Рабочая программа по татарскому языку по ФГОС для татарских групп в русских школах 4 класс

«Каралды»                                        «Килешенде»                                  «Раслыйм»

МБ җитәкчесе                                 Директор урынбасары                     Мәктәп директоры

______/_Н.Р.Гыймадиева_/          ______/_И.Г.Галимова_/                 _____/_Л.Ф.Габелева_/

Беркетмә №_1_                                                                                         Приказ №________

«_25_» _август_2015 ел                «_27_» _август_2015 ел                  «_28_» _август_2015 ел

Эш программасы

Казан шәһәре Мәскәү районының “34нче мәктәп”

гомуми белем муниципаль учреждениесе

белем йортының исеме

Зиннурова Гөлнара Рәшит  кызы, татар теле укытучысы

ФИО, категория

 Татар теле. 4Б сыйныф (татар төркеме)

предмет, класс

                                                                                                                                   Педагогик совет

                                                                                                                                             утырышында каралды

                                                                                                                                                                                                                           беркетмә №_1_

                                                                                                                                                                                                                         “_26_” _август_ 2015 ел

2015-2016 уку елы

АҢЛАТМА  ЯЗУЫ

Эш программасы түбәндәге документларны исәпкә алып төзелде:

1. Татар теленнән гомуми белем бирүнең дәүләт стандарты. Татарстан Республикасының Мәгариф һәм фән министрлыгы. Казан, 2008.

2.  “Рус телендә тулы(гомуми) мәктәпләре өчен  татар теле һәм әдәбиятыннан үрнәк программалары”на (1-11 нче с-лар\ басма өчен Ч.М.Харисова, К.С.Фәтхуллова, З.Н.Хәбибуллина җаваплы.- казан:Татар.кит.нәшр., 2011.)

3. Гамәлдәге базис план нигезендә 3 сәг.әдәбият, 3 сәг.татар теле исәбеннән.

Яңа стандарттагы иң мөһим таләп мондый: мәктәпне тәмамлаганда, «укучы үз алдына максат куярга һәм аны тормышка ашыру юлларын үзе таба алу дәрәҗәсенә күтәрелергә тиеш”. Бу – яңа стандартта эшлекле белем дип атала. Эшлекле белем – стандарт керткән яңалыкның әһәмиятле эчтәлеген ачып бирүче иң гомуми төшенчә.

Рус мәктәбенең башлангыч сыйныфларында укучы татар балалары өчен төзелгән татар теле программасы түбәндәге максат һәм бурычларны үз эченә ала:

- Укучыларда ана телен өйрәнүгә кызыксыну, омтылыш, эзләнүгә теләк уяту, үз милләтеңә, телеңә мәхәббәт тәрбияләү кебек уңай сыйфатлар булдыру;

- Балаларда татар теле буенча мәгълүматлылык булдыру;

- Фонетика, лексика, сүз ясалышы, грамматика, стилистикага караган башлангыч мәгълүмат бирү;

- Телебезнең орфоэпиясе, лексикасы, грамматикасы, пунктуациясе буенча күнекмәләр булдыра башлау. Хәрефләрдән иҗекләр һәм сүзләр, сүрләрдән сүзтезмәләр һәм җөмләләр төзергә өйрәтү.

- Укучыларда аралашу өлкәсенә караган мәгълүматлар булдыру. Сөйләм эшчәнлеге төрләре буенча әйткәнне аңларга, аңлаганны тыңлаучыга җиткерергә, дөрес һәм матур итеп укырга, укыганның эчтәлеген сөйләргә, аерым темалар буенча әңгәмәләр кора белергә, аралашканда тел чараларыннан урынлы файдаланырга өйрәтү.

- Телдән һәм язма сөйләм осталыгы һәм күнекмәләре булдыру.

- Укучыларда татар этнокультурасы буенча мәгълүматлылыкны үстерү.

Сәгатьләр саны түбәндәгечә бүленә:

      Программада 105 сәгать каралган. 35 уку атнасы исәбеннән 105 сәгать булырга тиеш.

Атнага-3 сәг., 1 чирек – 27 сәг., 2 чирек – 21 сәг., 3 чирек – 30 сәг., 4 чирек – 27 сәг., елга – 105сәгать.

«Татар теленнән гомуми белеем бирүнең дәүләт стандарты»на    нигезләнеп түбәндәге темалар уку эчтәлегенә кертелде:

Инфинитив турында мәгълүмат; рәвеш, мәгънәләре һәм җөмләдә кулланылышы; кисәкчә, мәгънәләре, сөйләмдә кулланылышы; текәгечләр, төрләре, җөмләдә кулланылышы.

Программаның эчтәлеге

№	Бүлекләр, темалар	Темага караган төп төшенчәләр	Сәг. саны
1	1-3 сыйныфларда үткәннәрне кабатлау.	-          авазлар һәм хәрефләр; сузык һзм тартык авазлар; ъ һәм ь хәрефләре; сүзләрне иҗекләргә бүлү, басым; исем; фигыль; сыйфат; җөмләнең баш кисәкләре;	12
2	Морфология.	-          сүз турында гомуми төшенчә; сүзләрнең туры һәм күчерелмә мәгънәләре; бер мәгънәле һәм күп мәгънәле сүзләр; -          синонимнар, антонимнар, омонимнар; -          сүзлекләр турында мәгълүмат; -          инфинитив турында мәгълүмат; -          рәвеш, мәгънәләре һәм җөмләдә кулланылышы; -          кисәкчә, мәгънәләре, сөйләмдә кулланылышы; -          теркәгечләр, төрләре, җөмләдә кулланылышы;	34
3	Синтаксис	-          сүзтезмә; -          җөмлә, әйтү максаты буенча җөмлә төрләре: хикәя җөмлә, сорау һәм өндәү җөмләләр, раслау һәм инкарь җөмләләр; -          җөмләнең баш кисәкләре, җөмләнең иярчен кисәкләре, аергыч;	26
4	Кабатлаулар		5
5	Бәйләнешле сөйләм үстерү		25

Белем бирү эчтәлегенең мәҗбүри минимумы.

Тыңлап аңлау.  Сөйләмдәге сүз, сүзтезмә һәм җөмләләрне аңлау, аларны бер-берсеннән аеру. әйтелгән фикердәге мөһимрәк булган вакыйгаларың эзлеклелегенә төшенү.

Сөйләү. Диалогик һәм монологик сөйләм күнекмәләрен гамәли үзләштерү. Укуга һәм көндәлек тормышка кагылышлы темалар буенча әңгәмә кору.Укылган текстка сорау кую, аның эчтәлеге буенча бирелгән сорауларга җавап бирү, планын төзү. Укучыларга якынрак булган темалар буенча сөйләшү. Гадирәк җөмләләрдән төзелгән төрле темаларга кагылышлы монологик сөйләм оештыра белү, интонация үзенчәлекләрен үзләштерү.

  Сөйләм этикеты үрнәкләреннән дөрес файдалану.

Уку. Әкиятләрне, кечкенә хикәяләрне, дәреслектәге текстларны аңлап, дөрес, йөгерек итеп укый белү. Текстның төп фикерен аңлап, темасын билгели алу, кирәкле урыннарын сайлап уку. Гади план төзеп, текстның эчтәлеген сөйләү һәм укучының текстка мөнәсәбәтен белдерү.

Язу. Язма сөйләм белән телдән сөйләмнең аермасы. Җөмләне тексттан аера белү.  Хат һәм төрле котлау текстлары язу. 

Укучыларның әзерлек дәрәҗәсенә таләпләр:

• татар графикасы үзенчәлекләрен белү;
• сүзнең мәгънәле кисәкләрен аера белү;
• өйрәнелгән сүз төркемнәрен бер-берсеннән аера һәм аларның үзенчәлекләрен аңлата алу;
• сүзтезмә һәм җөмләләрне бер-берсеннән аеру, җөмләләрнең коммуникатив төрләрен билгели белү;
• җөмләнең баш кисәкләрен, иярчен кисәкләреннән аергычны билгеләү;
• авазларга, сүзләрнең мәгънәле кисәкләренә, сүз төркемнәренә һәм җөмләләргә өйрәнгән күләмдә кыскача характеристика бирә белү;
• сүзләрнең әйтелеш һәм язылыш үзенчәлекләрен аңлау;
• авазларны, сүзләрне, сүзтезмәләрне һәм җөмләләрне дөрес итеп әйтергә өйрәнү;
• өйрәнелгән җөмлә төрләрен тиешле интонация белән әйтә белү;
• өйләнелгән сүз төркемнәреннән исем һәм фигыльләрне дөрес итеп төрләндерү күнекмәләренә ия булу;
• 35-40 сүздән торган, 9-11 җөмләле текстны дөрес итеп күчереп язу;
• өйрәнелгән орфографикһәм пунктуацион кагыйдәләргә 12-16 сүздән торган сүзлек диктанты, 45-50 сүздән торган контроль диктант язу;
• төрле төрдәге диктант, изложение, сочинениеләр язу;
• тормыш-көнкүрешкә бәйле диалог һәм монологлардан файдалану;
• аваз, сүз, сүзтезмә һәм җөмләләрне дөрес әйтү нормаларын саклау;
• укучыларның сүз байлыгын укуга һәм тормыш-көнкүрешкә бәйле сүзләрхисабына арттыру;
• төрле типтагы сүзлекләр белән эшли белү;
• өйрәнелгән орфографикһәм пунктуацион кагыйдәләрне катлаулы булмаган язма сөйләмдә дөрес куллану;
• көндәлек аралашуга бәйле рәвештә татарча сөйләм этикасы формаларын дөрес куллану.

      4 нче сыйныфка килгәндә сүз төркемнәреннән сан һәм зат алмашлыклары, фигыль заманнары, хәзерге заман хикәя фигыльләрнең зат-сан белән төрләнеше өйрәнелә. Җөмләнең баш кисәкләре, аергыч турында мәгълүмат бирелә, аларны татарча сөйләмдә дөрес куллану, рус теленнән татарчага тәрҗемә итү кебек биремнәр дә киң урын ала. Рәсемнәр яки укылган өзекнең эчтәлеге буенча кечкенә изложение, сочинениеләр язганда, укучылар татарча җөмләләрне дөрес төзү җөмлә кисәкләрен тиешле тәртиптә куллана белү күнекмәләре булдыралар.

     4 нче сыйныфта исемнәрнең килеш, тартым белән төрләнеше өйрәнелә. Дәрестә укытучы тартымның татар теленә генә хас грамматик категория икәнлеген, рус телендә бу мәгънәне белдерә торган башка чаралар булуын аңлата. Тәртип һәм микъдар саннары, тартым алмашлыклары, боерык фигыль, үткән һәм киләчәк заман хикәя фигыльләр турындагы материаллар татар телендәге сүз төркемнәрен шактый тулы күзалларга мөмкинлек бирәчәк. Җөмләнең баш кисәкләрен, аларның нинди сүз төркемнәре белән белдерелүен, сөйләмдә җәенке һәм җыйнак җөмләләрне дөрес куллану, иярчен һәм тиңдәш кисәкләр, эндәш сүзләрне өйрәнү-барысы да бу сыйныфта җөмлә төзелеше турында бирелә торган мәгълүматның шактый күләмле булуын дәлилли.

4 нче сыйныфны тәмамлаганда  укучылар түбәндәге белем, осталык һәм күнекмәләргә ия булырга тиеш:

Укучыларда төрле типтагы сүзлекләр белән эшләү күнекмәләре булдыру, аларның сүзлек байлыгын арттыру.

Сүзләрнең тамырын һәм кушымчаларын табу. Төрле сүз төркемнәрен (исем, сыйфат, фигыльләрне) ясаучы кушымчаларны күрсәтү.

Мөнәсәбәт белдерүче кушымчаларны билгеләү. Укытучы тәкъдим иткән сүзләрнең төзелешен тикшерә белү.

Исемнәрне килеш һәм тартым белән төрләндерү. Исемнәргә морфологик анализ ясау күнекмәләре булдыру (уртаклык яки ялгызлык булуы, берлектә яки күплектә килүе, килеше, тартым белән төрләнүе-төрләнмәве, нинди җөмлә кисәге булып килүен күрсәтү).

Сыйфатларның төрле дәрәҗә формаларын ясау (гади, чагыштыру, артыклык һәм кимлек).

Дәреслектәге һәм укытучы тарафыннан бирелгән сыйфатларның төрле дәрәҗә формаларын ясап, алар белән җөмләләр төзү.

Микъдар һәм тәртип саннарын билгеләү, аларны сөйләмдә дөрес куллану.

Тартым алмашлыкларын телдән һәм язма сөйләмдә дөрес куллану.

Боерык фигыльләрне зат-сан белән төрләндерү, хикәя фигыльләрнең барлык заманнарын зат-сан белән төрләндереп, аларны телдән сөйләмдә, изложение һәм сочинение язганда дөрес куллану.

Җөмләнең баш кисәкләрен табып, аларның нинди сүз төркеме белән белдерелүенә мисаллар әйтү, укытучы күрсәткән әдәби тексттан баш кисәкләрне күрсәтү.

Җыйнак һәм җәенке җөмләләрне телдән һәм язма сөйләмдә дөрес куллану.

Җөмләнең иярчен кисәкләреннән аергычның сыйфат, сан белән белдерелүен күрсәтү. Тиңдәш кисәкләрне билгеләү, алар янында җыючы һәм каршы куючы теркәгечләрне куллану. Җөмләгә синтаксик анализ ясау күнекмәләре булдыру (ия,хәбәр,аергыч,тиңдәш кисәкләрне күрсәтә алу).

Эндәш сүзләрне иядән аеру, алар янында тыныш билгеләрен дөрес кую.

60-70 сүздән торган текст буенча изложение язу. Дәрестә өйрәнелгән темага 40-55 сүздән торган сочинение язу. Сүзлек диктантының якынча күләме-12-16 сүз. 50-65 сүздән торган контроль диктантлар яздыру.

Тикшерү характерындагы язма эшләр күләме

Сыйныфлар	Эш төрләре
	Сүзлек диктанты	Контроль диктант	Изложение	Сочинение
4	4	5	1	1

Күчереп язу өчен, аерым сүзләр, җөмләләр, зур булмаган бәйләнешле текстлар алына.

Диктант, изложение һәм сочинениеләрдәге сүзләр күләме

Сыйныфлар	Эш төрләре
	Сүзлек диктанты	Контроль диктант	Изложение	Сочинение	Күчереп язу
					Сүзләр	Җөмләләр
4	12-16	30-35	25-35	20-25	20-35	9-11

Контроль диктантлар

Диктант №1 Көз.	Диктант №2 Укытучы булам	Диктант №3 Кышкы урман	Диктант №4 Яз килә	Диктант №5 Һәйкәл
Менә көз килде. Көннәр кыскара, төннәр озая. Яңгырлар еш ява. Юлларда җыелган сулар кибәргә өлгерми. Һава бик дымлы. Агачларның яфраклары коела. Урманда чикләвек, гөмбә күп. Җәнлекләр кышка әзерләнә. Керпе гөмбә җыя һәм оя ясый. Тиен чикләвек җыя. Кошлар җылы якка китәләр. (41 сүз)	Дөньяда бик күп яхшы һәнәрләр бар. Ә мин укытучы булырга телим. Укытучы мәктәптә эшли. Ул балаларны укырга һәм язарга өйрәтә. Укытучыны һәрвакыт хөрмәт итәләр. Укытучы булу җиңел түгел. Минемчә, бик күп белергә, балаларны яратырга кирәк. (35 сүз)	Кышкы урман бик матур! Тып-тын. Ә кар өстендә җәнлек эзләре күренә. Аю, керпе кар астында йоклыйлар. Бүре белән төлке азык эзлиләр. Ә тиен көз көне киптергән чикләвекләрен, гөмбәләрен ашый. Кышын җәнлекләргә авыр. Кешеләр аларга ярдәм итәргә тиеш. (37 сүз)	Матур яз җитте. Көннәр әле салкын. Шулай да җилләр исә, кар эри, тамчылар тама. Ә урамда гөрләвекләр ага. Күктәге кояш җирне җылыта. Тиздән җылы яктан сыерчыклар, кара каргалар кайта. Ә кырларга, басуларга тракторлар чыга. (34 сүз)	Безнең авылда бер матур хәйкәл бар. Һәйкәл калку урынга салынган. әллә кайларда ап-ак булып күренеп тора. Һәйкәлгә зур мәрмәр такта беркетелгән. Тактада Бөек Ватан сугышында һәлак булган батыр авылдашларыбызның исемнәре язылган. (32 сүз)
Изложение	Зирәк карга. Бер карганың су эчәсе килгән. Ул сулы савыт тапкан. Су зур савытның төбендә генә икән. Карганың суга буе җитмәгән. Ул суга вак ташлар сала башлаган. Су өскә күтәрелгән. Карга суны эчкән. (31 сүз)

Сүзлек диктантлары

Парлы һәм кушма сүзләр	“Сүз төркемнәре” темасы буенча	“Сыйфат” темасы буенча	Ялгызлык һәм уртаклык исемнәр
Аз-маз, аккош, бала-чага, бервакыт, гөлҗимеш, карабодай, китапханә, көньяк, беркөнне, өчпочмак, һәркем, явым-төшем	Урманнар, касса, күлләр, киттеләр, кунакка, дүрттә, баллы, үтте, каеннар, чиккән, күккә, Габдулла, Шәйдулла, төньякка.	Акыллы, алдынгы, гүзәл, гадел, зәңгәр, йомшак, караңгы, кыек, пычрак, соры, юеш, ямьле, күңелле, суык, сөйкемле, җитез.	Габдулла Тукай, Идел елгасы, Агыйдел, Зөя суы, Түбән Кама шәһәре, Байкал күле, Казан, Казан елга порты, Кабан күле Бөек Ватан сугышы, Җиңү көне.

Төрле типтагы тикшерү язма эшләр

Иҗади диктант	Сайланма диктант	Хәтер диктанты №1	Хәтер диктанты №2	Иҗади диктант
Бирелгән исемнәрне килеш белән төрләндерегез	Боерык фигыльләрне сайлап язарга,  затларын, санын күрсәтергә	Алдан ятлап килгән шигырь юлларын хәтереңнән яз.	Алдан ятлап килгән табышмакларны  хәтереңнән яз.	Сүзләрне тиешле урыннарына куеп, җәенке җөмләләр төзеп язарга.
каләм, урман, таң, шалкан, бәйрәм Б.к. И.к. Ю.к. Т.к. Ч.к. У.-в.к.	Анам сүзләре Китап- киңәшчең синең, Дустың, ярдәмчең синең, Улхөрмәткә бик хаклы, Кадерлә син китапны. Почмакларын бөкләмә, битләрен дә ертма син, Керле кул белән аны Беркайчан да тотма син. Укы, бәгърем, син аны, Китапның син дусты бул. Бик күп сорауларыңа Җавап биреп торыр ул. (42 сүз) Х. Шабанов	Уйла җитез, Уйла тиз, Биш кат үлчә, бер кат кис. Дәфтәрең чиста булсын, Китабың көлеп торсын. (16 сүз) Ш. Маннур	1. Чакыралар, көтәләр, килсәм, бар да качалар. 2. Тиз ашый, вак чәйни, үзе йотмый, башкага бирми. 3. Ура, суга, җилгәрә, үзе төяп җибәрә. Җаваплар: авыз, комбайн, яңгыр.	1. Татарстанның, Казан, башкаласы. 2. Урнашкан, Идел, буенда, елгасы, ул. 3. Күп, шәһәребездә, биналар, борынгы. 4. Төзелә, монда, биналар, да, яңа. 5. Үсә, яңара, Казан, елдан-ел.

Бәйләнешле сөйләм үстерү (БСҮ) дәресләре өчен темалар

“Русча өйрәнгәндә” Әхмәт Фәйзи

“Кыш” Галимҗан Ибраһимов

“Төлке белән Каз”Әкият

“Комсыз эт” Каюм Насыйри, “Рәшит” Афзал Нигъмәтуллин

 “Кадерле кунак”  Гадел Кутуй, “Автобуста” Шәүкәт Галиев

“Әниләр бәйрәме” Хәләф Гарданов һ.б.

Рус мәктәпләрендә укучы татар балаларының татар теленнән белем һәм күнекмәләрен бәяләү нормалары

Язма эшләрнең күләме һәм аларны бәяләү

Башлангыч сыйныфларда, телдән сөйләм белән бергә, укучыларда язу күнекмәләре дә формалаштырыла. Шул максаттан дәрестә язма эшләрнең түбәндәге төрләре башкарыла:

туган телдәге сүзләрне, сүзтезмәләрне, җөмләләрне, бәйләнешле текстларны күчереп яки ишетеп язу;

1)   сорауларга җавап язу;

2)   сүзлек яки контроль диктантлар язу;

3)   изложение язу;

4)   сочинение язу.

Язу күнегүләренә шулай ук матур язуга караган кимчелекләрне төзәтү кебек эшләр дә керә. Бу уңайдан һәр укучының (1 нче сыйныфта) яки кайберләренең (2—4 нче сыйныф­ларда) дәфтәрләренә аерым хәрефләрне, аларны тоташтыру үрнәкләре бирелә. Матур язуның күләме: 1 нче сыйныфта — 1 юлдан, 2 нче сыйныфта — 2 юл, 3—4 нче сыйныфларда 3 юлдан артмаска тиеш. Бу эш һәр дәрестә (телдән эзерлек чорыннан кала) алып барыла: язма эшләр даими рәвештә тикшерелэ, һәм укучылар белән хаталарны төзәтү эше оештырыла.

Язма эшләр укучыларның яңа материалны өйрәнү һәм үзләштерү дәрәҗәсен тикшерү максатыннан чыгып уздырыла. Укытучы өйрәтү характерындагы язма эшләрнең күләмен һәм ешлыгын, укучыларның әзерлек дәрәҗәсеннән чыгып, үзе хәл итә.

Язма эшләрне бәяләү

	Күчереп язуны бәяләү	Диктантларны бәяләү	Изложение һәм сочинениеләрне бәяләү	Грамматик белемнәрне бәяләү
“5”	1. Пөхтә итеп язылган, орфографик хаталары булмаган, ләкин 1-2 җирдә хәрефләрнең урыны алышынган булса, куела.	1.Хатасыз яки 1 тупас булмаган хата җибәрелгән; дөрес каллиграфия белән матур итеп язылган эшкә  куела.	1. Эчтәлек дөрес һәм эзлекле итеп ачылса; җөмләләр грамматик яктан дөрес төзелсә; хаталар булмаса яки 1 орфографик хата җибәрелсә, куела. .	1. Ана телендә өйрәнелгән грамматик күренешләрне сөйләмдә дөрес кулланса; тупас булмаган 1-2 хата җибәрсә; укытучыга 1-2 ачыклаучы сорау бирергә туры килсә куела.
“4”	2. Эш бик үк чиста итеп башкарылмаса; 1-2 хата җибәрелсә; хәрефләрнең урыны алышынса, куела.	2. 3 тән артык хата булмаса һәм ул пөхтә итеп язылса яки хатасыз, ләкин төзәтүләр белән бик үк пөхтә язылмаган эшкә куела.	2. Эчтәлек дөрес ачылып та, эзлеклелек сакланмаса яки пөхтә башкарылып, эзлеклелек булып та, сүз сайлауда һәм җөмлә төзүдә 2-3 хата булса, куела.	2. Төп таләпләрне үтеп тә, 2 грамматик хат аясаса, ләкин өстәмә сораулар саны 3 тән артмаса куела.
“3”	3. Язуда 3-5 хата җибәрелсә яки хәрефнең урыны алышынса; текст пөхтә итеп язылмаса; төзәтүләр булса, куела.	3. 5 орфографик һәм 1 пунктуацион хаталы эшкә куела.	3. Текстның яки рәсемнең төп эчтәлеге бирелеп тә, эзлеклелек сакланмаса; 4-6 орфографик, пунктуацион хата җибәрелсә; сүзләр кулланганда һәм җөмләләр төзегәндә, 4-5 төгәлсезлек китсә, куела	3. Грамматик форма һәм синтаксик конструкцияләрне сөйләмдә куллана белсә, ләкин 4-5 грамматик хата җибәрсә куела.
“2”	4. Хаталар саны 5 тән артса; төзәтүләр күп булса, куела.		4. Эчтәлек дөрес һәм эзлекле ачылмаса; 7-10 орфографик, пунктуацион хата җибәрелсә; сүзләр кулланганда, җөмләләр төзегәндә, 6-7 тупас хата китсә, куела.	4. Грамматик күнекмәләр начар үзләштерелсә; грамматик кагыйдәләрне сөйләмдә куллана алмаса; хаталар 6 дан артып китсә куела.

Рус мәктәпләрендә укучы татар балаларының ана теленнән белем,

 осталык һәм күнекмәләрен бәяләү нормалары

Телдән җавап бирүне бәяләү

Башлангыч сыйныф укучыларының сөйләм дәрәҗәсе, гадәттә, төрлечә була: кайбер балалар өйдэ ана телендә аралаша, икенче берәүләр аерым очракларда гына татарча сөйләшәләр, чөнки алар ана теленә балалар бакчасында гына бераз өйрәнгән булалар, ә икенчеләре татарча бөтенләй белми. Шуңа күрә телдән әзерлек чорында, ситуатив-тематик принцип буенча татарча аралашу күнекмәләрен системалы рәвештә ныгыту һәм үстерү белән бергә, укучыны грамоталылыкка өйрәтүгә әзерлек башлана. Бу чорда шулай ук сөйләм эшчәнлегенең тыңлап аңлау һәм сөйләү төрләрен камилләштерә башлау бурычы да куела, сөйләм аралашу һәм язу өчен ки­рәк булган сүзләр белән тулыландырыла, еш кына кулланыла торган грамматик формалар активлаштырыла. Бу исә бәйләнешле сөйләм күнекмәләре  булдыруга ярдәм итә. Бу эшләрнең барысы да рәсемнәр буенча әңгәмә корганда, дәрестә һәм дәрестән тыш үткәрелгән төрле уеннар барышында, экскурсияләр оештырганда, күргән һәм ишеткән вакыйгалар турында сөйләгәндә (диалогик һәм монологик сөйләмдә) башкарыла.

Укучыларның тыңлап аңлау һәм сөйләү күнекмәләре даими рәвештә һәр сыйныфта тикшерелеп, укытучы тара­фыннан бәяләнеп барылырга тиеш. Сөйләм материалын сайлаганда, татар мәдәниятенә караган һәм милли рухны чагылдыра торган әсәрләргә, милли уеннарга, гореф-гадәтләргә, халык авыз ижатына һәм сөйләм этикетына аерым игътибар итәргә кирәк.

Укучыларның телдән сөйләмен бәяләгәндә, аның фонетик, грамматик ягы белән беррәттән сәнгатьлелеге дә исәпкә алына. Телдән сорау формасында үткәрелә торган күнегүләр һәр дәрестә альш барыла.

Тыңлап аңлау күнекмәләрен бәяләү:

1) “тулаем аңлады”;

2) “өлешчә аңлады”;

3) “аңламады”.

Укуның күләме һәм аны бәяләү

Сыйныфлар	Хәрефләр саны		Сүзләр саны
	Кычкырып уку	Эчтән уку	Кычкырып уку	Эчтән уку
4	210-360	360-420	55-70	105-120

	Укучының монологик сөйләмен бәяләү	Диалогик сөйләмне бәяләү	Уку күнекмәләрен бәяләү
“5”	1.Бирелгән тема (рәсем, ситуация) буенча хикәя төзи белсә; дөрес интонация белән, тулы, эзлекле итеп, текстка бәя биреп, мөнәсәбәтен күрсәтеп сөйли алса, тупас булмаган хаталары җибәрелсә дә, ле куела.1 нче сыйныфта бәйләнешле сөйләм- 5-6 җөмлә тәшкил итә.	1. Тиешле темпта дөрес интонация белән сорау куйса; әңгәмәдәшенең сорауларына тулы жавап кайтарса куела.	1. Программа таләпләрен үтәсә (авазларны, сүзләрне, җөмләләрне дөрес, сәнгатьле итеп укыса), укытучы биргән сорауларга җавап бирә алса,  текст эчтәлеген аңлы рәвештә үзләштерсә, куела.
“4”	2. Аерым паузалар, 1-2 сөйләм хатасы ясаса; укытучы тарафыннан икедән артык булмаган ачыклаучы сорау бирелсә, куела.	2. Дөрес сорау биреп, үзе дә әңгәмәдәшенең соравына дөрес жавап кайтарса, ләкин сөйләм вакытында укытучы ярдәменә мохтаҗ булса; 2—3 сөйләм хатасы җибәрсә куела.	2. Уку тизлеге гомуми таләпләргә туры килсә; сәнгатьлелек сакланса,  2-3 әйтелеш хатасы җибәрсә, пауза һәм интонация белән бәйле  төгәлсезлекләр булса да; эчтәлекне аңлап, укытучы сорауларына җавап бирә алса, куела.
“3”	3. Теманың төп эчтәлеген ачса; 4-6 сөйләм хатасы җибәрсә; укытучы тарафыннан икедән артык ачыклаучы сораубирелсә яки укытучы ярдәменнән башка сөйләмне башлый (тәмамлый) алмаса, куела.	3. Укытучы ярдәмендә генә сорау бирсә яки җавап кай­тарса; сораулар биргәндә, сүзләр һәм грамматик формалар табуда төгәлсезлекләр җибәрсә яки өйрәнгән җөмлә калыпларының бер өлешен генә үзләштерсә; 4—5 сөйләм хатасы җибәрсә куела.	3. Уку тизлеге гомуми таләпләргә туры килмәсә; сәнгатьле итеп укымаса; логик басымны дөрес куймаса; 3-4 әйтелеш хатасы җибәрсә; текстны өзеп-өзеп укыса; укытучы биргән сорауларга җавап биргәндә, төгәлсезлекләр китсә; 4-5 әйтелеш хатасы җибәрсә, ле куела.
“2”	4. Сөйләмдә эзлеклелек сакланмаса; паузаларда төгәлсезлекләр китсә; 6 дан артык сөйләм хатасы һәм грамматик хата ясаса, ле куела.	4. Әңгәмә вакытында зур авырлык белән генә сорау бирсә; сорауларга үз көче белән жавап бирә алмаса; 6 дан артык хата җибәрсә  куела.	4. Уку тизлеге бик акрын булса; барлык сүзләрне дә иҗекләп укыса; текстны сәнгатьле, аңлаешлы итеп укымаса; әйтелеш нормаларын тупас бозса; орфоэпия һәм интонация хаталары эчтәлекне аңлауга җитди комачаулык тудырса; сүзләрне әйткәндә, 6 дан артык тупас бозып әйтү булса, куела.

Укуның күләме һәм аны бәяләү

Уку дәресләренең төп вазифасы — укучыларда дөрес, йөгерек, сәнгатьле итеп, текстның эчтәлеген аңлап уку күнекмәләре булдыру һәм үстерү, аларны китап белән эшләү алымнарына өйрәтү. Уку техникасы сыйныфтан сыйныфка камилләшә барырга тиеш. Әйтик, 1 нче сыйныфта сүзләрне иҗекләр буенча аңлап, дөрес уку күнекмәләре булдырыла, 2 нче сыйныфта иҗекләр буенча салмак, аңлап, дөрес уку осталыклары формалаша. Укучылар, басымны дөрес куеп, кайбер сүзләрне тулысынча укыйлар. 3 нче сыйныфта аларның аерым сүзләр белән йөгерек, аңлап укуга караган осталык һәм күнекмәләре камилләшә, сәнгатьле уку күнек­мәләре тәрбияләнә. 4 нче сыйныфта исә уку осталыклары тагын да үсә. Сүзлэр уку күнекмәләре ныгый, логик басым һәм паузаларны саклап, сүзтезмә һәм җөмләләр белән уку күнекмәләре формалаша.

Димәк, баланың уку сәләтен бәяләгәндә, текстның эчтә­леген аңлап, тиешле тизлектә, авазларны һәм сүзләрне дөрес әйтеп, интонацияне саклап, башкалар ишетерлек һәм аңларлык итеп уку аеруча мөһим урын алып тора. Кычкырып укыганда, сүзләрнең дөрес әйтелешенә игътибар ителә. Аерым

Җөмләләрне һәм текстны тиешле пауза белән логик басымны саклап укырга кирәк. Укучыларның сәнгатьле уку һәм телдән сөйләм осталыкларын дәрестән тыш оештырылган чараларда да камилләштерергэ була. Дәрестән тыш укуны нәтижәле оештыруда төрле уеннар, сюжетлы рәсемнәр, видеомагни­тофон, шулай ук милләтебезнең рухи байлыгын, мәдәниятен чагылдырган (культурологик компетенция) текстлар ярдәм итә. Төрле чаралардан файдалану укыган текстның эчтәлеген сөйләгәндә дә (кыскача, җентекләп яки сайланма) урынлы була.

Татар теленнән укыту-тематик план

                4 нче сыйныф (татар төркеме)

                Укытучы Зиннурова Г.Р.

                Сәгатьләр саны:

                Барлыгы 105; атнага 3

Барлыгы	Теоретик материал	Кабатлау	Бәйләнешле сөйләм үстерү	Шулардан: диктант	Сочинение	Изложение
105	64	5	25	5	1	1

       Программа: “Рус телендә тулы(гомуми) мәктәпләре өчен  татар теле һәм әдәбиятыннан үрнәк программалары”на (1-11 нче с-лар\ басма өчен Ч.М.Харисова, К.С.Фәтхуллова, З.Н.Хәбибуллина җаваплы.- казан:Татар.кит.нәшр., 2011.)  нигезендә төзелде

Дәреслек: 4нче сыйныфта татар теле дәреслеге. (Ф.Ф.Харисов, Ч.М.Харисова. Казан, “Мәгариф” , 2014)

ТАТАР ТЕЛЕННӘН  КАЛЕНДАРЬ – ТЕМАТИК  ПЛАН

№

Бүлек

Дәрес темасы

Планлаштырылган нәтиҗәләр

Укучы эшчәнлегенә бәяләмә

Үткәрү  вакыты

План

Факт

Шәхес үстерүгә юнәлтелгәню

Предметара

Предметка караган

юнәлтелгән

деятельности

1.

1. 1-3 сыйныфларда үткәнне кабатлау 26 сәг.

Авазлар һәм хәрефләр.

Бер – береңне хөрмәт итү; укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү;

.Дәреслек битләрендә ориентлашу. Уку мәсьәләсен куя белү,аңлау һәм үтәү

Аваз белән хәреф арасындагы аермасын белергә

Сүзләргә анализ ясау, күнегүләр эшләү, кагыйдәләр дәфтәрендә эшләү

3 2

Сузык авазлар.

Бер – береңне хөрмәт итү; укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү.

Уку хезмәтенә максат кабул итү, аңа ирешү өчен этапара бурычлар кую.

Калын һәм нечкә сузыклар.Сингармонизм законы. Татар теленең үзенчәлекле сузыклары. Татар һәм рус телләрендә бу сузыкларның әйтелеш үзенчәлекләре. Калын һәм нечкә сузыклар аера белергә

Сүзләргә анализ ясау, , күнегүләр эшләү, кагыйдәләр дәфтәрендә эшләү

3

Тартык авазлар.

Көзге табигатькә соклану; укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү;

Укытучы бәяләвен уңай кабул итү,үзэшчәнлекне планлаштыру.

Яңгырау һәм саңгырау тартыкларны аеру. Татар теленең үзенчәлекле авазларны һәм хәрефләрне аерып әйтә белү.

Сүзләргә анализ ясау, , күнегүләр эшләү, кагыйдәләр дәфтәрендә эшләү

4

Ь,ъ хәрефләре.

Көзге табигатькә соклану; укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү;

Төрле ситуациядән чыгу юлларын табу

ъ, ь хәрефләре кергән сүзләрне уку һәм язу; аеру билгесе, иҗекне нечкә уку өчен, тартыкның нечкәлеген, катылыгын белдерә. Ъ, ь хәрефләре кергән сүзләрне уку һәм язу;дөрес итеп язарга белү.

Сүзләргә анализ ясау, , күнегүләр эшләү, кагыйдәләр дәфтәрендә эшләү

5

Алфавит.

Көзге табигатькә соклану; укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү

Эстетик һәм рухи кыйммәтләр тупларга омтылу

Хәрефләрнең укылышын яттан белү. Һәр хәрефне дөрес әйтеп уку. Аваз һәм хәрефләрне аера белү. Хәрефләрнең укылышын яттан белү

Алфавитны уку, хәтердән язу, күнеүләр үтәү

6

Тамыр һәм кушымча.

Көзге табигатькә соклану; укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү

Сорау кую һәм аларга җавап бирү; аралашу-сөйләм эшчәнлеген формалаштыра белү; тирә-яктагылар белән аралашу ысулларын үзләштерү

Сүзнең төп мәгънәле кисәге- тамыр булуы, аның сүзнең лексик мәгънәсен белдерүе. Сүзнең бер-бер артлы тамыр –га ялганып килеп, аңа нин- ди дә булса мәгънә өсти тор- ган кисәкләрнең кушымча  дип аталуы. Кушымчалар –ның үзләре генә кулланылмавы. Тамыр һәм кушымчаларны искә төшерү .

Сүзләргә анализ ясау, күнегүләр үтәү, кагыйдәләр өстендә эш

7

Кереш диктант “Сөйкемле песи”

Көзге табигатькә соклану; укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү

Предметларны, чагыштыра, охшаш һәм аермалы якларын билгели белү.

Укучыларның белемнәрен тикшерү

8

Төрле сүз төркемнәрен ясый торган кушымчалар.

Көзге табигатькә соклану; укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү

Сөйләм этикеты нормаларын үтәү: исәнләшә, саубуллаша, рәхмәт белдерә белү.

Төрле сүз төркемнәрен ясаучы кушымчалар. Төрле сүз төркемнәрен ясый торган кушымчаларны аерырга белү.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү, сүзләргә анализ ясау

9

Сүз ясагыч кушымчалар.

Көзге табигатькә соклану; укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү

Предметларны, чагыштыра, охшаш һәм аермалы якларын билгели белү.

Сүз ясагыч кушымчалар ярдәмендә яңа сүзләр ясалу. Аларның сүзнең сүзнең төп мәгънәсен үзгәртүе. Сүз ясагыч кушымчалар ярдәмендә яңа сүзләр ясалу искә төшерү.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү, сүзләргә анализ ясау

10

Тамырдаш сүзләр.

Бер – береңне хөрмәт итү; укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү;

Сәнгатьле һәм йөгерек уку күнекмәләре булдыру; сөйләм телен үстерү, Дәреслек белән эш итә белү

Бер тамырдан ясалган сүзләрнең тамырдаш сүзләр дип аталуы. Бу сүзләрнең мәгънәләре арасында бәйләнеш саклану. Тамырдаш сүзләр җөмләдә билгеләү

Төрле типтагы күнегүләр үтәү, сүзләргә анализ ясау

11

Кушма сүзләр.

Бер – береңне хөрмәт итү; укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү.

Сәнгатьле һәм йөгерек уку күнекмәләре булдыру; сөйләм телен үстерү, Дәреслек белән эш итә белү

Кушма сүзләрне танып белү, бер мәгънәгә ия булулары . кушма сүзләрнең кушылып. Кушма сүзләр язылышын күзәтү.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү, сүзләргә анализ ясау

12

Парлы сүзләр.

Бер – береңне хөрмәт итү; укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү.

Эшчәнлек өчен эш урынын әзерләү.  Укытучы ярдәме белән эшне планлаштырырга өйрәнү.

парлы сүзләрне танып белү, парлы сүзләрнең сызык аша язылулары. Парлы сүзләр язылышын күзәтү.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү, сүзләргә анализ ясау

13

Синонимнар. Сүзлек диктанты. (Парлы һәм кушма сүзләр)

Бер – береңне хөрмәт итү; укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү.

Укытучы ярдәмендә эшнең дөреслеген тикшерү. Эш сыйфатына бәя бирә белү.

Синонимнарны   язма һәм телдән сөйләмдә куллану.  Синонимнарны танып белү. Уртак мәгънәле, бер-берсеннән мәгънә төсмерләре һәм язылышлары белән генә аерылып торучы сүзләрнең синоним дип аталуы.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү, сүзләргә анализ ясау, сүзлек запасын арттыру

14

Антонимнар.

Бер – береңне хөрмәт итү; укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү.

Сәнгатьле һәм йөгерек уку күнекмәләре булдыру; сөйләм телен үстерү, Дәреслек белән эш итә белү

Антонимнарны язма һәм телдән сөйләмдә куллану; Антонимнар-ны танып белү.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү, сүзләргә анализ ясау, сүзлек запасын арттыру

15

Омонимнар.

Бер – береңне хөрмәт итү; укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү

Эшчәнлек өчен эш урынын әзерләү.  Укытучы ярдәме белән эшне планлаштырырга өйрәнү.

Омонимнарны  язма һәм телдән сөйләмдә куллану. Омонимнар-ны танып белү.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү, сүзләргә анализ ясау, сүзлек запасын арттыру

16

Сүзлекләр турында мәгълүмәт.

Бер – береңне хөрмәт итү; укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү.

Укытучы ярдәмендә эшнең дөреслеген тикшерү. Эш сыйфатына бәя бирә белү.

Сүзлекләр турында мәгълүмат бирү. Тәрҗемә,  орфографик, аңлатмалы, фразеологик, синонимнар һәм омо –нимнар сүзлекләре белән та- ныштыру. Сүзлекләр белән эшләргә өйрәтү. Орфографик, аңлатмалы сүзлекләр белән эшләү. Сүзлекләрнең төрләре белән таныштыру

Сүзлекләр белән эшләү, практикада кулланырга өйрәнү

17

Сүз төркемнәре. Исем.

Кошларга ярдәм итү; синең карашың; укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү.

Эшчәнлек өчен эш урынын әзерләү.  Укытучы ярдәме белән эшне планлаштырырга өйрәнү.

Исем – предметны һәм затларны белдереп кем? Нәрсә? сорауларына җавап бирүче сүз төркеме. Исемнәрнең  күп төрле булуы.Исем искә төшерү. Исем темасы буенча булган белемнәрен  ныгыту.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү, сүзләргә анализ ясау, сүзлек запасын арттыру

18

Сыйфат.

Кошларга ярдәм итү; синең карашың; укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү.

Сәнгатьле һәм йөгерек уку күнекмәләре булдыру; сөйләм телен үстерү, Дәреслек белән эш итә белү

Сыйфатларның предметларның төрле билгеләрен белдерүе. Сыйфат турында белемнәрен тирәнәйтү, ныгыту, камилләштерү

Төрле типтагы күнегүләр үтәү, сүзләргә анализ ясау, сүзлек запасын арттыру

19

БСҮ  “Төлке белән Каз”

Кошларга ярдәм итү; синең карашың; укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү.

Укытучы ярдәмендә эшнең дөреслеген тикшерү. Эш сыйфатына бәя бирә белү

Күзәтү язма . Күзәтүләрне язма сөйләмдә бирә белү

Сөйләм телен үстерү, хикәя төзү

20

Алмашлыклар.

Җәнлекләргә ярдәм итү; сакчыл караш; укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү.

Эшчәнлек өчен эш урынын әзерләү.  Укытучы ярдәме белән эшне планлаштырырга өйрәнү.

Алмашлыклар төрле сүз төркемнәрен алыштырып килүе. Зат алмашлыкла-рының 3 затта килүләре. Алмашлыклар турында белемнәрне үстерү,  ныгыту, камилләштерү

Төрле типтагы күнегүләр үтәү, сүзләргә анализ ясау, сүзлек запасын арттыру

21

Фигыль. Сүзлек диктанты. (Сүз төркемнәре)

Җәнлекләргә ярдәм итү; сакчыл караш; укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү.

Тиешле мәгълүматны дәреслектән таба белү.

Предмет-ның эшен,хәрәкә-тен белдерә торган сүзләнең фи- гыль дип аталуы. Фигыльләрнең нишли? Нишләде? Нишләячәк? Кебек сорауларга җавап бирүе. Фигыль турында белемнәрне үстерү,  ныгыту, камилләштерү Грамоталылык дәрәҗәсен тикшерү.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү, сүзләргә анализ ясау, сүзлек запасын арттыру

22

Сүзтезмә һәм җөмлә.

бер – береңне хөрмәт итү; укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү.

Сәнгатьле һәм йөгерек уку күнекмәләре булдыру; сөйләм телен үстерү, Дәреслек белән эш итә белү

Сүзтезмәнең предметларның, эш-хәрәкәтнең  мәгъ –нәсен төгәлрәк итеп атавы. Сүзтезмәнең ияртүче һәм иярүче сүздән төзелүе. Сөйләмнең җөмләләрдән төзелүе. Җөмләнең тәмамланган уйны белдерүе Сүзтезмә һәм җөмлә аера белү.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү, сүзлек запасын арттыру

23

Хикәя,өндәү,сорау җөмләләр.

бер – береңне хөрмәт итү; укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү.

Укытучы ярдәмендә эшнең дөреслеген тикшерү. Эш сыйфатына бәя бирә белү

Сөйләүченең нинди максат белән әйтүеннән чыгып, җөмләнең төрләре: хикәя җөмлә, сорау җөмлә,өндәү җөмлә. Хикәя җөмләнең тыныч тавыш белән әйтелүе, ахырына нокта куелу. Сорау җөмләнең сорау инто- нациясе белән әйтелүе. Ахы- рына сорау билгесе куелу. Өндәү җөмләнең күтәренке тавыш белән әйтелүе. Эш кушуны, боеруны, үтенүне белдерүе. Ахырына өндзәү билгесе куелу. Хикәя,өндәү,сорау җөмләләрне искә төшерү.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү, сүзлек запасын арттыру

24

Контроль  диктант “Укытучы булам”

бер – береңне хөрмәт итү; укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү.

Укытучы ярдәмендә эшнең дөреслеген тикшерү. Эш сыйфатына бәя бирә белү

Грамоталылык дәрәҗәсен тикшерү.

Диктант язу

25

Җөмләнең баш кисәкләре..

туган җиреңне ярату, саклау; укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү.

Тиешле мәгълүматны дәреслектән таба белү.

Җөмләнең кем? Нәрсә? Сорауларына җавап бирә торган кисәге ия дип аталу. Аның баш килештәге исем  яки алмашлык белән белдерелүе. Җөмләнең нишли? Нишдәде? Нишләгән? Нишләр? Нишләячәк? Сорауларына җавап бирә торган, ия белән бәйләнгән баш кисәге хәбәр дип аталу . Җөмләнең баш кисәкләре аера белү.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү, сүзлек запасын арттыру

26

Хаталар өстендә эш . БСҮ ”Комсыз эт”, “Рәшит”

туган җиреңне ярату, саклау; укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү.

Укытучы ярдәмендә эшнең дөреслеген тикшерү. Эш сыйфатына бәя бирә белү

Сөйләм дәрәҗәсен үстерү

Бәйләнешле сөйләм телен үстерү, хикәя төзү, сүзлек байлыгын арттыру

27

2.      Морфология 34 сәг. Исем

Исем

туган җиреңне ярату, саклау; укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү

Тиешле мәгълүматны дәреслектән таба белү.

Исем- предметны һәм затны белдереп кем? нәрсә? сор-на җ-п бирүче сүз. төр.Исем берлек һәм күплек саннарда килә. Күплек сан -лар, -ләр, -нар, -нәр кушымча-ры ярдәмендә ясала.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү, сүзлек запасын арттыру

2 чирек

28

Исемнәрнең килеш белән төрләнеше.

бер – береңне хөрмәт итү; укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү

Дәреслек белән эш итә белү

Исемнәр-нең 6 килеше булу. Сүзләрне бер-берсенә бәй- ләп, җөмлә төзү өчен кирәклеген төшенү. Исемнәрнең килеш белән төрләнешен белү. Исемнәр килеш белән төрләнә. Килеш кушымчалары сүзләрне аера белү өчен кулланыла.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү, сүзлек запасын арттыру

29

Яңгырау һәм саңгырау тартыкларга беткән исемнәрнең килеш белән төрләнеше.

укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү

Дәреслек белән эш итә белү

Яңгырау һәм саңгырау тартыкларга беткән исемнәрнең килеш белән төрләнешен өйрәнү. Яңгырау һәм саңгырау тартыкларга беткән исемнәрнең килеш белән төрләнешен белү.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү, сүзлек запасын арттыру Яңгырау һәм саңгырау тартыкларга беткән исемнәрнең килеш белән төрләнешен өйрәнү

30

Рәсем буенча хикәя төзеп язу.”Дәү әнием”

Олыларга хөрмәт хисе тәрбияләү

Эстетик һәм рухи кыйммәтләр тупларга омтылу

БСҮ

Хикәя язу

31

Борын авазларына беткән исемнәрнең килеш төрләнеше.

укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү.

Эстетик һәм рухи кыйммәтләр тупларга омтылу

Борын авазларына беткән исемнәрнең килеш төрләнешен өйрәнү һәм үзләштерү. Борын авазларына беткән исемнәрнең килеш төрләнешен белү.

Борын авазларына беткән исемнәрнең килеш төрләнешен белү.

32

Ныгыту дәресе. Иҗади диктант.

Уку мәсьәләсен кабул итү һәм үтәү, укытучы һәм иптәшләреңнең бәяләмәсен уңай кабул итү.

Сорау кую һәм аларга җавап бирү; аралашу-сөйләм эшчәнлеген формалаштыра белү;

Аларны дөрес әйтелеше,язылышы һәм сөйләмдә дөрес кулланышын үстерү.

Борын авазларына беткән исемнәрнең килеш төрләнешен белү.

33

Тартым. Тартымның берлек сан формасы.

Уку мәсьәләсен кабул итү һәм үтәү, укытучы һәм иптәшләреңнең бәяләмәсен уңай кабул итү.

Сорау кую һәм аларга җавап бирү; аралашу-сөйләм эшчәнлеген формалаштыра белү;

Тартым белән таныштыру. Тартымның берлек сан формасын өйрәнү. Тартымның берлек сан формасын белү.

Тартымның берлек сан формасын өйрәнү

34

Тартымның берлек сан формасы. Ныгыту.

укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү.

Сәнгатьле һәм йөгерек уку күнекмәләре булдыру; сөйләм телен үстерү

Тартымның берлек сан формасын дөрес куллану күнекмәлә-рен үстерү.Исемнәрнең берлек сандагы тартым белән төрләнешен өйрәтү. Тартымның берлек сан формасын ныгыту.

Исемнәрнең берлек сандагы тартым белән төрләнеше

35

Тартымның күплек сан формасы.

бер – береңне хөрмәт итү; укуга карата кызыксыну хисе булу

Тиешле мәгълүматны дәреслектән таба белү.

Тартымның күплек сан формасы белән таныштыру,дөрес итеп сөйләмдә куллану. Исемнәрнең күплек сандагы тартым белән төрләнешен өйрәтү. Тартымның күплек сан формасын белү.

Исемнәрнең күплек сандагы тартым белән төрләнеше

36

Исем темасы буенча кабатлау дәресе.

Уку мәсьәләсен кабул итү һәм үтәү, укытучы һәм иптәшләреңнең бәяләмәсен уңай кабул итү.

Үз  фикереңне яклау күнекмәләре булдыру.

Тартымның берлек сан һәм күплек сан формасын дөрес куллану күнекмәсен үстерү . Тартым-ның берлек сан һәм күплек сан формасын аера белү.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү, сүзлек запасын арттыру

37

“Исем”темасы буенча белем тикшерү.

Уку мәсьәләсен кабул итү һәм үтәү, укытучы һәм иптәшләреңнең бәяләмәсен уңай кабул итү.

Сорау кую һәм аларга җавап бирү; аралашу-сөйләм эшчәнлеген формалаштыра белү;

Белем тикшерү.

Күнегүләр эшләү

38

Сочинение “Татарстан-минем Ватаным”

Иптәшләреңне тыңлый белү күнекмәләре булдыру.

Дөрес һәм матур язу күнекмәләре булдыру

Укучыларның бәйләнешле сөйләмнәрен үстерү. Дөрес һәм матур язу күнекмәләрен үстерү.

Хикәя язу

39

Сыйфат

Сыйфат.

бер – береңне хөрмәт итү; укуга карата кызыксыну хисе булу

Текст өстендә эш, текстның эчтәлеген рәсем эчтәлегенә тәңгәлләштерү, милли үзаң формалаштыру.

Бер төркем сыйфатлар әйбернең саф билгесен белдерәләр, ә икенчеләре бер әйбернең икенче әйбергә яисә төшенчәгә булган мөнәсәбәтен билге итеп күрсәтәләр. Сыйфат турында белемнәрен тирәнәйтү, ныгыту, камилләштерү

Төрле типтагы күнегүләр үтәү, сүзлек запасын арттыру

40

Сыйфат дәрәҗәләре.

. Иптәшләреңне тыңлый белү күнекмәләре булдыру

Текст өстендә эш, текстның эчтәлеген рәсем эчтәлегенә тәңгәлләштерү, милли үзаң формалаштыру

Сыйфат турында белемнәрен тирәнәйтү, ныгыту, камилләштерү. Сыйфат дәрәҗәләре белү.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү, сүзлек запасын арттыру

41

Гади дәрәҗәдәге сыйфатлар.

Уку мәсьәләсен кабул итү һәм үтәү, укытучы һәм иптәшләреңнең бәяләмәсен уңай кабул итү.

Сорау кую һәм аларга җавап бирү; аралашу-сөйләм эшчәнлеген формалаштыра белү;

Гади дәрәҗәдәге сыйфатларны аеру күнекмәсен үстерү. Гади дәрәҗәдәге сыйфатлар белән җөмләләр төзергә белү.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү, сүзлек запасын арттыру

42

Сыйфатларның чагыштыру дәрәҗәсе.

Туган якка мәхәббәт хисе формалаштыру.

Үз  фикереңне яклау күнекмәләре булдыру

Чагыштыру дәрәҗәсенең нәрсәне белдергәнен, ничек ясалганын үзләштерү. Сыйфатлар-ның чагыштыру дәрәҗәсен белү.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү, сүзлек запасын арттыру

43

Сыйфатларның артыклык дәрәҗәсе.

укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү

Дөрес һәм матур язу күнекмәләре булдыру

Артыклык дәрәҗәсендәге сыйфатларның ясалышын өйрәнү. Сыйфатларның артыклык дәрәҗәсен белү.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү, сүзлек запасын арттыру

44

Диктант “Кышкы урман”

Уку мәсьәләсен кабул итү һәм үтәү, укытучы һәм иптәшләреңнең бәяләмәсен уңай кабул итү.

Дөрес һәм матур язу күнекмәләре булдыру

Грамоталылык дәрәҗәсен тикшерү.

Диктант язу, биремнәр үтәү

45

Сыйфатларның кимлек дәрәҗәсе. Хаталар өстендә эш.

укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү

Үз  фикереңне яклау күнекмәләре булдыру

Кагыйдәләргә нигезләнеп хаталы сүзләрне тикшерү, яздыру, җөмләләр төзү. Кимлек дәрәҗәсендәге сыйфатларның ясалышын өйрәнү. Сыйфатлар-ның кимлек дәрәҗәсен белү.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү, сүзлек запасын арттыру

46

Сыйфат темасын ныгыту.

Иптәшең фикеренә карата ихтирамлы караш булдыру.

Сорау кую һәм аларга җавап бирү; аралашу-сөйләм эшчәнлеген формалаштыра белү;

Сыйфат темасын ныгыту

Күнегүләр эшләү, сорауларга җавап бирү.

47

Рәсем буенча эш. ”Кыш”хикәя төзеп язу.

Туган як табигатенә мәхәббәт уяту.

Дөрес һәм матур язу күнекмәләре булдыру

Укучыларның бәйләнешле сөйләмнәрен үстерү. Дөрес һәм матур язу күнекмәләрен үстерү.

Хикәя язу

48

Сыйфат темасы буенча йомгаклау дәрес. Сүзлек диктанты.

Туган як табигатенә мәхәббәт уяту.

Дөрес һәм матур язу күнекмәләре булдыру

Белемнәрне тикшерү эше.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү, сүзлек запасын арттыру.

3 чирек

49

Сан

Сан.

укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү

Сорау кую һәм аларга җавап бирү; аралашу-сөйләм эшчәнлеген формалаштыра белү;

Предметның исәбен белдерә торган сүзләрнең сан дип аталуы. Санның ничә? Ничәнче? Ничәү? Ничәшәр? Ничә ләп? Сорауларына җавап бирүе. Саннарны дөрес куллану

Төрле типтагы күнегүләр үтәү, сүзлек запасын арттыру

50

Микъдар саннары.

бер – береңне хөрмәт итү; укуга карата кызыксыну хисе булу

Текст өстендә эш, текстның эчтәлеген рәсем эчтәлегенә тәңгәлләштерү, милли үзаң формалаштыру

Сан  ачыклап килгән исемнең саналмыш дип аталуы. Микъдар саннары белән таныштыру, табырга өйрәтү. Микъдар саннарын белү.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү, сүзлек запасын арттыру

51

Тәртип саннар ы.

бер – береңне хөрмәт итү; укуга карата кызыксыну хисе булу

Текст өстендә эш, текстның эчтәлеген рәсем эчтәлегенә тәңгәлләштерү, милли үзаң формалаштыру

Тәртип саннары белән таныштыру, билгеләү,сөйләмдә дөрес куллану

Төрле типтагы күнегүләр үтәү, сүзлек запасын арттыру

52

Сан темасын гомумиләштереп кабатлау

Уку мәсьәләсен кабул итү һәм үтәү, укытучы һәм иптәшләреңнең бәяләмәсен уңай кабул итү.

Текст өстендә эш,

Сан темасын гомумиләштереп кабатлау

Биремнәр үтәү.

53

Өйрәнү характерындагы инша. “Абдулла Алиш”

Уку мәсьәләсен кабул итү һәм үтәү, укытучы һәм иптәшләреңнең бәяләмәсен уңай кабул итү.

Дөрес һәм матур язу күнекмәләре булдыру

Укучыларның бәйләнешле сөйләмнәрен үстерү. Дөрес һәм матур язу күнекмәләрен үстерү.

Хикәя язу

54

Алмашлык

Алмашлыклар.

бер – береңне хөрмәт итү; укуга карата кызыксыну хисе булу

Сорау кую һәм аларга җавап бирү; аралашу-сөйләм эшчәнлеген формалаштыру

Алмашлыклар. 1, 2, 3 заттта киләләр  һәм берлек, күплек санда төрләнәләр Алмашлыклар төрле сүз төркемнәрен алыштырып килүе. Зат алмашлыклары -ның 3 затта килүләре.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү, сүзлек запасын арттыру

55

Зат алмашлыклары.

бер – береңне хөрмәт итү; укуга карата кызыксыну хисе булу

Сорау кую һәм аларга җавап бирү; аралашу-сөйләм эшчәнлеген формалаштыру

Зат алмашлыкларын табарга өйрәнү

Төрле типтагы күнегүләр үтәү, сүзлек запасын арттыру

56

Зат алмашлыкларының килешләр белән төрләнеше.

Иптәшең фикеренә карата ихтирамлы караш булдыру.

Сорау кую һәм аларга җавап бирү; аралашу-сөйләм эшчәнлеген формалаштыру

Зат алмашлыгын төрле килешләрдә кулланырга өйрәнү. Зат алмашлыкларының килешләр белән төрләнешен белү.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү, сүзлек запасын арттыру

57

Тартым алмашлыклары.

Иптәшең фикеренә карата ихтирамлы караш булдыру

Текст өстендә эш, текстның эчтәлеген рәсем эчтәлегенә тәңгәлләштерү

Тартым алмашлыкларын телдән һәм язма сөйләмендә дөрес куллану. Тартым алмашлыкларын белү.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү, сүзлек запасын арттыру

58

Күрсәтү алмашлыклары.

Иптәшең фикеренә карата ихтирамлы караш булдыру

Текст өстендә эш, текстның эчтәлеген рәсем эчтәлегенә тәңгәлләштерү

Күрсәтү алмашлыклары белән таныштыру. Күрсәтү алмашлыкларын белү.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү, сүзлек запасын арттыру

59

Алмашлыклар темасын кабатлау

Үз фикереңне төгәл, эзлекле итеп әйтергә өйрәнү.

Барлык биремнәрне дә үтәргә омтылу.

Алмашлыклар темасы буенча алган белемнәрне ныгыту

Төрле типтагы күнегүләр үтәү, сорауларга ңавап бирү.

60

Фигыль

Фигыль.

бер – береңне хөрмәт итү; укуга карата кызыксыну хисе булу

Сорау кую һәм аларга җавап бирү; аралашу-сөйләм эшчәнлеген формалаштыру

Фигыльнең күпмәгънәлелеген өйрәнү. Фигыль турында белемнәрне үстерү,  ныгыту, камилләштерү

Төрле типтагы күнегүләр үтәү

61

Боерык фигыльләр.

Үз фикереңне төгәл, эзлекле итеп әйтергә өйрәнү

Үз  фикереңне яклау күнекмәләре булдыру

Боерык фигыльләр белән таныштыру.Җөмләдә табарга өйрәтү. Боерык фигыльләрне аера белү

Төрле типтагы күнегүләр үтәү

62

Юклыктагы боерык фигыльләрнең зат-сан белән төрләнеше.

Эхлак нормаларын үзләштерү.

Сәнгатьле һәм йөгерек уку күнекмәләре булдыру; сөйләм телен үстерү

Юклыктагы боерык фигыльләрнең зат-сан белән төрләнешен өйрәтү. Юклыктагы боерык фигыльләрнең зат-сан белән төрләнешен белү.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү

63

Боерык фигыльләрнең зат-сан белән төрләнеше. Сайланма диктант.

Эхлак нормаларын үзләштерү.

Дөрес һәм матур язу күнекмәләре булдыру

Боерык фигыльләрнең зат-сан белән төрләнешен өйрәтү. Боерык фигыльләрнең зат-сан белән төрләнешен белү.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү, диктант язу.

64

Хикәя фигыльләр. Хәзерге заман хикәя фигыльләр.

Эхлак нормаларын үзләштерү

Сәнгатьле һәм йөгерек уку күнекмәләре булдыру; сөйләм телен үстерү

Хәзерге заман   хикәя фигыль эшнең хәзер үтәлүен белдерә. Һәм  нишли? соравына җавап булып килә. Хәзерге заман хикәя фигыльләрне белү.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү

65

Хәзерге заман хикәя фигыльләрнең зат-сан белән төрләнеше.

Эхлак нормаларын үзләштерү

Сәнгатьле һәм йөгерек уку күнекмәләре булдыру; сөйләм телен үстерү

Хәзерге заман хикәя фигыльләрнең зат-сан белән төрләнешен өйрәтү. Хәзерге заман хикәя фигыльләрнең зат-сан белән төрләнешен белү.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү

66

Үткән заман хикәя фигыльләр. БСҮ Рәсем буенча хикәя язу. “Кыш

Туган як табигатенә мәхәббәт уяту.

Дөрес һәм матур язу күнекмәләрен үстерү

Үткән заман хикәя фигыль эшнең уткәнен белдерә. Һәм  нишләгән? соравына җавап булып килә. Үткән заман хикәя фигыльләрне аера белү. Укучыларның бәйләнешле сөйләмнәрен үстерү..

Төрле типтагы күнегүләр үтәү Хикәя язу

67

Үткән заман хикәя фигыльләр зат-сан белән төрләнеше.

Туган як табигатенә мәхәббәт уяту.

Дөрес һәм матур язу күнекмәләрен үстерү

Аларның зат-сан белән төрләнешен өйрәтү. Аларның зат-сан белән төрләнешен белү.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү

68

Киләчәк заман хикәя фигыльләр.

Үз фикереңне төгәл, эзлекле итеп әйтергә өйрәнү

Сәнгатьле һәм йөгерек уку күнекмәләре булдыру; сөйләм телен үстерү

Киләчәк заман хикәя фигыльләр белән таныштыру. Киләчәк заман хикәя фигыльләрне аера белү.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү

69

Киләчәк заман хикәя фигыльләрнең  зат-сан белән төрләнеше. БСҮ “Әниләр бәйрәме”

Үз фикереңне төгәл, эзлекле итеп әйтергә өйрәнү

Сәнгатьле һәм йөгерек уку күнекмәләре булдыру; сөйләм телен үстерү

Аларның зат-сан белән төрләнешен өйрәтү. Аларның зат-сан белән төрләнешен белү. Укучыларның бәйләнешле сөйләмнәрен үстерү. Дөрес һәм матур язу күнекмәләрен үстерү.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү Котлау язу

70

Инфинитив

Иптәшең фикеренә карата ихтирамлы караш булдыру

Үз  фикереңне яклау күнекмәләре булдыру

Инфинитив зат- сан б-н төрләнми торган фигыль төркемчәсе. Ул нишләргә? нишләмәскә? сорауларына җавап бирә. -рга, -ргә, -ырга, -ергә кушымчалары ялганып ясала.

Күнегүләр эшләү, сорауларга җавап бирү.

71

Рәвеш.

Рәвеш

Иптәшең фикеренә карата ихтирамлы караш булдыру

Үз  фикереңне яклау күнекмәләре булдыру

Җөмләдә эш яки хәлнең билгесен белдерә. ничек? кая? кайда? кайдан? кайчан? күпме? никадәр? Рәвеш төрләнми.

Күнегүләр эшләү, сорауларга җавап бирү

72

Ярдәмче сүз төркемнәре.

Бәйлекләр һәм бәйлек сүзләр.

Уку мәсьәләсен кабул итү һәм үтәү, укытучы һәм иптәшләреңнең бәяләмәсен уңай кабул итү.

Сорау кую һәм аларга җавап бирү; аралашу-сөйләм эшчәнлеген формалаштыру

Ияртүче сүз, иярүче сүз, бәйлек сүзләр Бәйлекләр һәм бәйлек сүзләрне сөйләмдә дөрес куллану.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү, таблица белән эшләү.

73

Кисәкчә.

. Уку мәсьәләсен кабул итү һәм үтәү, укытучы һәм иптәшләреңнең бәяләмәсен уңай кабул итү.

Сорау кую һәм аларга җавап бирү; аралашу-сөйләм эшчәнлеген формалаштыру

Кисәкчәләр, мәгънәләре, аларны сөйләмдә кллану.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү, таблица белән эшләү

74

Теркәгеч.

Уку мәсьәләсен кабул итү һәм үтәү, укытучы һәм иптәшләреңнең бәяләмәсен уңай кабул итү.

Сәнгатьле һәм йөгерек уку күнекмәләре булдыру; сөйләм телен үстерү

Теркәгеч, аларның төрләре, җөмләдә кулланылышлары.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү, таблица белән эшләү

75

Контроль диктант ”Яз килә”

Туган як табигатенә мәхәббәт уяту.

Дөрес һәм матур язу күнекмәләрен үстерү

Грамоталылык              дәрәҗәсен тикшерү

Диктант язу

76

Җөмлә. Сүзтезмә.

Җөмлә. Сүзтезмә. Хаталар өстендә эш.

Эхлак нормаларын үзләштерү

Сәнгатьле һәм йөгерек уку күнекмәләре булдыру; сөйләм телен үстерү

Сүзтезмә турында аңлатма бирү. Сүзтезмәләр төзү. Җөмләдә сүзләрнең урнашу тәртибе белән таныштыру

Төрле типтагы күнегүләр үтәү

77

3.

Җөмлә.

Эхлак нормаларын үзләштерү

Сәнгатьле һәм йөгерек уку күнекмәләре булдыру; сөйләм телен үстерү

Сөйләмнең җөмләләрдән төзелүе. Җөмләнең тәмамланган уйны белдерүе. Җөмлә тәмамланган уйны белдерә. Җөмлә ахырында нокта куелуын искә төшерү.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү

78

Җөмлә. Иҗади диктант

бер – береңне хөрмәт итү; укуга карата кызыксыну хисе булу

Дөрес һәм матур язу күнекмәләрен үстерү

Сөйләмнең җөмләләрдән төзелүе. Җөмләнең тәмамланган уйны белдерүе. Җөмлә тәмамланган уйны белдерә. Җөмлә ахырында нокта куела.

Диктант язу.

4 чирек

79

Җөмләнең баш кисәкләре. Ия.

бер – береңне хөрмәт итү; укуга карата кызыксыну хисе булу

Дөрес һәм матур язу күнекмәләрен үстерү

Ия, хәбәр – җөмләнең баш кисәкләре. Җөмләнең баш кисәкләрен аера белү.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү

80

Исемнәр һәм зат алмашлыкларының җөмләдә ия булып килүе.

бер – береңне хөрмәт итү; укуга карата кызыксыну хисе булу

Текст өстендә эш, текстның эчтәлеген рәсем эчтәлегенә тәңгәлләштерү

Җөмләнең кем? Нәрсә? сорауларына җавап бирә торган кисәге ия дип аталу. Аның баш килештәге исем  яки алмашлык белән белдерелүе . Исемнәр һәм зат алмашлыкларының җөмләдә ия булып килүен белү.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү

81

БСҮ ”Автобуста”, “Кадерле кунак”

укуга карата кызыксыну хисе бул

Укучыларның бәйләнешле сөйләмнәрен үстерү

Укучыларның бәйләнешле сөйләмнәрен үстерү. Дөрес һәм матур язу күнекмәләрен үстерү.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү

82

Хәбәр

туган җиреңне ярату, саклау; укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү

Укытучы ярдәмендә эшнең дөреслеген тикшерү. Эш сыйфатына бәя бирә белү

Җөмләнең нишли? нишләде? нишләгән? нишләр? нишләячәк? сорау ларына җавап бирә торган кисәге хәбәр дип аталуы. Хәбәр турында белү.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү

83

Ия һәм хәбәр.

туган җиреңне ярату, саклау; укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү

Укытучы ярдәмендә эшнең дөреслеген тикшерү. Эш сыйфатына бәя бирә белү

Ия белән хәбәрнең асларына сызарга өйрәтү. Ия һәм хәбәрне аера белү.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү

84

Ныгыту дәрес. Хәтер диктанты.

Уку мәсьәләсен кабул итү һәм үтәү, укытучы һәм иптәшләреңнең бәяләмәсен уңай кабул итү.

Эш сыйфатына бәя бирә белү

Кабатлау күнегүләре эшләү

Төрле типтагы күнегүләр үтәү

85

Җыйнак һәм җәенке җөмләләр.

Уку мәсьәләсен кабул итү һәм үтәү, укытучы һәм иптәшләреңнең бәяләмәсен уңай кабул итү.

Укытучы ярдәмендә эшнең дөреслеген тикшерү.

Җыйнак һәм җәенке җөмләләр. Ия белән хәбәр. Җөмләнең иярчен кисәкләре. Җыйнак һәм җәенке җөмләләрне аера белү.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү

86

Җыйнак һәм җәенке җөмләләр. Ныгыту.

Иптәшең фикеренә карата ихтирамлы караш булдыру

Укучыларның бәйләнешле сөйләмнәрен үстерү

Җыйнак һәм җәенке җөмләләр. Ия белән хәбәр. Җөмләнең иярчен кисәкләре. Җыйнак һәм җәенке җөмләләрне аера белү.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү

87

Кабатлау дәресе.

Иптәшең фикеренә карата ихтирамлы караш булдыру

Укучыларның бәйләнешле сөйләмнәрен үстерү

Җыйнак һәм җәенке җөмләләр аера белү.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү

88

Җөмләнең иярчен кисәкләре.Аергыч.

Уку мәсьәләсен кабул итү һәм үтәү, укытучы һәм иптәшләреңнең бәяләмәсен уңай кабул итү.

Укучыларның бәйләнешле сөйләмнәрен үстерү

Аергыч исем белән белдерелгән теләсә нинди җөмлә кисәген ачыклый, нинди? Кайсы? Кемнең? Нәрсәнең? Ничәнче? Кебек сорауларга җавап бирә торган иярчен кисәк. Җөмләнең иярчен кисәкләре. Аергыч турында белү.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү

89

Сыйфатларның җөмләдә аергыч булып килүе

туган җиреңне ярату, саклау; укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү

Укучыларның бәйләнешле сөйләмнәрен үстерү

Җөмләнең иярчен кисәкләре. Аергыч турында белү.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү

90

Тәртип саннарының җөмләдә аергыч булып килүе.

туган җиреңне ярату, саклау; укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү

Укучыларның бәйләнешле сөйләмнәрен үстерү

Тәртип саны җөмләдә аергыч булып килә.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү

91

БСҮ “Русча өйрәнгәндә”

Иптәшең фикеренә карата ихтирамлы караш булдыру

Сорау кую һәм аларга җавап бирү; аралашу-сөйләм эшчәнлеген оештыру

Тестны укып, эчтәлеген аңлап, план төзи белү

бирелгән план нигезендә эчтәлек сөйләргә

92

Җөмләнең тиңдәш кисәкләре.

Иптәшең фикеренә карата ихтирамлы караш булдыру

Сорау кую һәм аларга җавап бирү; аралашу-сөйләм эшчәнлеген оештыру

Җөмләдә ия дә, хәбәр дә һәм иярчен кисәкләр дә тиңдәшләнеп килә ала. Җөмләнең тиңдәш кисәкләрен аера белү

Төрле типтагы күнегүләр үтәү

93

Тиңдәш кисәкләр янында теркәгечләр.

Үз фикереңне төгәл, эзлекле итеп әйтергә өйрәнү

Укытучы ярдәмендә эшнең дөреслеген тикшерү.

Җөмләнең тиңдәш кисәкләрен янында тыныш билгеләрнең куелышын аңлау.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү

94

Тиңдәш кисәкләр янында тыныш билгеләрнең куелышы. Хәтер диктанты.

Үз фикереңне төгәл, эзлекле итеп әйтергә өйрәнү

Укытучы ярдәмендә эшнең дөреслеген тикшерү.

Тиңдәш кисәкләр янында тыныш билгеләрнең куелышы . Тиңдәш кисәкләр янында тыныш билгеләрнең куелышы белү.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү

95

Контроль күчереп язу.

укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү

Укытучы ярдәмендә эшнең дөреслеген тикшерү

35-40 сүзле текстны, хәрефен бозмыйча, төшереп калдырмыйча, хәреф өстәмичә, урыннарын алыштыр-мыйча, каллиграфик дөрес язу

Төрле типтагы күнегүләр үтәү

96

Эндәш сүзләр.

Үз фикереңне төгәл, эзлекле итеп әйтергә өйрәнү

Сорау кую һәм аларга җавап бирү; аралашу-сөйләм эшчәнлеген оештыру

Эндәш сүзләр белән таныштыру. Эндәш сүзләрне тиешле интонация белән әйтергә өйрәтү. Эндәш сүзләрне белү.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү

97

Эндәш сүзләрнең әйтелеше, алар янында тыныш билгеләренең куелышы.

Үз фикереңне төгәл, эзлекле итеп әйтергә өйрәнү

Укытучы ярдәмендә эшнең дөреслеген тикшерү. Эш сыйфатына бәя бирә белү.

Эндәш сүзләрне иядән аеру, алар янында тыныш билгеләрен дөрес кую. Эндәш сүзләрнең әйтелеше, алар янында тыныш билгеләренең куелышын белү,ныгыту.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү

98

Синтаксис темасын гомумиләштереп кабатлау. Сүзлек диктанты (Ялгызлык, уртаклык исемнәр)

укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү

Дөрес һәм матур язу күнекмәләрен үстерү

Грамоталылык дәрәҗәсен тикшерү.

Сүзлек диктанты язу

99

Контроль диктант ”Һәйкәл”

укуга карата кызыксыну хисе булу, укучы ролен үзләштерү

Дөрес һәм матур язу күнекмәләрен үстерү

Грамоталылык дәрәҗәсен тикшерү

Диктант язу

100

Кабатлау.

Үткәннәрне кабатлау. Исем. Хаталар өстендә эш.

Иптәшең фикеренә карата ихтирамлы караш булдыру

Дөрес һәм матур язу күнекмәләрен үстерү

Хаталар өстендә эш.

Биремнәр үтәү.

101

Үткәннәрне кабатлау. Фигыль.

Иптәшең фикеренә карата ихтирамлы караш булдыру

Сорау кую һәм аларга җавап бирү; аралашу-сөйләм эшчәнлеген оештыру

Ел буена узганнарны кабатлау.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү

102

Үткәннәрне кабатлау. Сыйфат.

Үз фикереңне төгәл, эзлекле итеп әйтергә өйрәнү

Сорау кую һәм аларга җавап бирү; аралашу-сөйләм эшчәнлеген оештыру

Ел буена узганнарны кабатлау.

Төрле типтагы күнегүләр үтәү

103

Үткәннәрне кабатлау. Җөмлә.

Үз фикереңне төгәл, эзлекле итеп әйтергә өйрәнү

Сорау кую һәм аларга җавап бирү; аралашу-сөйләм эшчәнлеген оештыру

Ел буена алган бел Җөмләнең баш кисәкләре турында белгәннәрне искә төшерү емнәрне ныгыту

Төрле типтагы күнегүләр үтәү

104

Җөмләнең баш кисәкләре.

Үз фикереңне төгәл, эзлекле итеп әйтергә өйрәнү

Сорау кую һәм аларга җавап бирү; аралашу-сөйләм эшчәнлеген оештыру

Ел буена алган белемнәрне ныгыту Җөмләнең иярчен кисәкләре турында белгәннәрне искә төшерү

Төрле типтагы күнегүләр үтәү

105

Резерв сәгатьләр

Үз фикереңне төгәл, эзлекле итеп әйтергә өйрәнү

Сорау кую һәм аларга җавап бирү

Ел буена алган белемнәрне ныгыту

Төрле типтагы күнегүләр үтәү

        Укыту-методик комплексы:

1. “Рус телендә урта (тулы)гомуми белем бирү мәктәбендә татар телен укыту программасы (татар балалары өчен)    (Ф.Ф.Харисов, Ч.М. Харисова, В.А. Гарипова. -Казан: Татар. кит. нәшр., 2011. -239б. )
2. Рус мәктәпләрендәге татар балаларына татар теленнән  гомуми белем бирүнең дәүләт стандарты.
3. 4нче сыйныфта татар теле дәреслеге. (Ф.Ф.Харисов, Ч.М.Харисова. Казан, “Мәгариф” , 2014)

      4.  Татар теленнән өстәмә күнегүләр. Шәйдуллин Ф.Ә. - Әлмәт, 2001.

 5. Рахман Р. Һәр сыйныфта – сочинение. – Казан: “Раннур” нәшр., 2003.

 6.Татар телендә тыныш билгеләре: Белешмә/ Ф.С.Сафиуллина, С.М. Ибраһимов. – Казан: Мәгариф, 2004.

 7.  Галимов И.Р. Мавыктыргыч лексикология: Татар урта гомуми белем мәктәпләре өчен уку ярдәмлеге. – Казан: Мәгариф, 2001.

 6.   Нигъмәтуллина Р.Р. Татар теле өйрәнүчеләргә. Кагыйдәләр һәм күнегүләр: Рус телендә белем бирүче мәктәпләр өчен уку ярдәмлеге. – Казан:    Мәгариф, 2005.

8. Ф.С. Вәлиева, Г.Ф. Саттаров Урта мәктәп һәм гимназияләрдә татар телен укыту методикасы. – Казан: “Раннур”, 2000.

9. Гыймадиева Н.С., Баһавиева Р.Ә. Контроль диктантлар һәм изложениеләр. Татар һәм рус мәктәпләре өчен. Каза:”Яңалиф”, 2006.

10. Абдрәхимова Я.Х. Татар теленнән бәйләнешле сөйләм телен үстерү дәресләре: Укытучылар өчен кулланма. – Казан6 мәгариф, 2003.

11.  Татар теленнән 222 тест. – Казан: “Яңалиф”, 2005.

12.  Х.Сәлим Татар фонетикасы һәм лексикологиясе. – Алабуга, 2003.

13.Шакирҗанова Ә.Б. Татар теле орфографиясенең кыен очраклары һәм укучыларның грамоталылыгын күтәрү юллары. Методик кулланма. –Казан: РИЦ “Школа”, 2009.

14. Рус телендә (тулы)  гомуми белем бирү мәктәпләре өчен татар теле һәм әдәбиятыннан үрнәк программалар: (1-11 нче с-лар\ басма өчен Ч.М.Харисова, К.С.Фәтхуллова, З.Н.Хәбибуллина җаваплы.- казан:Татар.кит.нәшр., 2011