Разработка урока башкирского языка для 2класса

Тема: "Шанлы йылдар”

Һүҙҙәрҙең предметты, билдәне, эш-хәрәкәтте белдереүе

Маҡсаттар:

а)уҡыусыларҙың Бөйөк Ватан һуғышы һәм уның геройҙары тураһында белемдәрен арттырыу;

б)предметты белдереүсе һүҙҙәр темаһын нығытыу;

в)тыуған илгә һөйөү, ветерендарға ҡарата хөрмәт тәрбиәләү.

г) телмәр үҫтереү, шымартыу, байытыу.

Йыһазландырыу: компьютер, мультипроектор, магнитафон, дәреслектәр, , слайдтар.

Дәрес барышы

 1.Ойоштороу моменты.

Һаумыһығыҙ, уҡыусылар! Әйҙәгеҙ әле бер-беребеҙҙе сәләмләп алайыҡ.
Бөгөн беҙҙә башҡорт теле

Яратам һине, телем!

Рәхмәт һиңә, һинең аша

Алам мин яҡшы белем!

Әйҙәгеҙ үҙебеҙҙе дәрескә әҙерләйек. Төҙ ултырҙыҡ, ҡулдарҙы дөрөҫ ҡуйҙыҡ.

 Дәрестең маҡсатын әйтеү: Һеҙ был дәрескә тиклем олатайҙарығыҙ кеүек һуғышта ҡатнашҡан бер нисә яугирҙың батырлығы менән таныштығыҙ.

1) Ә бөгөн Советтар Союзы геройы исеменә лайыҡ булған яугирҙың батырлығы менән таныршырһығыҙ;  

2) Һүҙлек байлығын тағы ла арттырырһығыҙ;

3) Ватандың, тыуған илдең ҡәҙерлелеген аңларһығыҙ;

2. Орфоэпик күнегеү

Әйҙәгеҙ,тиҙәйткесте ҡабатлап, телдәрҙе шымартып алайыҡ. 
Кәк-күк-кәк-күк – саҡыра кәкүк, Кәк-күк-кәк-күк – ниндәй аяҙ күк. Рүк-рүк-рүк-рүк – туҡтама берүк, Үек-үек – донъябыҙ ожмах кеүек! 
(балалар һөйләп туҡтағас, уҡытыусы һүҙе)

(ҡоштар тауышы) Көн аяҙ, ҡоштар һайрай.Тәбиғәттең йәшеллеккә күмелгән сағы. Кинәт, ҡоштар һайрауын танҡылар тауышы боҙҙо.(автоматтан атыу тауышы) Бөйөк Ватан һуғышы башланды.(Левитан тауышы) Ирҙәр, атайҙар, ағайҙар һуғыш яланына китте.

3. Әңгәмәләшеү аша яңы теманы өйрәнеү

 - Уҡыусылар, һеҙҙең ҡайһыларығыҙҙың яҡындары һуғышта ҡатнашҡан?

 - Һеҙ улар тураһында нимә беләһегеҙ?

- Нимәһе менән ҡурҡыныс һуң 1941йылдың 22июне? (БВҺ башлана) Дөрөҫ.

-Ә кем була һуң был ҡанлы һуғыштың сәбәпсеһе? Кем беренсе булып һуғыш иғлан итә? (Адольф Гитлер)СЛАЙД

-Дөрөҫ, бик күптәрҙе ҡанлы йәш түктереп, балаларҙы етем итеп 1941йылдың 22 июнендә Адольф Гитлер етәкселек иткән фашистар беҙҙең илгә һуғыш башлай. Барлыҡ ирҙәр һуғышҡа китеп бөтә. Бөтөн ауырлыҡ, аслыҡ-яланғаслыҡ тылда ҡалған   ҡатын-ҡыҙ һәм балалар иңенә төшә.Сөнки уларға үҙҙәре эшләйәсәк эштәрҙе лә, ирҙәр эшләргә тейеш ауыр эште атҡарыға ла, һуғышҡа оҙатыу өсөн ҡоралдар ҙа, кейем-һалымдар ҙа етештерергә тура килә. СЛАЙД

- Ә был ҡәһәрле һуғыш 1418 көн бара. Ошо  1418 көн ҡан ҡойошта яҡынса 27 000 000 кеше һәләк була. Был күрһәткес яҡынса ғына, ә һуғыш арҡаһында аслыҡтан үлгәндәр, тыумай ҡалғандар, хәбәрһеҙ юғалғандарҙы ла иҫәпкә алһаҡ, был һандар күпкә юғары булыр ине.

Беҙҙең илен яратҡан, ҡурҡыу белмәҫ яугир олатайҙарыбыҙ "Илебеҙ бөйөк!Ләкин сигенергә урын юҡ!!!” тигән һүҙҙәр менән үҙҙәрен аямай һуғыша. (СЛАЙДТАР)

4.Һүҙлек эше

Уҡыусылар, һеҙ аңлайһығыҙмы "Фашист илбаҫарҙары” тигән һүҙҙе?Әйҙәгеҙ һүҙлек өҫтөндә эшләп алабыҙ. 
Фашист илбаҫарҙары - фашисткие захватчики

Бөйөк- Великая

Ватан- отечественная

 Һуғыш –война

Уҡсылар девизияһы – стрелковая дивизия

Яугир – боец, воин

 Ҡәҙерле уҡыусылар, әйҙәгеҙ әле ошо урында туҡталып, Тыуған илебеҙ өсөн йәнен аямай көрәшкән Бөйөк Ватан һуғышы геройҙарын барлап үтәйек.           ( СЛАЙДТАР  ҡарау)  (З.Үтәғолов хаҡында слайдты ҡарағанда бирелә торған мәғлүмәт “Алыш тынып торған арала Зөбәй Үтәғолов һуңғы хатын яҙып, көлгә күмә.Ул хат үҙенең улына яҙылған була.

                           Ҡәҙерле улым Рөстәм!

    Был хатты һин уҡығанда,бик күп йылдар үткән булыр,һуғыш бөтөп,азат ителгән ерҙә яңынан бәхетле һәм шатлыҡлы тормош сәскә атыр.Һин кескәй генә сағыңда,бишектә йылмайып йоҡлап ятҡанда,беҙ һөйөклө әсәйең менән һин бәхәтле булырһың тип уйланыҡ.Мин һинең тәүге әйткән һүҙҙәреңә,тәүге фекерҙәреңә сикһеҙ шатлана инем. Оҙаҡламай ауыр һуғыш көндәре башланды.Һин әсәйең менән Өфөлә ҡалдың.Ә мин, башҡа йөҙләгән,меңләгән атайҙар кеүек,фронтҡа киттем. Мин әле ауыр йәрәхәтләндем.Ләкин һин,минең яратҡан улым,сәскә атҡан азат илдә йәшәрһең,һәм үҙеңдең атайың өсөн һиңә ҡыҙарырға тура килмәҫ,тигән тәрән ышаныс менән үләм.Һиң һуңынан ғорурлыҡ менән: Атайым буласаҡ бәхет өсөн көрәштә антына һәм Ватанына тоғро булып үлде,- тип әйтә алырһың.Фашистарға ҡаршы аяуһыҙ көрәштә мин үҙ ҡаным менән һиңә бәхетле тормошҡа хоҡуҡ яуланым.Әгәр инде һөйөклө Ватаныңа дошман янаһа,үҙ атайыңа лайыҡ бул.Ватаның өсөн ғүмереңде ҡыҙғанма. Һине үбәм,ҡәҙерле улым. Һинең атайың Зөбәй.15 ғинуар,1943 йыл.”)

5. Дәреслек менән эшләү.

Китаптарыбыҙҙың 108-се битен асайыҡ әле, бында  Шайморатов генерал хаҡында мәғлүмәт бирелгән.(Сылбырлы уҡыу, һорауҙарға яуап биреү)

6.Ял минуты

7.Грамматик теманы өйрәнеү.

Иҫкә төшөрөп үтәйек әле:

 Кем?нимә?  яуап биргән һүҙҙәр аҫтына бер һыҙыҡ, ни эшләй?  Һорауына яуап биргән һүҙҙәр  ике, ә ниндәй? яуап биргәндәре аҫтына тулҡынлы һыҙыҡ һыҙабыҙ.

Ә хәҙер  һөйләмде күсереп яҙабыҙ һәм һүҙҙәрҙең аҫтына һыҙып сығабыҙ

Миңлеғәли Минһаж улы Шайморатов ярлы башҡорт ғаиләһендә тыуып үҫкән.

8.Теманы өйрәнеүҙе дауам итеү

 Ручкаларҙы урынына һалдыҡ, дөрөҫ ултырҙыҡ.  Темабыҙҙы дауам итәйек. Яугирҙарҙың батырлығы онотолмай, уларҙың исемдәре мәңгеләштерелгән: төрлө музейҙар, парктар асылған, һәйкәлдәр ҡуйылған. (СЛАЙД)

9. Йомғаҡлау.

Шулай итеп, беҙ  ниндәй ваҡытты өйрәндек? Үҙебеҙ өсөн ниндәй фәһем алдыҡ? Нимәләр белдек?

Тимәк, Ерҙә йәшәгән һәр кемгә лә иң мөһиме – Тыныслыҡ! Бөгөнгө матур, тыныс тормошта йәшәүебеҙ менән беҙ һуғышта баш һалған олатайҙарыбыҙға, Еңеү яҡынлаштырырға көстәрен йәлләмәгән өләсәйҙәребеҙгә  бурыслыбыҙ, улар алдында баш эйәбеҙ! 

Тыныс булһын аяҙ күгебеҙ,

Нур бөркөһөн көләс йөҙөбөҙ!

Хужалары илдең үҙебеҙ,

Берҙәмлектә беҙҙең көсөбөҙ!!!

10.Өй эше

 152-се күнегеү. Күсереп яҙып килергә.

11.Баһалау

Дәресебеҙ тамам, һау булығыҙ