Распрацоўка ўрока "Неразвітыя і развітыя сказы". 5 клас

Беларуская мова.                                                                                 5 клас

Тэма: Неразвітыя і развітыя сказы

Мэта:

·        фарміраваць уяўленне пра ролю азначэння ў саставе сказа і ўменне вызначаць іх часцінамоўную прыналежнасць, карыстацца графічным абазначэннем;

·        вучыць знаходзіць у сказе азначэнне, асэнсавана ўжываць азначэнні ў простых развітых сказах з даданымі членамі ў вусным і пісьмовым маўленні, удасканальваць навыкі набудовы назоўнікавых словазлучэнняў;

·        узбагачаць граматычны лад маўлення вучняў;

·        развіваць маўленчыя і творчыя здольнасці вучняў.

Абсталяванне: Беларуская мова: вучэбны дапаможнік для 5 класа ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі з беларускай і рускай мовамі навучання. У двух частках. Частка 1. Мінск, Нацыянальны інстытут адукацыі, 2019

Ход урока

І. Арганізацыйны момант

ІІ. Актуалізацыя ведаў вучняў

Пытанні:

·        Што такое дапаўненне?

·        Якія склоны называюцца ўскоснымі?

·        Якімі часцінамі мовы можа выражацца дапаўненне?

·        Ад якога члена сказа залежыць?

·        Што такое азначэнне?

·        Якімі часцінамі мовы можа выражацца азначэнне?

·        Ад якога члена сказа залежыць?

·        Што такое акалічнасць?

·        Якімі часцінамі мовы можа выражацца акалічнасць?

·        Ад якога члена сказа залежыць?

ІІІ. Работа па тэме ўрока

1. Работа з тэкстам  (Картка №1).

Вучні чытаюць тэкст:

Дзінь!.. Дзінь-дзінь-дзінь!.. Дзінь!..Дзінь!..

Адкуль гэты серабрысты чуецца звон? Гэта званочкі звоняць? Не. *Гэта звіняць маленькія крыштальныя вазачкі. Яны падскокваюць і звіняць.

Усе паліцы застаўлены шкляной пасудай. Навошта ўсе гэта сабрана тут?

Гэта майстэрня мастака. *Тут ен малюе ўпрыгожванні для пасуды. *Потым на заводзе майстры робяць яе.

На заводзе заканчваецца працоўны дзень, а ў майстэрні пачынаецца свае, шкляное жыцце. *Да світання чуецца тут крыштальны звон...

Дзінь!.. Дзінь-дзінь-дзінь!.. Дзінь!..Дзінь!..(Паводле апавядання Тамары Цулукідзе “Крыштальная вазачка”)

Пытанні і заданні:

1)    Вызначце тэму тэксту.

2)    Якія сказы па мэце выказвання выкарыстаны аўтарам?

3)    Якія сказы па інтанацыі выкарыстаны аўтарам?

4)    Як вы думаеце, у гэтым тэксце сказы ўжыты неразвітыя ці развітыя? Абгрунтуйце сваю думку.

Настаўнік:

·        Такім чынам, якія сказы мы назавём неразвітымі, а якія развітымі?

·        Зверце свае разважанні з правілам у падручніку: §24 с.103

2. Праца ля дошкі ( працуюць 4 вучні)

Заданне:

·        запісаць сказ пад зорачкай з тэксту “Крыштальная вазачка”;

·        падкрэсліць галоўныя і даданыя члены сказа;

·        ахарактарызаваць сказ

-         па мэце выказвання;

-         па інтанацыі;

-         па наяўнасці даданых членаў сказа (развіты/неразвіты)

3. Праца па падручніку.

Выконваем практыкаванне 173 вусна

4. Праца па падручніку.

Выконваем практыкаванне 174

5. Хвіліна творчасці: напісаць невялікае сачыненне на тэму “Пра што я мару”

 

6. Выніковы кантроль (Картка №2)

Прачытайце тэкст:

Чаму красавік мае столькі красак?

Красавік – мастак.

Некалі Красавік першы прыйшоў на зямлю. Не спадабалася яму пасля зімы пажоўклая трава, шэрае неба, чорная зямля... Рашыў ен усе-ўсе перафарбаваць. І так прыгожа стала вакол.

Пайдзіце ў вясновы лес, прыслухайцеся і вы абавязкова сустрэнецеся з Красавіком.                                               ( Паводле апавядання Клаўдзіі Каліны “Красавік”)

Заданне:

1)    спішыце тэкст;

2)                падкрэсліце граматычную аснову і даданыя члены ў прапанаваных сказах;

3)    ахарактарызуйце сказы

-   па мэце выказвання;

-   па інтанацыі;

-   па наяўнасці даданых членаў сказа (неразвіты/развіты)

ІV. Падвядзенне вынікаў урока. Выстаўленне адзнак

Пытанні:

·        Які сказ называецца неразвітым?

·        З чаго складаецца неразвіты сказ?

·        Які сказ называецца развітым?

V. Дамашняе заданне: §24, практ.176