"Растрлық бейнелер" (10 класс)

Бекітемін Мектеп директорының оқу ісі жөніндегі орынбасары                                                                         К.Кемелбаева

Келісемін Мектеп директорының ғылыми-әдістемелік орынбасары                                                                Қ.Жұмағалиева

Күні: 16.03.13                    Уақыты: 12.45-13.30                  Сыныбы: 10 Б

Пәні: информатика

Пән мұғалімі: Көбекова Әйгерім

Сабақ тақырыбы: Растрлық бейнелер

Сабақ түрі: аралас сабақ

Сабақ әдісі:

Сабақ мақсаты:

Білімділік: оқушыларға графикалық бейнелердің редакторлары туралы мәлімет беру, түсіндіру, олардың ерекшеліктері мен мүмкіндіктерін толық меңгерту.

Тәрбиелік: оқушыларды ұқыптылыққа, ақпараттық сауаттылыққа, шапшаңдыққа тәрбиелеу, өз бетімен жұмыс жасауға дағдыландыру.

Дамытушылық: оқушылардың ой-өрісін дамыту, таным белсенділігін қалыптастыру.

Сабақ көрнекілігі: 

Сабақ барысы

І.Ұйымдастыру кезеңі

- оқушылармен сәлемдесу:

- түгелдеу.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

Ассоциация әдісі

«Компьютерлік графика»

ІІІ. Жаңа сабаққа дайындық кезеңі

«Кескін» сөзжұмбағы

1

к

ө

р

у

1

1. Ақпараттың көп бөлігін адамдар ........мүшелерімен қабылдайды.

2

ү

ш

ө

л

ш

е

м

д

і

1

2. SD - графикасы

3

т

е

г

і

с

1

3. 2В - графикасы

4

е

к

і

1

4. Иллюстрациялар мен безендірулерді құру әдісі бойынша кескіндерді неше топқа бөлуге болады?

5

п

і

ш

і

м

1

5. Графикалық ......

6

ф

о

н

1

6. Іскерлік саладағы мультимедиалық графикаға жатады.

6

ІҮ. Жаңа сабақты меңгертуЖалпы компьютерлік кескіндік ақпараттың негізгі екі түрі бар. Біріншісі растрлық және екіншісівекторлық. Олар бір-бірінен монитор экранында бейнелену, компьютерде кескіннің сипатталуы жағынан және қағаз бетіне басып шығарылған кезде кескіндердің қалыптасу принциптері бойынша ажыратылады. 

Растрлық графикада кескіндер түрлі-түсті нүктелердің жиынтығынан тұрады. Графикалық ақпараттың осындай нүктелер жиыны немесе пиксельдер түрінде ұсынылуы растрлық түрдегі ұсынылу болып табылады. Растрлық кескінді құрайтын әрбір пиксельдің өз орны мен түсі болады және әр пиксельге компьютер жадында бір ұяшық қажет. 

Растрлық кескіннің сапасы сол кескіннің өлшеміне (тігінен және көлденең орналасқан пиксельдердің саны) және әр пиксельді бояуға қажетті түстердің санына тәуелді болады. 

Мұндай типті кескіндер Adobe Photoshop, Corel Photo, Photofinish секілді қуатты графикалық редакторларда өңделеді. Растрлық кескіндер векторлық кескіндерге қарағанда сапасы жоғары, әсерлі болады. Қарапайым фотосуреттердің өзі компьютерде растрлық кескін түрінде сақталады. Растрлық кескіндерді Paint, Adobe Image Ready секілді программаларды қолданып қолдан жасауға да болады. 

Растрлық кескіндердің артықшылықтары да, кемшіліктері де бар.
Артықшылығы: растрлық кескінді түзетуге, әдемілей түсуге, яғни оның кез-келген бөлігін өзгертуге болады; нүктелерді қажет болмаса ішінара алып тастауға немесе қоюлатуға, сондай-ақ кескіннің әр нүктесін ақ-қара немесе басқа кез келген түске өзгертуге болады. 

Кемшілігі: растрлық кескін өлшемінің масштабын өзгерткенде (бір немесе бірнеше бағытта созу немесе сығу) кескіннің сапасын жоғалтатыны. Мысалы, кескінді үлкейткенде, оның көрінісі дөрекіленіп кетсе, кішірейткенде – кескін сапасы өте нашарлап кетеді (нүктелерін жоғалтқандықтан). 

Растрлық кескіндердің тағы бір кемшілігі – файлдар өлшемдерінің өте үлкендігінде (түстері неғұрлым көп және сапасы жоғары болған сайын, олар соғұрлым үлкен болады). 

Бірақ бұл кемшіліктеріне қарамастан, қазіргі техникада растр өте жоғары сапалы кескін алуға мүмкіндік береді. Сондықтан растрлық кескіндер көркем графикада кеңінен қолданылады. 
Растрлық графика электронды (мультимедиалық) және полиграфиялық басылымдарды жасап шығару үшін де жиі қолдылады. Растрлық графикалық редакторлар көбінесе жаңа суреттерді салу үшін емес, дайын суреттерді өңдеу үшін қолданылады. Осы мақсатта көбінесе суретшілердің қолымен салынған дайын суреттер сканерленіп алады немесе фотосуреттер алынады. Соңғы кездері растрлық кескіндерді компьютерге енгізу үшін сандық фотокамералар мен видеокамералар кеңінен қолданылуда. 

Графикалық файлдардың нреғұрлым кең тараған пішімдері - .bmp, .gif, .jpeg, т.б.

            Растрлық редакторларға: Adobe  Photoshop, Сorel  PhotoPaint, Paint. Түсірілген суреттер мен жалпы суреттерді өңдеуге Растрлық редакторлар ыңғайлы

Қысқасы қарапайым тілмен айтқанда растрлык кескін компьютерге жазылғанда әр пикселдері жеке жеке сипатталып, анықталып жазылады. Яғни былай. Бірінші қатардағы бірітнші пиксел түсі қара, бірінші қатардағы екінші пикселдің түсі сары,… оныншы қатардағы оныншы пикселдің түсі ақ. Осылай осылай сурет толықтай біткенше сипатталады.

Сергіту сәті

«Көз жаттығуы»

Ү. Жаңа сабақты бекіту

Практикалық жұмыс

«Paint бағдарламасы арқылы суретті өңдеу»

1.

ҮІ. Қорытынды

VIP бағдарламасы арқылы тест жұмысы

ҮІІ. Үйге: 5.1-тақырыбын оқу, 166-бетте.

ҮІІІ. Бағалау