Құрастырушы: Торебеков
Е.Г., арнайы пәндер оқытушысы
Мамандық: 1304043
«Электрондық есептеуіш техника және бағдарламалық қамтамасыздандыру»
Күндізгі оқу бөлімі – III курс. Жалпы сағат саны – 70 с.
Сведения о ежегодном переутверждении:
|
№ п/п
|
учебный год
|
сведения о рабочей
программе
|
дата
переутверждения,
№ протокола
|
подпись
зав. ПЦК
|
|
1
|
|
|
|
|
|
2
|
|
|
|
|
|
3
|
|
|
|
|
|
4
|
|
|
|
|
|
5
|
|
|
|
|
Мазмұны
1.
Түсінік хат. 4
2. Сағат бойынша бөлу. 5
3. Тақырыптық жоспарлау және оқу бағдарламасының мазмұны.. 6
4.
Әдебиеттер. 17
1. Түсінік хат
Бұл оқу бағдарлама Қазақстан Республикасының
Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартының техникалық және кәсіптік
білімінің «есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыздардыру» маманлдығы
бойынша тіркеу № ҚР МЖМБС 4.05.046-2009 Қазақстан Республикасының білім және
ғылым Министрлігінің
«30» 12 2008 ж. № 673 бұйрығымен
бекітіліде.
Бұл үлгілік оқу бағдарлама білім алушыларға
желі құрудың түрлі технологиялар мен әдістерін, қазіргі WEB-бағдарламалауды,
ақпараттық қауіпсіздік пен оның компьтерлік және желілік ортасында ақпаратты
қорғаудың актуалды ерекшеліктері, Интернеттің сипаттамалары мен қызметтерін
оқуды қарастырады.
Біліктілікті іс-әрекетті ұйымдастыру формасы
ұсыныс түрінде берілген.
Бәсекеге қабілетті мамандарды дайындау
мақсатында үлгілі оқу бағдарламасын іске асыру да дәстүрлі оқу жүйесі. Жаңа
технологияларды (модульдік, кредиттік және т.б) ; дидактикалық және көрнекі
құралдар: плакаттар, модельдер, оқу және оқу-әдістемелік құралдар қолдануға
ұсынылады.
«Желілік технолгоияға кіріспе» пәнінің оқу
бағдарламасын құрастыруда оқытуда ұйымдастырудың келесі түрлері: лекциялар,
семинарлар, тәжірибелік сабақтар(зертханалық жұмыстар) бақылау жұмыстары және
басқалар ұсынылады.
Теориялық білімдер бекіту және қажетті
тәжірибелік дағдылар мен біліктілікті қалыптастыріда пән бағдарламасында
зертханалық жұмыстар өткізу қарастырған.
Үлгілік оқу бағдарлама білім алушылардың
пәндерден алған білімдеріне, біліктіліктеріне және дағдыларына негізделген:
- ДЭЕМ және желілердің аппараттық
құралдарының кешені;
- ЕК операциялық жүйелер және
бағдарламалық қамтамасыздандыру.
Пәнді келесі пәндермен байланыстырып оқыту
ұсынылады:
- «Автоматтандырылған жүйенің
ақпаратпен қамтамасыз етуін құру және жүргізу»
«Желілік технологияға кіріспе» пәнінің үлгілік
бағдарламасы білім беру мекемелеріне жұмыстық оқу бағдарламасын құрудың негізі
болып табылады.
Жұмыстық оқу бағдарламасын құруда білім беру
меемесі құрылды.:
- Циклға бөлінгеноқу уақыты көлемін
сақтай отырып, үлгілік оқу жоспарында пәнді оқытуға бөлінген оқу уақыты көлемі
10-20% аралығында өзгертуге (ҚР МЖМБС 4.05-2008 «Орта білім. Техникалық және
кәсіптік. Негізгі ережелер»);
- Оқудың жалпы сағат көлемін
бөлімдер мен тақырыптарған бөлуге (пәнді оқытуға бөлінген жалпы бюджеттік сағат
көлемінде);
- Бағдарлама материалдарын оқытуда
бірізділікті сақтай отырып өзгертуге.
- Жекелеген тәжірибелік және
зертханалық жұмыстарды мазмұндас жұмыстармен алмастыуға;
Бөлімдер мен тақырыптардың тізімі аймақтық
компонеттердің енгізі есебінен, жұмыс берушінің талабы және жергілікті
ерекшеліктерді ескере отырып өзгертілуі мүмкін.
Есептеуіш техника құралдарының тұрақты және
қарқынды даму пәннің мазмұнына үнемі өзгерістер енгізуді қажет етеді.
2. Сағат бойынша бөлу
|
Семестр
нөмірі
|
Оқу
сабақтары
|
Бақылау
жұмысының
түрі
|
|
аудиториялық
|
|
Жалпы
сағат
саны
|
барлығы
|
Теор.
|
Семинар.
|
Лабор.
|
Прак.
|
|
4
|
70
|
70
|
36
|
|
|
34
|
емтихан
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Барлығы
|
70
|
70
|
36
|
|
|
34
|
|
3.1 Тақырыптық жоспарлау
|
№
|
Бөлімдермен тақырыптардың аттары
|
Семестр,
бақылау
түрі
|
Сағат саны
|
|
Барлығы
|
Теория
|
Лабор-практика
|
|
1.
|
Интернет технологияларына кіріспе
|
4
|
2
|
2
|
|
|
I
|
1 бөлім. Интернеттің ұйымдастырылуы
|
|
|
|
|
|
2.
|
Интернет негізгі түсініктері
|
4
|
2
|
2
|
|
|
3.
|
Интернет коммуникациялардың модельдері
|
4
|
2
|
2
|
|
|
4.
|
Қолданушылардың интернетке қосылу мүмкіндігі
|
4
|
2
|
2
|
|
|
5.
|
Инетернет желісіне қосылу технологиялары
|
4
|
2
|
2
|
|
|
6.
|
Интернеттегі web – серверлер
|
4
|
2
|
2
|
|
|
7.
|
Web – қорларды алу технологиялары
|
4
|
2
|
2
|
|
|
8.
|
Интернетте іздеу технологиясы
|
4
|
2
|
2
|
|
|
|
Бөлім бойынша
|
|
16
|
16
|
|
|
II
|
2 бөлім. Интернет сервистері
|
|
|
|
|
|
9.
|
Сайттардың түрлері
|
4
|
2
|
2
|
|
|
10.
|
Браузерлердің
түрлері
|
4
|
2
|
2
|
|
|
11.
|
Файлдарды
жүктеу
|
4
|
2
|
2
|
|
|
12.
|
Электрондық пошты
|
4
|
2
|
2
|
|
|
13.
|
Файлдар мен алмасу
|
4
|
2
|
2
|
|
|
|
Бөлім бойынша
|
|
10
|
10
|
|
|
III
|
3 бөлім. Интернет желісінде ақпаратты
қорғау
|
|
|
|
|
|
14.
|
Қауіпсіздік мәселелері
|
4
|
2
|
2
|
|
|
15.
|
Интернетте қолданушыларды идентификациялау
|
4
|
2
|
2
|
|
|
|
Бөлім бойынша
|
|
4
|
4
|
|
|
IV
|
4 бөлім. Web-қосымшалар құру технологиясы
|
|
|
|
|
|
16.
|
Интернет-қосымшаларын құру
|
4
|
2
|
2
|
|
|
17.
|
Практикалық жұмыс № 1
НТМL- құжаттарды құру негізі
|
4
|
2
|
|
2
|
|
18.
|
Практикалық жұмыс № 2.
Құжат «шапкасы», МЕТА-мәліметтер, НТМL-
құжаттардағы суреттер белгісі мен картасы
|
4
|
2
|
|
2
|
|
19.
|
Практикалық тапсырмалар
|
4
|
2
|
|
2
|
|
20.
|
Практикалық жұмыс №3
Кестелер көмегімен беттерді орналастыру (
макеттеу)
|
4
|
2
|
|
2
|
|
21.
|
Практикалық тапсырмалар
|
4
|
2
|
|
2
|
|
22.
|
Практикалық жұмыс №5.
HTML- құжаттардың формасы.
|
4
|
2
|
|
2
|
|
23.
|
Практикалық тапсырмалар
|
4
|
2
|
|
2
|
|
24.
|
Клиенттік қосымшалар құру технологиялары
|
4
|
2
|
2
|
|
|
25.
|
Практикалық жұмыс №5
SSI көмегімен динамикалық беттерді құру
|
4
|
2
|
|
2
|
|
26.
|
Практикалық тапсырмалар.
|
4
|
2
|
|
2
|
|
27.
|
Зертханалық жұмыс №6
Cookiesті қолдану
|
4
|
2
|
|
2
|
|
28.
|
Практикалық тапсырмалар
|
4
|
2
|
|
2
|
|
29.
|
Практикалық жұмыс № 7
Каскадтық кестені GSS стилінде қолдану
|
4
|
2
|
|
2
|
|
30.
|
Практикалық тапсырмалар
|
4
|
2
|
|
2
|
|
31.
|
Практикалық жұмыс №8
(DIV) және CSS блоктардың көмегімен беттерді
жазып кету.
Позиционирлеу.
|
4
|
2
|
|
2
|
|
32.
|
Интернеттің серверлік - қосымшаларын құру
технологиялары
|
4
|
2
|
2
|
|
|
33.
|
Практикалық жұмыс №9
РНР көмегімен динамикалық беттерді құру.
|
4
|
2
|
|
2
|
|
34.
|
Практикалық жұмыс №10
СУБД MySQL РНР көмегімен мағлұматтар
базаларымен
жұмыс істеу.
|
4
|
2
|
|
2
|
|
35.
|
Практикалық жұмыс №11
Форманың дұрыс толтырылуын JavaScript
көмегімен тексеру.
Сұхбат терезелері.
|
4
|
2
|
|
2
|
|
|
Бөлім бойынша
|
|
40
|
6
|
34
|
|
|
Барлығы
|
|
70
|
36
|
34
|
3.2 Оқу бағдарламасының мазмұны
Интернет технологияларына кіріспе
Интернет, бiртұтас басқару орталықтары жоқ, бiрақ бiрыңғай ережелер бойынша
жұмыс iстейтiн және ӛз қолданушыларына бiртұтас қызметтер жиының кӛрсететiн әлемдегi үлкен
желi. Интернетті әрбiрiнің қызметтерiн тәуелсiз оператор-жабдықтаушысы (ISP,
Internet Service Provider) жүргiзетiн "желілір желiсі" ретiнде
қарастыруға болады. Интернет қолданушылар тұрғысынан, әр түрлi желiлер бойынша:
ISP - желi, корпоративтiк желi, үй қолданушыларының жеке компьютерлерi және желiн
қоса бытыраңқы ақпараттық қорлардың жиыны болып табылады. Әрбiр жеке компьютер
(host ағылшын терминiнен) осы желiде хост деп аталады. Бүгiнгi интернет (кесте
1.1) ӛзінің пайда болуына сол кезде жаңа пакеттердiң коммутацияның
технологиясына сыпайы тәжiрибе ретінде басталған бiрiккен ARPANET желiсіне
мiндеттi. ARPANET желiсі 1969 жылы айқара ашылып басында тӛрт түйiндi пакеттердiң
коммутациясы бар жинағынан тұратын болды. Алғашқы түйiндер жинағы жалғастырған
байланыс торабтары 50 Кбит/с жылдамдықтарында жұмыс iстедi. ARPANET желiсі АҚШ қорғаныс
министрлiгiнiң ARPA (Advanced Research Projects Agency ) ғылыми- зерттеу
жұмыстарын болашақты жоспарлауды басқарумен қаржыландырды және технологияның
зерттеуi және кооперативтiк таралған есептеулер үшiн қолдануға болатын
пакеттердiң коммутациясының хаттамалары үшiн арнады.
1 бөлім. Интернеттің ұйымдастырылуы
1.1 Интернет негізгі түсініктері
Интернет өзі Interconnected networks (біріктірілген желілер) терминінен
пайда болады, яғни техникалық кӛзқарастар тұрғыдан- бұл үлкен және кіші желелердің ауқымды түрде
біріктірілуі. Толығырақ айтқанда- дүние жүзіндегі миллиондаған компьютерлердің
мәліметтер алмастыруына мүмкіндік беретін ақпараттық орта. Интернет - ӛзіне кӛптеген
таңғаларлық арсеналды мүмкіншіліктерді жинаған жаңа технология. Интернет - әрі
ең қуатты және тәуелсіз ақпараттық ресурс, әрі сенімді және оперативтік
байланыс жүйесі,сонымен қатар ақпараттық технологияның дамуына және дүние жүзіндегі
миллиондаған адамдардың творчествалық кӛзқарасымен бӛлісуге мүмкіндік беретін
орта. Интернеттің басты қызметі тәулік бойы сапалы байланыс қызметін кӛрсету болып
табылады. Интернетке қосулы тұрған кез – келген екі компьютер бір – бірімен қалаған
уақытында байланыса алады. Алдағы уақытта «Желі» ұғымын Интернет сқзінің
синонимі ретінде қолданып, ол желі түсінігі интернет арқылы байланысқан
компютерлер екендігін ескертіледі. Интернетке қосылған әрбір компьютер желінің
бір бөлігі болып табылады.
1.2 Интернет коммуникациялардың модельдері
Интернет жүйесінің коммуникациодық сипаттамасын қарастырайық. Дәстүрлi
комуникациондық модель негізіне "біреуі бірнешеге" процессі тұжырымдалған.
Коммуникация құралына байланысты ақпарат статистикалық түрде (текст, графика)
немесе динамикалық түрде (аудио, бейнеклип, ани- мация) берілуі мүмкін.
Дәстүрлі құралдар қарым қатынасының негізінің басты ерекшклігі интерактивті
қарым қатынас болмауында.
1.3 Қолданушылардың интернетке қосылу мүмкіндігі
Бұлардың кӛпшілігі провайдер секілді желіге жоғары жылдымқты қосылуды қамтамасыз
етпейді. Абонент пен провайдер арасындағы байланысу технологиясы " ең
соңғы миль" атағын алды. Кӛп жағдайда желіден қолданушы компьтеріне ақпараттарды жеткізудің "
соңғы нүктесі" болып каналдар тізбегіндегі ең жіңішке жері табылады.
1.4 Инетернет желісіне қосылу технологиялары
Қарапайым телефон тек тӛменарналық диапазон линиясын қолданады. Екіарналы телефон проводынан
ақпаратты жіңішке "телефондық" жіберу аралығыменемес, одан да кеңдеу
аралық қолданса, ақпаратты бұдан да кӛп жіберу мүмкіншілігі туады.
Жіберу аралығы және оның аумағы дегеніміз - ақпарат жіберіп жатқан канал
диапазонындағы ең жоғарғы және ең тӛменгі арналардың айырмашылығы.
1.5 Интернеттегі web – серверлер
Браузерде қажетті URL мекен – жайын терген соң, браузер қолданған протокол
туралы ақпарат пен сервер атауын алады.
Браузер DNS – серверге сұраныс жасайды, ол үшін сервер атауын IP – мекен
жайға алмастыру керек. Алынған IP – мекен - жай арқылы браузер қажетті Web –
сервермен HTTP протоколын қолданып, байланысқа түседі де, қажетті ресурсқа
сұраныс береді.
1.6 Web –
қорларды алу технологиялары
Егер клиент жұмыс істеп отырған сервер ұзақ қашықтықта орналасып, тӛменарналы
жылдамдықкӛзі болса немесе «шамадан тыс» режимде жұмыс жасаса, ол құжаттардың
жіберілуін кешіктіреді.
«Құжаттарды қабылдау жылдамдығын қалай жеделдетуге болады?» деген сұрақ
туады. Шешімдердің бірі мәліметтерді жойылған серверлерден бірнеше рет алуға
болмайды. Web – арналарда кедергі болған жағдайда ақпаратты қайта құю керек.
Сіз браузерде «Артқа (назад)» командасын берген кезде, қараған бетке қайта
ораласыз, бұл жағдайда мәліметтерді серверге қайта құып керек емес. Сіз оның
орнына қарған құжаттарыңызды компьютеріңіздің арнайы буферлік зонасында (кэш)
сақтап, қажет жағдайда қайтадан қарасаңызболады.
1.7 Интернетте
іздеу технологиясы
Интернетте миллиондаған сайттар орналасқан. Онда актуалды ақпараттармен
қатар, ескірген ақпарат ресурстары да бар. Интернет – белгілі бір басқаушысы
жоқ демократиялық ақпараттар кӛзі. Әркім желіде ӛз ресурсын орналастыра алады. Нәтижесінде, ақпаратты дубликаттау және
стандартты бұзу кӛп кездеседі. Сондықтан желіде барлығы бар, бірақ ол жерден қажетті ақпаратты
табу оңай емес. Ақпаратты табу үшін іздей білу керек. Тӛменде интернетте іздеудің
әдістері кӛрсетілген.
Интернетте іздеуге арналған құралдардың бірнеше түрі бар: іздеу машиналары
(ізденушілер), индекстендірілген каталогтар (рубрикаторлар), рейтингтер, мета
іздеуіш жүйелер және тематикалық тізімдер сілтемесі, онлайндық энциклопедиялар
және анықтамалар.
2 бөлім.
Интернет сервистері
2.1 Сайттардың
түрлері
Бүгінде жаһандық, бүкіләлемдік компьютерлер желісі Интернетте
сайттардың орасан зор көлемі бар. Бұл сайттар әртүрлі және бір-бірінен өте көп
сипаттамалары бойынша ерекшеленеді. Осыған байланысты сайттарды түрлі типтерге
және олардың түрлеріне жіктеуге болады.
2.2 Браузерлердің
түрлері
Браузер (шолушы, желіні шолушы немесе веб-шолушы) –
Бүкіләлемдік Интернет желісінде немесе жергілікті желінің веб-сайттарында
орналасқан мәтіндер, кескіндер және басқа да ақпаратты көрсетуге арналған және
олармен қатынасуға мүмкіндік беретін бағдарлама. Сайт парақтарындағы мәтін мен
кескіндерде осы немесе басқа сайттарға сілтеме болуы мүмкін.
2.3 Файлдарды
жүктеу
Интернетті күнделікті қолданған кезде сізде
құжаттар, кескіндер, аудио және видео файлдар сияқты файл түрлерін көшіру
қажеттілігі туындайды. Бұл операцияны орындаудың түрлі әдістері бар және жыл
өткен сайын бұл процесс оңтайландырылып отырды. Көптеген веб-браузерлердің
кіріктірілген жеке жүктеу менеджерлері бар, мысалы Mozilla Firefox-тың
менеджері айтарлықтай ыңғайлы.
2.4 Электрондық
пошты
Интернетке тіркелу кезінде ISP қолданушыға пошталық жәшікке арналған
дискілі корын, пошталық жәшік мекен-жайын (E-mail Account Address), қолданушы
есімін (E-mail Account Login Name) және қорғау мақсатында пароль (E-mail
Account Password) ұсынады. Электрондық пошты мекен-жайының ӛз форматы
болады.: қолданушы_ есімі @ домен атауы. Мысалы:Sanat @ ntu.almaty.kz. «@»
таңбасының сол жағындағы бӛлім – пошты атауы, пошталық жәшіктің қай жерде орналасқанын кӛрсетеді.
Қолданушы әр серверде бірнеше электрондық мекен-жайын тіркей алады. Қазіргі
таңда электрондық пошты қызметін тегін кӛрсететін серверлер кӛп, сондықтан әркім қалауы
бойынша дүние жүзінің қалаған жерін электрондық пошта мекен-жайын тіркей алады.
2.5 Файлдар мен
алмасу
FTP (file Transfer Protocol – файлдарды жіберу протоколы) 1971 жылы құрылып,
осы күнге дейін кеңінен қолданылды. FTP TCP IP базасының протоколы базасына
негізделеді және интернет пен компьютер арасында файл алмастыру әдісін ұсынады.
FTP-ның басты қызметі – интернеттегі файлдарды жойылған компьютерді
локалды компьютерге (Down land) және керісінше (Upload) жіберуге, кӛшіруге арналған.
FTP- протокол арқылы жойылған компактіде ӛз файлдарыңды кетіруге және ӛзгертуге болады.
3 бөлім.
Интернет желісінде ақпаратты қорғау
3.1Қауіпсіздік
мәселелері
Мысал қарастырайық: Электрондық поштамен фирма А-ның бастығы фирма
В-нің бастығына маңызды құжат жібереді. Коммуникация қауіпсіздігі жағынан
қандай мәселелер туындайды? Осы хатты алғаннан соң фирма В-нің бастығында
келесідей сұрақтар туындайды. Осы құжатты расында А фирмасының бастығы жіберді
екен? (жіберушінің идентификациясы). Бұл хат В фирмасының басқа кім оқыды екен
(құпияны сақтау). Белгілі хатты құпия сақтау, тек хабарды шифрлеумен ғана
құпиялық сақтау мүмкін. Шифрлеу базасында жоғарыда айтылған үш есептіде шешуге
болады, және де оындай сұрақтармен криптография айналысады.
3.2Интернетте
қолданушыларды идентификациялау
Сookies – үлкен емес мәтінді жазулар, сервердің сұрауы бойынша қолданушының
компьютерінде браузер арқылы сақталады.
Бұл мәтіндік ақпарат қолданушының компьютерінде жойылғанына дейін сақталады.
Сookies қолданушысының Web серверге хабарласқан тарихы сақталады және сол
хабарды кӛптеген серверлер жібереді. Бұл сайтқа хабарласқандарды анық тексеру
мүмкіндігін береді, және сайт қолданушыларға және олардың мұрагерлеріне қосымша
сервис береді. Мысалы: сайт мұрагерлеріне қанша адам сайтты қарады, кім сайтқа
бірінші рет келді, кім қайталап келді екенін білу үшін маңызды.
4 бөлім.
Web-қосымшалар құру технологиясы
4.1 Интернет-қосымшаларын
құру
Интернетке түрлі қызметтердің жиынтығы әсер етеді. Солардың бірі ең кӛп тараған
қызметтер қатарына Web (World Wide Web(бүкіләлемдік ӛрмекші)) енеді. Web –
тораптардағы құжаттардың негізгі форматы HTML болып табылады. HTML (Hyper Text
Maker Language) ағылшын тілінен аударғанда гипермәтінді белгілеу тілі деген
мағынаны білдіреді.
Гипермәтін – бұл қосымша элементтерді басқару мақсатында ішіне екпінді элемент
орналасқан мәтін түрі.
4.2 Практикалық
жұмыс № 1НТМL- құжаттарды құру негізі
НТМL- құжаттарды құру үшін 2 тэг қолданылады: <frameset> және
<frame>. <frameset> тэгі кадірдегі жолдар мен бағандардың бастапқы
саны мен кӛлемін енгізуге мүлік береді. Ал экранды кӛлденеңінен бӛлу «row» артибуты
арқылы орындалады. Атрибуттер түрінде кӛрсетіледі. Ал тігінен бӛлу «cols» атрибуты арқылы
орындалады. Атрибуттер саны пайыз немесе пиксельдер түрінде корсетіледі.
«Frameset» тегінің ішінде күрделі беттер құрамына кіретін құжаттардың барлығына
сілтемелер болуы керек. Бұл < Framе > тегінің кӛмегімен орындалады. Web-
беттерге арналған екі вертикальды фрейм ұсынылған.
4.3 Практикалық
жұмыс № 2. Құжат «шапкасы», МЕТА-мәліметтер, НТМL-құжаттардағы суреттер белгісі
мен картасы
Құжат «шапкасы» мен МЕТА – мәліметтер </head> тегтерімен
шектеледі. МЕТА – ақпараттарды құрайды, яғни бет жӛнінде қосымша мәліметтер,
беттер атауы, браузер терезесіне шығарылатан тақырыптар және сілтемелер. Тақырыпша
</title> және </title> тегтерімен анықталады, бұл міндетті емес, бірақ
бағаны жақсы <head> және <title> тегтерінде параметрлер болмайды.
Егер еренсілтемелік құжаттар авторы ӛз шығармасын оқитын
қауымға жеткізгісі келсе, ӛзінің жұмысын, каталогтар мен іздеу жүйелерінде әрі ерекше, әрі тиімді
етіп тіркеуі қажет.
4.4 Практикалық
тапсырмалар
Тапсырма 1.
1. Ӛзіңіздің МЕТА -
ақпаратыңызды түзетіңіз немесе толықтырыңыз, міндетті түрде келесі мәліметтерді
қолданыңыз:
<META HTTP –
EQUIV = ―content – Language‖ Content = ````>
<META NAME =
―Description‖ CONTENT = ````>
<META NAME = ‖Keywords‖ CONTENT
= ````>
<META NAME =
―Author‖ CONTENT = ````>
<TITLE>
</TITLE>
2. Әрбір минут
сайын бір бетке автоматты түрде жаңартулар жүргізіңіз.
3. Жаңа бет
құрыңыз және www.kstu.ru. мекен-жайына 10 минут күту уақытымен автоматты түрде
қайта бағыттау жасаңыз, бетте «10 минуттан соң автоматты түрде www.kstu.ru.
сайтына ауыстырыласыз» деп жазыңыз.
4. <LINK>
тегінің кӛмегімен барлық беттерден ӛз бетіңізге сілтеме құрыңыз.
5. Негізгі бетте,
комментарий түрінде, мета-мәліметтердің қолдану мақсатын кӛрсетіңіз.
Тапсырма 2.
1. Жаңа бет
құрыңыз. Беттің ішінде негізгі бӛлімдеріне белгілер орнатыңыз.
- Кеңейтілген
іздеу. Индекс.
- Аудандар бойынша
зерттеу. Индекс.
- Цитирлеу
дегеніміз не? Индекс.
- ―Нини - индекс‖
дегеніміз не? Индекс.
- ―Саяси нини –
индекс‖ дегеніміз не? Индекс.
Текстегі белгілі
бір мақсаттағы еренсілтеелер түрінде беттің басында орнатылуы керек.
2. Беттің соңында,
комментарий түрінде, белгілер мен сілтемелерге қолданылатын тегтер мен олардың
отрибуттарының қолдану мақсатын кӛрсетініз.
Тапсырма №3.
Дайын сурет кӛмегімен сурет
партасын құру; картографиялық қала белгісінің үстін шерткенде тиісті www –
сервермен байланысуы керек.
Серверлерге
арналган сілтемелер.
www.moswa.ru-
Мәскеу
www.kazan.ru-
Казань
www.spb.ru-
Санкт-Петербург
www.novosibirsk.ru-
Новосибирск
www.norilsk.ru-
Норилск
www.оmsk.ru- Омск
www.magodin.ru-
Магадан.
Беттің шығу
жерінде комментарий түрінде сурет картасында қолданылып отырған тегтердің
қолдану мақсатын кӛрсетіңіз.
4.5 Практикалық
жұмыс №3
Кестелер көмегімен
беттерді орналастыру ( макеттеу)
- Барынша аз қате
жіберу үшін ӛзгелердің тәжірибесін қолдану керек. Бетті орналастыру тәжірибесі ең кӛбіне басып шығару
орындарында жақсы дамыған. Егер газетті, журналды, кітапты және тағы басқаларды
анықтап қарасақ, мына негізгі элементтерді кӛреміз.
● Ақ фон мен қара
әріптер қолданылады. Фоны қара, ақ әріппен жазылған қалың кітапты елестетіп
қараңыз, оқып болған соң козіңіздің кӛру қабілетін нашарлатасыз.
● Оң жақ және сол
жақ шегімен, жоғары және тӛмен шегімен бет шектелген. Бір бетке ешбір шектеусіз жазылған бетті оқу
ыңғайсыз.
● Абзацтар екі
беттен де тегістелінген. Барлық жолдар бір түзу бойымен аяқталады. ―Кӛз‖ бұған
үйреніп, оқуға ыңғайлы болады.
● Жаңа абзац 1- ші
жолды жазардан алдын бос орын қалдырылып басталады, ал абзацтар арасында жолдар
арасымен салыстырғанда бос орын кӛптеу қалдырылады. Бұл визуалды түрде абзацтарды бӛліп тұрады.
4.6 Практикалық
тапсырмалар
Тапсырма №1.
1. Алынған
біліміңізге сәйкес бірінші бетті құрыңыз. Бет кемінде 4 бағанадан тұруы керек.
Әрбір бағана кӛлемі 3-30 пиксельден тұратын бос ұяшықтарға бӛлінуі қажет, шектемелер кӛрінбеуі тиіс.
Жоғарғы және тӛменгі бӛлігі қара кесте түрінде істелуі керек, басқа беттерге де енгізу үшін.
2. Ӛзіңіздің
қалауыңызша ұяшық фонының түсін немесе фондық сурет енгізіңіз.
3. Бірінші бетке
сілтеме құруды ұмытпаңыз.
4. Әрбір бет
соңында, комментарий ретінде, әрбір бағананың бастамасын нұсқаңыз.
Тапсырма №2.
1. Барлық беттерді
бір жалпы түрге әкеліңіз, яғни жоғарғы және тӛменгі бӛліктері бірдей
болу қажет. ( фреймдік беттерден басқа).
2. Барлық беттерде
мета- мәліметтерді орналастырыңыз.
4.7 Практикалық
жұмыс №5.
HTML-
құжаттардың формасы.
Формалар ақпаратты
жұп қылып бағдарлама - ӛңдеушіге жібереді. [ауыспалының атауы] = [ауыспалының мағынасы]. Ауыспалылар
атауын латын әріптерімен енгізу керек. Ауыспалылар ақпараттар сан түрінде
берілген болса да, жол түрінде қабылданады.
4.8 Практикалық
тапсырмалар
Тапсырма №1
1. Жаңа бет
құрыңыз. (POST әдісін пайдалану арқылы) анкета – формасын құрыңыз, ӛзінде келесідей
жолдар болуы тиіс (барлық ауысатындар оқулыу керек, мысалы; орыс тілі – langru,
С1 емес немесе Т2 емес). Онда үндемей қалған мағынада сіздің мәліметтер
орналасуы тиіс .
Тегі
Аты
Әкесінің аты
Е-mail
Елді таңдау
(SELECT элементін қолдану арқылы, 10 ел кӛрсетілуі тиіс). Қаланы таңдау (міндетті
түрде radio элементі кӛмегімен, ауыспалылар бірдей болуы керек 5 – тен кем болмауы тиіс).
Тілді таңдау
(checkbox кӛмегімен ауыспалылар әр түрлі және 5-тен кем болмау керек)
Мамандық таңдау
4.9 Клиенттік
қосымшалар құру технологиялары
Гипермәтіндік жүйе секілді, wев-ті де екі кӛзқараспен қарауға болады.
Біріншіден, Гипермәтіндік ӛту арқылы байланысқан кӛрсктілу беттерін салыстыру . Екіншіден, кӛрсетілу беттерін құрайтын
қарапайым ары/тық объектілер жинағы ретінде.
JavaScript –ті қолдану HTML-құжатының авторына динамикалық парақты құрып
және тұтынушының толтырған формасын ӛңдеуде маманданған программист болмауына
мүмкіндік береді. JavaScript –желілік тұтынушы және серверлік қосымшаларды ӛңдеу үшін ұтымды
және объекті-бағытталған тіл. JavaScript –тің екі түрі бар: Navigator
JavaScript тұтынушы JavaScript-ті және LiveWire JavaScript серверлер
JavaScript-ті. LiveWire JavaScript CGI - бағдарламалары сияқты серверлік
қосымшаларды құруға мүмкіндік береді
4.10 Практикалық
жұмыс №5
SSI көмегімен
динамикалық беттерді құру
SSI – Server Side Include болып шифрленеді, HTML бетіне енгізілген командылар
жинағы, командылар элемент жасағын сұраныс жіберілерден алдында орындалады.
SSI – директивы бар құжатқа сұраныс алған соң, HTTP – сервер құжатты ӛңдейді, барлық
SSI – директивтерде орындайды, сонан соң, нәтижесінде шыққан құжатты клиентке
қайтарады.
4.11 Практикалық
тапсырмалар.
Тапсырма 1
1. Файлдарды
сақтау үшін \ssi\ каталогын құрыңыз.
2. Онда бос
файлдарды құрыңыз (мысалы: top,html,bottom,html т.б.)
3. 1 бетті ӛзгертіңіз: жоғары
ж\е тӛмен оң жақ ж\е сол жақ бӛліктерін сәйкес озіңіз құрған файлға орналастырыңыз shtml – де
кеңейтуді умытпаңыз.
4. Серверде жұмыс
жасау қабілеттілігін тексеріңіз
5. <title>
динамикалық түрде форматталуын орындаңыз.
6. 1 бетте келесі
ақпаратты шығарыңыз:
Файл кӛлемі
Файлдағы соңғы
мадификациялық мезгілі
Сіздің IP адрес
Сіздің порттың
номері
Сіздің браузер
4.12 Зертханалық
жұмыс №6
Cookiesті
қолдану
Cookie HTTP спецификацисы мәселесінің басты шешімі болып табылады. FTP немесе
Telnet сессиясындағындай клиент пен сервер арасындағы бастықтастықтың
тұрақсыздығы, яғни HTTP хаттамасы арқылы ақпаратты жібергенде әрбір құжат үшін
дара сұраныс жасалынады. HTTP- хаттамаға cookie – ді енгізу бұл мәселені шешуге
мүмкіндік береді.
4.13 Практикалық
тапсырмалар
Тапсырма 1
1. Сіздін «-бетіңіз қолданушыны танитындай етіп, сәлемдеме құрыңыз (сәлемдесу)
if SSI-дағы директиваны қолданыңыз.
Толығырақ айтқанда:
Бетті бірінші рет ашқанда, клиентке cookie-ті жіберу керек. Келесіде
бетті ашқан-сайын клиент серверге cookie-ті жіберу қажет. Сервер cookie-ді
қабылдаған соң сәлемдеме жолдайды, әйтпесе сервер сізді «танымайтындығын» кӛрсетеді.
2. Серверде жұмыс жасау қабілетін тексеріңіз.
3. Комментарий түрінде, әрбір SSI командамының қолдану мақсатын кӛрсетіңіз.
Тапсырма 2
1. Ӛзіңізді былай тіркейтіндей етіп бет құрыңыз:
- жаңадан келген
- орта білімді қолданушы
- сапалы қолданушы
(radio немесе select) формаларының кӛмегімен тіркеліңіз.
Мәліметтер 2-ші бетке GET әдісімен жіберілуі тиіс.
2. 2-ші бетте ауыспалыны енгізіңіз, оның <META> тегіндегі
мағынасы cookie қондыру үшін.
3. IF сайтқа кіргендігін қадағалайтын IF кӛмегімен cookie-ті ӛңдейтін бет құрыңыз.
4. Серверде жұмыс жасау қабілетін тексеріңіз.
5. Комментарий түрінде, әрбір SSI командамының қолдану мақсатын кӛрсетіңіз.
4.14 Практикалық
жұмыс № 7
Каскадтық
кестені GSS стилінде қолдану
Сіз алдыңғы беттерді каскадтық немесе GSS пайда болғанға дейін, осы
сияқты
етіп құрастырыңыз. GSS-тің пайда болуына дейін сайт қызметшілері
мынадай негізгі мәселелермен қақтығысып отырған:
- Позиционирлеу мәселе (бетті орналастыру). Дегенмен бұл үшін кесте қолданып
отырды (олар ең бастапқы кезінен ол үшін арналмаған болатын), олар барлық
мәселелерді шешпеді. Келесіні орындауға мүмкін емес:
- қандайда бір блоктың тіркелген кӛлемдерін кӛрсетуге болмайды.
Мысалы, мәтіндік блок толып кеткен жағдайда жүріп отырады (тіпті ол кесте ішінде
болса да)
4.15 Практикалық
тапсырмалар
Тапсырма 1
1. /css/ каталогын құрыңыз
2. main.css файлды ішінде құрыңыз
3. тега <LINK> кӛмегімен сайттың барлық беттеріне қосылуды құрыңыз.
4. Барлық беттерге жай келесідей параметрлер ұсыныңыз (тег <body>
-ні қайта анықтап алып):
- фонның тұсі
- шрифтің ӛлшемі
- шрифтің түсі
- шрифттің жан ұйялары (мысалы, Arial)
5. Серверде жұмыс жасау қабілеттігін тексеріңіз.
6. Түсініктемелерде (main.css файлда) бұл параметрлерді түсіндіріп
кетіңіз.
4.16 Практикалық
жұмыс №8
(DIV) және CSS
блоктардың көмегімен беттерді жазып кету.Позиционирлеу.
Кестелердің қолданғада кемшіліктерін еске алайық:
"Жай қабылдау". Барлық кесте толмай, экранда ақпарат
шықпайды.
Жай толтыру. Кӛптеген жәшіктер мен жолдарды құру керек, қажеттілігі шамалы.
Элементті экранда ораналстырудың дәл пикселдерге дейін мүмкіншіліктің
болмауы.
Элементтерді бір біріне "мінгізуінің" мүмкіншілігінің
жоктығы.
Элементердің кӛрсетілуімен басшылық етуінің мүмкіншілігін жоктығы (толған кезде,
кестенің ӛлшемедері үлкееді). Бұл мәселелерді CSS және <DIV> кӛмегімен шешуге
болады.
Тег <DIV> - элементтерді топтастырылып блокға қызмет ету үшін
арналған.
Топталған элементтерге стильдерді қолдануға болады.
4.17 Интернеттің
серверлік - қосымшаларын құру технологиялары
Серверлерге орын сценарийлер кӛмегімен серверде сценарийлер кӛмегімен сервер де
сақталатын мәліметтер базасы және т.б файлдарға және электрондық почта немесе
факс – қызмет секілді сервердің орталықтандырылған ресурстарына қосылуына
болады.
Сервер сценарийінің тағы бір ерекшелігі – басқару ортасын функциялау. Сіздің
кодыңыз кӛптеген брауздердің бірнеше нұсқасында емес, бір сервердің жалғыз нұсқасында
болады.
4.18 Практикалық
жұмыс №9
РНР көмегімен
динамикалық беттерді құру.
РНР – бұл HTML
енуші тіл сервері жағында жұмыс істейтін, синтаксисі бар, Си тіліне жакын. РНР
тілі HTML-ге РНР тілі ережелерінің динамикалық құрамын құру үшін мүмкіндік береді.
Бұл кодты шығаратын бұл инструкциялар РНР-дің препроцессорымен-интерпретаторымен
ӛңдейді
және оларды сол құрамымен ауытырады.рЋр бағдарламасымен РНР файлының стандартты
үлкеюі. Принципі SSI-кі сияқты.
РНР-дің
синтаксисі:
PHP-коды,
html-кодына келесідей түрде қосылады:
<?PHP
тексттің_коды ?>
немесе
<?PHP
тексттің_коды;
?>
4.19 Практикалық
жұмыс №10
СУБД MySQL РНР көмегімен мағлұматтар базаларыменжұмыс істеу.
СУБД MySQL және phpMyAdmin бағдарламасы
MySQL - бұл реляциондық мәліметтер базасы. (арнайы сервер -
www.mysql.com).
Кейбір ерекшеліктері:
Реляциондық
Жоғары мәртебелі, яғни әрбір кіруші қосылу бӛлек топпен басқарылады, бұл
теориялық жағынан шексіз сұраныстың орындалынатынын білдіреді.
―Клиент сервер‖ технологияларымен жұмыс істейді.
Ресурстарға талап жоқ.
Тегін (POSIX- системасында комерциялық емес қолдану үшін, қалғандарына
ақылы)
SQL тілін қолдайды (бәрін болмасада)
Таратылған
MySQL- де жұмсы жасайтын кӛптеген қосымшалар бар.
4.20 Практикалық
жұмыс №11
Форманың дұрыс
толтырылуын JavaScript көмегімен тексеру.Сұхбат терезелері.
Браузердің объектілі моделі 12 объектіден тұрады :
1. Document - HTML құжатының компоненттеріне кіру ұшін рұқсат беретін жағдай.
2. Event – соңғы оқиғалар болғаннан соң, оқиғаларының қасиеттеріне кіру
ұшін рұқсат беретін жағдай.
3. History – пайдаланушы қосылған соңғы адрестер бойынша ақпараттарды береді.
4. Location – ағымдағы құжат адресі бойынша ақпаратты береді.
5. MimeType - MIME типы туралы ақпаратты береді.
6. Navigator – браузер қасиеттеріне хабарласуға жағдай береді.
7. Selection – құжаттың ағымдағы белгіленуін корсетеді.
8. Style - представляет конкретный элемент стиля в таблице стилей.
9. TextRange - HTML құжатты толықтыратын мәтіннің бӛлімдерін кӛрсетеді.
10. Screen - предоставляет информацию о мониторе и системе вывода, информации
клиента.
11. Window – браузер терезесімен байланысты касиеттер, әдістер және оқиғаларды
жеткізеді.
4. Әдебиеттер
Негізгі
1. Петров В.Н.Информационные системы.Учебник. Пб:Издательство "Питер",2002.
2. Прохоров А.Н. Интернет: как это работает.- СПб:БХВ-Петербург,2004.
3. Филимонов А.Ю. Протоколы Интернета.- СПб:БХВ-етербург,2003.
4. Найк Д. Стандарты и протоколы Интернета. Пер. с англ.-М.:1999.
5. Ганеев Р.М. Проектирование интерактивных WEB-приложений. М.: 2001.
6. А. Павлов.CGI-программирование: учебный курс. .- СПб:Питер, 2000.
7. А.В.Картузов, Д.В.Николенко.Программируем на языке Java: краткий
курс.-СПб:Наука и техника,2001.
8. Ливингстон Д., Белью К., Браун М. Perl 5. Web - профессионалам: Пер.
сангл. - К.: Издательская группа BHV, 2001.
9. Косентино К. РНР. Web - профессионалам: Пер. с англ. - К.:
Издательскаягруппа BHV, 2001.
10. Э.Кингсли-Хью,К.Кингсли-Хью.JavaScript1.5.Учебный курс.-
СПб:Питер,2001.
11. Бишоп Д., Java 2. Питер, 2002
12. Д. Вебер, Технология Java в подлиннике: Пер. с англ.-СПб.:
БХВ-Петербург, 2000.
13. В.Г.Олифер,Н.А.Олифер. Компьютерные сети.Учебник.- СПб:Питер, 1999.
Қосымша
1. Кузнецов С.Д. РНР 4.0.Руководство пользователя.- М.: Майор, 2001.
2. Дунаев В.В.Сам себе Web-дизайнер.Спб.:Арлит. 2002.
3. Леонтьев Б. Web -дизайн: Хитрости и тонкости: -М.: Познавательная
книгаплюс, МиК, 2001.
4. Будилов В.А. РНР 5.Экспресс-курс. - СПб:БХВ-Петербург,2005.
5.
Андерсон Э. Macromedia Flash MX 2004. Пер с англ.-М.: НТ Пресс, 6. Николенко Д.В.
Практические занятия по JavaScript.CПб.:2002.
7. Гультяев А.К.,Машин В.А. Уроки WEB-мастера.СПб.: 2002.
8. Ахромов Я.В. Технологии Web-дизайна и Flash-технологии.Серия
"Высшееобразование",Ростов н/Д:Феникс,2004.
9. Жумагалиев Б.И. Лабораторный практикум по интернет-технологиям.Учебное
пособие.Алматы: ААЭиС, 2003.
10. Дейтел Х.М., Дейтел П.Д., Сантри С.И. «Технологии
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.