Татар теленнән эш программасы
10 нчы сыйныф
(35 сәг)
Аңлатма язуы
Программа нигезенә Россия, Татарстан
Мәгариф һәм фән министрлыкларының мәктәпләрдә урта һәм тулы белем алу
стандартлары салынды.
-
Программа 10 нчы сыйныфның рус төркемендә татар теле фәне
буенча эш программасы түбәндәге документларны исәпкә алып төзелде:
-
“Мәгариф турында” Россия
Федерациясенең Законына – Федеральный закон РФ от 29.12.12.№ 273 – ФЗ «Об
образовании в РФ» и Закон РФ от 10.07.1992 №3266-1 «Об образовании в РФ»
-
Татарстанның
“Мәгариф турында” законы” (22 июнь 2013 ел №68)
-
“2014-2020 нче елларга
Татарстан Республикасы дәүләт телләрен һәм Татарстан Республикасында башка
телләрне саклау, өйрәнү һәм үстерү буенча Татарстан Республикасы Дәүләт
программасы” (2013 ел, 25 октябрь).
-
Рус телендә урта гомуми
белем бирүче мәктәпнең 10 нчы сыйныфы өчен дәреслек (Ф.С.Сафиуллина,
К.С.Фәтхуллова. Казан. “Мәгариф” нәшрияты. 2010 рус телендә сөйләшүче балалар
өчен).
-
“Рус телендә сөйләшүче
балаларга татар телен укыту программалары”на (Ф.С.Сафиуллина, К.С.Фәтхуллова.
Казан. “Мәгариф” нәшрияты. 2010) нигезләнеп төзелде.
Рус телендә сөйләшүче балаларга татар теле укытуның
төп максаты һәм бурычлары
Рус мәктәбенең 10 нчы сыйныфларында укучы рус телендә
сөйләшүче балаларга татар теленнән белем бирүнең төп максаты: укучыларда
лингвистик (тел), коммуникатив (аралашу), милли мәдәният өлкәсенә караган
культурологик (мәдәниятлелек) компетенцияләр булдыру.
Бурычлары:
- укучыларның гомуми белем мәктәбендә үзләштергән белемнәрен
һәм сөйләм күнекмәләрен камилләштерү һәм тирәнәйтү;
- тел күренешләрен танып белергә, чагыштырырга,
гомумиләштерергә күнектерү;
- татар телен халыкның рухи, әхмакый, мәдәни хәзинәсе буларак
аңларга ирешү;
- татар әдәбиятыннан алган белемне сөйләм телендә куллана
белү;
- алган белемнәрне җанлы аралашу шартларында кулланырга
өйрәтү;
- укучыларның орфографик, пунктацион граматолылык дәрәҗәсен
камилләштерү.
2.
Курска гомуми характеристика
Татар
теленнән эш программасы 6 өлештән тора:
1 .Аңлатма язуы
2. Курска гомуми характеристика
3. 10 нчы сыйныфта курсның төп
эчтәлеге линияләре үсеше узенчәлекләре
4. Курс эчтәлеге.Тематик
планлаштыру.
5. “
Татар теле”
курсын үзләштерү процессында укучылар эшчәнлеге төрләре.
6. 10 нче сыйныф ахырына татар теле
курсы программасын үзләштерү буенча планлаштырыла торган нәтиҗәләр
7. Календарь-тематик
планлаштыру(якынча)
8. Тикшерү материаллары.
3. 10
нчы сыйныфта курсның төп эчтәлекле линияләре үсеше үзенчәлекләре.
Эш
программасының эчтәлеге.
Рус телендә сөйләшүче балаларга татар теле укытуның төп максаты һәм
бурычлары.
Татар исемнәрен, Татарстан топонимикасын дөрес әйтә белү, аларның
семантикасы белән кызыксындыру, балалар фольклоры, татар халык авыз иҗаты,
әдәбият-сәнгать вәкилләре белән таныштыру; укучыларның логик, индуктив, дедуктив
фикерли алу мөмкинлекләрен үстерү, хәтерне, игътибарлылыкны үстерү, аралаша
белү сәләтен үстерү, ихтыяр көче, максатчанлык, активлык кебек сәләтләрне
үстерү;
татар теленең лексик,
грамматик нигезләрен, филологик белемнәрен системалы рәвештә үзләштерү, укучыларның
сөйләм күнекмәләрен үстерү.
Грамматик минимум
1.Исем. Исемнәрнең килеш белән төрләнүе.
2. Изафә бәйләнеше. Исемнәрнең тартым белән төрләнүе.
3.Сан. Сан төркемчәләре.
4.Сан ясалышы.
5. Сыйфат. Сыйфат дәрәҗәләре. Сыйфатларның ясалышы.
6. Алмашлыклар. Алмашлык төркемчәләре.
7. Фигыль. Фигыльнең заманнары.
8. Теләк фигыль.
9. Боерык фигыль.
10. Шарт фигыль.
11. Ярдәмче фигыльләр. Фигыль ясалышы.
12. Сыйфат фигыль.
13. Хәл фигыль.
14.Исем фигыль.
15. Бәйлек. Бәйлек сүзләр.
16. Теркәгечләр. Кисәкчәләр.
Фонетика буенча:
- Яңгырау һəм саңгырау тартыкларны аеру.
- татар һəм рус теллəрендəге сузык һəм тартык авазларны чагыштырып,
дөрес əйтə белү, транскрипция билгелəрен искә төшерү.
- озын һəм кыска сузыкларны сүзлəрдə дөрес итеп əйтə белү.
- татар хəрефлəренең кабул ителгəн формаларын дөрес язу
- сүз басымы. Сүзлəрдə басымны дөрес кую.
Лексикология буенча:
-сүзлек белән эшләү
Сүз төзелеше һәм сүз ясалышы буенча:
-мы/-ме сорау кисәкчәсе
Морфология буенча:
- Өйрәнелгән
затланышлы һәм затланышсыз фигыльләрнең морфологик формаларын кабатлау
- Изафә бәйләнешен куллана белү
- Исемнең килеш, тартым белән төрләнүен ныгыту
- Сан төркемчәләрен,ясалышын искә төшерү
- Затланышлы һәм затланышсыз фигыльләрне аера белү
- Бәйлек, бәйлек сүзләр, кисәкчәләрне препозитив(иң,үтә, тома, шыр,
әллә), постпозитив (түгел , бит, инде, гына / генә, ук / үк) сөйләмдә дөрес
куллану
- Аналитик фигыльләрне урынлы куллану күнекмәләре булдыру
4. Курс эчтәлеге. Тематик планлаштыру
1.Татарстан
республикасының халыкара мөнәсәбәтләре. ( 3 сәг.)
Исем.Исемнең килеш
белән төрләнүе
Изафә бәйләнеше.
Исемнең тартым белән төрләнүе.
Исемнәрнең ясалышы.
2. Чит илләрдәге
татарлар ( 6сәг.)
Сан. Сан
төркемчәләре.
Сан ясалышы. Саннарны
кабатлау.
3. Россиядә татар
телен укыту ( 3 сәг.)
Сыйфат. Сыйфат
дәрәҗәләре.
Сыйфатларның ясалышы.
4. Татарстан
Республикасының Милли китапханәсе (4сәг.)
Алмашлыклар.
Алмашлыкларның
төркемчәләре.
5. Татар матбугаты
(3сәг.)
Фигыль. Хикәя фигыль.
Хәзерге заман, үткән
заман хикәя фигыль.
6. Казанның тарихи
һәм истәлекле урыннары (3сәг.)
Киләчәк заман хикәя
фигыль
7. Сынлы сәгать (4
сәг.)
Теләк фигыль.
Шарт фигыль.
Боерык фигыль.
8. Асылташлар
дөньясында (2 сәг.)
Сыйфат фигыль.
Хәл фигыль.
Инфинитив.
9. Эш кәгазьләре( 3 сәг)
Исем фигыль
Бәйлек. Бәйлек
сүзләр.
10.Халыкка
багышланган гомер ( 4 сәг.)
Аналитик фигыльләр.
Теркәгечләр.
Кисәкчәләр.
6. “Татар теле” курсын үзләштерү процессында
укучылар эшчәнлеге төрләре.
1. татар теленең һәм әдәбиятының дөньякүләм тоткан урыны турында
мәгълүмат бирү;
2. татар һәм рус телләрендәге аерым грамматик категорияләрнең тәңгәл
килү-килмәвен белү;
3. татар теленең орфоэпик, орфографик, лексик, грамматик, пунктицион
нормаларын белү һәм, аларга нигезләнеп, телдән яки язма сөйләм күнекмәләрен
булдыру;
4. аралашу ситуацияләренә бәйле лексик берәмлекләрне, аларның
синонимнарын һәм антонимнарын төгәл һәм урынлы куллана белү;
5. татар теленең фразеологик берәмлекләрен таный һәм сөйләмдә куллана
белү;
6. гади һәм кушма җөмләләрнең төрен белү;
7. татар җөмләсендә сөйләм яңалыгының хәбәр алдында урнашуын белеп,
оештыру осталыгына ия булу;
8. татар һәм рус телләре арасындагы тарихи, мәдәни бәйләнешләр турында
белү;
9. төрле чыгаганклардан ( фәнни-популяр текстлар, массакүләм мәгълүмат
чаралары, интернет һ.б.) файдаланып, кирәкле мәгълүматны таба һәм башкаларга
телдән яки язмаса җиткерә алу;
10. мәдәниара аралашу ситуацияләрендә әңгәмә кора алу;
11 тиешле (3500 - 4000 сүз) күләмдә татар сүзләрен яттан белеп, аларны
телдән һәм язма сөйләмдә дөрес куллана белү.
12 җөмләдәге саннарны уку;
7. 10 нчы сыйныф ахырына татар теле курсы программасын
үзләштерү буенча планлаштырыла торган нәтиҗәләр.
Исемнең килеш белән
төрләнүе. Төрле килештәге исемнең җөмләдә функциясе.
Изафә төшенчәсе һәм
изафәнең 3төре белән таныштыру
Укучылар белән
берлектә исемгә морфологик анализ ясау
Басма таблица
ярдәмендә «Сан»төшенчәсен искә төшерү, сан төркемчәләре белән танышу
Саннарның төзелешләре
ягыннан төрләре
Асыл һәм нисби
сыйфатларны аера белү
Сыйфатларның
төзелешләре ягыннан төрләре(Тамыр, ясалма һ.б.)
Алмашлыкларның мәгънә
ягыннан төрләре.
Исемне тартым, килеш белән
төрләндерү.
Боерык фигыль. Боерык
фигыльнең II һәм IIIзатлары.Боерык фигыльдә басым.
Шарт фигыльнең
ясалышы. Барлык,юклык формасы. Кире шарт фигыль.
Сыйфат фигыльнең 3
заманы һәм формалары.
Затланышсыз
фигыльләргә морфологик анализ ясау үрнәге.
Коммуникатив
максатларны аңлап,диалогик аралашуда катнаша һәм үз фикерләрен эзлекле итеп
белдерә белү.
Тәкъдим ителгән тема
буенча әйтелеше һәм грамматик төзелеше ягыннан дөрес,эчтәлеге ягыннан эзлекле
монологик сөйләм төзи алу.
Бәйлек, бәйлек
сүзләр, теркәгечләрне урынлы куллану.
Кисәкчәләр.
Кисәкчәләрне тикшерү тәртибе.Аларның төрләре.
Укучының танып белү,
гомуми уку күнекмәләрен, сөйләм культурасын үстерү.
Татар милләтенә, аның
тарихи һәм мәдәни хәзинәләренә карата хөрмәт тәрбияләү.
Укыту предметының укыту планында тоткан урыны
Мәктәпнең 2015-2016 нчы уку елына төзелгән
уку-укыту планында 10 нчы сыйныфта татар теленә атнасына 1 сәгать бирелә. Программада 35 сәгать
каралган.
|
№
|
Дәрес темасы
|
Сәг. саны
|
Дәреснең тибы
|
Укыту эшчәнлегенең төрләре. Балалар эшчәнлегенә
характеристика
|
Контроль төрләр
|
Материалны үзләштерүдә планлаштырылган нәтиҗәләр
|
Өй эше
|
Үткәрү вакыты
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
план
|
факт
|
|
1
|
Исем.Исемнең килеш белән төрләнүе.
|
1
|
Теманы кабатлау.
|
Төрле килешләрне кулланып җөмләләр төзү.
|
|
Исемнең килеш белән төрләнеше.Төрле килештәге исемнәрнең җөмләдәге
функциясе
|
5 бит кагыйдә.
6 бит,3күнегү
|
1
|
|
|
2.
|
Изафә бәйләнеше.Исем-нең тартым белән төрләнүе.
|
1
|
Яңа тема.
|
Сүзтезмәләр белән җөмлә төзү.Тәрҗемә итү.
|
Сүзлек диктан-ты
|
Изафә төшенчәсе
һәм изафәнең 3төре белән таныштыру
|
7бит, 2күнегү
|
1
|
|
|
3.
|
Исем темасын кабатлау.
|
1
|
Теманы ныгыту.
|
Исемнәрне кабатлау.
|
|
16бит кагыйдә, күнегүләр. Укучылар белән берлектә исемгә морфологик
анализ ясау
|
Таблицаны өйрәнергә,
16бит, 4күнегү.
|
1
|
|
|
4.
|
Мөстәкыйль эш.
Саннар.
|
1
|
Белемнәрне тикшерү .
|
Исемнәр белән эш төрләре.
|
Мөстәкыйль эш. .
|
|
кабатлау
|
1
|
|
|
5.
|
Сан төркемчәләре.
|
1
|
Яңа тема.
|
Җөмләдәге саннарны уку. Яңа сүзләр өйрәнү.
|
|
Басма таблица ярдәмендә «Сан»төшенчәсен искә төшерү, сан төркемчәләре
белән танышу
|
21,25биткагыйдә.
26бит, 2күнегү.
|
1
|
|
|
6.
|
Сан ясалышы.
|
1
|
Теманы ныгыту.
|
Яңа сүзләрне кабатлау
|
Сүзлек диктант.
|
Саннарның
төзелешләре ягыннан төрләре
|
Күнегүләр җыентыгы,
6күн.29бит
|
1
|
|
|
7.
|
Саннарны кабатлау.
|
1
|
Теманы ныгыту.
|
Белемнәрне ныгыту.
|
|
|
5күн.33бит
|
1
|
|
|
8.
|
Үткән лексик мате-риалны.
|
1
|
Белемнәрне ныгыту .
|
Сүзләрне кабатлау. Җөмләләрне кабатлау.
|
|
Саннарны кабатлау
|
Контроль эшкә әзерләнергә
|
1
|
|
|
9.
|
Контроль эш. Исем, сан темасы буенча.
|
1
|
Белемнәрне тикшерү.
|
|
|
|
Кабатларга
|
1
|
|
|
10.
|
Сыйфат.Сыйфат дәрәҗәләре.
|
1
|
Яңа тема.
|
.Яңа сүзләр өйрәнү.
|
|
Асыл һәм нисби сыйфатларны аера белү
|
1,2күн. 36 бит.
|
1
|
|
|
11.
|
Сыйфатларның ясалышы.
|
1
|
Теманы ныгыту.
|
Яңа сүзләр белән җөмләләр төзү.
|
Сүзлек диктанты.
|
Сыйфатларның төзелешләре ягыннан төрләре(Тамыр, ясалма һ.б.)
|
6,7күн.43бит.
|
1
|
|
|
12.
|
Мөстәкыйль эш.
|
1
|
Белемнәрне тикшерү.
|
Сыйфатларны кабатлау.
|
тест
|
|
Кабатларга.
|
1
|
|
|
13.
|
Алмашлыклар.Алмаш-лык төркемчәләре.
|
1
|
Яңа тема
|
Яңа сүзләр өйрәнү. Алар белән җөмләләр төзү.
|
|
Алмашлыкларның
мәгънә ягыннан төрләре,
|
2күн.53бит.
|
1
|
|
|
14.
|
Ярты еллык темаларын кабатлау
|
1
|
Кабатлау
|
Үткән материалны искә төшерү.
|
Сүзлек диктанты.
|
|
Кабатларга
|
1
|
|
|
15.
|
Беренче яртыеллыкка контроль эш эшләү.
|
1
|
Белемнәне тикшерү.
|
Биремнәрне эшләү.
|
Контроль эш.
|
|
Өй эше юк.
|
1
|
|
|
16.
|
Хаталар белән эш.
|
1
|
Белемнәрне системалаш-тыру.
|
Кагыйдәләрне искә төшерү.
|
|
|
Кабатларга.
|
1
|
|
|
17.
|
Фигыль.Хикәя фигыль
|
1
|
Яңа тема.
|
Яңа сүзләр белән танышу.Сүзләр белән җөмләләр төзү.
|
|
Фигыль төшенчәсе. Затланышлы фигыльләр.
|
4күн. 69бит
|
1
|
|
|
18.
|
Хәзерге заман хикәя фигыль.
|
1
|
Яңа тема.
|
Сорауларга җавап бирү. Хәзерге заман фигылен ясау.
|
Сүзлек диктанты.
|
Хәзерге заман хикәя фигыльнең төрләнеше
|
69-70бит.Тәрҗемә итергә.
|
1
|
|
|
19.
|
Үткән заман хикәя фигыль.
|
1
|
Яңа тема
|
Җөмләләрне дәвам итү.
|
|
Үткән заман хикәя фигыльнең барлык,юклык формасы Билгеле һәм билгесез
үткән заман.
|
2,3күн. 82бит.
|
1
|
|
|
20.
|
Киләчәк заман хикәя фигыль.
|
1
|
Яңа тема.
|
Яңа сүзләр белән танышу.Сүзләр белән җөмләләр төзү.Текстны тәрҗемә
итү.
|
Сүзлек диктан-ты.
|
Киләчәк заманның 3 төре.
|
4,5күн.90бит.
|
1
|
|
|
21.
|
Кабатлау.
|
1
|
Кабатлау.
|
Сүзтезмәләр белән җөмләләр төзү.
|
|
Заман төрләрен кабатлау.
|
1күн.92бит
|
1
|
|
|
22.
|
Мөстәкыль эш.
|
1
|
Белемнәрне тикшерү.
|
Тест биремнәрен эшләү.
|
Тест.
|
|
Кагыйдәне кабатлау.
|
1
|
|
|
23.
|
Теләк,боерык,шарт фигыльләр.
|
1
|
Яңа тема .
|
Сорауларга җавап бирү. Җөмләләрне дәвам итү. Яңа сүзләр белән
танышу.Сүзләр белән җөмләләр
|
|
Теләк фигыльнең I зат берлек һәм күплек формалары. Боерык фигыль.
Боерык фигыльнең II һәм IIIзатлары.Боерык фигыльдә басым. 100бит кагыйдә.
Шарт фигыльнең ясалышы. Барлык,юклык формасы. Кире шарт фигыль. 103,107битләр
|
3күн.102бит.
5күн.104бит
|
1
|
|
|
24.
|
Ярдәмче фигыльләр.Фи-гыль ясалышы
|
1
|
Яңа тема.
|
Фигыльләрне җөмләләрдә куллану.
|
Сүзлек диктанты.
|
Фигыль юнәлешләре. Төп юнәлеш, төшем һәм кайтым юнәлешләре.
107бит,кагыйдә. Тамыр,ясалма, кушма һәм тезмә фигыльләр. 112Бит кагыйдә.
|
4күн.112бит.
|
1
|
|
|
25.
|
Затланышлы фигыльләрне кабатлау.
|
1
|
Белемнәрне системалаш-тыру.
|
Контроль эшкә әзерләнү.
|
|
|
Контроль эшкә әзерләнергә.
|
1
|
|
|
26.
|
Контроль эш.
|
1
|
Белемнәрне тикшерү.
|
Контроль эш эшләү.
|
Контроль эш.
|
|
Кабатларга.
|
1
|
|
|
27.
|
Сыйфат фигыль.
|
1
|
Яңа тема.
|
Яңа сүзләр өйрәнү. Сүзләр белән җөмләләр төзү.
|
|
Сыйфат фигыльнең 3 заманы һәм формалары.
|
5күн.117бит.
3күн.119 бит.
|
1
|
|
|
28.
|
Хәл фигыль.Инфинитив
|
1
|
Яңа тема.
|
Җөмләләрне дәвам итү.Тәрҗемә итү.
|
Сүзлек диктанты.
|
Хәл фигыльнең 5 төре һәм аның җөмләдәге функциясе.
|
2,3күн.123бит.
|
1
|
|
|
29.
|
Исем фигыль.
|
1
|
Яңа тема.
|
Сорауларга җавап бирү.Үткән материалны кабатлау.
|
|
Затланышсыз фигыльләргә морфологик анализ ясау үрнәге.
|
1күн.131бит.
|
1
|
|
|
30
|
Мөстәкыль эш.
|
1
|
Белемнәрне тикшерү.
|
Биремнәр эшләү.
|
тест
|
|
кабатларга
|
1
|
|
|
31.
|
Бәйлек.Бәйлек сүзләр.
|
1
|
Яңа тема.
|
Тәрҗемә итү.Сорау-ларга җавап бирү
|
|
Бәйлекләр һәм бәйлек сүзләр. Бәйлекләрнең 3 төре. Бәйлекләрне тикшерү тәртибе.
|
1,5күн. 135бит.
|
1
|
|
|
32.
|
Теркәгечләр.Кисәкчәләр.
|
1
|
Яңа тема.
|
Җөмләләр төзү. Сорауларга җавап бирү.
|
|
Кисәкчәләр. Кисәкчә-ләрне тикшерү тәрти-бе.Аларның төрләре.
|
2күн. 154бит.
|
1
|
|
|
33.
|
Ел буена өйрәнелгән материалны кабатлау.
|
1
|
Белемнәрне системалаш-тыру.
|
Контроль эшкә әзерлек.
|
Сүзлек диктанты.
|
|
Контроль эшкә әзерләнергә.
|
1
|
|
|
34.
|
Контроль эш
|
1
|
Белемнәрне тикшерү.
|
Биремнәрне эшләү.
|
Контроль эш.
|
|
Кабатларга
|
1
|
|
|
35.
|
Йомгаклау дәресе.
|
1
|
Белемнәрне ныгыту
|
Хаталар белән эш.
|
|
|
Өй эше юк.
|
1
|
|
Тикшерү төрләре
|
Эш
төре
|
Еллык
|
1 яртыеллык
|
2
яртыеллык
|
|
БСҮ
|
17
|
5
|
5
|
|
Контроль эш
|
4
|
2
|
2
|
|
Мөстәкыйль эш
|
4
|
2
|
2
|
|
Сүзлек диктанты
|
9
|
4
|
5
|
|
Өйрәтү характерындагы
диктант язу,тикшерү эше язу
|
1
|
1
|
-
|
|
Өйрәтү характерындагы
сочинение язу
|
1
|
-
|
1
|
|
Өйрәтү характерындагы
изложение язу
|
1
|
1
|
-
|
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.