Разработка по казахскому языку на тему "Морфология әлеміне саяхат" (4 класс)

Қазақ тілі	Уақыты:	Кабинет: 29		Мұғалім:Амангельдиева Ш
Сабақтың атауы	Морфология әлеміне саяхат
Сілтеме	Ғаламтор,қазақ тілін оқыту әдістемесі
Сабақтың жабдығы	Сөзжұмбақ, жұлдызша, Алтын адам мозайка, үнтаста, сурет, математикалық сөз жұмбақ.
Жалпы мақсаттар	Морфология туралы түсінік беру Сөз таптары, сөз таптарының түрлері туралы  ұғымдарын қайталау.  Танымдық тапсырмалар, сұрақтар арқылы оқушылардың  дүниетанымын, шығармашылық қабілеттерін дамыту. Оқушылардың қауымдасып жұмыс істеуге, бірінің сөзін бірі зер  салып тыңдауға, құрметтеуге, жауапкершілікке,әдепті және батыл сөйлеуге   өзара сыйлауды, адал бойындағы  жақсы қасиеттерге тәрбиелеу.
Оқыту  нәтижесі	*Қазіргі заман талабына сай жаңа құрылғылармен танысады *Қазақ тілінің маңызы туралы ұғынады
Топқа бөлу	Суреттер арқала топқа бөлу өздері спикерді сайлайды  топ аттары (АҚШ, МАИ,БҰҰ) . Бүгінгі сабақты өздерің бағалайсыңдар, әр топ бір-бірін жест арқылы бағалайсыңдар. Бағалау критерий (жасыл-өте жақсы,көк-жақсы, қызыл-нашар) және стақандармен ( өте жақсы болса жасыл стақан үстінде, жақсы болса көк стақан үстінде, нашар болса қызыл стақан үстінде)
Ынтымақтастық атмосферасы	Бірлік бар жерде  Тірлік бар  дегенмен алдыма қойылған мақсатыма сай сабағымды өткіземін.		Күлімде, күн, күлімде! Күлсін барлық бала шақ! Берекелі бүгіндей Бейбіт болсын болашақ! Осындай жақсы көңілмен сабағымызды бастайық.
Үй тапсырмасын сұрау	Қосарлама, қайталама қос сөздер, қысқарған қос сөздерге  кетірген мысалдарды оқу. Ережені қайталау.
Жаңа сабақ Топпен жұмыс Жұппен жұмыс Топпен жұмыс	Көркем жазу. Балалар қазір қай мезгіл? (Қыс)  Қыс мезгілінде не жауады? (қар)  - Бұл сөздер  қандай дыбыстан басталып тұр? (Қ) - Қ дыбысына мінездеме берейікші? 1.Бұл- дауыссыз дыбыс. Себебі, бұл дыбысты айтқанда  өкпеден шыққан ауа ауыз қуысында түрлі кедергелерге ұшырап, ауа қысылып шығады.  2. Үн мен салдырдың қатысына қарай-қатаң дауыссыз. Себебі,бұл дыбыс тек салдырдан тұрады.3. Айтылу, жасалу тәсіліне қарай-шұғыл дауыссыз. Себебі, бұл дыбысты айтқанда дыбыстау мүшелері бір-біріне қатты  соқтығысып,   кілт үзіліп, шұғыл шығады.  4. Жасалу орны мен дыбыстау мүшелерінің қатысына қарай-            тіл арты дауыссызы. Қ дыбысы бар сөздер, сөйлемдер жазу. қырман, қасқыр, қызғалдақ  Балалар, фонетика, синтаксис елдеріне саяхатқа шығып, дыбыс, сөйлем әлемі туралы көп білім алдық. Морфология деген не? Бұл елге саяхат жасау арқылы біз не білеміз? Морфология – гректің «түр, тұлға», «сөз, ілім» деген мағынадағы сөзі. Қазіргі кезде морфология – сөз тұлғаларының түрленуін, бөлшектенуін, әртүрлі өзгеріске түсуін анықтайды. Ертегі: Ерте, ерте, ертеде біз білмейтін бір елде СӨЗДЕР өмір сүріпті. Ол ел – МОРФОЛОГИЯ елі деп аталыпты. Дүниедегі сөз бітккенің бәрі сол елде тату-тәтті бірге тұрыпты. Күндердің күнінде сөздер бір нәрсеге келісе алмай, «Сен ұзынсың», «мен көпшілмін, көп мағына беремін», «ал мен бір-ақ мағына беріп, оқшау жүргенді ұнатамын» деп, бір-бірімен айтысып кеп кетеді. Мұны естіп қалған сол елдің ханы сөздерді мағыналарына, жауап беретін сұрақтарына, басқа да ерекшеліктеріне қарай топ-топқа бөліп тастапты. Сөздерді ұқсас белгілеріне қарай 9 топқа бөліп, оларға жеке-жеке ат қойыпты. Осылайша морфология елі «9 СӨЗ ТАБЫНЫҢ» ортақ еліне айналыпты. Біз бар болғаны 4 сөз табын – зат есім, сын есім, сан есім, етістіктерді білеміз. Қалған бесеуін мына сөзжұмбақты шешу арқылы табайық. ·        ЕСІМДІК ·        ҮСТЕУ ·        ШЫЛАУ ·        ОДАҒАЙ ·        ЕЛІКТЕУ 1-жаттығу. Сөз таптары туралы не білетініңді есіңе түсір. Ұшты, көк, жұлдыз, жаңбыр, іні, қырық, орналасты, биледі, ащы, домалақ. Әр топтағы сөздерге қойылатын сұрақтың әр басқа болуы неліктен деп ойлайсың? Сызба бойынша сөз таптары туралы білетініңді айт.   2-жаттығу. Мәтінді түсініп оқы. Сөз таптары әртүрлі болады. Олардың әрқайсысының өзіндік белгілері, соған сәйкес жазуда және сөйлеуде қолданылатын жалпы ережелері бар. Сондықтан бұл сөз топтарын, яғни сөз таптарын дұрыс ажырата білудің маңызы зор. Сөз жұмбақ шешу Сонда сөз таптары деген сөз шығады. Сұрақтары: 1.Екі сөздің қосарланып айтылуынан жасалған сөздерді не дейміз? (Қос сөз) 2.Не  істеді? Қайтті? Не қылды? деген сұрақтарға қай сөз табына жатады?(Етістік) 3.Бір, екі, үш сөздері қай сөз табына жатады? (Сан есім) 4. Заттың атын білдіретін сөздер? (Зат есім) 5. Заттың сынын білдіретін сөздер? (Сын есім)
Ой толғаныс	Қосымша үлестірмелі карточкалармен жұмыс
Үй тапсырмасы	Ереже жаттау		Күнделіктеріне жазады
Бағалау Кері байланыс	Кері байланыс (оқушылар рефлексиясы) ·        Бүгін мен не үйрендім? ·        Маған не ұнады/ұнамады? ·        Жаңа сабақ бойынша сұрақ немесе пікірің...