; аралаша белү сәләтен үстерү (аралашучанлык, хислелек, эмпатия хисләре); ихтыяр көче, максатчанлык, активлык кебек сәләтләрне үстерү.

3. Тәрбияви максатның эчтәлеге: тәрбия процессы беренче чиратта укытуның эчтәлеге һәм методлары белән бәйле, шуңа күрә программа эчтәлеген сайлаганда, материалның тәрбияви мөмкинлекләре исәпкә алынды. Балаларның яшь үзенчәлекләренә туры килгән, аларны кызыксындырган мораль проблемаларны үз эченә алган эчтәлек, беренчедән, укыту процессында тәрбияви функция башкарса, икенчедән, турыдан-туры коммуникатив мотивация туу белән бәйле.

4. Белем бирү максатының эчтәлеге: укучыларның татар теле буенча лексик, грамматик күнекмәләре сөйләм эшчәнлегенең барлык төрләрендә дә аралашуда кулланырлык дәрәҗәгә җитүе зарур. Ягъни укучылар нинди дә булса сүзне я грамматик категорияне тану, аеру, аңлау, аралашу максатында мөстәкыйль кулланырлык дәрәҗәдә өйрәнергә тиешләр. Шул вакытта гына татар телен дәүләт теле буларак өйрәнү бурычы үтәлә.

Уку – укыту предметының уку планындагы урыны, әһәмияте

Татарстан Республикасы Чирмешән муниципаль районының “Пётр Семён улы Курасанов исемендәге Чирмешән 1 нче урта гомуми белем бирү мәктәбе” гомуми белем муниципаль бюджет учреждениесенең 2015 – 2016 нчы уку елына укыту планы (№ 1054/15 19.08.2015 ел “Об утверждении методических рекомендаций по проектированию содержания организационного раздела основной образовательной программы начального общего образования для общеобразовательных организаций Республики Татарстан” 1 – 4 классы) буенча әдәби укуга атнага 2 сәгать бирелә, 34 атна, ел буена 68 сәгать.

Программа материалын өйрәнү барышында укучыларның коммуникатив технология нигезендә эчтәлек сайлау стратегиясе һәм тактикасы түбәндәгедән гыйбарәт була: башта балаларның яшь үзенчәлегенә карап, аларның аралашү сфералары, аралашу ситуацияләре ачыклана, аннан соң ул сфераларда сөйләшүне оештыра алырлык лингвистик материалны дөрес сайлау әһәмияткә ия.

Укыту предметының сөйләм эшчәнлеге төрләре буенча планлаштырылган нәтиҗәләре.

Тыңлап аңлау

Укытучының дәрес, уен ситуацияләре белән бәйле сорауларын, күрсәтмәләрен аңлау;

- тыңлаганда җөмлә, сүз чикләрен билгеләү, интонацияне аеру;

- сүзләрне, сүзтезмәләрне, җөмләләрне, грамматик формаларны бер-берсеннән ишетеп аера белү;

- сүзләрне, җөмләләрне тыңлап тәрҗемә итә белү;

- ишеткән сөйләмнең, җөмләнең эчтәлегенә төшенү.

Диалогик сөйләм:

- өйрәнелгән эчтәлек нигезендә әңгәмәдәшең белән контакт урнаштыра, сорау куя, җавап бирә, кире кага, раслый белү;

- программада күрсәтелгән темалар буенча укытучының сорауларына жавап бирү һәм сораулар куя белү;

- дәреслектә бирелгән үрнәк диалогларны сәнгатьле итеп уку, сөйләү һәм охшаш диалоглар төзү, программада күрсәтелгән коммуникатив максатлар буенча әңгәмәдә катнаша алу.

Монологик сөйләм:

- җанлы һәм җансыз предметларны, рәсем, картина эчтәлеген сурәтләп сөйли белү;

- тәкъдим ителгән план, терәк сүзләр ярдәмендә укылган өзек яисә караган рәсем буенча, өйрәнелгән җөмлә төрләрен файдаланып, хикәя төзү;

- укыган хикәяләрнең эчтәлеген сөйли белү;

- үзе, гаиләсе һәм дуслары турында кечкенә мәгълүмат бирә белү.

Уку

- татар алфавитындагы хәрефләрне таный белү;

- хәреф – аваз системасын аера, татар теленә хас булган авазларны дөрес әйтеп укый белү;

- дәреслектә уку өчен бирелгән җөмләләрне, текстларны дөрес интонация белән укый белү;

- тексттагы тыныш билгеләренә карап, тиешле пауза һәм интонацияләрне үтәү, өтерләр янындагы сүзләрне тиңдәшлек, эндәшү интонацияләре белән уку;

- укыган материалның эчтәлегеннән кирәкле мәгълүматны аерып ала белү;

- кечкенә күләмле шигырьләрне яттан сөйләү;

- укыганд,а сүзлекләр куллана белү.

Язу

- татар алфавитындагы хәрефләрне дөрес, матур яза белү;

- дөрес күчереп язу күнекмәләрен булдыру;

- бәйрәмнәр белән котлау, чакыру кәгазьләре язу;

- конверт һәм дәфтәр тышына яза белү;

- программада күрсәтелгән темалар буенча, терәк сүзләр кулланып, хикәя язу күнекмәләре формалаштыру.

Уку – укытуны үзләштерүнең шәхси предметы нәтиҗәләре

Укытуның планлаштырылган нәтиҗәләре:

Татар теленә өйрәтүнең программада күрсәтелгән күләмдә гомуми нәтиҗәләре түбәндәгеләрдән гыйбарәт:

- укучыларның коммуникатив компетенциясен (аралашу осталыгын) үстерү, ягъни, татар телендә сөйләшүчеләр белән телдән яки язмача аралашу күнекмәләре булдыру;

- коммуникатив бурычлар куя һәм хәл итә белү, адекват рәвештә аралашуның вербаль һәм вербаль булмаган чараларыннан, сөйләм этикеты үрнәкләреннән файдалана алу, киң күңелле әңгәмәдәш булу;

- “Татар теле” предметына карата уңай мотивация һәм тотрыклы кызыксыну булдыру һәм, шулар нигезендә, белем алуның алдагы баскычларында татар телен уңышлы үзләштергә шартлар тудыру.

Укытуның шәхси нәтиҗәләре:

Гомуми белем бирү мәктәбен төгәлләгәндә, укучының үзенә һәм үзенең әйләнә-тирәсендәге кешеләргә, тормыштагы яшәеш проблемаларына карата түбәндәге шәхси кыйммәтләре формалашкан булуы күзаллана:

- шәхесара һәм мәдәниятара аралашуда татар теленә карата ихтирамлы караш булдыру һәм аны яхшы өйрәнү теләге тудыру;

- әхлакый кагыйдәләрдә ориентлашу, аларны үтәүнең мәҗбүрилеген аңлау;

- текстлардагы төрле тормыш ситуацияләренә һәм геройларның гамәлләренә гомүмкешелек нормаларыннан чыгып бәя бирү;

- “гаилә”, “туган ил”, “мәрхәмәтлелек” төшенчәләрен кабул итү, “башкаларга карата түземлелек, кайгыртучанлык”, “кеше кадерен белү” кебек хисләр формалашу.

Укытуның предмет нәтиҗәләре:

Рус һәм татар телләрен өйрәнү нәтиҗәсендә, башлангыч сыйныф укучылары телнең аралашу чарасы булуына төшенәләр, аны милли мәдәни күренеш буларак кабул итәләр. Тел өйрәнү укучы өчен белем алуның төп нигезе, аны уйларга һәм күзалларга өйрәтүдә, иҗади мөмкинлекләрен үстерүдә төп чараларның берсе булып тора. Шул ук вакытта, укучылар телдән һәм язма формада аралашу өчен, төрле мәгълүмати чараларның мөмкинлекләреннән киңрәк файдалана белергә дә өйрәнәләр. Башлангыч сыйныфларны тәмамлаганда, укучылар телдән һәм язма сөйләмнең дөреслеге кешенең гомуми культурасы дәрәҗәсен билгеләвен дә аңлыйлар. Алар туган телдәге башлангыч орфоэпик, лексик һәм грамматик төшенчәләрне, сөйләм әдәбе кагыйдәләрен үзләштерәләр.

Танып белү универсаль уку гамәлләре:

- фикерләүне үстерү белән бәйле психик функцияләр: логик фикерләү, сәбәп-нәтиҗә бәйләнешләрен табу, индуктив, дедуктив фикерли белү;

- иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү, аларны чишү өчен алгоритм булдыру;

- объектларны чагыштыру, классификацияләү өчен уртак билгеләрне билгеләү;

- төп мәгълүматны аеру, укылган яки тыңланган мәгълүматның эчтәлегенә бәя бирә белү;

- тиешле мәгълүматны табу өчен, энциклопедия, белешмәләр, сүзлекләр, электрон ресурслар куллану.

Регулятив универсаль уку гамәлләре:

- уку хезмәтендә үзеңә максат куя, бурычларны билгели белү;

- эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра, нәтиҗәле эш алымнарын таба белү;

- уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү;

- билгеләгән критерийларга таянып, эш сыйфатына бәя бирә белү;

- укудагы уңышларның, уңышсызлыкларның сәбәбен аңлый, анализлый белү;

- ихтыяр көче, максатчанлык, активлык кебек сәләтләрне формалаштыру;

- дәрескә кирәкле уку-язу әсбапларын әзерли һәм алар белән дөрес эш итә белү;

- дәрестә эш урынын мөстәкыйль әзерли белү һәм тәртиптә тоту күнекмәләрен үстерү.

Коммуникатив универсаль уку гамәлләре:

- әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый, аңа туры килерлек җавап бирә белү;

- әңгәмәдәш белән аралашу калыбын төзү;

- аралаша белү сәләтен үстерү (аралашучанлык, хислелек, эмпатия хисләре);

- парларда һәм күмәк эшли белү;

- мәгълүматны туплау өчен, күмәк эш башкару;

- әңгәмәдәшең белән сөйләшүне башлый, дәвам итә, тәмамлый белү.

Шәхси универсаль уку гамәлләре:

- укучы үз халкын, туган ягын һәм туган илен ярата;

- гаиләдәге һәм җәмгыятьтәге кыйммәтләрне хөрмәт итә, аларны кабул итә;

- тирә – якны актив рәвештә танып белергә омтыла;

- белем алу өчен кирәкле һәм файдалы булган эш формаларын үзләштерә;

- гаилә һәм җәмгыять алдындагы бурычларын аңлый, үзенең кылган гамәлләре өчен җавап бирергә сәләтле булуын күрсәтә;

- тирә – яктагыларга игътибарлы һәм ихтирамлы, аларны тыңлый һәм аларга үз фикерен яки мөнәсәбәтен белдерә ала;

- үзенең һәм тирә-юньдәгеләрнең сәламәт яшәү рәвеше кагыйдәләрен үтәвенә булышлык итә.

Предмет укытуның кыйммәте

Укыту – тәрбия барышында татар теле предметының кыйммәтләре:

- татар теленә предмет буларак төшенү;

- татар теленә өйрәтү процессы бала өчен “башка дөньяга тәрәзә ачу” булырлык һәм шуның аркылы аның үз яшәешен дә тулырак аңлавына ярдәм итү.

Программаның эчтәлеге

№	Тема	Сәгать саны	Лексика	Грамматика
1.	Белем бәйрәме. Яңа уку елы котлы булсын!	10	белем бәйрәме, яңа уку елы, башлана, килешә, дәрес, дәреслек, кирәк, түгел, аваз, хәреф, куян, он, камыр, көймә, күмәч, икән, кала (шәһәр), кисә, канат, кыр, каңгырып йөри, кайгырып йөри, эшләре яман, кушарга, алырга, бүлергә, мисал, мәсьәлә, тәртип, һәрвакыт, сүндерә, язу өстәле, тырыш, ялкау, игътибар, дөрес чиште, дөрес чишмәде, кәефсез, бугай, үкенде, гаеп, сабый, дәрес әзерли, тышка чакыра, күңел ач,	Татар теле дәресе төзелмәсе. - мы / - ме сорау кисәкчәләре, “сан + исем” төзелмәсе. Исемнәрнең тартым белән төрләнеше. Транскрипция билгеләре. О, ы, э хәрефләренең сүзнең беренче иҗегендә генә язылуы; ң хәрефенең сүз уртасында яки ахырында гына килүе. Ничә? соравы. Микъдар, тәртип, җыю саннары. Чөнки, шуңа күрә теркәгечләре. Татар теленнән төзелмәсе. Хәзерге заман хикәя фигыльнең юклык формасы. Эшләргә кирәк төзелмәсе.
2.	Туган як табигате.	12	табигать, ел фасылы билгеләре, вакыт, көз, туңды, суынды, саргая, яңгыр, көньяк, төньяк, эссе, буран, һава торышы, явымсыз, болытлы, кузгалак, сәламәтлек, дару үләннәре, дару, бака яфрагы, әрем, чабасың, әрем, кычыткан, арт сабагын укытырга, юньсез, кошлар, кыска, аккош, карга, күгәрчен, песнәк, тукран, кышлый, җылы якка китә җим, җитез, сандугач, тургай, күке, акчарлак, хәрәкәтчән, туклана, ашата, эчертә, ашыйсы килә, тәрәзә, чукый башлады, шатланды, күз ачып йомганчы, өстендә, астында, канаты өшеде, томшык, борын, авырта, җим, сөт, эремчек, тары, су коена, өйрәнде, оча башлады, юкка чыкты, сәламәт, җилкә, шартлата, шаяра, курка, тутый кош, кибет, ярдәм итә, ишегалдында, эскәмия, кайвакыт, бервакыт, коткарды	Хикәя фигыльнең заман формалары. Кая? Кайда? Кайдан? сораулары. Үткән заман хикәя фигыль. Исемнәрнең төшем килеше белән төрләнеше. Нинди? соравы. Исемнәрнең иялек һәм төшем килешләре белән төрләнеше. Чөнки, шуңа күрә теркәгечле кушма җөмләләр. Хәзерге һәм үткән заман хикәя фигыльнең юклык формасы. Инфинитив + ярата, эшли башлады төзелмәләре. Исемнәрнең тартым белән төрләнеше. Исемнәргә аффикслар ялгану тәртибе.
3.	Хайваннар дөньясында.	5	соры, җәнлек исемнәре, гомер, йокы, уяна, тау, файда, ярыш, үкенү, хурланды, ярыша, энә, тун, җәнлек, иснәгән, ышана, сер, еш, гөмбә, үлән, озынлык, юанлык, авырлык, буе	Билгесез үткән хикәя фигыль. Сыйфат дәрәҗәләре. Кая? Кайда? Кайдан? сорауларына җавап бирү. Хәзерге заман хикәя фигыль.
4.	Кышкы уеннар.	9	иң, бик, кыскара, каплый, туңа, су туңа, кар тәгәрәтә, зурая, күмер, таяк, шатлана, былтыр, быел, кичә, бүген, йокларга ятам, йокыдан торам, соры, киез итек, ошый, сала, авырта, дәвалый, яланаяк, сөртә, тимераяк, таяк сузды, камыш, сизми калды, тотынды, кешене характерлаучы сыйфатлар	Сыйфатның артыклык дәрәҗәсе. Сорау алмашлыкларында басым. Билгесез үткән заман хикәя фигыль. Кая? Кайда? Кайдан? сораулары. Кушма сүзләр.
5.	Минем дусларым.	10	дустым, дуслаштык, ишегалды, түгәрәк, җитәкче, заманча, җыештыра, күрше, ашарга пешерә, эшчән, батыр, ялкау, юмарт, саран, әйбер, бүләк итү, зурлар, чын дус, татлы, классташлар, кебек, гел, күңелсез, хуш исле, бергә, башмак, кадерле, бәхет, шыгырдавыклы, җибәрде, беркем, идән, түшәм, кадәр, ачыла, йомыла, кочаклады, сөенә, эзли, шыгырдый, шакый, һаман, кемдер, нәрсәдер, нидер, чыга, керә	Исемнең зат – сан белән төрләнеше. Спорт түгәрәге төзелмәсе. Чөнки теркәгече. Сүз ясагыч кушымчалар: - чы / - че. Ашыйсы килә төзелмәсе. Уйный башлады төзелмәсе. Исемнәрнең тартым белән төрләнеше. Кая? Кайда? Кайдан? сораулары. Өйдән мәктәпкә кадәр, Оляның дусты төзелмәләре. Сүзләрнең синоним парлары.
6.	Дүрт аяклы дусларыбыз.	7	йомшак, кечкенә, ярата, йөгерә, хуҗа, тәпи, маңгай, ашата, сагына, тап, шаян, арт аяк, аума, юләр, маэмай, күчеп килде, яңгырлы, гел, туңган, тамагы туйды, монда, тегендә, койрык, кача, коткара, йөзә, бата, кача, басма, егылып төшә, кычкыра	Хәзерге заман хикәя фигыльнең юклык формасы. Уйныйсы килә төзелмәсе. Хәзерге заман хикәя фигыльнең юклык формасы. Исемнәрдә – сыз / – сез аффикслары. Хәзерге, үткән заман хикәя фигыль. Буе сүзенең Ю. к., Ч. к., У. в. килешләрендә төрләнүе. Йөгерә башлый төзелмәсе.
7.	Яз килә.	6	күңелле, тамчы, кош, озын, кыска, ярма, күкәй, шикәр, су буе, карга боткасы, алан, тоз, пешерә, үсеп җиткән, җыештыра, тегә, онык, картайган, тырыс, рәтли, татар исемнәре, яулык, сатып ала, кешене характерлаучы сыйфатлар	Чөнки теркәгечен җөмләдә куллану. Хикәя фигыльнең заман белән төрләнеше. Билгесез үткән заман хикәя фигыль. Бирегезче, бирегез әле, бирегез зинһар формалары. Кушма саннар.
8.	Минем Ватаным.	4	Ватан, туган як, туган ил, дәүләт теле, сурәтләнгән, тату, милләт, төс, ил, дәүләт, дәүләт гербы, дәүләт флагы, дәүләт гимны, дәүләт теле, башкала, алтын ай, мәчет, манара, истәлекле, Казан кремле, шәһәр, яшьләр, ерак, якын	Шәһәр исемнәренең Ю. к., Ч. к., У. – в. к.
9.	Чәчәкле җәй, ямьле җәй.	5	Сабантуй, салават күпере, җиләк пешә, көннәр озын, төннәр кыска, урман, эндәшә, уңган, усак, каен, чиләк, җиләк җыя, ерак, җиләк – җимеш исемнәре, чүп утый, су сибә, миләш, татар халык ашлары исемнәре, татарча, русча өйрәнәм
	Барлыгы:	68 сәгать.

Программаның тематик эчтәлеге

4 нче б сыйныфы ( 68 сәг.)

№ п/п	Предмет буенча билгеләнгән тематик эчтәлек, якынча сәгатьләр саны	Тема буенча предмет нәтиҗәсе, коммуникатив максат,
1.	Белем бәйрәме. Яңа уку елы башлана. ( 10 сәгать) Яңа уку елы башлана. Уку – язу әсбаплары. Яңа уку елына әзерлек. Минем эш урыным. Без дәрестә. Без контроль эш эшлибез.	Беренче сентябрь көне ничек узуы турында сөйли белү. 1 нче сентябрь бәйрәме белән котлый белү. Яңа уку елына нинди уку-язу әсбапларын алу турында, уку – язу әсбапларының барлыгы, юклыгы турында әйтә белү. Татар теленең хәреф – аваз системасын сөйли белү. Дәрес әзерли торган эш урыны турында сөйли белү. Фикереңне дәлилли белү. Нинди предметтан контроль эш икәнен, дөрес эшләгәнне, эшләмәгәнне әйтә белү. Урамга чакыра, чыкмау сәбәбен аңлата белү.
2.	Туган як табигате. ( 12 сәгать) Нәрсә ул табигать? Һава торышы. Дару үләннәре. Кошлар – безнең дусларыбыз. Минем канатлы дустым.	Нәрсә ул табигать соравына җавап бирү. Ел фасыллары билгеләрен, айларын, һава торышын әйтә белү. Дару үләннәре исемнәрен, аларның кирәклеген әйтә белү. Кош исемнәрен, бездә кышлаучы, җылы якка китүче кошларны сорый, әйтә белү. Кошларга ничек булышуың турында сөйли белү. Кошлар турында кыскача мәгълүмат бирә белү.
3.	Хайваннар дөньясында. ( 5 сәгать) Йорт һәм кыргый хайваннар. Кыргый хайваннар турында кыскача мәгълүмат.	Йорт, кыргый хайваннарның исемнәрен атый, аларны сурәтли белү. Укылган текстлар буенча кыргый хайваннар турында кыскача мәгълүмат бирә белү.
4.	Кышкы уеннар. ( 9 сәгать) Кышкы табигать. Кышкы уеннар. Кар бабай ясау. Яңа ел бәйрәменә барабыз.	Кышкы табигать турында сөйли белү. Кышкы уеннар турында сөйләшү. Дустыңны уенга чакыра белү, чыкмауның сәбәбен әйтә белү. Кар бабай ясауны сөйли белү. Дустыңны кар бабай ясарга чакыра белү. Яңа ел бәйрәменең кайчан башланганын, бәйрәмдә нишләгәнне әйтә белү. Гаиләдә бәйрәмне ничек каршылауны, нәрсәләр пешергәнне сөйли белү.
5.	Минем дусларым. ( 10 сәгать) Минем дустым. Дуслар арасындагы мөнәсәбәтләр. Чын дуслык.	Дустың турында сөйли белү. Дус белән бергә нинди эшләр эшләү турында сөйләшү. Чын дус нинди булуын әйтә, раслый белү. Дустыңа бүләк алуны, аның нинди икәнен әйтә белү.
6.	Дүрт аяклы дусларыбыз. ( 7 сәгать) Дүрт аяклы дусларыбызның кыяфәтләре, гадәтләре. Дүрт аяклы дусларыбызга карата мөнәсәбәт.	Дүрт аяклы дусларыбызның кыяфәтләре, гадәтләре турында сөйли белү. Дүрт аяклы дусларыбызга карата үз мөнәсәбәтеңне белдерә белү. Дүрт аяклы дусларны карау, ашату, алар белән бергә уйнау турында сөйли белү.
7.	Яз килә. Язгы бәйрәмнәр. ( 6 сәгать) Язгы табигать. 8 Март – әниләр бәйрәме. Мин әнигә булышам. Карга боткасы.	Язгы табигать турында сөйләшү, язның ни өчен ошаганын, ошамаганын әйтә белү. 8 нче март бәйрәме белән котлау яза, ничек котлаганыңны әйтә белү. Өй хезмәте турында сөйләшә, әти-әниләргә ярдәм итү турында сорый, әйтә белү. Өй хезмәтенә катнашуга карап, геройларга бәя бирү. Карга боткасы турында сөйли белү.
8.	Минем Ватаным. Минем туган илем. ( 4 сәгать) Татарстанның дәүләт символлары. Татарстанда яшәүче милләтләр. Без Казанга барабыз. Татарстан шәһәрләре.	Татарстанның символларын әйтә, сөйли белү. Татрстанда яшәгән милләтләрнең исемнәрен әйтә белү. Казанга баруың, анда нәрсәләр күрүең, Казанның нинди шәһәр булуы турында сөйли белү. Казанда Кол Шәриф мәчете, Сөембикә манарасы барлыгын әйтә белү. Россия, Татарстан шәһәрләрен атый, аларны сөйләмдә куллана белү.
9.	Чәчәкле җәй, ямьле җәй. ( 5 сәгать) Җәйге табигать. Җәйге ял. Җиләккә бару.	Җәйге табигать турында хикәяләп сөйли белү. Җәй көне кая барганыңны әйтә белү. Урманга, җиләккә бару турында сөйләшә белү.

Рус телендә сөйләшүче балаларның татар теленнән белем һәм күнекмәләрен телдән һәм язмача тикшерү эшләренең күләме һәм күнекмәләрен тикшерү төрләре

Эш төрләре

Тыңлап аңлау

Диалогик сөйләм

Монологик сөйләм

Һәр тема буенча аралаша белү күнекмәләрен ситуатив күнегүләр аша тикшерү

Уку (сүз саны)

Язу: 1. Күчереп язу (җөмлә саны)

2. Сүзлек диктанты (сүз саны)

3. Диктант (сүз саны)

4. Изложение (сүз саны)

5. Сочинение (өйрәнү характерында) (җөмлә саны)

Сыйныф

0,3 – 0,5 минут

6 реплика

7 фраза

45 – 55 сүз

1. 5 – 6 җөмлә

2. 8 – 9 сүз

3. 35 – 40 сүз

4. –

5. 5 – 6 җөмлә

Рус телендә сөйләшүче балаларның татар теленнән белем һәм күнекмәләрен тикшерү төрләре.

Башлангыч сыйныфлар

№	Эш төрләре	Сыйныфлар
		I	II	III	IV
1.	Тыңлап аңлау	Сүзләр, сүзтезмәләр	0,1 – 0,2 минут	0,2 – 0,4 минут	0,3 – 0,5 минут
2.	Диалогик сөйләм	3 реплика	4 реплика	5 реплика	6 реплика
3.	Монологик сөйләм	4 фраза	5 фраза	6 фраза	7 фраза
4.	Һәр тема буенча аралаша белү күнекмәләрен ситуатив күнегүләр аша тикшерү	2	2	3	4
5.	Уку:	15 – 25 сүз	25 – 35 сүз	35 – 45 сүз	45 – 55 сүз

Укучыларның белем һәм күнекмәләрен тикшерү һәм бәяләү нормалары

Тыңлап аңлауны бәяләү

Тыңланган татар сөйләмен тулаем аңлап, төп эчтәлеген сөйләп бирә алганда, «5»ле куела.

Тыңланган татар сөйләмен аңлап, эчтәлеген якынча дөрес сөйли алганда, «4»ле куела.

Тыңланган татар сөйләмен аңлап, эчтәлеген өлешчә генә сөйли алганда, «3»ле куела.

Тыңланган татар сөйләменең эчтәлеген тулаем аңламаганда, «2»ле куела.

Диалогик сөйләмне бәяләү

Бирелгән ситуация яки лексик тема буенча әйтелеше һәм грамматик төзелеше ягыннан дөрес, эчтәлеге ягыннан эзлекле һәм тулы диалогик сөйләм төзегәндә, «5»ле куела.

Бирелгән ситуация яки лексик тема буенча репликаларның әйтелешендә һәм аерым сүзләрнең грамматик формаларында 2—3 хата җибәреп, эчтәлеге ягыннан эзлекле диалогик сөйләм төзегәндә, «4»ле куела.

Өстәмә сораулар ярдәмендә генә әңгәмә кора алганда, репликаларның әйтелешендә һәм сүзләрнең грамматик формаларында 4—6 хата җибәреп, эчтәлеге ягыннан эзлексез диалогик сөйләм төзегәндә, «3»ле куела.

Бирелгән ситуация яки лексик тема буенча диалог төзи алмаганда, «2»ле куела.

Монологик сөйләмне бәяләү

Әйтелеше һәм грамматик төзелеше ягыннан дөрес һәм эчтәлеге ягыннан тулы, эзлекле монологик сөйләм өчен «5»ле куела.

Аерым сүзләрнең әйтелешендә, грамматик формаларында яки җөмлә төзелешендә 2—3 хатасы булган, эчтәлеге ягыннан тулы монологик сөйләм өчен «4»ле куела.

Сүзләрнең әйтелешендә, җөмлә төзелешендә 4—6 хаталы, эчтәлеге ягыннан эзлекле булмаган монологик сөйләм өчен «3»ле куела. Лексик темага монолог төзи алмаганда, «2»ле куела.

Укуны бәяләү

Текстның эчтәлеген тулаем аңлап, сәнгатьле итеп укыганда, «5»ле куела.

Текстның эчтәлеген аңлап, сәнгатьле һәм аңлаешлы итеп укыганда, әмма 2—3 орфоэпик хата (авазларның әйтелешен бозу, басымны дөрес куймау, интонацияне сакламау) булганда, «4»ле куела.

Текстның эчтәлеген өлешчә аңлап укыганда, 4—6 тупас орфоэпик хата булганда, «3»ле куела.

Текстның эчтәлеген тулысынча аңламыйча, орфоэпик кагыйдәләрне бозып укыганда, «2»ле куела.

Предмет буенча белем дәрәҗәсенә таләпләр

Тыңлап аңлау

- укытучының дәрес, уен ситуацияләре белән бәйле сорауларын, күрсәтмәләрен аңлау;

- тыңлаганда җөмлә, сүз чикләрен билгеләү, интонацияне аеру;

- сүзләрне, сүзтезмәләрне, җөмләләрне, грамматик формаларны бер-берсеннән ишетеп аера белү;

- сүзләрне, җөмләләрне тыңлап тәрҗемә итә белү;

- ишеткән сөйләмнең, җөмләнең эчтәлегенә төшенү.

Диалогик сөйләм:

- программада күрсәтелгән темалар буенча укытучының сорауларына жавап бирү һәм сораулар куя белү;

Монологик сөйләм

- җанлы һәм җансыз предметларны, рәсем, картина эчтәлеген сурәтләп сөйли белү;

- укыган хикәяләрнең эчтәлеген сөйли белү;

- үзе, гаиләсе һәм дуслары турында кечкенә мәгълүмат бирә белү.

Уку

- татар алфавитындагы хәрефләрне таный белү;

- хәреф – аваз системасын аера, татар теленә хас булган авазларны дөрес әйтеп укый белү;

- дәреслектә уку өчен бирелгән җөмләләрне, текстларны дөрес интонация белән укый белү;

- укыган материалның эчтәлегеннән кирәкле мәгълүматны аерып ала белү;

- кечкенә күләмле шигырьләрне яттан сөйләү;

- укыганд,а сүзлекләр куллана белү.

Язу

- татар алфавитындагы хәрефләрне дөрес, матур яза белү;

- дөрес күчереп язу күнекмәләрен булдыру;

- бәйрәмнәр белән котлау, чакыру кәгазьләре язу;

- конверт һәм дәфтәр тышына яза белү;

-т программада күрсәтелгән темалар буенча, терәк сүзләр кулланып, хикәя язу күнекмәләре формалаштыру.

Универсаль уку гамәлләренә таләпләр

Танып белү универсаль уку гамәлләре:

- фикерләүне үстерү белән бәйле психик функцияләр: логик фикерләү, сәбәп – нәтиҗә бәйләнешләрен таба, фикерли белә;

- иҗади һәм эзләнү төрендәге проблеманы билгеләи, аны чишү өчен алгоритм булдыра;

- объектларны чагыштыра, классификацияләү өчен уртак билгеләрне таба;

- төп мәгълүматны аерып ала, укылган яки тыңланган мәгълүматның эчтәлегенә бәя бирә белә;

- укыганны анализлый белә;

- рәсемнәр,иллюстрацияләр ярдәмендә сорауларга җавап таба белә

Регулятив универсаль уку гамәлләре:

- уку бурычларын куя белә;

- үз фикерен төгәл җиткерә;

- дөрестән дөрес түгелне аера белә;

- уку хезмәтендә үзеңә максат куя, бурычларны билгели белә;

- эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра, нәтиҗәле эш алымнарын таба белә;

- уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белә;

- билгеләгән критерийларга таянып, эш сыйфатына бәя бирә белә;

- укудагы уңышларның, уңышсызлыкларның сәбәбен аңлый, анализлый һәм, кирәк булганда, төзәтмәләр кертә белә;

- ихтыяр көче, максатчанлык, активлык кебек сыйфатларга ия булуга ирешә

Коммуникатив универсаль уку гамәлләре:

- башкаларның сөйләмен ишетә, тыңлый һәм аралаша белә;

- әңгәмәдәшең белән сөйләшүне башлый, дәвам итә, тәмамлый белә;

- үз фикеренә ышандыра белә;

- башкаларга аңлаешлы сөйләм төзи;

- парлап һәм төркемдә эшли белә;

- мәгълүматны туплау өчен, күмәк эшчәнлектә катнаша

Шәхси универсаль уку гамәлләре:

- туган ягын, туган илен,үз халкын ярата һәм ихтирам итә

- татар теленә хөрмәт белән карый белә;

- гаиләдәге һәм җәмгыятьтәге кыйммәтләрне хөрмәт итә, аларны кабул итә;

- тирә – якны актив рәвештә танып белергә омтыла;

- белем алу өчен кирәкле һәм файдалы булган эш формаларын үзләштерә;

- үзенең һәм тирә – юньдәгеләрнең сәламәт яшәү рәвеше кагыйдәләрен үтәвенә булышлык итә.

Грамматик минимум

4 нче сыйныф

1. Исемнәрнең килеш белән төрләнешен сөйләмдә куллануны камилләштерү.

2. Тартымлы исемнәрнең күплек санда төрләнеше белән таныштыру.

3. Кушма, парлы исемнәрнең мәгънәләрен аңлап, сөйләмдә куллану.

4. Чагыштыру, артыклык дәрәҗәсендәге сыйфатларның мәгънәләрен аңлап, сөйләмдә куллану.

5. Вакыт рәвешләре (бүген, иртәгә, кичә, иртән) белән таныштыру.

6. Монда, анда рәвешләрен сөйләмдә куллану.

7. Тамыр, кушма, тезмә саннар белән таныштыру.

8. Мин, син зат алмашлыкларының иялек, юнәлеш, урын-вакыт килешләрендә сөйләмдә кулланышы.

9. Кемдер, нәрсәдер алмашлыклары белән таныштыру.

10. Билгесез үткән заман хикәя фигыльне барлыкта 3 затта сөйләмдә куллану.

11. Ашыйсы килә, эчәсе килә формалары белән таныштыру.

12. Кебек бәйлеген сөйләмдә куллану.

13. Кадәр, соң – бәйлекләре белән таныштыру.

14. Ян бәйлек сүзен юнәлеш, чыгыш, урын-вакыт килешендә куллану.

15. Уйнарга яратам, уйный башлады – төзелмәләре белән таныштыру.

Орфоэпик һәм орфографик минимум.

1. Сүз басымы. Аны дөрес куя белүгә ирешү, рус сүзләре белән чагыштырып күрсәтү. Басымлы иҗекләрне һәм сүзләрне дөрес уку һәм матур язу күнекмәләре булдыру.

2. Басымның үзенчәлекле очракларын белү.

3. Сингармонизм законының асылын гамәли үзләштерү.

4. Жөмлә ахырында нокта, сорау яки өндәү билгеләрен куеп, язу күнекмәләрен гомумиләштерү.

Мәгълүмат һәм белем бирү чыганаклары

Укыту методик комплекты (УМК)

Укытучы өчен методик әдәбият

Укучылар өчен әдәбият

1. Программалар: Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәпләре өчен татар теле һәм әдәбиятыннан үрнәк программалар (рус телендә сөйләшүче балалар өчен). 1 – 11 сыйныфлар / [басма өчен Ч. М. Харисова, К. С. Фәтхуллова, З. Н. Хәбибуллина җаваплы]. – Казан: Татарстан китап нәшрияты, 2011. – 239 бит.

Урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә рус телле балаларга татар телен коммуникатив технология нигезендә укыту программасы (1 – 11 нче сыйныфлар). Төзүче – авторлар: Р.З. Хәйдәрова, Р.Л. Малафеева – Казан. 2014.

2. Дәреслек:. Күңелле татар теле. Р. З. Хәйдәрова, Г. М. Әхмәтҗанова, Л. Ә. Гыйниятуллина. Татар теле. 4 нче сыйныф. Рус телендә башлангыч гомуми белем бирү оешмалары өчен дәреслек (татар телен өйрәнүче укучылар өчен). Ике кисәктә. 1нче кисәк. Казан. “Татармультфильм” нәшрияты, 2014. – 150 бит. 2 нче кисәк. Казан. “Татармультфильм” нәшрияты, 2014. – 128 бит.

3. Кояшлы ил: рус телендә башлангыч гомуми белем бирү мәктәбенең 4 нче сыйныфы өчен хрестоматия (рус телендә сөйләшүче балалар өчен) / [төзүче – авторлар: Г. М. Әхмәтҗанова һ. б.; рәссамы Рөстәм Хәбибуллин]. – Казан: Татарстан китап нәшрияты, 2013. – 95 бит: рәсемнәр белән.

4. Р. З. Хәйдәрова, Л. Ә. Гыйниятуллина. Рус телендә башлангыч гомуми белем бирү оешмаларында татар теле укыту. 4 нче сыйныф: Укытучылар өчен методик кулланма. – Казан. “Татармультфильм” нәшрияты, 2014. – 56 бит.

5. Р. З. Хәйдәрова, Г. М. Әхмәтҗанова. Гомуми белем бирү оешмаларында рус телле балаларның татар теленнән белемнәрен контрольгә алу буенча биремнәр җыентыгы. Укытучылар өчен методик кулланма. Яр Чаллы, 2014.

6. 2014/2015 нче уку елында татар телен укыту үзенчәлекләре: методик тәкъдимнәр/ төзүче Д. Ш. Гыйльманов. – Казан: Татарстан Республикасы Мәгарифне үстерү институты, 2014. – 52 бит.

1. Вагыйзов С. Г., Вәлитова Р. Г. Башлангыч мәктәптә татар телен укыту методикасы. – Казан: Мәгариф, 2001. – 344 бит.

2. Харисов Ф. Ф. Татар телен чит тел буларак өйрәтүнең фәнни – методик нигезләре. - Казан: Мәгариф, 2002. –367 бит.

3. Нуриев Г. С., Кашапова М. Ф. Сөйли белгән морадына ирешкән: укыту-методик ярдәмлек. – Казан: ТДГПУ, 2010. – 204 бит.

5. Харисов Ф. Ф. Татар телен чит тел буларак өйрәтүнең фәнни – методик нигезләре. - Казан: Мәгариф, 2002. –367 бит.

6. Нуриев Г. С., Кашапова М. Ф. Сөйли белгән морадына ирешкән: укыту-методик ярдәмлек. – Казан: ТДГПУ, 2010. – 204 бит.

7. Р. З. Хайдарова “Сборник ситуативных упражнений по татарскому языку для русскоязычных учащихся”. Набережные Челны, 2012.

8. “Фән һәм мәктәп”, “Мәгариф”, “Мәйдан”, “Сөембикә” журналлары, “Мәгърифәт”, “Ачык дәрес” газеталары.

9. З.Хайдарова, Н. Г. Галиева,

Л. Ә. Гыйниятуллина Диск”Татар телен өйрәнәбез”, “Рус телендә сөйләшүче балаларга татар теле укыту” – Казан, “Татармультфильм” 2012.

10. Электрон чыганаклар:

www.tatarmultfilm.ru.

http://edu.tatar..ru

http://kitap.net.ru

http://www.openclass.ru

http://tatar.com.ru

http://edu.tatar..ru

http://www.mon.gov.ru

http://belem.ru

http://www.belem.ru

http://mon.tatarstan.ru/ana_tele.htm

1. Күңелле татар теле. Р. З. Хәйдәрова, Г. М. Әхмәтҗанова, Л. Ә. Гыйниятуллина. Татар теле. 4 нче сыйныф. Рус телендә башлангыч гомуми белем бирү оешмалары өчен дәреслек (татар телен өйрәнүче укучылар өчен). Ике кисәктә. 1нче кисәк. Казан. “Татармультфильм” нәшрияты, 2014. – 150 бит. 2 нче кисәк. Казан. “Татармультфильм” нәшрияты, 2014. – 128 бит.

2. Кояшлы ил: рус телендә башлангыч гомуми белем бирү мәктәбенең 4 нче сыйныфы өчен хрестоматия (рус телендә сөйләшүче балалар өчен) / [төзүче – авторлар: Г. М. Әхмәтҗанова һ. б.; рәссамы Рөстәм Хәбибуллин]. – Казан: Татарстан китап нәшрияты, 2013. – 95 бит: рәсемнәр белән.

3. Ф. С. Сафиуллина “Базовый татарско – русский и русско – татарский словарь для школьников” – Казань, ТаРИХ, 2007.

№ п/п	Дәрес темасы.	Сәг. са-ны.	Дәрес тибы.	Төп эчтәлек.	Планлаштырылган нәтиҗәләр			Сүзләр	Үткәрү вакыты
№ п/п	Дәрес темасы.	Сәг. са-ны.	Дәрес тибы.	Төп эчтәлек.	предмет нәтиҗәләре	шәхескә кагылышлы нәтиҗәләр	метапредмет нәтиҗәләре	Сүзләр	План буенча	Фактта
I. Тема: “Белем бәйрәме”. ( 10 сәг.) Регулятив универсаль уку гамәлләре: эшчәнлек өчен эш урынын әзерләү; укытучы ярдәме белән максат кую һәм эшне планлаштырырга өйрәнү; эш тәртибен аңлау, уку эшчәнлеген оештыра белү; билгеләгән критерийларга таянып, эш сыйфатына бәя бирә белү. Танып белү универсаль уку гамәлләре: аңлап уку; тиешле мәгълүматны сайлап алу, төп мәгълүматны аеру; фикерләрне логик чылбырга салу; иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү, аларны чишү өчен алгоритм булдыру; объектларны чагыштыру; классификацияләү өчен уртак билгеләрне билгеләү; эшчәнлек процессында контроль һәм бәя бирү. Коммуникатив универсаль уку гамәлләре: әңгәмәдәш белән аралашу калыбын төзү; әңгәмәдәшнең аралашу холкы белән идарә итү.
1.	Белем бәйрәме. Яңа уку елы котлы булсын!	1	Диалогик, монологик сөйләм.	Беренче сентябрь – белем бәйрәме белән котлый белү. Бер – береңә комплимент-лар әйтә белү.	Беренче сентябрь – белем бәйрәме белән котлый белү.	Диалог оештыра белү.	*Регулятив универсаль уку гамәлләре:* эшчәнлек өчен эш урынын әзерләү, укытучы ярдәме белән максат кую һәм эшне планлаштырырга өйрәнү; эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү; билгеләгән критерийларга таянып, эш сыйфатына бәя бирә белү. *Танып белү универсаль уку гамәлләре:* аңлап уку, тиешле мәгълүматны сайлап алу; төп мәгълүматны аеру; фикерләрне логик чылбырга салу; иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү, аларны чишү өчен алгоритм булдыру; объектларны чагыштыру; классификацияләү өчен уртак билгеләрне билгеләү; эшчәнлек процессында контроль һәм бәя бирү. *Коммуникатив универсаль уку гамәлләре:* әңгәмәдәш белән аралашу калыбын төзү; әңгәмәдәшнең аралашу холкы белән идарә итү. *Шәхси универсаль уку гамәлләре:* яхшы укучы образын кабул итү. Уку теләге булдыру, мәктәп һәм уку эшчәнлеге турында уңай күзаллау булдыру.	белем бәйрәме яңа уку елы башлана килешә	01. 09
2.	Уку – язу әсбаплары.	1	Диалогик, монологик сөйләм.	Уку – язу әсбаплары-ның исемен сорый, үзеңә ала, иптәшеңә бирә белү.	Уку – язу әсбаплары-ның исемен сорый, үзеңә ала, иптәшеңә бирә белү.	Сорауларга тулы җавап бирә белү.		дәрес дәреслек кирәк түгел	03. 09
3.	Самуил Маршак. “Һәр атнада җиде көн”.	1	ЛГКК	Яңа уку елына нинди уку – язу әсбапларын алу турында, уку – язу әсбаплары-ның барлыгын, юклыгын әйтә белү.	Яңа лексиканы үзләштерү эчтәлеген аңлау.	Яңа лексиканы диалогик сөйләмдә куллану.			08. 09
4.	Хәләф Гарданов. “К” хәрефен белегез, “К” ны дөрес әйтегез”.	1	ЛГКК	Татар теленең хәреф – аваз системасын сөйли белү.	Шигырьне сәнгатьле уку; [к], [г], [ң] авазлары-ның дөрес әйтелешенә төшенү.	[к], [г], авазларын дөрес әйтә белү.		аваз хәреф куян он камыр көймә күмәч икән кала (шәһәр) кисә канат кыр	10. 09
5.	Роберт Миңнуллин. “Үсми калган хәреф”.	1	ЛГКК	Татар теленең хәреф – аваз системасын сөйли белү.	Шигырьне сәнгатьле уку; [к], [г], [ң] авазлары-ның дөрес әйтелешенә төшенү.	[ң] авазын дөрес әйтә белү.		каңгырып йөри кайгырып йөри эшләре яман	15. 09
6.	Бари Рәхмәт. “Хисап мәсьәләләре”.	1	Диалогик, монологик сөйләм.	Тәртип саннарын куллана белү. Үзең турында сөйли белү.	Тәртип саннарын куллана белү.	Диалог оештыра белү.		кушарга алырга бүлергә мисал мәсьәлә	17. 09
7.	“Эш урыны” хикәясе.	1	ЛГКК	Чөнки, шуңа күрә теркәгечләре белән җөмләләр төзү. Фикереңне дәлилли белү (шуңа күрә, чөнки).	Эчтәлеген аңлап, сәнгатьле уку, текстка сораулар кую.	Тема буенча монологик сөйләм төзи белү.		тәртип һәрвакыт сүндерә язу өстәле тырыш ялкау игътибар	22. 09
8.	“Контроль эш” хикәясе.	1	Диалогик, монологик сөйләм.	Сәнгатьле уку. Геройларны характерлый белү.	Яңа лексиканы үзләштерү, эчтәлек буенча сораулар төзү, текстны үзгәртеп язу.	Чагыштырып, геройларга бәя бирә белү.		дөрес чиште дөрес чишмәде кәефсез бугай үкенде гаеп	29. 09
9.	Без хикәя язабыз.	1	Диалогик, монологик сөйләм.	Яңа хикәя язу, аны сөйли белү.				Характерны бәяләүче лексика.	01. 10
10.	Габдулла Тукай. “Эш беткәч уйнарга ярый” (“Сабыйга”).	1	Диалогик, монологик сөйләм.	Сәнгатьле уку. Урамга чакыра, чыкмау сәбәбен аңлата белү. Геройларны характерлый белү.	Эчтәлеген аңлап, сәнгатьле уку, шигырьгә сораулар кую.	Сорауларга тулы җавап бирә белү.		сабый дәрес әзерли тышка чакыра күңел ач	06. 10
II. Тема: “Туган як табигате”. ( 12 сәг.) Регулятив универсаль уку гамәлләре: укытучы ярдәме белән максат кую һәм эшне планлаштырырга өйрәнү; эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү; билгеләгән критерийларга таянып, эш сыйфатына бәя бирә белү; уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү. Танып белү универсаль уку гамәлләре: уку максатын мөстәкыйль билгеләү; тиешле мәгълүматны табу, билгеләү; сөйләм берәмлекләрен логик тәртипкә салу; мәсьәләне чишү өчен уңайлы ысул сайлау; төшенчәгә якын килү өчен нәтиҗә ясау; фикерләрне логик чылбырга салу. Коммуникатив универсаль уку гамәлләре: әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый, аралашу күнекмәләрен формалаштыру; әңгәмәдәшеңнең аралашу холкы белән идарә итү; коммуникатив мәсьәләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү.
11.	Җәвад Тәрҗеманов. “Табигать китабы”. Габдулла Тукай. “Елның дүрт фасылы”.	1	Диалогик, монологик сөйләм.	Ел фасыллары билгеләре.	Шигырь белән танышу.	Яңа лексика белән сүзтезмәләр һәм җөмләләр төзи белү.	*Регулятив универсаль уку гамәлләре:* укытучы ярдәме белән максат кую һәм эшне планлаштырырга өйрәнү, эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү, билгеләгән критерийларга таянып, эш сыйфатына бәя бирә белү, уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү. *Танып белү универсаль* *уку гамәлләре:* уку максатын мөстәкыйль билгеләү, тиешле мәгълүматны табу, билгеләү, сөйләм берәмлекләрен логик тәртипкә салу, мәсьәләне чишү өчен уңайлы ысул сайлау, төшенчәгә якын килү өчен нәтиҗә ясау, фикерләрне логик чылбырга салу. *Коммуникатив универсаль уку гамәлләре:* әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый, аралашу күнекмәләрен формалаштыру, әңгәмәдәшеңнең аралашу холкы белән идарә итү, коммуникатив мәсьәләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү. *Шәхси* универсаль уку гамәлләре: Туган як табигатенә мәхәббәт һәм сак караш тәрбияләү.	табигать ел фасылы билгеләре вакыт көз туңды суынды саргая	08. 10
12.	Һава торышы. Гөлфирә Гәрәева. “Көз һәм балалар җыры”.	1	Диалогик, монологик сөйләм.	Һава торышын әйтә белү.	Һава торышы турында бәйләнешле сөйли белү.	Яңа лексика белән сүзтезмәләр һәм җөмләләр төзи белү.		яңгыр көньяк төньяк эссе буран һава торышы явымсыз болытлы	13. 10
13.	Дару үләннәре.	1	Диалогик, монологик сөйләм.	Дару үләннәре исемнәрен, аларның кирәклеген әйтә белү.	Текст белән танышу, эчтәлеген үзләштерү.	Дөрес итеп сорау җөмләләр төзү.		кузгалак сәламәтлек дару үләннәре дару бака яфрагы әрем	15. 10
14.	Вахит Монасыйп. “Шифалы табиблар”.	1	Катнаш.	Дару үләннәре исемнәрен, аларның кирәклеген әйтә белү.	Эчтәлекне үзләштерү, тәрҗемә итү.	Эчтәлекне сораулар буенча сөйләү.		чабасың әрем кычыткан арт сабагын укытырга юньсез	20. 10
15.	Кошлар безнең дусларыбыз. Бари Рәхмәт. “Кошлар киткәндә”.	1	Диалогик, монологик сөйләм.	Кош исемнәрен, бездә кышлаучы, җылы якка китүче кошларны сорый, әйтә белү.	Шигырь белән танышу.	Яңа лексика белән сүзтезмәләр һәм җөмләләр төзи белү.		кошлар кыска аккош карга күгәрчен песнәк тукран кышлый җылы якка китә	22. 10
16.	Канатлы дуслар.	1	Диалогик, монологик сөйләм.	Кошлар турында сөйли белү.	Кошлар турында сөйли белү.	Диалог оештыра белү.		җим җитез сандугач тургай күке акчарлак хәрәкәтчән туклана	27. 10
17.	Гасыйм Лотфи. “Песнәк белән Әнисә”.	1	Диалогик, монологик сөйләм.	Хикәяне сәнгатьле укый белү. Хикәягә план төзи, план буенча сөйли белү.	“Песнәк белән Әнисә” тексты буенча план төзү Эчтәлекне аңлап уку.	План төзү күнекмәләрен ныгыту.		ашата эчертә ашыйсы килә тәрәзә чукый башлады шатланды күз ачып йомганчы	29. 10
18.	Гасыйм Лотфи. “Песнәк белән Әнисә” хикәясен сәхнәләштерү.	1	Диалогик, монологик сөйләм.			План төзү күнекмәләрен ныгыту.			10. 11
19.	Җәвад Тәрҗеманов-ның “Чирик” хикәясе. (I кисәк).	1	ЛГКК	Хикәяне сәнгатьле укый, сөйли белү.	Эчтәлекне үзләштерү, тәрҗемә итү.	Эчтәлекне сораулар буенча сөйләү.		өстендә астында канаты өшеде томшык борын авырта җим сөт эремчек тары	12. 11
20.	Җәвад Тәрҗеманов-ның “Чирик” хикәясе. (дәвамы) (II кисәк).	1	Диалогик, монологик сөйләм.	Хикәяне сәнгатьле укый, сөйли белү. Нәрсә эшләргә яратканыңны әйтә белү.	Эчтәлекне үзләштерү, сораулар төзү.	Диалог оештыра белү.		су коена өйрәнде оча башлады юкка чыкты сәламәт җилкә шартлата шаяра курка	17. 11
21.	Җәвад Тәрҗеманов. “Чирик” хикәясе. (дәвамы) (III кисәк).	1	Диалогик, монологик сөйләм.	Хикәянең эчтәлеген сөйли белү. Чөнки, шуңа күрә теркәгечләрен сөйләмдә куллана белү.	Эчтәлекне үзләштерү, монологик сөйләм теле үстерү.	Диалог оештыра белү.		тутый кош кибет ярдәм итә ишегалдында эскәмия кайвакыт бервакыт коткарды	19. 11
22.	Бәйләнешле сөйләм телен үстерү. “Туган як табигате”.	1	БСҮ Монологик сөйләм.		Монологик сөйләм теле үстерү.	Тема буенча хикәя төзеп сөйли белү.			24. 11
III. Тема: “Хайваннар дөньясында”. ( 5 сәг.) Регулятив универсаль уку гамәлләре: укытучы ярдәме белән максат кую һәм эшне планлаштырырга өйрәнү; эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү; уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү. Танып белү универсаль уку гамәлләре: Фикерне логик чылбырга салу; иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы чишү ысулларын мөстәкыйль рәвештә булдыру; тиешле мәгълүматны билгеләү; анализлау; объектларны чагыштыру; классификацияләү өчен уртак билгеләрне билгеләү; эш башкару ысулларына һәм шартларына анализ ясау. Коммуникатив универсаль уку гамәлләре: әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый белү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү; мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару; әңгәмәдәшеңнең аралашу холкы белән идарә итү.
23.	Йорт һәм кыргый хайваннар. Әнәс Кари. “Тиен”.	1	Диалогик, монологик сөйләм.	Йорт, кыргый хайваннарның исемнәрен атый, аларны сурәтли белү. Тиен турында сөйли белү.	Шигырь белән танышу.	Яңа лексика белән сүзтезмәләр һәм җөмләләр төзи белү.	*Регулятив универсаль уку гамәлләре:* уку эшчәнлеген оештыра белү; уку эшчәнлегенең нәтиҗәләрен контрольгә ала белү; укытучының күрсәтмәләрен үти белү. *Танып белү универсаль уку гамәлләре:* иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү; аларны чишү өчен алгоритм булдыру. *Коммуникатив универсаль уку гамәлләре:* үзеңнең белемеңне практикада куллана белү. *Шәхси универсаль уку гамәлләре:* яхшы кеше булу теләге тудыру.	соры җәнлек исемнәре гомер	26. 11
24.	Габдулла Тукай. “Ташбака белән куян”.	1	ЛГКК	“Ташбака белән куян” әкиятенең эчтәлеген сөйли белү. ... дип уйлый, ... дип әйтә – төзелмәләрен сөйләмдә куллана белү.	Сәхнәләште-рү күнекмәләре бирү.	Өйрәнелгән лексиканы сәхнәләштерүдә куллану.		йокы уяна тау файда ярыш үкенү хурланды ярыша	01. 12
25.	“Яшел энәле керпе” әкияте.	1	Диалогик, монологик сөйләм.	Дип уйлаган төзелмәсен сөйләмдә куллану. Хикәяне сәнгатьле уку, эчтәлеген сөйли белү. Яңа ел бәйрәмендә нәрсә эшләгәнеңне әйтә белү.	Әкиятнең эчтәлеген үзләштерү, сораулар төзү.	Диалог оештыра белү.		энә тун җәнлек иснәгән ышана	03. 12
26.	“Керпе – табигатьнең бер сере” тексты.	1	Диалогик, монологик сөйләм.	Керпе турында сөйли белү. Диалогны сәхнәләштерү.	Текст белән танышу, эчтәлеген үзләштерү.	Дөрес итеп сорау җөмләләр төзү.		сер еш гөмбә үлән озынлык юанлык авырлык буе	08. 12
27.	Бәйләнешле сөйләм телен үстерү. “Хайваннар дөньясында”.	1	БСҮ Монологик сөйләм.		Монологик сөйләм теле үстерү.	Тема буенча хикәя төзеп сөйли белү.			10. 12
IV. Тема: “Кышкы уеннар”. ( 9 сәг.) Регулятив универсаль уку гамәлләре: укытучының күрсәтмәләрен аңлап үти белү; укудагы уңышларга, уңышсызлыкларның сәбәбен аңлый, анализлый белү; уку эшчәнлеген оештыра белү; уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү. Танып белү универсаль уку гамәлләре: уку максатын мөстәкыйль билгеләү; тиешле мәгълүматны табу, билгеләү; сөйләм берәмлекләрен логик тәртипкә салу; мәсьәләне чишү өчен уңайлы ысул сайлау; төп һәм ярдәмчел билгеләрне аеру, анализлау; объектларны чагыштыру, классификацияләү өчен уртак билгеләрне билгеләү; чагыштырып нәтиҗә ясый белү күнекмәләрен формалаштыру. Коммуникатив универсаль уку гамәлләре: коммуникатив мәсьәләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү; мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару; әңгәмәдәшеңнең аралашу холкы белән идарә итү.
28.	Кыш билгеләре. Әхмәт Ерикәй. “Беренче кар”.	1	ЛГКК	Кыш билгеләрен сөйли белү.	Шигырь белән танышу.	Яңа лексика белән сүзтезмәләр һәм җөмләләр төзи белү.	*Регулятив универсаль уку гамәлләре:* укытучының күрсәтмәләрен үти белү; укудагы уңышларга, уңышсылыкларның сәбәбен аңлый, анализлый белү; уку эшчәнлеген оештыра белү; ук эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү. *Танып белү универсаль уку гамәлләре:* уку максатын мөстәкыйль бяилгеләү; тиешле мәгълүматны табу, билгеләү; сөйләм берәмлекләрен логик тәртипкә салу; мәсьәләне чишү өчен уңайлы ысул сайлау; төп һәм ярдәмчел билгеләрне аеру; анализлау, объектларны чагыштыру, классификацияләү өчен уртак билгеләрне билгеләү; чагыштырып нәтиҗә ясый белү күнекмәләрен формалаштыру. *Коммуникатив универсаль уку гамәлләре: коммуникатив мәсьәләгә таянып, фикерне төгәл итеп җиткерү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү; мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару; әңгәмәдәшнең аралашу холкы белән идарә итү. Шәхси универсаль уку гамәлләре:* башкаларны тыңлый белү, иптәшләрең фикере белән исәпләшә белү.	иң бик кыскара каплый туңа	15. 12
29.	Госман Бакир. “Кышкы уен”.	1	Диалогик, монологик сөйләм.	Кар бабай ясауны сөйли белү. Дустыңны уенга, кар бабай ясарга чакыра белү. Кышкы уеннар турында сөйләшү.	Текстның эчтәлеген аңлап уку, тәрҗемә итү, рәсем буенча бәйләнешле сөйләм үстерү.	Тәрҗемә белән уку, балаларның уеннары турында җөмләләр төзү. Спорт төрләрен әйтә,үзенең нинди спорт төрен яратканын әйтә,уенга чакыра белә белү.		су туңа кар тәгәрәтә зурая күмер таяк шатлана	17. 12
30.	Бари Рәхмәт. “Яңа ел килгәч”.	1	ЛГКК	Яңа ел бәйрәме турында сөйләшү.	Шигырьне сәнгатьле уку, сорауларга җавап бирү.	Сорауларга аңлап җавап бирү.		былтыр быел кичә бүген йокларга ятам йокыдан торам	22. 12
31.	Абдулла Алиш – балаларның яраткан язучысы.	1	Диалогик, монологик сөйләм.	Абдулла Алишның биографиясе һәм иҗаты белән таныштыру.	Абдулла Алишның иҗаты белән таныштыру.	Актив лексиканы кулланып, җөмләләр төзи белү.			24. 12
32.	Абдулла Алиш. “Куян кызы”.	1	ЛГКК	Хикәяне сәнгатьле уку, эчтәлеген сөйли белү. Кай төшең авыртканын әйтә белү. Нәрсә кигәнеңне әйтә белү.	Абдулла Алишның ”Куян кызы” әкиятен тәрҗемә белән уку. Әкиятне сәнгатьле уку, эчтәлеген сөйли белү	Эчтәлекне сораулар буенча сөйләү.		соры киез итек ошый сала авырта дәвалый яланаяк сөртә	29. 12
33.	Абдулла Алиш. “Куян кызы” әкиятен сәхнәләштерү.	1	Диалогик, монологик сөйләм.		Эчтәлекне үзләштерү, тәрҗемә итү.	Эчтәлекне сораулар буенча сөйләү.			12. 01
34.	“Елга буенда” хикәясе.	1	Диалогик, монологик сөйләм.	Хикәяне сәнгатьле уку, эчтәлеген сөйли белү, образга бәя бирү. Бергә уйнау турында сөйләшү.	Текстны сәнгатьле уку, тәрҗемә итү, төп фикерне ачыклау.	Сәнгатьле уку, төп фикерне әйтә белү.		тимераяк таяк сузды камыш сизми калды тотынды кешене характерлаучы сыйфатлар	14. 01
35.	Җәүдәт Дәрзаман. “Камыраяк”.	1	Диалогик, монологик сөйләм.	Дустыңны шугалакка чакыра белү. Уенга чакырмауның сәбәбен әйтә белү. Һава торышын әйтә белү.	Хикәяне сәнгатьле уку, эчтәлеген сөйли белү.	Эчтәлекне сораулар буенча сөйләү.			19. 01
36.	Бәйләнешле сөйләм телен үстерү. “Кышкы уеннар”.	1	БСҮ Монологик сөйләм.		Диалогик сөйләм теле үстерү.	Яңа лексиканы диалогик сөйләмдә аңлап куллану.			21. 01
V. Тема: “Минем дусларым”. ( 10 сәг.) Регулятив универсаль уку гамәлләре: укытучы ярдәме белән максат кую һәм эшне планлаштырырга өйрәнү; эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү; уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү. Танып белү универсаль уку гамәлләре: фикерләрне логик чылбырга салу; иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы чишү ысулларын мөстәкыйль рәвештә булдыру; тиешле мәгълүматны билгеләү, анализлау; объектларны чагыштыру, классификацияләү өчен уртак билгеләрне билгеләү; эш башкару ысулларына һәм шартларына анализ ясау. Коммуникатив универсаль уку гамәлләре: әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый белү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү; мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару; әңгәмәдәшнең аралашу холкы белән идарә итү.
37.	“Минем дустым” темасына сөйләшү.	1	Диалогик, монологик сөйләм.	Схема буенча дустың турында сөйли белү.	Схема буенча дустың турында сөйли белү.	Яңа лексика белән сүзтезмәләр һәм җөмләләр төзи белү.	*Регулятив универсаль уку гамәлләре: укытучы ярдәме белән максат кую hәм эшне планлаштырырга өйрәнү, эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү; уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү. Танып белү универсаль уку гамәлләре:* фикерләрне логик чылбырга салу, иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы чишү ысулларын мөстәкыйль рәвештә булдыру, тиешле мәгълүматны билгеләү, анализлау; аларны чишү өчен алгоритм булдыру; сөйләм берәмлекләрен логик тәртипкә салу; объектларны чагыштыру; классификацияләү өчен уртак билгеләрне билгеләү. *Коммуникатив универсаль уку гамәлләре:* әңгәмәдәшнең фикерен тыңлый белү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү; мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару. *Шәхси универсаль уку гамәлләре:* мәктәпкә уңай мөнәсәбәтле укучы карашы формалашу; иптәшең белән аралаша белү.	дустым дуслаштык ишегалды	26. 01
38.	“Минем дустым” хикәясе.	1	Диалогик, монологик сөйләм.	Дустыңны уенга чакыра белү. Дәрескә әзерлек турында сөйләшү. Дустың белән бергә нинди эшләр эшләү турында сөйләшү.	Диалогик сөйләм “Минем дустым”. Яңа лексиканы активлаштыру.	Өйрәнелгән лексиканы сөйләмдә куллану.		түгәрәк җитәкче заманча җыештыра күрше ашарга пешерә эшчән	26. 01
39.	“Минем дустым” хикәясе. Иң матур хикәя сөйләүчегә конкурс.	1	Диалогик, монологик сөйләм.	Хикәянең эчтәлеген сөйли белү.	Эчтәлекне үзләштерү, тәрҗемә итү.	Эчтәлекне сораулар буенча сөйләү.		батыр ялкау юмарт саран	28. 01
40.	Гомәр Бәширов. “Сылтау”.	1	Диалогик, монологик сөйләм.	Хикәяне сәхнәләштерү. Кызның ни өчен чын дус түгел икәнен әйтә белү.	Диалогик сөйләм телен камилләште-рү.	Үтелгән лексиканы куллана белү.		әйбер бүләк итү зурлар чын дус	02. 02
41.	Идрис Туктар. “Алма”.	1	Диалогик, монологик сөйләм.	“Алма” хикәясенең эчтәлеген сөйли белү. Кибеттән сатып ала белү. Чулпанның ни өчен чын дус булуын әйтә белү.	Рольләргә бүлеп уку, сәхнәләште-рү, хикәяне үзгәртеп язу.	Сәхнәдә үзеңне дөрес тота белү, үз фикереңне ачык итеп әйтү.		татлы классташлар кебек гел күңелсез хуш исле бергә	04. 02
42.	Бари Рәхмәт. “Минем дуслар”.	1	Диалогик, монологик сөйләм.		Шигырьнең эчтәлеге белән танышу, яңа лексиканы активлаштыру, план төзү.	План буенча эчтәлекне сөйли белү.			09. 02
43.	Дәрҗия Аппакова. “Шыгырда-выклы башмаклар”. (I кисәк).	1	ЛГКК	Хикәянең эчтәлеген сөйли белү (I кисәк).	Текстны сәнгатьле уку, тәрҗемә итү, төп фикерне ачыклау.	Сәнгатьле уку, төп фикерне әйтә белү.		башмак кадерле бәхет шыгырдавык-лы җибәрде беркем	11. 02
44.	Дәрҗия Аппакова. “Шыгырда-выклы башмаклар”. (II кисәк).	1	Диалогик, монологик сөйләм	Нинди бүләк алып килгәнеңне әйтә белү. Хикәяне сәхнәләштерү.	Текстны рольләргә бүлеп уку, сәхнәләште-рү.	Яңа лексиканы сөйләмдә куллана белү.		идән түшәм кадәр ачыла йомыла кочаклады	16. 02
45.	Дәрҗия Аппакова. “Шыгырда-выклы башмаклар”. ( III кисәк).	1	Диалогик, монологик сөйләм	Кемдер, нәрсәдер алмашлыкла-рын сөйләмдә куллана белү. Хикәяне сәхнәләштерү. Гөлшатның чын дус булуын раслый белү.	Текстны рольләргә бүлеп уку, сәхнәләште-рү.	Сәхнәдә үзеңне дөрес тота белү, үз фикереңне ачык итеп әйтү.		сөенә эзли шыгырдый шакый һаман кемдер нәрсәдер нидер чыга керә	18. 02
46.	Бәйләнешле сөйләм телен үстерү. “Минем дусларым”.	1	БСҮ		Монологик сөйләм теле үстерү.	Сорауларга тулы җавап бирә белү.			25. 02
VI. Тема: “Дүрт аяклы дусларыбыз”. ( 7 сәг.) Регулятив универсаль уку гамәлләре: уку эшчәнлеген оештыра белү; уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү; укытучының күрсәтмәләрен аңлап үти белү. Танып белү универсаль уку гамәлләре: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү; аларны чишү өчен алгоритм булдыру; сөйләм берәмлекләрен логик тәртипкә салу; эш башкаруның ысулларына һәм шартларына анализ ясау; объектларны чагыштыру; классификацияләү өчен уртак билгеләрне билгеләү. Коммуникатив универсаль уку гамәлләре: әңгәмәдәшнең фикерен тыңлый белү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү; мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару.
47.	Минем дүрт аяклы дустым бар.	1	Диалогик, монологик сөйләм.	Дүрт аяклы дусларны сурәтләп сөйли белү.	Дүрт аяклы дусларны сурәтләп сөйли белү.	Диалог оештыра белү.	*Регулятив универсаль уку гамәлләре:* уку эшчәнлеген оештыра белү; уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү; укытучының күрсәтмәләрен үти белү. *Танып белү универсаль уку гамәлләре:* иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү; аларны чишү өчен алгоритм булдыру; сөйләм берәмлекләрен логик тәртипкә салу; объектларны чагыштыру; классификацияләү өчен уртак билгеләрне билгеләү. *Коммуникатив универсаль уку гамәлләре:* әңгәмәдәшнең фикерен тыңлый белү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү; мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару. *Шәхси универсаль уку гамәлләре:* яхшы кеше булу теләге тудыру.	йомшак кечкенә ярата йөгерә хуҗа тәпи маңгай ашата сагына тап шаян	01. 03
48.	Рөстәм Мингалим. “Дөньяда бер эт бар иде”.	1	Диалогик, монологик сөйләм.	Шигырьне сәнгатьле укый белү.	Текстны сәнгатьле уку, тәрҗемә итү, рольләргә бүлеп уку.	Текстның эчтәлеге буенча сорауларга җавап бирү, эчтәлекне сөйли белү.			03. 03
49.	Габдулла Тукай. “Кызыклы шәкерт”.	1	Диалогик, монологик сөйләм.	Шигырьне сәнгатьле укый белү, эчтәлеген сөйләү.	Шигырь белән танышу.	Яңа лексика белән сүзтезмәләр һәм җөмләләр төзи белү.		арт аяк аума юләр маэмай	10. 03
50.	Газиз Мөхәммәт-шин. “Ак песи” хикәясе.	1	ЛГКК	Хикәяне сәнгатьле укый белү, эчтәлеген сөйләү.	Монологик сөйләм теле үстерү. Текстны сәнгатьле уку, тәрҗемә итү.	Текстка караган яңа лексиканы кулланып, җөмләләр төзи белү.		күчеп килде яңгырлы гел туңган тамагы туйды монда тегендә	15. 03
51.	Газиз Мөхәммәт-шин. “Ак песи” хикәясен рольләргә бүлеп уку.	1	Диалогик, монологик сөйләм.	Геройларның характер сыйфатларын тасвирлый белү. Үзеңнең яшәү урынын әйтә белү. Дүрт аяклы дусларыңны сөйли белү.	Текстны сәнгатьле уку, рольләргә бүлеп уку.	Текстның эчтәлеге буенча сорауларга җавап бирү, эчтәлекне сөйли белү.			17. 03
52.	Рабит Батулла. “Чикыл белән Мырый”.	1	Диалогик, монологик сөйләм.	Рабит Батулла турында сөйли белү. Әкиятне сәхнәләштерү. Эчтәлек буенча сөйләшә белү. Егылганың, суга батуың турында әйтә белү, коткарырга чакыра белү.	Әкиятнең эчтәлеген үзләштерү, сораулар төзү, рольләргә бүлеп уку.	Текстка һәм геройларга карата үз фикереңне әйтә белү.		койрык кача коткара йөзә бата кача басма егылып төшә кычкыра	31. 03
53.	Бәйләнешле сөйләм телен үстерү. “Дүрт аяклы дусларыбыз”.	1	БСҮ Монологик сөйләм.		Диалогик сөйләм теле үстерү.	Диалог оештыра белү.			05. 04
VII. Тема: “Яз килә”. ( 6 сәг.) Регулятив универсаль уку гамәлләре: уку эшчәнлеген оештыра белү; уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү; укытучының күрсәмәләрен аңлап үти белү. Танып белү универсаль уку гамәлләре: иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү; аларны чишү өчен алгоритм булдыру; сөйләм берәмлекләрен логик тәртипкә салу; эш башкаруның ысулларына һәм шартларына анализ ясау; классификацияләү өчен уртак билгеләрне билгеләү. Коммуникатив универсаль уку гамәлләре: әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый белү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү.
54.	Яз килә. Резеда Вәлиева. “Яз”.	1	Диалогик, монологик сөйләм.	Сәнгатьле укучыга конкурс. Яз билгеләрен сөйли белү.	Шигырьне сәнгатьле уку, яз билгеләрен сөйләмдә активлаштыру.	Сорауларга аңлап җавап бирү.	*Регулятив универсаль уку гамәлләре:* уку зшчәнлеген оештыра белү, уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү, укытучының күрсәтмәләрен аңлап үти белү. *Танып белү универсаль уку гамәлләре:* ижади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү, аларны чишү өчен алгоритм булдыру, сөйләм берәмлекләрен логик тәртипкә салу, эш башкару ысулларына һәм шартларына анализ ясау, классификацияләү өчен уртак билгеләрне билгеләү. *Коммуникатив универсаль уку гамәлләре:* әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый белү, әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү. *Шәхси* универсаль уку гамәлләре: Туган як табигатенә мәхәббәт һәм сак караш тәрбияләү.	күңелле тамчы кош озын кыска	07. 04
55.	Карга боткасы.	1	Диалогик, монологик сөйләм.	Карга боткасы турында сөйли белү.	Текстның эчтәлеген аңлап уку, тәрҗемә итү, рәсем буенча бәйләнешле сөйләм үстерү.	Тәрҗемә белән уку, балаларның уеннары турында җөмләләр төзи белү.		ярма күкәй шикәр су буе карга боткасы алан тоз пешерә	12. 04
56.	Лев Толстой. “Әбисе белән оныгы”.	1	Диалогик, монологик сөйләм.	Өй хезмәте турында сөйли, сөйләшә белү. Билгесез үткән заман хикәя фигыльне сөйләмдә куллана белү.	Текстны сәнгатьле уку, тәрҗемә итү, төп фикерне ачыклау.	Төп фикерне әйтә белү.		үсеп җиткән җыештыра тегә онык картайган	14. 04
57.	Мәхмүт Газизов. “Рәхмәт”.	1	Диалогик, монологик сөйләм.	Шигырьне яттан сөйли белү, сәхнәләштерү.	Шигырьне сәнгатьле уку, яңа лексиканы сөйләмдә активлаштыру.	Геройларга карата үз фикереңне әйтә белү.		тырыс рәтли татар исемнәре	19. 04
58.	Валентина Осеева. “Дүрт кыз”.	1	Диалогик, монологик сөйләм.	Кушма саннарны саный, дөрес яза белү. Үзеңә кирәк әйберләрне алуны сорый белү. Яңа хикәя язу.	Яз темасына диалоглар төзү. Текстны сәнгатьле уку, сәхнәләште-рү.	Геройларга бәя бирү, аларга карата үз фикерләрен белдерү.		яулык сатып ала кешене характерлаучы сыйфатлар	21. 04
59.	Бәйләнешле сөйләм телен үстерү. “Яз килә”.	1	БСҮ Монологик сөйләм.		Диалогик сөйләм теле үстерү.	Диалог оештыра белү.			26. 04
VIII. Тема: “Минем Ватаным”. ( 4 сәг.) Регулятив универсаль уку гамәлләре: уку хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү; укытучының күрсәтмәләрен аңлап үти белү; укудагы уңышларга, уңышсызлыкларның сәбәбен аңлый, анализлый белү. Танып белү универсаль уку гамәлләре: сөйләм берәмлекләрен логик тәртипкә салу; иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү; аларны чишү өчен алгоритм булдыру; объектларны чагыштыру, классификацияләү өчен уртак билгеләрне билгеләү. Коммуникатив универсаль уку гамәлләре: мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару; әңгәмәдәшеңнең аралашу холкы белән идарә итү; коммуникатив мәсьәләгә таянып, фикерне төгәл итеп җиткерү.
60.	Минем Ватаным. Россия, Татарстан дәүләт символлары.	1	ЛГКК	Татарстанның дәүләт символларын әйтә, сурәтли белү.	Текстны сәнгатьле уку, яңа лексиканы сөйләмдә активлаштыру.	Эчтәлек буенча сораулар төзи белү, эчтәлекне үз сүзләре белән сөйли белү.	*Регулятив уку гамәлләре:* уку хезмәтендә үзеңә максат куя белү, бурычларны билгели белү; укытучының күрсәтмәләрен аңлап үти белү, укудагы уңышларга, уңышсызлыкларның сәбәбен аңлый, анализлый белү. *Танып белү универсаль уку гамәлләре:* сөйләм берәмлекләрен логик тәртипкә салу, ижади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү, аларны чишү өчен алгоритм булдыру, объектларны чагыштыру, классификацияләү өчен уртак билгеләрне билгеләү. *Коммуникатив универсаль уку гамәлләре:* мәгълүматны туплау өчен, күмәк эш башкару, әңгәмәдәшеңнең аралашу холкы белән идарә итү, коммуникатив мәсьәләгә таянып, фикерне төгәл итеп җиткерү. *Шәхси универсаль уку гамәлләре:* милләтнең, Ватанның бер вәкиле булуың белән горурлану.	Ватан туган як туган ил дәүләт теле сурәтләнгән тату милләт төс ил дәүләт дәүләт гербы дәүләт флагы дәүләт гимны дәүләт теле	28. 04
61.	Татарстанның башкаласы – Казан.	1	ЛГКК	Казан турында сөйли белү. Казанга баруың, анда нәрсәләр күрүең турында әйтә белү.	Текстны аңлап, сәнгатьле уку, сораулар төзү.	Сораулар төзи белү, эчтәлекне үз сүзләре белән сөйләү.		башкала алтын ай мәчет манара истәлекле Казан кремле	28. 04
62.	Татарстан шәһәрләре.	1	Диалогик, монологик сөйләм.	Россия, Татарстан шәһәрләрен атый, аларны Ю. к., И. к., У. - в. килешләрендә сөйләмдә куллану.	Текстны сәнгатьле уку, тәрҗемә итү, сораулар төзү.	Эчтәлекне үз сүзләре белән сөйли белү, текстка карата сораулар кую.		шәһәр яшьләр ерак якын	03. 05
63.	Бәйләнешле сөйләм телен үстерү. “Минем Ватаным”.	1	БСҮ Монологик сөйләм.		Бәйләнешле сөйләм телен үстерү.	Тема буенча актив лексиканы дөрес кулланып, сочинение яза белү.			05. 05
IX. Тема: “Чәчәкле җәй, ямьле җәй”. ( 5 сәг.) Регулятив универсаль уку гамәлләре: уку хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү; эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү; уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү. Танып белү универсаль уку гамәлләре: фикерләрне логик чылбырга салу; иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы чишү ысулларын мөстәкыйль рәвештә булдыру; эш башкаруның ысулларына һәм шартларына анализ ясау. Коммуникатив универсаль уку гамәлләре: әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый белү; әңгәмәдәшең белән аралашу калыбын төзү
64.	Шәүкәт Галиев. “Җәйге болында”. Җәйге табигать.	1	Диалогик, монологик сөйләм.	Шигырьне сәнгатьле укый белү. Җәйге табигать турында хикәяләп сөйли белү. Җәй көне нишләвең турында әйтә белү.	Шигырьләр-не сәнгатьле уку, җәй темасына караган лексиканы активлаш-тыру.Җәй турында монологик сөйләм төзү.	Җәй билгеләрен белдергән сүзләр кулланып, сүзтезмәләр һәм җөмләләр төзи белү.	*Регулятив универсаль уку гамәлләре:* уку хезмәтендә үзеңә максат куя белү; бурычларны билгели белү; укытучының күрсәтмәләрен аңлап үти белү; укудагы уңышларга, уңышсызлыкларның сәбәбен аңлый, анализлый белү. *Танып белү универсаль уку гамәлләре:* сөйләм берәмлекләрен логик тәртипкә салу; иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү; аларны чишү өчен алгоритм булдыру; объектларны чагыштыру, классификацияләү өчен уртак билгеләрне билгеләү. *Коммуникатив универсаль уку гамәлләре:* мәгълүматны туплау өчен күмәк эш башкару, әңгәмәдәшнең аралашу холкы белән идарә итү; коммуникатив мәсьәләгә таянып, фикерне төгәл итеп җиткерү. *Шәхси универсаль уку гамәлләре:* матурлыкка, татар теленә һәм әдәбиятына ихтирамлы мөнәсәбәт тәрбияләү.	Сабантуй салават күпере җиләк пешә көннәр озын төннәр кыска	10. 05
65.	Газиз Нәбиуллин. “Урман сөйләшә”.	1	Диалогик, монологик сөйләм.	Урманга бару, җиләк җыю турында сөйләшә белү. Шигырьне сәнгатьле уку.	Газиз Нәбиуллин “Урман сөйләшә” шигырен сәнгатьле уку, ятлау күнекмәләре.	Үз фикерен белдереп, урман турында хикәя төзи белү.		урман эндәшә уңган усак каен	12. 05
66.	Арадаш йомгаклау контроль эше (тест).	1	Контроль.	Белемнәрне тикшерү.	Белемнәрне камилләш-терү. Үтелгәннәр-не гомумиләш-тереп кабатлау.	Тема буенча белемнәрне ныгыту Өйрәнелгән лексиканы телдән һәм язма сөйләмдә куллану.			17. 05
67.	Рафис Корбан. “Җиләктә”.	1	Диалогик, монологик сөйләм.	Нинди татар халык ашларын, нинди җиләк – җимеш яратканыңны әйтә белү.	Яңа лексиканы кулланып, шигырьләр-не сәнгатьле уку, сорауларга җавап бирү.	Сәнгатьле уку, сорауларга тулы җавап бирә белү.		чиләк җиләк җыя ерак җиләк – җимеш исемнәре чүп утый су сибә миләш татар халык ашлары исемнәре	19. 05
68.	Җәйге ял.	1	Диалогик, монологик сөйләм.	Җәйне ничек үткәрү турында сөйләшү.	Үтелгәннәр-не гомумиләш-тереп кабатлау.	Тема буенча белемнәрне ныгыту.		татарча русча өйрәнәм	24. 05

4 нче б сыйныфы (рус төркеме) өчен әдәби укудан арадаш йомгаклау контроль эше (тест).

Карга боткасы.

Яз көне бик матур бер бәйрәм була. Ул – Карга боткасы. Элек кешеләр язны каргалар алып килә дип уйлаганнар.Бәйрәм көнне балалар өйдән өйгә йөргәннәр, карга боткасы пешерергә ашамлыклар җыйганнар.

Аннан соң балалар су буена җыелганнар. Алар анда ботка пешергәннәр, чәй кайнатканнар, җырлар җырлаганнар, төрле уеннар уйнаганнар, бергәләшеп ботка ашаганнар.

Аннан соң балалар ботканы каргаларга калдырып киткәннәр.

1. Яз көне бик матур нәрсә була? _______________________________________________________________________

2. Ул нинди бәйрәм? __________________________________________________________________________________

3. Элек кешеләр нәрсә дип уйлаганнар? __________________________________________________________________

4. Бәйрәм көнне балалар нишләгәннәр?________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

5. Аннан соң балалар кая җыелганнар? __________________________________________________________________

6. Алар анда нишләгәннәр? __________________________________________________________________________________________________

1. Көз көне бик матур бер бәйрәм була. 1) туры килә 2) туры килми

2. Язны каргалар алып килә дип уйлаганнар. 1) туры килә 2) туры килми

3. Бәйрәм көнне балалар өйдән өйгә йөрмәгәннәр. 1) туры килә 2) туры килми.

4. Балалар урман буена җыелганнар. 1) туры килә 2) туры килми

5. Каргалар ботканы балаларга калдырып киткәннәр. 1) туры килә 2) туры килми

Заполни таблицу.

Кая?	Кайда?	Кайдан?
өйгә
	су буенда
		бәйрәмнән
	авылда
урманга
		урамнан

Укучыларның белем һәм күнекмәләрен тикшерү һәм бәяләү нормалары

Укучыларның белем һәм күнекмәләрен телдән һәм язмача тикшерү эшләренең күләме:

№	Эш төрләре	4 нче сыйныф
		4 нче сыйныф
1.	Тыңлап аңлау	1—2 мин
2.	Диалогик сөйләм	6
3.	Монологик сөйләм	7

Тыңлап аңлауны бәяләү

Тыңланган татар сөйләмен тулаем аңлап, төп эчтәлеген сөйләп бирә алганда, «5»ле куела.

Тыңланган татар сөйләмен аңлап, эчтәлеген якынча дөрес сөйли алганда, «4»ле куела.

Тыңланган татар сөйләмен аңлап, эчтәлеген өлешчә генә сөйли алганда, «3»ле куела.

Тыңланган татар сөйләменең эчтәлеген тулаем аңламаганда, «2»ле куела.

Диалогик сөйләмне бәяләү

Бирелгән ситуация яки лексик тема буенча әйтелеше һәм грамматик төзелеше ягыннан дөрес, эчтәлеге ягыннан эзлекле һәм тулы диалогик сөйләм төзегәндә, «5»ле куела.

Бирелгән ситуация яки лексик тема буенча диалог төзи алмаганда, «2»ле куела.

Монологик сөйләмне бәяләү

Әйтелеше һәм грамматик төзелеше ягыннан дөрес һәм эчтәлеге ягыннан тулы, эзлекле монологик сөйләм өчен «5»ле куела.

Аерым сүзләрнең әйтелешендә, грамматик формаларында яки җөмлә төзелешендә 2—3 хатасы булган, эчтәлеге ягыннан тулы монологик сөйләм өчен «4»ле куела.

Сүзләрнең әйтелешендә, җөмлә төзелешендә 4—6 хаталы, эчтәлеге ягыннан эзлекле булмаган монологик сөйләм өчен «3»ле куела. Лексик темага монолог төзи алмаганда, «2»ле куела.

Укуны бәяләү

Текстның эчтәлеген тулаем аңлап, сәнгатьле итеп укыганда, «5»ле куела.

Текстның эчтәлеген аңлап, сәнгатьле һәм аңлаешлы итеп укыганда, әмма 2—3 орфоэпик хата (авазларның әйтелешен бозу, басымны дөрес куймау, интонацияне сакламау) булганда, «4»ле куела.

Текстның эчтәлеген өлешчә аңлап укыганда, 4—6 тупас орфоэпик хата булганда, «3»ле куела.

Текстның эчтәлеген тулысынча аңламыйча, орфоэпик кагыйдәләрне бозып укыганда, «2»ле куела.

Әдәби укудан контроль һәм практик эшләрнең графигы

№		Тема	Үткәрү вакыты
			План буенча	Фактта
“Белем бәйрәме”.
1.	Самуил Маршак. “Һәр атнада җиде көн”. Ятлау.		08. 09
2.	Хәләф Гарданов. “К” хәрефен белегез, “К” ны дөрес әйтегез”. Ятлау.		10. 09
3.	Контроль монолог “Контроль эш”.		01. 10
4.	Контроль монолог. Габдулла Тукай. “Эш беткәч уйнарга ярый” (“Сабыйга”).		06. 10
“Туган як табигате”.
5.		Җәвад Тәрҗеманов. “Табигать китабы”. Ятлау.	08. 10
6.		Гөлфирә Гәрәева “Көз һәм балалар җыры” шигыре. Ятлау.	13. 10
7.		Контроль монолог. Вахит Монасыйп. “Шифалы табиблар”.	20. 10
8.		Бари Рәхмәт. “Кошлар киткәндә”. Ятлау.	22. 10
9.		Контроль диалог. Гасыйм Лотфи. “Песнәк белән Әнисә” хикәясе.	10. 11
10.		Контроль монолог “Туган як табигате”.	24. 11
“Хайваннар дөньясында”.
11.		Әнәс Кари. “Тиен”. Ятлау.	26. 11
12.		Контроль монолог “Татарстанның хайваннар дөньясы”.	10. 12
“Кышкы уеннар”.
13.		Бари Рәхмәт. “Яңа ел килгәч”. Ятлау	22. 12
14.		Контроль диалог. Абдулла Алиш. “Куян кызы” әкияте.	12. 01
15.		Контроль диалог “Кышкы уеннар”	21. 01
“Минем дусларым”.
16.		Контроль диалог “Минем дустым”.	26. 01
17.		Контроль монолог “Минем дусларым”.	25. 02
“Дүрт аяклы дусларыбыз”.
18.		Габдулла Тукай. “Кызыклы шәкерт”шигыре. Ятлау	10. 03
19.		Аудирование “Ак песи” хикәясе.	17. 03
20.		Контроль монолог “Дүрт аяклы дусларыбыз”.	05. 04
“Яз килә”.
21.	Резеда Вәлиева. “Яз”. Ятлау.		07. 04
22.	Контроль монолог “Яз килә”.		26. 04
“Минем Ватаным”.
23.		Контроль монолог “Татарстан- минем республикам”.	05. 05
“Чәчәкле җәй, ямьле җәй”.
24.		Шәүкәт Галиев. “Җәйге болында”. Ятлау	11.05
25.		Арадаш йомгаклау контроль эше (тест).	17. 05

4 нче сыйныфта (рус төркеме) әдәби укудан контроль монологка аңлатма язуы

4 нче сыйныф өчен контроль монолог гамәлдәге программага (Урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә рус телле балаларга татар телен коммуникатив технология нигезендә укыту программасы 1 – 11 сыйныфлар. Төзүче – авторлары: Р. З. Хәйдәрова, Р. Л. Малафеева. Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы – Казан, 2014), татар телен һәм әдәбиятын укыту буенча фәнни – методик әдәбиятка һәм дәреслекләргә нигезләнеп төзелде.

4 нче сыйныфның рус төркеме өчен әдәби укудан “Татарстанның хайваннар дөньясында” темасына контроль монолог түбәндәгеләрне исәпкә алып төзелде.

1. Терәк сүзләрне кулланып, план буенча текстның эчтәлеген сөйли белү.

1) Җәнлекнең исеме, төсе, зурлыгы нинди?

2) Кайда яши?

3) Нәрсә ярата?

4) Кышка ничек әзерләнә?

5) Кышны ничек уздыра?

6) Файдасы, зыяны нинди?

Монологик сөйләмне бәяләү

Өйрәнелгән яки тәкъдим ителгән тема буенча әйтелеше, грамматик төзелеше ягыннан дөрес һәм эчтәлеге ягыннан тулы,

эзлекле монологик сөйләм өчен -“5”ле.

Өйрәнелгән яки тәкъдим ителгән тема буенча эзлекле төзелгән, әмма аерым сүзләрнең әйтелешендә, грамматик формаларында

яки җөмлә төзелешендә 2-3 хатасы булган сөйләм өчен- “4”ле.

Өйрәнелгән яки тәкъдим ителгән тема буенча эзлекле төзелмәгә 4-6 хатасы булган сөйләм өчен – “3”ле.

Өйрәнелгән яки тәкъдим ителгән тема буенча монолог төзи алмаганда – “2”ле куела.

Контроль монолог

“Татарстанның хайваннар дөньясында”.

Сүзләр: аю, бүре, төлке, куян керпе, тиен, көчле, куркак, яши, йонлач, энә, энәле, хәйләкәр, усал, йоклый, уяна, ярыша, җиңә

Яраткан җәнлегең турында монолог төзү:

1) Җәнлекнең исеме, төсе, зурлыгы

2) Кайда яши?

3) Нәрсә ярата?

4) Кышка ничек әзерләнә?

5) Кышны ничек уздыра?

6) Файдасы, зыяны

“Керпе”.

Безнең урманнарда,бакчаларда керпе еш очрый. Зур керпенең энәсе 16 меңгә якын була. Энәнең озынлыгы 2 -4 сантиметр, юанлыгы 1 миллиметр. Керпенең авырлыгы 1 килограммга, буе 30 сантиметрга җитәргә мөмкин.

Көз көне керпе тыныч урынга коры яфрак, үлән ташый. Ул кыш буе йоклый. Керпе бөҗәкләр, тычкан, гөмбә, үлән ашый.

4 нче сыйныфта (рус төркеме) әдәби укудан контроль диалогка аңлатма язуы

4 нче сыйныф өчен контроль диалог гамәлдәге программага (Урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә рус телле балаларга татар телен коммуникатив технология нигезендә укыту программасы 1 – 11 сыйныфлар. Төзүче – авторлары: Р. З. Хәйдәрова, Р. Л. Малафеева. Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы- Казан, 2014), татар телен һәм әдәбиятын укыту буенча фәнни – методик әдәбиятка һәм дәреслекләргә нигезләнеп төзелде.

4 нче сыйныфның рус төркеме өчен әдәби укудан “Кыш көне” темасына контроль диалог түбәндәгеләрне исәпкә алып төзелде.

1. Терәк сүзләрне кулланып, текст буенча сорауларга җавап бирә белү.

1) Кайсы айлар кыш айлары була?

2) Кыш көне нәрсә ява?

3) Җирләр, таулар нәрсә белән каплана?

4) Тагын нәрсәләр була?

5) Көн нинди? Балалар нишлиләр?

6) Балаларның кәефләре ничек?

7) Таудан балалар нәрсәдә шуалар?

8) Алар ничек ял итәләр?

2. Сайланган эчтәлек аша әңгәмәдәшең белән контакт урнаштыра, сорау куя, җавап бирә, кире кага, раслый белү.

3. Программада күрсәтелгән коммуникатив максатлар буенча әңгәмәдә катнаша алу.

Диалогик сөйләмне бәяләү

Бирелгән ситуация яки тема буенча әңгәмә кора алганда, әйтелеше һәм грамматик төзелеше ягыннан дөрес, эчтәлеге

эзлекле һәм тулы диалогик сөйләм төзегәндә – “5”ле;

бирелгән ситуация яки тема буенча әңгәмә кора алганда, әмма репликаларның әйтелешендә һәм аерым сүзләрдә 2-3 хата

җибәреп эзлекле диалогик сөйләм төзегәндә- “4”ле;

өстәмә сораулар ярдәмендә генә әңгәмә кора алганда, 4-6 хата җибәреп, эчтәлеген бозып диалогик сөйләм төзегәндә –“3”ле;

бирелгән ситуация яки тема буенча диалог төзи алмаганда – “2”ле куела.

Контроль диалог

“Кышкы уеннар”.

Сүзләр: кыш көне, кышкы, салкын, туңа, рәхәт, шатлана, мактый, шуа белә, елга, туңган, кар, боз, тимераяк, чана, чаңгы, шугалак, тау, менә, төшә, шуа, күңелле, уен.

1) Кайсы айлар кыш айлары була?

2) Кыш көне нәрсә ява?

3) Җирләр, таулар нәрсә белән каплана?

4) Тагын нәрсәләр була?

5) Көн нинди? Балалар нишлиләр?

6) Балаларның кәефләре ничек?

7) Таудан балалар нәрсәдә шуалар?

8) Алар ничек ял итәләр?

4 нче сыйныфта (рус төркеме) әдәби укудан контроль монологка аңлатма язуы

4 нче сыйныфның рус төркеме өчен әдәби укудан “Минем дусларым” темасына контроль монолог түбәндәгеләрне исәпкә алып төзелде.

1. Терәк сүзләрне кулланып, план буенча текстның эчтәлеген сөйли белү.

1) Синең дустың бармы?

2) Аның исеме ничек? Аңа ничә яшь?

3) Дустың кайда яши?

4) Ул кайда һәм ничек укый?

5) Сез бергә нишлисез?

6) Ул нәрсә белән шөгыльләнергә ярата?

7) Ул нинди дус?

Монологик сөйләмне бәяләү

Өйрәнелгән яки тәкъдим ителгән тема буенча әйтелеше, грамматик төзелеше ягыннан дөрес һәм эчтәлеге ягыннан тулы, эзлекле монологик сөйләм өчен - “5”ле;

өйрәнелгән яки тәкъдим ителгән тема буенча эзлекле төзелгән, әмма аерым сүзләрнең әйтелешендә, грамматик формаларында яки җөмлә төзелешендә 2-3 хатасы булган сөйләм өчен- “4”ле

өйрәнелгән яки тәкъдим ителгән тема буенча эзлекле төзелмәгә 4-6 хатасы булган сөйләм өчен – “3”ле

өйрәнелгән яки тәкъдим ителгән тема буенча монолог төзи алмаганда – “2”ле куела.

Контроль монолог

“Минем дусларым”.

Сүзләр: дуслаша, ишегалды, керә, чыга, бергә, уйный, чын, ялкау, тырыш, эшчән, шаян, игътибарлы, гадел.

1) Синең дустың бармы?

2) Аның исеме ничек? Аңа ничә яшь?

3) Дустың кайда яши?

4) Ул кайда һәм ничек укый?

5) Сез бергә нишлисез?

6) Ул нәрсә белән шөгыльләнергә ярата?

7) Ул нинди дус?

4 нче сыйныфта (рус төркеме) әдәби укудан контроль аудированиегә аңлатма язуы

4 нче сыйныф өчен контроль аудирование гамәлдәге программага (Урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә рус телле балаларга татар телен коммуникатив технология нигезендә укыту программасы 1 – 11 сыйныфлар. Төзүче – авторлары: Р. З. Хәйдәрова, Р. Л. Малафеева. Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы, Казан, 2014), татар телен һәм әдәбиятын укыту буенча фәнни – методик әдәбиятка һәм дәреслекләргә нигезләнеп төзелде

4 нче сыйныфның рус төркеме өчен әдәби укудан “Ак песи ” темасына контроль аудирование өчен төп шартлар берсе -

әңгәмәдәшләрнең бер – берсенең сөйләмен аңлавы. Ишетеп аңларга өйрәтүнең төп бурычлары түбәндәгеләр:

1. Нормаль темп белән әйтелгәннең мәгънәсен аңлау, аңлаган текст турында фикер йөртергә, аралашуда куллана белү.

2. Сүзләрне, сүзтезмәләрне, җөмләләрне, грамматик формаларны бер-берсеннән ишетү аша аерыра белү.

3. Ишетү хәтеренең күләмен үстерү.

Тыңлап аңлауны бәяләү

Тыңланган татар сөйләмен тулаем дөрес аңлап, эчтәлеген сөйли алганда – “5”ле;

тыңланган татар сөйләмен аңлап, эчтәлеген якынча сөйли алганда – “4”ле;

тыңланган татар сөйләмен аңлап,эчтәлеген өлешчә сөйли алганда – “3”ле;

тыңланган татар сөйләмен аңламаганда – “2”ле куела.

Аудирование

“Ак песи” хикәясе.

Төзүче абыйлар һәм апалар урамда бик матур биш катлы йорт төзиләр. Бу йортка беренче подъездга өч малай,

өч кыз күчеп килде.

Алар бик тиз дуслаштылар. Кыш та, яз да, җәй дә гел бергә уйнадылар. Менә көз җитте. Агач яфраклары саргайдылар. Яңгырлар ява башлады. Кошлар җылы якларга киттеләр.

Яңгырлы бер көндә Айдар урамда бер ак песи тапты һәм аны өйгә алып керде.

4 нче сыйныфта (рус төркеме) әдәби укудан контроль диалогка аңлатма язуы

4 нче сыйныф өчен контроль диалог гамәлдәге программага (Урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә рус телле балаларга татар телен коммуникатив технология нигезендә укыту программасы 1 – 11 сыйныфлар. Төзүче – авторлары: Р. З. Хәйдәрова, Р. Л. Малафеева. Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы, Казан, 2014), татар телен һәм әдәбиятын укыту буенча фәнни – методик әдәбиятка һәм дәреслекләргә нигезләнеп төзелде.

4 нче сыйныфның рус төркеме өчен әдәби укудан “Татарстан – минем республикам” темасына контроль диалог түбәндәгеләрне исәпкә алып төзелде.

1. Терәк сүзләрне кулланып, текст буенча сорауларга җавап бирә белү.

1) Татарстанның башкаласы нинди шәһәр?

2) Татарстан нинди республика һәм ул кайда урнашкан?

3) Татарстанның Дәүләт символларын әйт.

4) Татарстанның флагында ничә төс бар?

5) Флагның авторы кем?

6) Гербта нәрсә сурәтләнгән һәм ул нинди хайван?

7) Татарстанның Дәүләт гимны музыкасы авторы кем?

8) Казанда нинди истәлекле урыннар беләсең һәм кайларда булганың бар?

9) Дәүләт телләрен әйт.

2. Сайланган эчтәлек аша әңгәмәдәшең белән контакт урнаштыра, сорау куя, җавап бирә, кире кага, раслый белү.

3. Программада күрсәтелгән коммуникатив максатлар буенча әңгәмәдә катнаша алу.

Диалогик сөйләмне бәяләү

Бирелгән ситуация яки тема буенча әңгәмә кора алганда, әйтелеше һәм грамматик төзелеше ягыннан дөрес,

эчтәлеге эзлекле һәм тулы диалогик сөйләм төзегәндә – “5”ле;

бирелгән ситуация яки тема буенча әңгәмә кора алганда, әмма репликаларның әйтелешендә һәм аерым сүзләрдә 2 – 3

хата җибәреп эзлекле диалогик сөйләм төзегәндә – “4”ле;

бирелгән ситуация яки тема буенча диалог төзи алмаганда – “2”ле куела.

Контроль диалог

“Татарстан – минем республикам”.

Сүзләр: Дәүләт гербы, Дәүләт флагы, Дәүләт гимны, дәүләт теле, манара, Кол Шәриф мәчете, Сөембикә манарасы, ерак, Казан

шәһәре, язучы, татар теле, рус теле, төрле милләтләр, дус, тату, истәлекле урыннар

1) Татарстанның башкаласы нинди шәһәр?

2) Татарстан нинди республика һәм ул кайда урнашкан?

3) Татарстанның Дәүләт символларын әйт.

4) Татарстанның флагында ничә төс бар?

5) Флагның авторы кем?

6) Гербта нәрсә сурәтләнгән һәм ул нинди хайван?

7) Татарстанның Дәүләт гимны музыкасы авторы кем?

8) Казанда нинди истәлекле урыннар беләсең һәм кайларда булганың бар?

9) Дәүләт телләрен әйт.

4 нче сыйныфта (рус төркеме) әдәби укудан йомгаклау контроль эшенә аңлатма язуы

4 нче сыйныф өчен арадаш аттестация гамәлдәге программага (Урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә рус телле балаларга татар телен коммуникатив технология нигезендә укыту программасы 1 – 11 сыйныфлар. Төзүче – авторлары: Р. З. Хәйдәрова, Р. Л. Малафеева. Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы, Казан, 2014), татар телен һәмәдәбиятын укыту буенча фәнни – методик әдәбиятка һәм дәреслекләргә нигезләнеп төзелде.

4 нче сыйныфның рус төркеме өчен әдәби укудан биремнәр ел буена үтелгән темаларны исәпкә алып, текстның эчтәлеген сөйли белү, текст буенча сорауларга җавап бирә белү, диалог, җөмләләрне тулыландыру, план пунктларын хикәя тәртибендә урнаштыру, җөмләләрне телдән тәрҗемә итү формасында төзелде.

Диалогик сөйләм эш планында каралган бәяләү нормаларына нигезләнеп бәяләнә.

Эшләр билге белән бәяләнә.

Диалогик сөйләмне бәяләү

эзлекле һәм тулы диалогик сөйләм төзегәндә – “5”ле;

бирелгән ситуация яки тема буенча әңгәмә кора алганда, әмма репликаларның әйтелешендә һәм аерым сүзләрдә 2 – 3 хата

җибәреп эзлекле диалогик сөйләм төзегәндә- “4”ле;

бирелгән ситуация яки тема буенча диалог төзи алмаганда – “2”ле куела.

4 нче сыйныфлар өчен әдәби укудан йомгаклау контроль эше

Тема: “Белем бәйрәме”.

1. Текстны укы.

“Эш урыны”.

Минем исемем Оля. Мин дүртенче сыйныфта укыйм. Мин тәртип яратам, шуңа күрә эш урыным һәрвакыт чиста. Минем эш урыным язу өстәле.

Өстәлдә бары тик кирәкле китаплар, дәфтәрләр генә бар. Өстәлгә каләм, линейка, бетергеч тә куям. Алар һәрвакыт кирәк. Өстәл өстенә ваза белән чәчәк куям, чөнки мин чәчәк яратам.

2. Найди в тексте предложения о том,что:

- Оля учится в четвертом классе;

- Оля любит порядок;

- Оля любит цветы;

- Рабочее место Оли - письменный стол.

Тема: “Туган як табигате”.

1. Хикәяне укы һәм уйла: Әнисә нинди кыз?

“Песнәк һәм Әнисә”.

Кыш көне иде. Көннәр бик салкын. Беркөнне тәрәзәгә бер песнәк кунды. Ул тәрәзәне чукый башлады.

- Әни нигә песнәк тәрәзәне чукый? - дип сорады Әнисә.

- Тышта нинди салкын! Аның ашыйсы килгән,-диде әнисе.

- Алайса мин аны ашатам, -диде Әнисә.

Ул тәрәзәне ачты һәм бер кисәк май куйды. Песнәк бик шатланды. Канатын какты, Әнисәгә рәхмәт әйтте.

Песнәк көн саен тәрәзәгә килеп куна иде. Ул Әнисәгә ияләште һәм ачык тәрәзәдән өйгә керә башлады.

Гасыйм Лотфидан

2. Найди в тексте предложения о том,что:

- на улице холодно;

- синица проголодалась;

- Аниса кормила синицу.

Тема: “Хайваннар дөньясында”.

1. Әкиятне укы.

“Яшел энәле керпе”.

Бервакыт Керпе баласы урманда чыршы күргән. Бик озак чыршыга карап торган, энәләрен иснәгән.

- Нинди зур керпе, нинди матур керпе! - дигән. - Менә кызык энәләре ямь-яшел! Зур үскәч, мин дә шундый тун киям, -дип уйлаган.

Менә ул Яңа ел бәйрәменә киткән. Анда бик матур чыршы күргән

- Күрдеңме ? – дигән ул Аю баласына. – Нинди матур керпе! Барлык җәнлекләр дә зур керпе янында җырладылар, шигырь сөйләделәр, биеделәр.

Аю баласы көлгән:

- Ул бит керпе түгел, чыршы! - дигән.

Керпе баласы һаман ышанмаган.

- Чыршы булса да, ул - зур керпе! -- дигән.

2. Сорауларга җавап бир. Сораулар буенча әкиятнең эчтәлеген сөйлә.

1. Керпе баласы урманда нәрсә күргән?

2. Ул ни өчен чыршыны зур керпе дип уйлаган?

3. Ни өчен аңа чыршы бик ошаган?

4. Керпе баласы чыршыны тагын кайчан күргән?

5. Җәнлекләр чыршы янында нинди уеннар уйнаганнар?

6. Ни өчен Керпе баласы: “Чыршы булса да, ул - зур керпе! - дигән.

Тема: “Кышкы уеннар”.

1. Хикәяне укы.

“Кышкы уен”.

Урамда ап – ак кар ява. Олег урамга чыкты. Урамда малайлар уйныйлар. Йомшак кардан шар ясыйлар. Ап – ак кар зурая бара. Балалар шатланалар.

- Ай – яй, нинди матур булды!

Малайлар кардан ак аю һәм карбабай ясап куялар. Аларга күңелле.

- Кар бабайның күзенә күмер куябыз.

- Борын да ясыйк. Борыны кызыл булсын.

Айнур өйдән кишер алып чыга. Кар бабайга кишердән борын ясыйлар. Бергә уйнау бик күңелле.

Госман Бакирдан

2. Җөмләләрне хикәя тәртибендә урнаштыр.

Йомшак кардан шар ясыйлар. Урамда ап – ак кар ява. Малайлар кардан ак аю һәм кар бабай ясап куялар. Бергә уйнау бик күңелле. Кар бабайның күзенә күмер, борын итеп, кишер куялар.

Тема: “Минем дусларым”.

1. Хикәяне укы.

“Алма”.

Бакчачы бабай Чулпанга бер алма бирде. Ул бик матур һәм хуш исле иде. Чулпанның алманы ашыйсы килде. Дәрес әзерләгәндә, Чулпан гел алмага карап утырды. Менә ул түзмәде, дуслары янына мәктәпкә китте.

- Дусларым, тыңлагыз әле! - диде Чулпан. - Хәзер мин сезгә бер табышмак әйтәм:

Түм – түгәрәк, тупмы әллә?

Бакчаларда юкмы әллә?

Балдан татлыдыр тәме.

Бу нәрсә?

- Алма! - дип кычкырдылар укучылар.

Балалар алманы бергә ашадылар. Аларга бик күңелле булды.

Идрис Туктардан

2. Сорауларга җавап бир.

1. Бакчачы бабай Чулпанга нәрсә бирде?

2. Алма нинди иде?

3. Чулпан кая китте?

4. Чулпан сыйныфташлары белән дусмы? Дуслык нәрсәдә күренә?

5. Чулпанга нинди бәя бирер идең?

Тема: “Минем дусларым”.

1. Хикәяне укы.

“Шыгырдавыклы башмаклар”.

Гөлшатның сары башмаклары бар. Сап-сары, сары күбәләкләр кебек алар! Башмаклар җырлый башладылар: ”Шыгыр-шыгыр,шыгыр-шыгыр!” Бик кадерле бүләк алар. Әтисе башмакларны Гөлшатка Мәскәүдән җибәрде. Гөлшатның әтисе - фронтта таксист.

Гөлшатның дус кызы Ләлә күршедә яши. Ләләнең дә әтисе фронтта. Тиздән әтисе кайта да Ләләгә дә шыгырдавыклы башмаклар алып бирә.

Менә Гөлшатның әтисе фронттан кайтты да инде. Әтисе белән өйгә бәхет кайтты.Өй эче яктырды, кояш та гел көлеп тора кебек тоелды.

Гөлшат, шатланып, Ләләләргә йөгерде.

- Әтием кайтты! Әтием кайтты! - дип кычкырып җибәрде ул.

Тик аңа беркем дә дәшмәде. Ләлә белән әнисе икесе дә елыйлар иде. Ләлә Гөлшатка карады да:

- Хәзер минем сары башмакларым булмас инде, - диде. Дәрҗия Аппаковадан

Гөлшатка бик күңелсез булып китте.

2 .Сорауларга җавап бир.

1. Гөлшат башмакларны нигә ярата?

2. Башмакларны Гөлшат кем ала?

3. Әтисе Гөлшатка башмакларны кайдан җибәрде?

4. Гөлшат нигә шатланды?

5. Гөлшат кемнәргә барды?

6. Гөлшат нигә күңелсез булып китте?

7. Ләлә һәм әнисе нигә елыйлар?

Тема: “Минем дусларым”.

1. Хикәяне укы.

“Шыгырдавыклы башмаклар”.

(дәвамы)

Шул вакыт Ләләнең өч дусты килеп керде. Бер дусты зур курчак кочаклаган, бер дусты - кызыл туп, бер дусты матур чәчәкләр тоткан. Кызлар Ләлә янына килделәр.

- Бу туп идәннән түшәмгә кадәр сикерә. Мә,Ләлә, бу туп сиңа.

- Курчакның күзләре ачыла да йомыла. Ул мине бик ярата. Ул сине дә ярата. Курчак сиңа.

- Чәчәкләрне үзем алдым, - диде өченче кыз. Хуш испе чәчәкләрне Ләләгә сузды.

Тагын ишек ачылды. Бу юлы Гөлшатның әтисе керде.

- Ләлә, кызым! Мин сине иртәгә курчак театрына алып барам. Гөлшат та бара. Барасыңмы, Гөлшат?

Гөлшат бер сүз дә әйтмәде. Дәрҗия Аппаковадан

2. Җөмләләрне тәрҗемә ит.

1. Аларга кемдер килде.

2. Монда нәрсәдер бар.

3. Анда нәрсәдер шыгырдый.

4. Ул нәрсәдер эзли.

5. Аңа кемдер әйткән.

6. Кемдер ишек шакый.

7. Кемдер безгә керә.

Тема: “Минем дусларым”.

1. Хикәяне укы.

“Шыгырдавыклы башмаклар”.

(дәвамы)

Гөлшат тиз генә бүлмәдән чыгып китте. Ул нәрсәдер эзли башлады.

- Кызым, нәрсә эзлисең? - дип сорады әнисе.

- Берни дә түгел, - диде Гөлшат.

Үзе һаман нәрсәдер эзләде. Уенчыкларның берсен алды, берсен куйды.

Менә аның күзе сары башмакларга төште. Нинди матурлар! Ул башмакларны күкрәгенә кысты. Аннан соң әнисе янына керде.

- Әнием, кызлар Ләләгә чәчәкләр алып килделәр. Тагы курчак та, тагы туп та алып килделәр. Мин дә башмакларны бирәм, әнием, яме?

- Ярый, ярый, акыллым. Бик яхшы була.

Менә Гөлшат Ләләләргә керде.

- Ләлә! Мә башмакларны киеп кара! Сиңа ярыймы? - диде. Ул Ләләгә башмакларны бирде.

- Дускаем, мин сиңа башмакларны бүләк итәм. Ничек телисең, шулай ки.

Кинәт Гөлшатка бик җиңел,бик рәхәт булып китте.

Дәрҗия Аппаковадан

2. Сорауларга җавап бир.

1. Гөлшат бүлмәдә нәрсә эзләде?

2. Гөлшат башта нәрсә бүләк итәргә уйлады?

3. Гөлшат ни өчен сары башмакларны бүләк итәргә булды?

4. Гөлшатка ни өчен рәхәт, җиңел булып китте?

Тема: “Дүрт аяклы дусларыбыз”.

1. Хикәяне укы.

“Ак песи”.

Төзүче абыйлар һәм апалар урамда бик матур биш катлы йорт төзиләр. Бу йортка беренче подүездга өч малай, өч кыз күчеп килде.

Алар бик тиз дуслаштылар. Кыш та, яз да, җәй дә гел бергә уйнадылар.

Менә көз җитте. Агач яфраклары саргайдылар. Яңгырлар ява башлады. Кошлар җылы якларга киттелэр.

Яңгырлы бер көндә Айдар урамга чыгып китте. Урамда кояш юк, салкын җил исэ. Ул өйгә керде

Айдар ишекне ачты. Кемдер нечкә тавыш белән:

- Мияу-у! – дип кычкырып куйды. Почмакта ап-ак песи утыра. Ул Айдарны күрде һәм тагын:

- Мияу-у! – дип куйды.

- Туңгансың бит, пескәй. Әйдә безгә керәбез, мин сиңа сөт белән күмәч бирәм, - диде Айдар.

Айдар аның алдына тәлинкә белән җылы сөт, йомшак күмәч куйды. Песи сөт эчә башлады. Аның тамагы туйды, һәм ул йоклап китте.

Менә Айдарның дуслары Галим, Рәзинә, Рәсимә, Тимер килделәр. Алар песине күрделәр һәм бик яраттылар.

- Ура! Ура! Безнең песиебез булды! – дип шатландылар.

Аннан соң бергә песигә исем уйладылар.

Газиз Мөхәммәтшин

2. План пунктларын хикәя тәртибендә урнаштыр.

1. Менә көз җитте.

2. Төзүче абыйлар һәм апалар йорт төзиләр.

3. Айдар песине ашата.

4. Почмакта песи утыра.

5. Айдарныә дуслары.

Тема: “Дүрт аяклы дусларыбыз”.

1. Әкиятне укы.

“Чикыл һәм Мырый”.

Тычкан баласы Чикыл басмадан чыга, ди. Кинәт ул суга егылган. Чикыл йөзә белми. Ул:

- Коткарыгыз, батам! – дип кычкыра башлаган.

Яр буенда ата мәче Мырый килә икән.

- Мырый абый, коткар! – дип кычкырган Чикыл.

- Мин сине коткарам, әмма мин сине ашыйм бит, - дигэн Мырый.

- Ярый, Мырый абый, коткар гына.

Мырый койрыгын елгага сузган. Чикыл аның койрыгына ябышкан да яр буена чыккан һәм йөгерә башган.

- Тукта! – дип кычкырган Мырый. – Тукта, дим! Мин сине ашыйм!

Әмма Чикыл туктамаган, качкан. Мәче күргәч качарга кирәк – моны барлык тычкан балалары да яхшы белә.

Рабит Батулла

2. Сорауларга җавап бир.

1. Чикыл кайдан егылып төшкән?

2. Чикыл нигә бата башлаган?

3. Яр буеннан кем килгән?

4. Чикыл нәрсә дип кычкырган?

5. Мырый Чикылна ни өчен кокарырга уйлаган?

6. Мырый Чикылны ничек коткарган?

7. Чикыл ни өчен качкан?

8. Тычкан баласы Чикыл дөрес эшләгәнме?

Тема: “Дүрт аяклы дусларыбыз”.

1. Хикәяне укы.

“Әбисе белән оныгы”.

Бер әбинең оныгы булган. Кечкенә кызчык йоклаган да йоклаган. Ә әбисе бөтен эшне үзе эшләгән. Ул ипи пешергән, өй җыештырган, савыт-саба юган, теккән.

Менә әбисе картайган. Ул мич башына менеп яткан. Хәзер әби йоклаган да йоклаган. Әбинең оныгы үскән. Ул ипи пешергән, өй җыештырган, савыт-саба юган, теккән.

Лев Толстой

2. Җөмләләрне дәвам ит.

1. Башта кыз йоклаган,әби эшләгән, чөнки ... .

2. Аннан соң кыз эшләгән, әби йоклаган,чөнки ... .

Тема: “Язгы бәйрәмнәр”.

1. Прочитайте текст.

“Карга боткасы”.

Яз көне бик матур бер бәйрәм була.Ул - Карга боткасы. Элек кешеләр язны каргалар алып килә дип уйлаганнар. Бәйрәм көнне балалар өйдән өйгә йөргәннәр, карга боткасы пешерергә ашамлыклар җыйганнар.

- Өйдәме түтәй?

Тизрәк бир күкәй.

Бирсәң безгә өч күкәй,

Тавыгың салыр йөз күкәй.

Май кирәк, ярма кирәк,

Карга туена бар да кирәк.

Шикәр кирәк,тоз кирәк,

Чыгар, түтәй, тизрәк.

Синең кебек уңган түтәй

Бу дөньяда бик сирәк.

Аннан соң балалар су буена җыелганнар. Алар анда (там) ботка пешергәннәр, чәй кайнатканнар, җырлар җырлаганнар, төрле уеннар уйнаганнар, бергәләшеп ботка пешергәннәр.

Аннан соң балалар ботканы каргаларга калдырып киткәннәр.

- Рәхмәт, кошкайлар, безгә яз алып килдегез, - дигәннәр алар.

Каргалар, балалар кайтып кикәч: ”Кар! Кар! Әйбәт дуслар бар – бар!” - дип рәхмәт әйткәннәр.

2. Сорауларга җавап бир.

1. Элек яз көнендә нинди бәйрәмнәр булган?

2. Бәйрәм көнне балалар нишләгәннәр?

3. Алар нинди такмак әйткәннәр?

4. Су буенда балалар нишгәгәннәр?

5. Балалар ботканы нәрсәләргә калдырып киткәннәр?

6. Каргалар нишләгәннәр?

Тема: “Минем Ватаным”.

1. Текстны укы.

“Татарстан дәүләт символлары”.

Татарстан Республикасы Россия дәүләтендә урнашкан. Россиянең дә, Татарстанның дә үз дәүләт символлары бар. Россиянең дәүләт флагы ак, зәңгәр, кызыл өлешләрдән тора. Дәүләт гербында ике башлы бөркет сурәтләнгән. Татарстан гербында ак барс сурәтләнгән. Дәүләт флагында яшел, ак, кызыл төсләр бар.

2. Бу раслау белән килешәсеңме?

- Россиянең дәүләт символлары юк.

- Россиянең дәүләт символлары бар.

- Россиянең дәүләт флагы ак,зәңгәр,кызыл өлешләрдән тора.

- Россиянең Дәүләт гербында ике башлы бөркет сурәтләнгән.

- Татарстанның Дәүләт гербында канатлы юлбарыс сурәтләнгән.

- Татарстанның Дәүләт флагы яшел,зәңгәр,ак төстәге өлешләрдән тора.

Тема: “Чәчәкле җәй, ямьле җәй”.

1. Әкиятне укы.

“Шүрәле”.

Бер егет урманда утын кисә, ди. Аның янына бер Шүрәле килгән. Шүрәле егеткә:

- Син кем? Исемең ничек? - дигән.

Егет:

- Минем исемем Былтыр. - дигән.

Шүрәле егеткә:

- Әйдә кети-кети уйныйк әле, – дигән.

- Әйдә башта бу агачны ярыйк, аннан соң уйнарбыз, – дигән егет.

Егет балта белән бүрәнәгә чапкан, агач азрак ярылган. Шуннан соң егет Шүрәлегә әйткән:

- Мин хәзер агачтан балтамны алам, ә син бармагыңны ярыкка кыстырып торырсың, – дигән.

Шүрәле тагын риза булган. Ул бармагын ярыкка куйган, ә егет балтасын алган да качкан.

Шүрәле кычкыра башлаган:

- Бармагымны Былтыр кысты, Былтыр кысты!

Аның янына бүтән шүрәлеләр җыелган.

- Бармагыңны кем кысты? – дип сорыйлар икән.

- Былтыр кысты, – дип әйтә, ди.

Аңа әйткәннәр:

- Быел кысса, табар идек тә, былтыр кыскан бит. Былтырдан бирле ник кычкырмадың соң?

Шүрәле кысылган бармагы белән һаман да урманда йөри икән, ди.

2. Сорауларга җавап бир.

1. Урмандагы егетнең исеме ничек?

2. Егет урманга нәрсәгә килгән?

3. Егет Шүрәлене ничек алдаган?

4. Ни өчен дуслары Шүрәлегә булышмаганнар?

5. Шүрәле кайсы җирен кыскан?

Скачать материал

Скачать материал "Рабочая программа по литературному чтению (тат.) 4 класс"

Как учитель может зарабатывать на Инфоуроке?

Скачать материал

Найдите материал к любому уроку, указав свой предмет (категорию), класс, учебник и тему:

6 660 767 материалов в базе

Найти материалы

Скачать материал

Другие материалы

docx

Рабочая программа по татарскому языку 4 класс

25.12.2015
1309
0

docx

Эссе "Воспитатель в современном мире".

25.12.2015
2812
1

docx

Рабочая программа по литературному чтению (тат.) 2 класс

25.12.2015
522
0

docx

«Формирование экологически воспитанной личности в рамках аспекта здоровьесбережения"

25.12.2015
595
0

zip

Презентация по Основам православной культуры "История храма"

25.12.2015
707
0

docx

Рабочая программа по татарскому языку 2 класс

25.12.2015
2228
0

Вам будут интересны эти курсы:

Оставьте свой комментарий

Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.

Скачать материал
- 25.12.2015 1309
- DOCX 160 кбайт
- Оцените материал:
Настоящий материал опубликован пользователем Исмагилова Наиля Анасовна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт

Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материал
Автор материала

Исмагилова Наиля Анасовна
- На сайте: 8 лет и 3 месяца
- Подписчики: 0
- Всего просмотров: 9396
- Всего материалов: 7