Рабочая программа по якутской литературе в 8 классе

Министерство образования Республики Саха (Якутия)

Муниципальное учреждение «Муниципальный орган управления образования»

МБОУ «Вилючанский лицей – интернат им. В.Г.Акимова» МР «Сунтарский улус (район)»

РАССМОТРЕНО:                                                                                СОГЛАСОВАНО:                                                                      УТВЕРЖДЕНО:

на заседании кафедры                                                                    зам.директора по УВР                                                директор лицей – интерната

протокол №__  «__»__________ 2016г.                                 _____________ (Петрова В.М.)                                      ___________ (Максимов А.А.)                          

______________  (Максимова Л.Ю.)                                           «__»__________ 2016г.                                                         «__»__________ 2016г.

РАБОЧАЯ ПРОГРАММА ПО ЯКУТСКОЙ ЛИТЕРАТУРЕ

на 2016 – 2017  учебный год

Предмет: якутская литература

Класс: 8

Учебник: С.К Колодезников, В.Р. Шишигина «Төрөөбүт литературабыт», Дьокуускай, «Бичик», 2010 с.

Программа: Н.И. Филиппова, В. Р. Шишигина, М. Е. Максимова «Норуот айымньыта уонна норуот», Дьокуускай, 1996 с.

Учитель: Степанов В.В.

Быһаарыы сурук

Саха литературата – уопсай үөрэх былааныгар региональнай компоненынан киирбит предмет. Оҕо Саха Республикатыгар олорон буолан республикатын историятын, тылын – өһүн, культуратын билиэхтээх. Уус-уран литература оскуолаҕа оҕону кыра сааһыттан ийэ тыл эйгэтигэр киллэрэр, уран тылга уһуйар, иитэр – үөрэтэр сүрүн хайысха. Умсугуйан ааҕар оҕо өйө-санаата сайдылаах, билиилээх-көрүүлээх, олох бүгүҥҥүтүн эрэ буолбакка, бэҕэһээҥҥитин ырыҥалыыр, сарсыҥытыгар эрэллээх буолар. Онон, саха литературатын предметин анала – оҕо ааҕар дьоҕурун сайыннарыы, саха суруйааччыларын айымньыларыгар интэриэһи үөскэтии, бэйэ кыаҕын сайыннарыыга суолталааҕын өйдөтүү.

Оскуолаҕа саха литературатын предметин сыаллара:

·         Ааҕыы уопсай култууратын иҥэрии, ааҕар үөрүйэҕи олохсутуу, саҥа араас көрүҥүн сайыннарыы;

·         Оҕону ааҕыы араас эйгэтигэр сөптөөх научнай литератураны хабан туран киллэрии;

·         Уус-уран айымньыны ааҕыы нөҥүө уйулҕаны хамсатан иэйиини уһугуннарыы;

·         Тыл искусствотыгар эстетическэй сыһыаны үөскэтии;

·         Айар дьоҕуру сайыннарыы;

·         Ааҕыы нөҥүө сиэр-майгы үтүө өрүттэрин олохсутуу;

·         Саха сирин, Россия уонна тас дойду норуоттарын култуураларыгар убаастабылы иитии.

Сыалы ситиһэргэ маннык соруктар тураллар:

·         Ааҕыы араас ньымаларын баһылааһын;

·         Тиэкиһи кытта үлэ сүрүн сатабылларын иҥэрии;

·         Наадалаах литератураны булан туһаныы;

·         Ааҕыыга интэриэһи үөскэтэн, кинигэҕэ тапталы иҥэрии;

·         Айан кэпсиир уонна суруйар үөрүйэхтэри сайыннарыы;

·         Норуот тылынан уонна уус-уран айымньытын духуобунай ис номоҕун нөҥүө иэйиини уһугуннаран, олох араас көстүүтүгэр сиэрдээх сыһыаны үөскэтии;

·         Уус-уран айымньы тылыгар болҕомтолоох буолууну ситиһии;

·         Тыл суолтатын биллэрии;

·         Төрөөбүт уонна араас омук литературатын арааран өйдөөн, ол нөҥүө норуоттар доҕордуу сыһыаннарын олохсутуу.

Оскуолаҕа уус-уран литератураны үөрэтии Российскай Федерация уонна Саха республикатын төрүт сокуоннарыгар, Үөрэх туһунан сокуоннарыгар, Россия гражданинын личноһын сиэрин-майгытын сайыннарыыга уонна иитиигэ концепциятыгар олохсуйар.

Орто уопсай үөрэхтээһин үөрэнээччи оскуолаттан сиэр-майгы бастыҥ хаачыстыбаларын – киһи аймах ытык өйдөбүллэрин (духуобунай сыаннастарын) иҥэриммит гражданины иитэн-үөрэтэн таһаарыыга туһуланар.

Киһи уопсастыбатын сайдан кэлбит историятыгар үтүө уонна мөкү, чиэс уонна сиэрэ суох быһыы, суобас уонна чиэһинэйэ суох буолуу, о.д.а. сиэр- майгы нуормалара олохсуйан кэллилэр. Ол гынан баран, хайа баҕарар норуокка киһилии сиэрдээх быһыы ытык өйдөбүллэрэ биһирэнэр, кэрэхсэнэр.

 Уус уран литература – киһи умсулҕаннаах ис туругун, уйулҕатын тойуга, ырыата, сэһэнэ, өйүн-сүрэҕин мөккүөрэ, ыарыыта. Литератураны үөрэтии, бастатан туран, ити умсулҕаны, өй-сүрэх мөккүөрүн ырытан ылыныыга, дирин, улаҕалаах толкуйу арыйыыга туһуланыахтаах. Ол эрэ кэнниттэн өй-сүрэх аһыллан, санаа сааһыланан, үөрэнээччи ис киэлитэ сырдаан, суруйааччы хараҕынан олоҕу көрүү салаллан бардаҕына эрэ, уус-уран айымньы айыллыбыт ньымаларын, автор айар маастарыстыбатын, айымньы саха литературатыгар ылар миэстэтин эридьиэстэһии быһыытынан ыытыллара олохтоох.

Саха литературатын үөрэтии билиҥни кэмҥэ маннык сыалы-соругу туруорар:

- сахалыы литератураны сэргээн, кэрэхсээн, сатаан өйдөөн ааҕарга үөрэтии, аахпыты бэйэ сайдыытыгар туһанарга туһулааһын

- ийэ тыл уус-уран күүһүн, кэрэтин, тыл илбиһин, хомуһунун, оҕоҕо кыра сааһыттан иҥэрии

- уус-уран айымньыны, араас геройдарын туһанан төрөөбүт норуотун олоҕун, историятын, култууратын, үгэстэрин, сиэрин-майгытын арыйыы, киһи аналын, олоҕу дириҥник өйдүүргэ үөрэтии.

- төрөөбүт тылынан уус-уран айымньы айыллар үгэһин, кистэлэҥин, араас ньыматын билиһиннэрии

- үөрэнээччи айымньылаахтык толкуйдуур уонна айар дьоҕура тобулларыгар суол арыйыы

- уус-уран айымньыны уран тыллаах, ураты дьоҕурдаах, талааннаах дьон айарын өйдөтүү.

Онон, оскуолаҕа литература уруогун сүрүн анала – үөрэнээччи төрөөбүт тыл, фольклор уонна литература норуот духуобунай баайа, киьи өйө-санаата тобуллар, туругурар, майгыта-сигилитэ ситэр, арыллар, истиҥ-иһирэх иэйиитэ уһуктар эйгэтэ буолар диэн өйдүүрүн ситиһии.

Үөрэх предметин ис хоһооно

Саха литературатын оскуолаҕа үөрэтэр программаны оҥорорго маннык сүрүн туһаайыылары тутуһуллар:

1.       Норуот тылына уус-уран айымньыта сахалыы уус-уран литература силиһэ, төрдө буоларын аахсан, уус-уран литератураны фольклору кытта ситимнээн үөрэтии.

2.       Айымньы идиэйнэй тосхолунан буолбакка, уус-уран ситиһиитин, үөрэнээччигэ сайдыыны, литературнай үөрэҕириини төһө биэрэр кыахтааҕын сыаналаан талыы уонна таҥыы. 

3.       Уус-уран айымньы айар ньыма арааһын, литература теориятын өйдөбүллэрин түмэн, бөлөхтөөн биэрии. Ону үөрэнээччи болҕойоро, бэйэтэ туттарга эрчиллэрэ.

4.       Талан үөрэтии уонна талан ааҕыы хайысхатын тутуһуу. Оҕону баҕаран туран үөрэнэргэ, бэйэни сайыннарарга, бэйэ санаатын, сатабылын, дьоҕурун сыаналыырга уһуйуу.

5.       Үөрэнээччигэ айарга үөрэнэр, холонор кыаҕы биэрии, тэрийии, сөптөөх үөрүйэҕи, сатабылы иҥэрии, дьоҕура сайдарыгар ирдэбил туруоруу.

8-9 кылааска суруйааччы олоҕун айымньытын кытта ситимнээн үөрэтиллэр, олоҕун уонна айар үлэтин ураты түгэнэ арыллар. Үөрэнээччи сайдан иһэр оҕотук өйүгэр-санаатыгар, иэйиитигэр уус-уран айымньыттан сөптөөх хоруйу булан, дьону сэргэни, олоҕу сылыктыы, быһаара, сыаналыы үөрэниэхтээх.

Саҥарыы уонна ааҕыы үлэтин көрүҥнэрэ:

·         туора саҥаны истэргэ, ылынарга;

·         истибит айымньы туһунан ыйытыыга сатаан хоруйдуурга, сааһылаан быһаарарга;

·         истибит үөрэх, научнай – биллэрэр тиэкис, уус-уран айымньы туһунан ыйытыы биэрэргэ үөрэтэр;

·         орфоэпияны, интонацияны, сурук бэлиэтин тутуһа, тиэкистэр ис номохторун булуу, ааҕыы көрүҥүн быһаара үөрэнэригэр билиини биэрэр.

Араас тиэкиһи кытта үлэ:

·         тиэкис өйдөбүлүн, уус-уран тиэкис тиэмэтин, сүрүн санаатын, тутулун, кэрчиктэргэ арааран кыра тиэмэлэри быһаарарга, аат биэрэргэ;

·         уопсай ырытыыга кыттан, ыйытыыга хоруйдуурга, тыл этэргэ, атын оҕо этэрин сатаан истэ үөрэнэргэ олук уурар;

·         уус-уран ньыманы туһанан айымньы дьоруойун ойуулуурга, кэпсээһин араас көрүҥүн (сиһилии, талан, кылгатан) баһылыырга төрүт уурар.

Библиографическай култуура:

·         кинигэ билии төрдө буоларын, көрүҥүн, тутулун, тииптэрин (ыйынньык – кинигэ, үөрэх кинигэтэ, уус-уран кинигэ) туһунан биллэрэр.

Саҥарыы:

·         диалог, монолог диэн араас көрүҥэ буоларын биллэрии;

·         былааннаан саҥарар, уус-уран ньыманы туттар;

·         айымньыны сатаан өйтөн этэр дьоҕуру, кэпсэтии сиэрин тутуһар култуураны олохсутар.

Сурук:

·         суругунан саҥа литературнай нуорматын, ис хоһоон уонна тиэкис аата сөп түбэсиһиилэригэр (тиэмэ, кэпсэнэр сир, дьоруой быһыыта - майгыта) тэттик өйтөн суруйууга (ойуулааһын, сэһэргээһин, толкуйдааһын) уус-уран ньыманы (синоним, антоним, тэҥнээһин) туһанарга;

·         бэриллэр тиэмэҕэ кэпсээн, сыанабыл оҥорорго үөрэтэр.

Литературнай өйдөбүллэринэн үлэ:

·         тиэкистэн уус-уран ньыма көрүҥнэрин булууга;

·         литература өйдөбүллэринэн (уус-уран айымньы, тылын искусствота, кэпсээччи, сюжет, тиэмэ, дьоруой) сирдэтинэргэ;

·         айымньы дьоруойун (мэтириэтэ, тыла-өһө, дьайыыта, өйө-санаата) быһаарарга үөрэтэр;

·          ааптар дьоруойга сыһыанын;

·          Кэпсээн уонна хоһоон тылын уратытын, айымньы көрүҥүн (жанр) туһунан билэллэр.

Үөрэнээччи айар үлэтэ:

·         Оруолунан ааҕарга, тылынан ойуулуурга, бэриллибит тиэмэтэ өйтөн суруйарга, тиэкиһи инсценировкалыырга, айар үлэтинэн араас тэрээһиҥҥэ кыттарга, тыл этэргэ олук уурар.

Үөрэтии түмүгэр салгыы үөрэнэргэ бэлэм буолууну кэрэһэлиир сайдыы таһымыгар киирэллэр:

1.       Тулалыыр эйгэни билиигэ уус-уран литератураны ааҕыы суолтатын өйдүүр;

2.       Уус-уран литература киһи аймах ытык өйдөбүллэрин билиһиннэрэр суолтатын иҥэринэр;

3.       Айымньы төрүөтүн быһаарар, дьоруойу ойуулааһыҥҥа ырытыыны, тэҥнээһини туттары сатыыр;

4.       Араас тиэкистэн туһааннаах информацияны ылар;

5.       Ыйынньыгынан, энциклопедиянан, о.д.а матырыйаалларынан сатаан үлэлиир.

Үөрэх былааныгар саха литературатын предметин миэстэтэ

Саха литературатын үөрэтии чааһа кыра уонна орто сүһүөх үөрэхтээһини сүрүннүүр уопсай үөрэхтээһин «Норуот тылынан айымньыта уонна уус-уран литература» диэн бырагырааматыгар тирэҕирэн быһаарыллар. Үөрэх тэрилтэтэ бэйэтин үөрэҕин бырагырааматын, былаанын оҥосторугар онно баар булгуччулаах чааска киирбит предметтэр чаастарын тутуһара ирдэнэр.

8 кылааска саха литературатыгар Үөрэх Саха Республикатын базиснай былааныгар олоҕуран саха оскуолатын учебнай былааныгар төрөөбүт литератураны үөрэтиигэ нэдиэлэҕэ 2 чаас, сылга 70 чаас бэриллэр. Бырааһынньык өрөбүллэрин аахсан сылга 68 чаас бэриллэр. Үс сүрүн олуктан турар: саха мифологията – 5 чаас, норуот тылынан уус-уран айымньыта – 10 чаас, саха уус-уран литературата – 46 чаас.

«Саха уус-уран литературата» олук түөрт кэрдиистэн турар:

·         «Төрөөбүт дойду» - 18 ч. – А.И.Софронов, С.Р.Кулачиков – Эллэй, С.П.Данилов, Л.А.Попов, Н.А. Габышев, Н.А. Лугинов, И.В. Мигалкин айымньылара уонна хоһооҥҥо этиини оҥоруу араас ньымалара үөрэтиллэллэр.

·         «Сэрии уонна эйэ» - 13 ч. – Н.Е. Мординов – Амма Аччыгыйа, С.Р. Кулачиков – Эллэй, А.Г. Кудрин – Абаҕыыныскай, С.С.Васильев – Борогонскай, И.Д. Винокуров – Чаҕылҕан, М.И. Кузьмин – Макар Хара ырыа буолбут хоһоонноро уонна сэһэнтэн быһа тардыылара үөрэтиллэллэр.

·         «Айылҕа абылаҥа» - 8 ч – В.М. Новиков – Күннүк Уурастыырап, И.Е. Федосеев – Доосо, Г.С. Угаров – Угаалаах, Н.А. Лугинов кэпсээннэрэ үөрэтиллэллэр.

·         «Оҕолор уонна аҕалар» - 7 ч - Н.Е. Мординов – Амма Аччыгыйа, С.Р. Кулачиков – Эллэй хоһоонноро, С.П. Ефремов пьесата киирдилэр.

Календарнай-тематическай былаан

№	Уруок тиэмэтэ	Уруок тиибэ	Чааһа	Ыытыллар кэмэ		Уруок сыала	Сатабыл (УУД)	Туттуллар тэрил	Дьиэҕэ үлэ
				Был. кэм	Буол. кэм
1.	Киирии – литература олоххо суолтата	Киирии уруок	1	3.09		Уус-у ран литература суолтатын өйдөтүү, кинигэҕэ тапталы үөскэтии	Истии. Өйдөөһүн, бэйэтин санаатын сааһылаан этэр.	Кинигэлэр быыстапкалара	Библиотекаҕа сылдьыы.
Саха мифологията
2.	Саха мифологията. Сир-халлаан үөскээһинин туһунан мифтэр.	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	7.09		Миф өйдөбүлэ, философията Миби быһаарар анала.	Миф фольклортан уратытын быһаарар, өйдүүр. Тирэх бэлиэлэри сатаан оностор.	Саха фольклора, хомуурунньук	Конспект оҥоруу.
3.	Мифологическай уобарастар	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	10.09		Мифологическай уобарастар өйдөбүллэрин тириэрдии.	Ааҕар, кэпсиир, тирэх бэлиэлэри оҥостор.	Кинигэ, тэтэрээт, дуоска	Мифологическай уобарастары сурунан кэлии.
4.	Дьыл оҕуһа	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	14.09		Дьыл оҕуһун уобараһын билиһиннэрии, сахалыы бит-билгэ.	Ааҕар, кэпсиир, тыллары быһаарар, суолтатын өйдүүр.	Кинигэ, тэтэрээт, дуоска, уруһуй	Уруһуй оҥоруу
5.	Дьыл оҕуһун туһунан мифтэр	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	17.09		Дьыл оҕуһун туһунан мифтэр саха фольклоругар уонна литературатыгар	Ааҕар, ырытар, санаатын этинэр.	Кинигэ, тэтэрээт, дуоска	Стр 10 6-7 сорудаҕы оҥоруу.
6.	Хатылааһын	түмүктүүр уруок	1	21.09		Оҕо айар, суруйар, анаарар дьоҕурун сайыннарыы,	Õîíòóðóîëëàíûû. Áýéý ñуругун êýòýíýð, àë±à´àñóîõ суруйарга êû´àëëàð.	Тэтэрээт, карточкалар
Норуот тылынан уус – уран айымньыта
7.	Тойук	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	24.09		Тойук өйдөбүлүн, уратытын, арааһын, сюжетын, толоруллуутун үөрэтии.	Билбитин сааһылаан суруйар, истэр, бэлиэтэнэр, кэпсиир.	Кинигэлэр быыстапкалара	С.Зверев туһунан матырыйаал хомуйуу.
8.	С.А.Зверев – Кыыл Уола “Суоһалдьыйа Толбонноох”	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	28.09		С.А.Зверев – Кыыл Уола олоҕун, айар үлэтин билсиһии.Тойук ис хоһоонун ааҕыы, литератураҕа ылар миэстэтин өйдөтүү. Мойуос кинээс, Хапчыра эмээхсин, Суоһалдьыйа Толбонноох, Улуну, күтүөт уол уобарастара.	Истии, толоруу, ааҕыы, ырытыы, санааны чопчу этии.	С.Зверев туһунан слайда	Аахпыт кэрчиккэ ыйытыы толкуйдаан кэлии.
9.	“Суоһалдьыйа Толбонноох”	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	01.10			Санааны этии, аахпыты ырытыы.	Кинигэ, тэтэрээт, дуоска	Ситэри ааҕыы, кэпсииргэ бэлэмнэнии.
10.	“Суоһалдьыйа Толбонноох”	Түмүктүүр уруок	1	05.10			Олох туһунан анаарар, сааһылаан этэр, түмүк оҥостор.	Кинигэ, тэтэрээт, дуоска	Суругунан үлэҕэ бэлэмнэнии.
11.	Суругунан үлэ	Хонтуруоллуур	1	08.10		Оҕо айар, суруйар, анаарар дьоҕурун сайыннарыы.	Õîíòóðóîëëàíûû. Áýéý ñуругун êýòýíýð, àë±à´àñóîõ суруйарга êû´àëëàð.	Кинигэ, тэтэрээт, дуоска
12.	Норуот тылынан уус-уран айымньытын ойуулуур дьүһүннүүр ньымата	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	12.10		Норуот тылынан уус-уран айымньытын ойуулуур дьүһүннүүр ньымаларын үөрэтии.	Айымньыттан булан холобурдуур, сөпкө туттар.	Кинигэ, тэтэрээт, дуоска	Холобурдары булуу.
Саха уус – уран литературата
13.	Фольклор үгэстэрэ, матыыптара уус-уран литератураҕа	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	15.10		Литература үөскээбит төрдүн, нац. колорит өйдөбүлүн, бастакы суруйааччлар тустарынан билиһиннэрии.	Истии, кэпсээһин, сурунуу, тэҥнээн көрүү.	Суруйааччылар мэтириэттэрэ	Ө. Өлөксөй туһунан матырыйаал хомуйуу.
14.	А.Е.Кулаковскай “Байанай алгыһа”	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	19.10		А.Е.Кулаковскай олоҕун, айар үлэтин билсиһии “Байанай алгыһа” үөрэтии.	Ааҕыы, ырытыы, эппиэти булуу, сурунуу.	Кинигэ, Байанай уруһуйа	Байанай туһунан иһитиннэрии оҥоруу
15.	“Байанай алгыһа”	Түмүктүүр уруок	1	22.10		Эргэрбит тыл суолталарын үөрэтии.	Тылдьытынан сатаан туһанар, өйгө тутар.	Кинигэ, тылдьыт	Тыллары үөрэтии.
16.	И.М.Гоголев – Кындыл “Хара кыталык” романа	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	26.10		И.М.Гоголев – Кындылолоҕун, айар үлэтин билсиһии. Роман ис хоһоонун биллэрии.Ромаҥҥа хара кыталык туһунан норуот номо5о. Ураты дьыл5алаах дьон. Айымньы сүрүн геройун уратытын быбыһаарыы. Ойууттар уобарастара. Историзм, этнографизм, романтизм, символика көстүүтэ. Уобарастары ырытыы. Ис хоһоонун илдьиритиһии. Айымньы идеятын быһаарсыы.	Сурунар, истэр, ааҕар, ырытар, быһаарсар.	Кинигэ, тэтэрээт, дуоска, суруйааччы портретакинигэлэрин быыстапката	Ааҕыы.
17.	“Хара кыталык” роман 3,4, 5 чааһа.	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	29.10			Кэпсиир, сурунар, истэр, ааҕар, ырытар, быһаарсар. Уобарастары оҥорор, эппиэттиир, санаатын сааһылаан этэр, умсугуйар, тэҥниир, тирэҕирэр, дьүһүннүүр, дакаастыыр, сылыктыыр, түмүк оҥостор.	Кинигэ, тэтэрээт, дуоска	Ааҕыы, кэпсииргэ бэлэмнэнии.
18.	“Хара кыталык” роман 6,7, 8 чааһа.	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	9.11				Кинигэ, тэтэрээт, дуоска
19.	“Хара кыталык” роман 9, 10 чааһа.	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	12.11				Кинигэ, тэтэрээт, дуоска	Ойуун туьунан эбии литератураны аа5ыы, кэпсииргэ бэлэмнэнии
20.	“Хара кыталык” роман 13 чааһа, иккис түһүмэх	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	16.11				Кинигэ, тэтэрээт, дуоска	Аа5ыы, суругунан улэ былаанын оноруу
21.	“Хара кыталык” суругунан үлэ	Түмүктүүр уруок	1	19.11		Оҕо айар, суруйар, анаарардьоҕурун сайыннарыы,	Õîíòóðóîëëàíûû. Áýéý суругун êýòýíýð, àë±à´àñóîõ суруйарга êû´àëëàð.	тэтэрээт, дуоска	Конспект оҥоруу стр 88
Төрөөбүт дойду
22.	Төрөөбүт дойду	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	23.11		Төрөөбүт дойду өйдөбүлэ, суолтата,  литература5а көстүүтэ. Оҕолор кинигэни кытта үлэлиир үорүйэхтэрин иитии.	Жанрдар өйдөбүллэрин билэр, тэннээн көрөр, ааҕар, ырытар.	Кинигэ, тэтэрээт, дуоска, кинигэлэр быыстапкалара	Төрөөбүт дойду туһунан кынаттаах тыллары булуу.
23.	А.И.Софронов – Алампа “Төрөөбүт дойду” хоһооно	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	26.11		А.И.Софронов – Алампа олоҕун, айар үлэтин билсиһии. Хоһоон ис номоҕун ааҕыы. Хоһоон идеятын ырытыы.	Дорҕоонноохтук ааҕар, истэр, сурунар, былаанныыр, тылы быһаарар, санаатын этинэр.	Кинигэ, тэтэрээт, дуоска, суруйааччы портрета кинигэлэрин быыстапката	Быһа тардыыны өйгө үөрэтии.
24.	“Төрөөбүт дойду”	Түмүктүүр уруок	1	30.11		Оҕо айар, суруйар, анаарар дьоҕурун сайыннарыы,	Õîíòóðóîëëàíûû. Áýéý ñуругун êýòýíýð, àë±à´àñóîõ суруйарга êû´àëëàð.	Кинигэ, тэтэрээт, дуоска	Боппуруоска эппиэттээһин
25.	С.Р.Кулачиков – Эллэй “Төрөөбүт дойдубар” хоһооно	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	3.12		С.Р.Кулачиков – Эллэй олоҕун, айар үлэтин билсиһии.Хоһоон ис номоҕун ааҕыы. Хоһоон идеятын ырытыы.	Дорҕоонноохтук ааҕар, истэр, сурунар, былаанныыр, тылы быһаарар, санаатын этинэр.	Кинигэ, тэтэрээт, дуоска, суруйааччы портретакинигэлэрин быыстапката	Уруһуй оҥоруу.
26.	“Төрөөбүт дойдубар”	Түмүктүүр уруок	1	7.12		Оҕо айар, суруйар, анаарар дьоҕурун сайыннарыы. Хоһоон тылын – өһүн ырытыы.	Õîíòóðóîëëàíûû. Áýéý ñуругун êýòýíýð, àë±à´àñóîõ суруйарга êû´àëëàð.	Кинигэ, тэтэрээт, дуоска	Өйгө үөрэтии
27.	С.П.Данилов “Кии сыта” кэпсээнэ	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	10.12		С.П.Даниловолоҕун, айар үлэтин билсиһии. Автор аҕыйах тылынан төрөөбүт дойду умнуллубат хартыынатын биэрэр сатабылын тириэрдии.	Ааҕар, ырытар, суруйар, былаанныыр, тылы быһаарар, санаатын этинэр.	Кинигэ, тэтэрээт, дуоска, суруйааччы портрета, кинигэлэрин быыстапката	109 cтр.  II сорудахтан талан оҥоруу.
28.	Л.А.Попов хоһоонноро	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	14.12		Л.А.Попов олоҕун, айар үлэтин билсиһии. Хоһооннорун үөрэтии, ырытыы.	Истэр, ааҕар, ырытар, ыраҥалыыр, толкуйдуур, тобулар, санаатын этэр, сааьылыыр, түмүк оҥорор.	Кинигэ, тэтэрээт, дуоска, суруйааччы портрета, кинигэлэрин быыстапката	Талбыт хоһоону үөрэтии
29.	Н.А.Габышев “Төрөөбүт буор” кэпсээн	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	17.12		Н.А.Габышев олоҕун, айар үлэтин билсиһии. Ийэ дойдуга, төрөөбүт сиргэ таптал, ахтылҕан бэриллиитин өйдүүр, ханалытан уобарастааьын, кубулутан хоһуйууну билэр.	санаатын сааһылаан этэр, умсугуйар, тэҥниир, тирэҕирэр, дьүһүннүүр, дакаастыыр, сылыктыыр, түмүк оҥостор.	Кинигэ, тэтэрээт, дуоска, суруйааччы портрета, кинигэлэрин быыстапката	Дьиэҕэ ситэрии
30.	“Төрөөбүт буор”	Түмүктүүр уруок	1	21.12					Иһитиннэрии оҥоруу.
31.	Н.А.Лугинов “Айгылла” кэпсээнэ	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	24.12		Н.А.Лугинов олоҕун, айар үлэтин билсиһии. Айымньыга олоҕу саҥалыы көрүү.	Быһаарыылаах ааҕыыны баһылыыр, кэпсиир, санаатын этэр.	Кинигэ, тэтэрээт, дуоска, суруйааччы портрета, кинигэлэрин быыстапката	Ааҕыы.
32.	“Айгылла” кэпсээн	Түмүктүүр уруок	1	11.01		Айгылла уобараһын арыйыы, саха салааттара сэрии толоонугар	санаатын сааһылаан этэр, умсугуйар, тэҥниир, тирэҕирэр, дьүһүннүүр, дакаастыыр, сылыктыыр, түмүк оҥостор.	Кинигэ, тэтэрээт, дуоска	Санааны суруйуу.
33.	И.В.Мигалкин хоһоонноро	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	14.01		И.В.Мигалкин олоҕун, айар үлэтин билсиһии. Хоһооннор тылларын-өстөрүн, ис хоһоонун, этэр санаатын  ырытыы.	Ааҕар, ырытар, суруйар, былаанныыр, тылы быһаарар, санаатын этинэр.	Кинигэ, тэтэрээт, дуоска, суруйааччы портрета, кинигэлэрин быыстапката	Талбыт хоһоону өйгө үөрэтии.
34.	Хоһооҥҥо этиини оҥоруу араас ньымата	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	18.01		Айар дьоҕурун сайыннарыы, лексиканы байытыы.	Ньымалары хоһоонтон булар, бэйэтэ туьанар.	Кинигэ, тэтэрээт, дуоска	Хатылааһыҥҥа бэлэмнэнии.
35.	Хатылааһын	Хонтуруоллуур	1	21.01		“Төрөөбүт дойду” салааны хатылааһын	Õîíòóðóîëëàíûû. Áýéý ñуругун êýòýíýð, àë±à´àñóîõ суруйарга êû´àëëàð.	тэтэрээт, дуоска, тест
Сэрии уонна эйэ
36.	Сэрии уонна эйэ	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	25.01		Сэрии алдьархайын уонна эйэлээх олоххо тардыһыыны уус- ураннык хоһуйуу. Сэрии героиката, романтизма уонна тыйыс тыына уус- уран айымньыга көстүүтэ.	Сурунар, истэр, ааҕар, ырытар, быһаарсар.	Кинигэ, тэтэрээт, дуоска, хартыыналар.	Конспект оҥоруу стр 136
37.	Н.Е.Мординов – Амма Аччыгыйа “Аймалҕан” романтан быһа тардыы.	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	28.01		Н.Е.Мординов – Амма Аччыгыйаолоҕун, айар үлэтин билсиһии. Психологическай ойуулааһын , сэрии героикатын, тыйыс тыынын тириэрдии,уйулҕа хамсааһынын көрдөрүү. Роман туһунан кэпсэтии. Ис хоһоонун ырытыы.	Кэпсиир, сурунар, истэр, ааҕар, ырытар, быһаарсар. Уобарастары оҥорор, эппиэттиир, санаатын сааһылаан этэр, умсугуйар, тэҥниир, тирэҕирэр, дьүһүннүүр, дакаастыыр, сылыктыыр, түмүк оҥостор.	Кинигэ, тэтэрээт, дуоска, суруйааччы портрета, кинигэлэрин быыстапката	Кэпсииргэ бэлэмнэнии.
38.	“Аймалҕан” романтан быһа тардыы.	Түмүктүүр уруок	1	01.02					Стр 151 II сорудаҕы оҥоруу.
39.	С.Р.Кулачиков – Эллэй “Бырастыылаһыы” хоһооно	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	04.02		С.Р.Кулачиков – Эллэйолоҕун, айар үлэтин билсиһии. Хоһоон тылын-өһүн, ис хоһоонун, этэр санаатын  ырытыы.	санаатын сааһылаан этэр, умсугуйар, тэҥниир, тирэҕирэр, дьүһүннүүр, дакаастыыр, сылыктыыр, түмүк оҥостор.	Кинигэ, тэтэрээт, дуоска, суруйааччы портрета, кинигэлэрин быыстапката	Сэрии тиэмэтигэр уруһуй оҥоруу
40.	А.Г.Кудрин – Абаҕыыныскай “Кыайыы андаҕара” хоһооно	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	8.02		А.Г.Кудрин – Абаҕыыныскай олоҕун, айар үлэтин билсиһии. Хоһоон тылын-өһүн, ис хоһоонун, этэр санаатын  ырытыы.	санаатын сааһылаан этэр, умсугуйар, тэҥниир, тирэҕирэр, дьүһүннүүр, дакаастыыр, сылыктыыр, түмүк оҥостор.	Кинигэ, тэтэрээт, дуоска, суруйааччы портрета, кинигэлэрин быыстапката	Боппуруоска эппиэттээһин
41.	С.С.Васильев – Борогонскай “Бырастыылаһыы”	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	11.02		С.С.Васильев – Борогонскай олоҕун, айар үлэтин билсиһии. Хоһоон тылын-өһүн, ис хоһоонун, этэр санаатын  ырытыы.	санаатын сааһылаан этэр, умсугуйар, тэҥниир, тирэҕирэр, дьүһүннүүр, дакаастыыр, сылыктыыр, түмүк оҥостор.	Кинигэ, тэтэрээт, дуоска, суруйааччы портрета, кинигэлэрин быыстапката	Санааны суруйуу.
42.	С.С.Васильев – Борогонскай “Андаҕар”	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	15.02		Хоһоон тылын-өһүн, ис хоһоонун, этэр санаатын  ырытыы.			Хоһооннорун тэннээн көрүү.
43.	И.Д.Винокуров – Чаҕылҕан хоһоонноро	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	18.02		И.Д.Винокуров – Чаҕылҕан олоҕун, айар үлэтин билсиһии. Хоһоон тылын-өһүн, ис хоһоонун, этэр санаатын  ырытыы.	санаатын сааһылаан этэр, умсугуйар, тэҥниир, тирэҕирэр, дьүһүннүүр, дакаастыыр, сылыктыыр, түмүк оҥостор.	Кинигэ, тэтэрээт, дуоска, суруйааччы портрета	Хоһоон тутулун ырытыы.
44.	М.И.Кузьмин – Макар Хара “Кыталык” хоһооно	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	22.02		М.И.Кузьмин – Макар Хара олоҕун, айар үлэтин билсиһии. Хоһоон тылын-өһүн, ис хоһоонун, этэр санаатын  ырытыы.	Кэпсиир, сурунар, истэр, ааҕар, ырытар, быһаарсар. Уобарастары оҥорор, эппиэттиир, санаатын сааһылаан этэр, умсугуйар, тэҥниир, тирэҕирэр, дьүһүннүүр, дакаастыыр, сылыктыыр, түмүк оҥостор.	Кинигэ, тэтэрээт, дуоска, суруйааччы портрета	“Саллаат суруктара” ааҕыы, кэпсииргэ бэлэмнэнии
45.	М.И.Кузьмин – Макар Хара “Саллаат суруктара”	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	25.02		Саллаат уобараьын арыйыы.		Кинигэ, тэтэрээт, дуоска	Ааҕыы, кылгас ис хоһоонун сурунуу.
46.	“Саллаат суруктара”	Түмүктүүр уруок	1	01.03		Саллааттар суруктарын ааҕыы, ырытыы.		Кинигэ, тэтэрээт, дуоска	Толкуй сурук «Сэрии тыына мин дьиэ кэргэммэр»
Айылҕа абылаҥа
47.	Айылҕа абылаҥа	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	04.03		Айылҕаны хоһуйуу уратыта. Саха – айылҕа оҕото. Айылҕа күүһүгэр сүгүрүйүү. Пейзаж өйдөбүлүн үөрэтии.	санаатын сааһылаан этэр, умсугуйар, тэҥниир, тирэҕирэр, дьүһүннүүр, дакаастыыр, сылыктыыр, түмүк оҥостор.	Кинигэ, тэтэрээт, дуоска, хартыыналар	Хоһоон айыы.
48.	В.М.Новиков – Күннүк Уурастыырап “Соҕотох хахыйах”, “Тукулутта эбэбин”	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	8.03		В.М.Новиков – Күннүк Уурастыырап олоҕун, айар үлэтин билсиһии. Хоһоон тылын-өһүн, ис хоһоонун, этэр санаатын  ырытыы.	санаатын сааһылаан этэр, умсугуйар, тэҥниир, тирэҕирэр, дьүһүннүүр, дакаастыыр, сылыктыыр, түмүк оҥостор.	Кинигэ, тэтэрээт, дуоска, суруйааччы портрета,кинигэлэрин быыстапката	Боппуруостарга эппиэттээһин.
49.	“Атыыр үөрэ, бөрөлөр”, “Кэҕэ” хоһоонноро	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	11.03				Кинигэ, тэтэрээт, дуоска	Стр 213 III сорудахтан талан оҥоруу.
50.	И.Е.Федосеев – Доосо хоһоонноро	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	15.03		И.Е.Федосеев – Доосо олоҕун, айар үлэтин билсиһии. Хоһоон тылын-өһүн, ис хоһоонун, этэр санаатын  ырытыы.	санаатын сааһылаан этэр, умсугуйар, тэҥниир, тирэҕирэр, дьүһүннүүр, дакаастыыр, сылыктыыр, түмүк оҥостор.	Кинигэ, тэтэрээт, дуоска, суруйааччы портрета,кинигэлэрин быыстапката	Стр 222  III сорудахтан талан оҥоруу.
51.	Г.С.Угаров – Угаалаах “Долбор сулуһа” сэһэн	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	18.03		Г.С.Угаров – Угаалаах олоҕун, айар үлэтин билсиһии. Бастакы фантаст – суруйааччы буоларын өйдөтүү.Фантастика жанр быьыытынан уратыта. Уһун үйэлэнии кистэлэҥэ туохха сытарын кэпсэтии. Сэһэн ис хоһоонун илдьиритиһии. Аан дойдуга фантастика сайдыыта. Сэһэҥҥэ айылҕа эйгэтин быһаарыыга наука уонна фантастика далааһына.	Кэпсиир, сурунар, истэр, ааҕар, ырытар, быһаарсар. Уобарастары оҥорор, эппиэттиир, санаатын сааһылаан этэр, умсугуйар, тэҥниир, тирэҕирэр, дьүһүннүүр, дакаастыыр, сылыктыыр, түмүк оҥостор.	Кинигэ, тэтэрээт, дуоска, суруйааччы портрета,кинигэлэрин быыстапката	Кылгас фантастическай кэпсээннэ суруйуу.
52.	“Долбор сулуһа” сэһэн	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	22.03				Кинигэ, тэтэрээт, дуоска	Ааҕыы
53.	“Долбор сулуһа” сэһэн	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	5.04				Кинигэ, тэтэрээт, дуоска	Кэпсииргэ бэлэмнэнии
54.	“Долбор сулуһа” сэһэн	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	8.04				Кинигэ, тэтэрээт, дуоска	Ыйытыыларга хоруйдааьын стр 262
55.	“Долбор сулуһа” сэһэн	Түмүктүүр уруок	1	12.04		Оҕо айар, суруйар, анаарар дьоҕурун сайыннарыы,	Õîíòóðóîëëàíûû. Áýéý ñуругун êýòýíýð, àë±à´àñóîõ суруйарга êû´àëëàð.	тэтэрээт, дуоска	Өйтөн суруйууну ситэрии.
56.	Н.А.Лугинов “Суор” кэпсээнэ	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	15.04		“Суор” философскай айымньы буоларын өйдөтүү. Саха норуота айылҕаны кытта сибээһин символ обраһынан көрдөрөрүн быһаарыы. Сэһэргээһин уонна ойуулааьын уус-уран күүһэ. Диалог, монолог характеры арыйарын кэтээн коруу	Ааҕар, истэр, кэпсиир, срунар, бэлиэтэнэр, санаатын сааһылаан этэр, тирэҕирэр, кэтээн көрөр, дакаастыыр, ырытар, түмүк оҥорор. Алҕаһын көннөрөр.	Кинигэ, тэтэрээт, дуоска, суруйааччы портрета	Кэпсээҥҥэ олоҕуран тест оноруу.
57.	“Суор” кэпсээнэ	Түмүктүүр уруок	1	19.04				Кинигэ, тэтэрээт, дуоска	“Мин айылҕа оҕотобун” айар үлэ
Оҕолор уонна аҕалар
58.	Оҕолор уонна аҕалар	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	22.04		Оҕо саас, улахан дьон эйгэтин уус-ураннык хоһуйуу. Олох оҕо хараҕынан. Саха суруйааччылара ийэ туһунан иһирэх тыл. Дьиэ кэргэн сыһыана.	Кэпсэтэр, ыраҥалыыр, санаатын этэр, ырытар, холобурдуур, тирэҕирэр, сабаҕалыыр, түмүк оҥорор	Кинигэ, тэтэрээт, дуоска, дьиэ кэргэн ойуулара	Дьиэ кэргэн туһунан хоһооннору булуу.
59.	Н.Е.Мординов – Амма Аччыгыйа “Ийэ” хоһооно	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	26.04		Хоһооҥҥо ийэ таптал дириҥ иэйии буоларын тириэрдии, ийэҕэ тапталы иҥэрии.	Истэр, ааҕар, ырытар, сылыктыыр, иҥэринэр, умсугуйар, дакаастыыр, түмүк оҥорор.	Кинигэ, тэтэрээт, дуоска уруһуйдар	Санааны суруйуу.
60.	С.Р.Кулачиков – Эллэй “Таптыаҕыҥ ийэни” хоһооно	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	29.04		Хоһоону ааҕыы, ис хоһоонун илдьиритиһии, тылын-өһүн ырытыы.	Истэр, ааҕар, ырытар, сылыктыыр, иҥэринэр, умсугуйар, дакаастыыр, түмүк оҥорор.	Кинигэ, тэтэрээт, дуоска, проигрыватель	Өйгө үөрэтии.
61.	С.П.Ефремов “Куорат кыыһа” пьесата	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	3.05		С.П.Ефремов олоҕун, айар үлэтин билсиһии. А5а колуонэ уонна о5олор оло5у коруулэрин уратылара. Ийэ таптала. Драмаҕа киһи тас бодотун, характерын арыйар ньымалар	Оруолларынан ааҕар, турукка киирэр, быһаарсар, уобараһы оҥорор, кэпсиир, санаатын этэинэр, ыйыталаһар, чуолкайдыыр, толкуйдуур, түмүк оҥорор.	Кинигэ, тэтэрээт, дуоска, суруйааччы портрета	Кэпсииргэ бэлэмнэнии.
62.	“Куорат кыыһа”  2,3 оонньуута	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	6.05				Кинигэ, тэтэрээт, дуоска	Ситэри ааҕыы
63.	“Куорат кыыһа” 4 оонньуута	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	10.05				Кинигэ, тэтэрээт, дуоска	Боппуруоска эппиэттээһин стр 321 II сорудах
64.	“Куорат кыыһа”	Түмүктүүр уруок	1	13.05		Оҕо айар, суруйар, анаарар дьоҕурун сайыннарыы,	Õîíòóðóîëëàíûû. Áýéý ñуругун êýòýíýð, àë±à´àñóîõ суруйарга êû´àëëàð.	тэтэрээт, дуоска	Суругунан үлэҕэ бэлэмнэнии.
65.	Суругунан үлэ	Хонтуруоллуур	1	17.05		“Оҕолор уонна аҕалар”проблемаларын илдьиритии.	Õîíòóðóîëëàíûû. Áýéý ñуругун êýòýíýð, àë±à´àñóîõ суруйарга êû´àëëàð.	тэтэрээт, дуоска
66.	Е.П.Неймохов “Бастакы хаар” кэпсээнэ	Саҥа матырыйаалы үөрэтии	1	20.05		Е.П.Неймохов олоҕун, айар үлэтин билсиһии. Сиэр-майгы түгэх өрүттэрин арыйан көрдөрүү. Төрөппүт уонна оҕо сыһыана. Иэс, чиэс өйдөбүлүн тириэрдии.	Истэр, ааҕар, ырытар, сылыктыыр, иҥэринэр, умсугуйар, тэҥниир дакаастыыр, түмүк оҥорор.	Кинигэ, тэтэрээт, дуоска, суруйааччы портрета	Дьиэҕэ ситэрии
67.	Хатылааһын.	Хатылааһын	1	24.05		Баар билиитигэр тирэҕирэн, тý²íиир, ûðûòар, õîëáуур, түмүк оҥостор, õàíûûëàòàí, ñàà´ûëààí ñèòèìíиир. Хонтуруолланыы.	Үөрэппит билиини хатылыыр, чиҥэтэр.	тэтэрээт, дуоска, тургутук, карточкалар	Хатылыырга бэлэмнэнии
68.	Сылы түмүктүүр уруок	Түмүктүүр	1	27.05					Сайыҥҥы сорудах, кинигэ ааҕыы

Программа туолуута

	I чиэппэр	II чиэппэр	III чиэппэр	IV чиэппэр
Саҥа матырыйаалы үөрэтии
Хатылааһын
Суругунан үлэ
Бэриллэр чаас
Ыытыллыбыт уруок
Туолбатах чаас