Разработка урока на тему "Сыйлық берілетін қуаныштар" (7 сынып)

Абай Құнанбаев атындағы №6 гимназия мектебі

Орыс сыныбының қазақ тілінен сабақ жоспары

7-сынып

Өткізген: қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі

Касенова Гүлжамал Кеңесовна

Степногорск қаласы

2014 – 2015 оқу жылы

Қазақ тілі, 7-сынып

Сабақтыңтақырыбы: Сыйлық берілетін қуаныштар

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Лепті сөйлем мен оның жасалу жолдарын мысалдар келтіріп түсіндіру; тұйық етістік пен оның септелуін, тәуелденуін тапсырмалар орындау барысында пысықтап, еске түсіру.

Дамытушылық: Шығармашылық тапсырмалар арқылы оқушылардың сыни ойлау дағдысын жетілдіру; топпен жұмыс жасау барысында топтық ереже шығарту, топпен бірлесе жұмыс жасау, бір-бірінің пікірлерімен санасуды дағдыландыру; сөздік қорларын арттыру.

Тәрбиелік: Достық, сыйластық қарым-қатынастарға тәрбиелеу.

Оқытудың нәтижесі:

·        Лепті сөйлем мен оның жасалу жолдарын меңгереді.

·        Тұйық етістіктің жасалуын тапсырмалар арқылы еске түсіреді, біледі.

·        Сыни ойлау дағдысы жетіледі.

·        Топпен жұмыс жасай алады, топтық ережесін сақтайды.

·        Өз ойын еркін жеткізеді, дәлелдейді.

Түйінді идеялар: Лепті сөйлем дегеніміз сөйлеушінің көңіл-күйін білдіру мақсатында айтылатын сөйлем. Сөйлем соңында леп белгісі қойылады. Мысалы: Мерекеңмен құттықтаймын!

Лепті сөйлемнің жасалу жолдары:

1. Одағай сөздер арқылы: қап,әттеген-ай,т.б.

2. Күшейткіш мәнді сөздер арқылы: недеген, не еткен,қандай,шіркін,т.б.

3. Демеулік шылаулар арқылы: -ау,-ақ,-ай, т.б.

4. Интонацияарқылы: Сеніме,бәлем!

Дереккөздер: Интербелсенді тақта, плакаттар, стикерлер, маркерлер, суреттер, кәмпиттер, сыйлықтар.

Сабақтың әдісі: сабақ жоспары «Блум  таксономиясы» бойынша өткізіледі.

Сабақтың барысы:

Ұйымдастыру кезеңі.

1. Көшбасшылық және басқару.

2. Ынтымақтастық атмосфераны қалыптастыру. Сыныпта жақсы психологиялық ахуал туғызу үшін «Дарю хорошее настроение» бейнеролигін өткіземін. Оқушылар бір-бірінің көңіл-күйлерін көтереді.(2 мин).

3. Қызығушылықты ояту. Кәмпиттің сыртқы қабығына «денсаулық, бақыт, табыс» деген тілектер жазылған қағаздар жапсырулы тұрады. Кәмпиттің 3 түрін балаларға тарата отырып, сыныпты шашу әдісі арқылы топтарға бөлемін. Кәмпиттің түріне қарай оқушылар топ болып бірігеді. (2мин.).

Өткен сабақтарда плакатқа жазылған топтық ереже тақтада ілулі тұрады. Топ ережесі туралы ескеріледі.

Топ ережесі:

1)    Топ басшысын тағайындау.

2)    Бір-бірінің пікірлерін тыңдау.

3)    Топ болып бір шешімге келу.

4)    Тапсырманы уақытында орындау.

5)    Қатты айқайламау. (шуламау).

 Оқушылар сол палакатта жазылған топтық ережелерді сақтауы тиіс.

4. Миға шабуыл жасау. Ребус шешу арқылы бүгінгі сабақтың тақырыбын анықтау. (1-слайд)

     Б ,,,к=н    

  +тар

Ребус жауабы : Сыйлық берілетін қуаныштар     

1.     Оқу мақсатының негізгі категориялары:

1)    Білім;

2)    Түсіну;

3)    Қолдану;

4)    Талдау;

5)    Синтез (жүйелеу, жинақтау);

6)    Бағалау.

 І. Білу

    Таным мен ойлау деңгейі – төмен деңгей. Бұл категория мәлiметтердi қайталау немесе тану арқылы есте қалай сақталғанын тексеруге бағытталады, мағлұмат пен деректердi еске түсiредi.

Сұрақ-жауап арқылы өткен сабақты еске түсіру:

1. Сендердің достарынның араларында екі түбірден құралған адам аттары бар ма?
2. Осы сөздер неше ұғымды беріп тұр?                                                                
3. Облысымыздағы, республикамыздағы екі түбірден құралған қандай қала аттарын білесіңдер ?                     
4. Бір түбірлі гүл деген сөзбен келетін қандай қыз есімдерін айта аласыңдар?
5. Сонымен, осындай сөздерді қандай сөздер деп атаймыз?

6. Ал, біріккен сөз дегеніміз не? Кіріккен сөз дегеніміз не?

7. Біріккен сөздер құрамындағы жеке түбір сөздер өздерінің бастапқы тұлғаларын сақтап та, сақтамай да бірігеді. Мысалы,

а) Бастапқы түбір күйін сақтап айтылатын біріккен сөздер: Адамзат, күнбағыс...
ә) Бастапқы түбір қалпын сақтамай біріккен (кіріккен) сөздер бар. Мысалы, биыл- бұл жыл, әкел- алып кел, апар – алып бар...

2-слайдта: Оқу, тыңдау, көру, сөйлеу, айту, қарамау, - деген сияқты сөздер жазулы тұрады. Балаларға сұрақ: осы сөздерге қарап, қандай қорытынды жасауға болады ?

Тұйық етістік қалай жасалады? Мысал келтір. Жауап беріп, өз пікірлерін айтады. 

                                  

ІІ. Түсіну

     Таным мен ойлау деңгейі – орта деңгей. 

3-слайд

                   

·        Олимпидаға қатысқан Қазақстан жеңімпаздарына қандай қолдау сөздер айтар едіңдер?

·        Зульфия, алға!

·        Илья Ильин, мықты жігіт!

·        Серік Сапиев, нағыз жігіт!

·        Ольга Рыпакова, жарайсың!

·        Қазақстан спортшылары – біздің мақтанышымыз!

Қолдау сөздерін қандай көңіл-күймен айттыңдар?

4-слайд Интербелсенді тақтада лепті сөйлемдер беріледі. Оқушылар сол сөйлемдерді кезекпен оқып, қандай көңіл-күйменмен оқылатынын түсіндіреді. Қалғандары зейін қойып тыңдайды, жазып алады.

1. Бүгін ауа райы қандай тамаша!

2. Қап, кеше оған баруым керек еді!

3. Шіркін-ай, бізде сол жерге барсақ қой.

4. Ай,бала бері келсейші!

5. Қазір, әкең келсін, бәрін айтам!

    Лепті сөйлем тақырыбын оқушылар өздері ашады. 

5-слайд Интербелсенді тақтада  лепті сөйлемнің жасалуын, тыныс белгісін тірек сызба арқылы бекітемін.

 

Интонация арқылы

Демеулік шылаулар арқылы

Күшейткіш мәнді сөздер арқылы

Одағай сөздер арқылы

 

қап, әттеген-ай, т.б.

не деген, не еткен, қандай, шіркін, т.б.

-ау, -ақ, -ай, т.б.

Сені ме, бәлем!

 

 ІІІ. Қолдану

       Таным мен ойлау деңгейі – орта деңгей. 

Бұл категория оқу материалын нақты жағдайда және мүлдем жаңа ситуацияда қолдануды меңзейді. Бұған ережелерді, әдістерді, ұғымдарды, заңдарды, қағидаларды, теорияларды, практикалық тұрғыдан қолдану кіреді. Оқу нәтижелері түсінуге қарағанда материалды тереңірек игеруді талап етеді.

Кітаппен жұмыс: а) 1-тапсырма. Сөйлемдердегі етістіктерді теріп жазып, олардан  тұйық  етістік  жасау. 

Болмайды – болма-у, бөліседі – бөліс-у, әкеледі – әкел-у. (не істеу?)

Сұрақ-жауап әдісі: б) 1-тапсырма бойынша сұраққа жауап беру: Қалай ойлайсыңдар, жоғарыда аталған жақсы сәттерде қонақтар қандай сыйлықтар әкеледі? Әр топ жеке-жеке орындайды, оқиды. Топ болып плакаттарға презентация жасайды, қорғайды,  презентация жасағандарын сыйлық ретінде топтар бір-біріне сыйлайды.

                                     

Сергіту сәті (2 мин.) Интербелсенді тақтадан «Кірпі биі» туралы бейнеролик арқылы оқушылар экранға  қарап көңіл-күйлерін көтеріп билейді.

ІV. Талдау.

      Таным мен ойлау деңгейі – жоғарғы деңгей. 

Оқу материалының құрылымы анық көрінуі үшін оны құрамдас бөліктерге бөлу: бүтіннің бөліктерін ажырату; бүтіннің бөліктерінің арасындағы өзара байланыстарды анықтау, бүтіннің қалайша ұйымдастырылғандығын сезіну. Бұл категория оқу материалының мазмұнын сезінумен қатар оның ішкі құрылысын қалайша құралатындығын меңзейді.

Деңгейлік тапсырмаларды  орындайды.

1-топ: III деңгей тапсырмалары

1.     «Сыйлық» мәтінін рөлге бөліп оқыңдар.

2.     Мәтіннен лепті сөйлемдерді анықтаңдар.

2-топ: II деңгей тапсырмалары

1.     Қалай ойлайсыңдар, Сәлімнің сыйлығы анасына неге ұнады? Өз пікірлеріңді айтып беріңдер.

2.     Берілген етістіктерден тұйық етістік формасын жасаңдар.

Кеңесті, бастады, сыйлайсың, көреді, таптайсың, дайындады, құттықтаймын, жапсырды, әдеміледі, қойылды, сүйді.

3-топ: I деңгей тапсырмалары

   Өз аналарыңа қандай сыйлық берер едіңдер? Сипаттап беріңдер.

V. Синтез (жинақтау, жүйелеу).

     Таным мен ойлау деңгейі – жоғарғы деңгей. 

Оқу материалының элементтерінен жаңашыл сипаттан бүтінді (нәтижені) құрастыру. Жаңа нәтиже ретінде оқу материалдарын мүлдем өзгеше реттейтін хабарлама (баяндама, сөз), жұмыс жоспары, схемаларды атауға болады. Мұндай оқу нәтижелері жаңа мазмұн мен жаңа құрылымдарды жасап шығаратын шығармашылық әрекеттерді қолдануды талап етеді.

(АКТ) Топтастыру стратегиясын қолданамын. Оқушылар интербелсенді тақтадағы ВЕНН диаграммасына қарап, туған-туыстарына және достарына берілетін сыйлықтар туралы жазып, сыйлық алған адамдар қандай көңіл-күйде болатындығын топтастырып жазады. 

6-слайд

 

Туған-туыстарына берілетін сыйлықтар

Достарына берілетін сыйлықтар

VІ. Бағалау. Таным мен ойлау деңгейі – жоғарғы деңгей. Оқу материалының маңызын анықтау, ол туралы өзіндік пікір келтіру, ойын білдіру. Бұл деңгей алдыңғы категориялардың оқу нәтижелелеріне қол жеткізуді меңзейді.

Бағалау парақтары арқылы оқушылар өз-өзін бағалайды.

                                   

Рефлексия. «Бүгінгі сабақтан алған әсерім» Оқушылар сабақтан алған әсерлері жайлы стикерлерге жазып, плакатқа жабыстырады. 

                          

Үйге тапсырма: 2 мин. 3-тапсырма, 32 бет.

Сөйлемдерді көшіріп, тұйық етістіктердің астын сызу.

Бағалау парағы

№	Оқушының аты-жөні		Деңгейлер							Алған бағасы
			1	2	3	4	5	6
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13