Инфоурок Другое Рабочие программыРабочая программа по предмету Кнрс(Я)

Рабочая программа по предмету Кнрс(Я)

Скачать материал

                                                    Муниципальное бюджетное общеобразовательное учреждение
                                                             «Хоринская средняя общеобразовательная школа»

 

 

 

Утверждаю:                                                                                                                                                          Согласовано:

Директор школы                                                                                                                                               зам. директора по УВР

Габышев В.М.                                                                                                                                                                   Габышева И.И.

________________                                                                                                                                                         ____________________

«__» _________ 2015 г.                                                                                                                                            «__» _________ 2015 г.

 

 

 

 

 

 

Рабочая программа

по якутскому языку на 2015-2016 учебный год

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Классы: 5 – 7

Учитель: Глетко А.Г.

 

 

 

Быһаарыы сурук.

 Саха Республикатыгар орто оскуола5а саха тылын үөрэтии государственнай суолталаах икки докумуоӊӊа оло5урар:

1)           1992 с. муус устар 4 күнүгэр ылыллыбыт Саха Республикатын Конституциятын 46-с ыстатыйатыгар «Саха Республикатын государственнай тылларынан Саха уонна нуучча тыла буолаллар» диэн суруллубута. Ол аата саха тыла үөрэххэ, үлэ5э – хамнаска, дьыала – докумуон толоруутугар, уопсастыба бары эйгэтигэр толору туттуллар бырааптах тыл буолар.

2)           СР Правительствота 1991 с. ыам ыйын 23 күнүгэр «Саха Республикатын национальнай оскуолаларын саӊардан сайыннарыы концепциятын» бигэргэппитэ. Концепция о5о кыра сааhыттан орто оскуоланы бүтэриэр диэри төрөөбүт тылынан иитиллэр, үөрэнэр конституциянан көрүллүбүт демократическай быраабын олоххо киллэрэр бириинсиби тутуhар.

О5о төрөөбүт тыла үөрэ5и – билиини кэбэ5эстик ылынар, өйө толкуйа тобуллар, майгыта-сигилитэ олохсуйар, айар-тутар дьо5ура сайдар айыл5аттан айыллыбыт эйгэтэ буолар.

 Норуот олорбут оло5о, тыына-дьыл5ата тылыгар сөӊөн сылдьар. О5о төрүө5үттэн ийэ тылын эйгэтигэр иитилиннэ5инэ, омук кутун – сүрүн, өр үйэлэргэ муспут муудараhын этигэр-хааныгар иӊэринэр, төрөөбүт тылын, бэйэтин омугун ытыктыыр-харыстыыр киhи буолар. Ийэ тыллаах киhи атын омук дьонун кытта тэӊнээ5ин билинэн, дьиӊ интернациональнай тыыӊӊа иитиллэр.

Хайа да омук төрөөбүт тылын билэр, таптыыр, сыаналыыр кэнчээри ыччаттаах буолла5ына, тыыннаах буолар, салгыы сайдар, бар5арар кыахтанар. Тыл – бүтүн норуот төрүт баайа, кэлэр кэскилэ.

Саха тыла- саха оскуолатыгар үөрэх тыла, билии – көрүү төрдө буолар. Үөрэнээччи тыл үөрэ5ин туhунан сүрүн өйдөбүлэ, ситимнээн саӊарар үөрүйэ5э, ырытар – толкуйдуур, оӊорон көрөр дьо5ура маӊнай төрөөбүт тыл уруогар олохсуйар.

Онтон салгыы о5о атын үөрэх предметтэрин ис хоhоонун төрөөбүт тылынан ордук чэпчэкитик өйдүүр. Билиитэ-көрүүтэ кэӊээн истэ5ин ахсын тылын саппааhа байар. Онон атын предметтэри сахалыы үөрэтии төрөөбүт тылы баhылыырга көмөлөhөр.

Төрөөбүт тылын үчүгэйдик билэр үөрэнээччи ол өйдөбүлүгэр, сатабылыгар, үөрүйэ5эр тирэ5ирэн, нуучча тылын, омук тылларын эмиэ түргэнник үөрэтэр. Хас да тылы билэр киhи информацияны ылар, туhанар кыа5а улам улаатан иhэр.

Ити курдук, саха тылын оскуола5а үөрэтии бары предметтэри үөрэтиини кытта быhаччы ситимнээх, онно акылаат буолар ураты суолталанар.

Итинэн сибээстээн саха тылыгар үөрэтии программата орто оскуоланы бүтэрэр үөрэнээччигэ маннык ирдэбили туруорар:

1.             Үөрэнээччи үлэ5э-хамнаска, дьыала5а –куолуга, уопсастыба оло5ор төрөөбүт тылынан хомо5ойдук кэпсэтэр, санаатын сааhылаан этэр, суруйар.

2.             Саха тылын үөрэ5ин, тыл култууратын туhунан өйдөбүлү ылар, литературнай нуорманы билэр, төрөөбүт тылын бар5а баайын сыаналыыр, сатаан туhанар.

3.             Ийэ тылын баайынан, кэрэтинэн киэн туттар, төрөөбүт тыла сайдарын туhугар туруулаhар, кэлэр көлүөнэ5э тириэрдэр ытык иэстээ5ин өйдүүр.

 

 

 

Төрөөбүт тылы оскуола5а үөрэтии.

Оскуола5а төрөөбүт тылы үөрэтии предметэ – саха литературнай тыла. Литературнай тыл хайа да омукка тыл сайдыытын саамай үрдүк көстүүтэ. Литературнай тыл диэн норуот бүттүүн билэр, харыстанар бигэ нуормалаах, араӊаламмыт араас истииллээх, тыл талыллыбыт, нарыламмыт, чочуллубут көрүӊэ буолар.

Билиӊӊи үөрэх этэринэн, тылы билии икки таhымнаах:

1)           Литературнай тыл нуорматын баhылааhын, ол аата тыл фонетическай, лексическэй, грамматическай сокуоннарын билии;

2)           Тыл култууратын ирдэбилин, стилистиканы билии, а.э., тыл олоххо туттуллар сиэрин, үөрүйэ5ин, быраабылатын тутуhан саӊарыы, суруйуу.

Итиннэ оло5уран, билигин саха тылын орто оскуола5а үөрэтии икки хайысханы тутуhар:

а) саха тылын үөрэ5ин туhунан өйдөбүлү, литературнай тыл нуормаларын билии;

б) тыл култууратын, стилистика ирдэбиллэригэр тирэ5ирэн, ситимнээн саӊарар үөрүйэ5и (ситимнээх саӊаны) сайыннарыы.

Онон саха оскуолатыгар саха тылын үөрэтии функциональнай хайысхалаах бириинсиби (принцип функциональной направленности) тутуhар. Саха тылын үөрэтии манны кис хоhоонноох буолар:

Лексиканы үөрэтии саха омук тылын бар5а баайын арыйан, тылы араас эйгэ5э, араас сыалга – сорукка сатаан туттар кыа5ы биэрэр.

Фонетика салаата саха тылын дор5оонун ураты айылгытын көрдөрөн, саха тылын үйэлээх үгэстэрин харыстыырга олук охсор.

Морфология араас саӊа чааhа үөскүүр уонна уларыйар халыыбын үөрэтэн, тыл литературнай нуорматын арааран билэргэ уонна тутуhарга үөрэтэр.

Синтаксис сахалыы этии эгэлгэ арааhын билиhиннэрэн, үөрэнээччи саныыр санаатын толору этэригэр, ситимнээх саӊата сайдарыгар төрүт буолар.

Таба суруйуу уонна сурук бэлиэтин быраабылата сахалыы сурук тыла халбаӊнаабат биир бигэ көрүӊнээх, түргэнник өйдөнөр буоларын хааччыйар.

Тыл култуурата, стилистика уонна функциональнай истиил өйдөбүллэрэ үөрэнээччи саӊарар саӊата ыраас, хомо5ой, этигэн, үрдүк култууралаах буоларыгар көмөлөhөр.

Билиӊӊи кэмӊэ икки-үс тылы үөрэтэр, билэр саха саӊарар саӊатыгар атын тыл сабыдыала күннэтэ күүhүрэн иhэр, онтон саха тыла сыыhырар, дьадайар, иинэр-хатар, литературнай нуормата айгырыыр, устунан туттуллубат буолар, умнуллар кутталга киирэр.

Ол иhин билигин орто оскуола5а саха тылын литературнай нуорматын билии, баhылааhын суолтата улаатар, күннээ5и олох хаамыытын кытта ситимнээн үөрэтэр үрдүк ирдэбил турар.

Саха тылын орто оскуола5а үөрэтии маннык сыалы-соругу туруорар:

1.             Саха тылын бар5а баайын, тутулун, уратытын о5о өйүгэр-сүрэ5эр тиийэр курдук арыйан көрдөрүү.

2.             Орто оскуоланы бүтэрэр үөрэнээччигэ араас эйгэ5э, араас наада5а сахалыы сатаан саӊарар, суруйар дьо5уру иӊэрии.

3.             Саха тылын талыы-талба кэрэтин биллэрэн, ийэ тылын сөбүлүүр, харыстыыр, төрүт култууратын биhириир, омугун сыаналыыр, убаастыыр ыччаты иитэн таhаарыы.

Программа тутула

Саха тылын 5-9 кылааска үөрэтии ис хоhооно икки сүрүн чааска арахсар:

1)           Тыл үөрэ5э, ол аата тыл тутулун, үгэс буолбут салааларын (лексиканы, фонетиканы, морфологияны, синтаксиhы) үөрэтии;

2)           Ситимнээх саӊа, ол аата тиэкис тутулун, саӊарар саӊа тиибин уонна истиилин били.

Орто оскуола5а саха тылын чааhа маннык үллэрилиннэ:

А. Кылааhа

5

6

7

8

9

Уопсай чааhа

68

68

68

68

68

Саха тыла – төрөөбүт тылбыт

1

1

1

1

1

Хатылаан

1

2

1

2

1

Ситимнээх саӊа

17

31

24

17

33

Тиэкис

9

 

 

 

 

Саӊа тиибэ

6

20

 

 

21

Саӊа истиилэ

 

9

21

17

 

Тиэкис синтаксиhа

 

 

 

 

10

Тыл үөрэ5э

49

34

42

48

33

Лексика

13

6

 

 

 

Фонетика уонна таба саӊарыы

4

 

 

 

 

Тыл састааба уонна таба сурйуу

7

 

 

 

 

 Морфология уонна таба суруйуу

 

29

36

 

 

Синтаксис уонна сурук бэлиэтэ

22

 

 

48

 

Сахалыы этии стилистиката

 

 

 

 

33

 

Төрөөбүт тыл оскуола5а о5ону сайыннарар үөрэх тутаах салааларыттан биирдэстэрэ буолар. Онон үөрэнээччи саха тылын үөрэтэр кэмигэр үөрэнэргэ төрүт буолар өй үлэтин сүрүн үөрүйэхтэрин баһылыыр. О5о төрөөбүт тылын толору баһылыахтаах, таптыахтаах. Саныыр санаатын толору, сиһилии сааһылаан этэр буолуохтаах. Тыл эгэлгэтин, эриэккэһин таба туһаныахтаах.

Самообразованием тематыгар сөп түбэһиннэрэн үөрэнээччи тылын баайа хаӊаан ситимнээх саӊата сайдарыгар уруок ахсын олук уурабын, онно сөптөөх хайысхаларынан үлэлиибин:

1)    О5о чиӊ билиилээх буоларыгар иӊэн – тоӊон толкуйдаммыт, тиһигин быспат хонтуруоллуур, чиӊэтэр, бэрэбиэркэлиир үлэ барара хайаан да наада. Саӊаттан саӊа ньымалары көдьүүстээхтик, утумнаахтык сааһылаан, үөрэтэр үлэ5э туһаныы о5о билиитин хаачыстыбата үрдүүрүгэр күүс – көмө, тирэх буолар. Биир оннук табыгастаах ньыманан тиэһи туһаныы буолар. О5ону кыра сааһыттан тиэһи сатаан толорорго үөрэтии билиӊӊи олох ирдэбилэ дии саныыбын. Саха тылыгар бэриллибит темалары үөрэтии бириэмэтэ кылгас, нэдиэлэ5э икки чаас көрүллэр. Ол иһин, барбыт темаларга о5о билиитин бэрэбиэркэлииргэ тиэс көмөтүнэн тургутан көрөр табыгастаах. Кылгас бириэмэ иһигэр кылаас о5отун барытын хабан туран, о5о билиитин учуоттаан тиэс араас көрүӊүн толотторобун.

2)    О5о тылын баайа сайдарыгар, саӊарар култуурата үрдүүрүгэр, бэйэтин санаатын сатаан дьоӊӊо тиэрдэригэр, уус -  ураннык ойуулуур -  дьүһүннүүр этиилэр, ол иһигэр тылы киэргэтэр, күүһүрдэр, ча5ылхай, күлүмүрдэс оӊорор, кустук курдук араас өӊнүүр, өйдөнүмтүө гынар сомо5о домохтор оруоллара олус улахан. Хомойуох иһин баччааӊӊа диэри оскуола о5отугар аналлаах сомо5о домох тылдьыта да, босуобуйата да суох. Онон хас уруок ахсын үстүү сомо5о домо5у суруттаран, сыл бүтүүтэ бүтүн тэтэрээт оӊорон таһаарыахтаахпыт. Оччо5о үөрэнээччи орто оскуоланы бүтэрэригэр сомо5о домо5у саӊарар саӊатыгар туттар, баай тыллаах - өстөөх киһи буола улаатыахтаах.

3)    Тылы – өһү о5о эрдэхтэн чочуйар наада. Тыл сүмэтин, тыл амтанын тылы имитэ – хомута туттар эрэ киһи үчүгэйдик өйдүүр. Ол иһин о5о5о төрөөбүт тылыгар кэрэхсэбили үөскэтээри уруокка сынньатыы, эбии дьарык быһыытынан уонна чиңэтэр үлэ көрүңүнэн тыл оонньуутун үгүстүк туһанабын. Грамматическай оонньуу күрэхтэһии курдук, онон үөрэнээччини ордук кө5үлүүр, түмэр, тылга кэрэхсэбили көбүтэр уратылаа5а саарба5а суох. Ону таһынан тыл оонньуута о5о тылын – өһүн сытыылыырга, сайыннарарга, толкуйун торумнуурга балай да көмөлөһүөн сөп.

Маннык үлэ түмүгэр о5о төрөөбүт  тылын дэгиттэр баһылаан, араас түгэңңэ алтыһар дьо5ура сайдарын таһынан, өйө, толкуйа кэңиирин, тугу барытын түргэнник ылынан үөрэнэрин өйдүүбүт.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Просмотрено: 0%
Просмотрено: 0%
Скачать материал
Скачать материал "Рабочая программа по предмету Кнрс(Я)"

Методические разработки к Вашему уроку:

Получите новую специальность за 2 месяца

Копирайтер

Получите профессию

Экскурсовод (гид)

за 6 месяцев

Пройти курс

Рабочие листы
к вашим урокам

Скачать

Скачать материал

Найдите материал к любому уроку, указав свой предмет (категорию), класс, учебник и тему:

6 626 106 материалов в базе

Скачать материал

Вам будут интересны эти курсы:

Оставьте свой комментарий

Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.

  • Скачать материал
    • 25.05.2016 390
    • DOCX 79.5 кбайт
    • Оцените материал:
  • Настоящий материал опубликован пользователем Николаева Полина Дмитриевна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт

    Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.

    Удалить материал
  • Автор материала

    Николаева Полина Дмитриевна
    Николаева Полина Дмитриевна
    • На сайте: 7 лет и 10 месяцев
    • Подписчики: 0
    • Всего просмотров: 71054
    • Всего материалов: 30

Ваша скидка на курсы

40%
Скидка для нового слушателя. Войдите на сайт, чтобы применить скидку к любому курсу
Курсы со скидкой