Разработка урока по башкирскому языку на тему " Зимние узоры"

Тема: Ҡышҡы биҙәктәр. Н. Исламғолова. Эйә менән хәбәр (ҡабатлау).

Маҡсат: ҡышҡы тәбиғәт тураһында белемдәрҙе тәрәнәйтеү;тасуири уҡыу күнекмәләре булдырыу; нәҫер тураһында төшөнсә биреү.

Йыһазландырыу: дәреслек; ҡыш тураһында һүрәттәр; электрон хат.

• Электрон хатты уҡыу.

“Сәләм. Мин Джон. Үҙем Вашингтондан. Башҡорт телен өйрәнәм. Башҡортостанға килергә теләйем. Башҡортосанда көндәр нисек? Ҡыш бик һыуыҡмы?”

Бына беҙ һеҙҙең менән Джон биргән һорауҙарға яуап эҙләрбеҙ һәм уға яҙасаҡ хатыбыҙҙа нимәләр тип яуап биреүебеҙҙе лә асыҡларбыҙ. Бының өсөн төрлө эштәр башҡарырбыҙ, белемдәребеҙҙе күрһәтербеҙ.

Башҡорт теленең үҙенсәлекле өндәрен ҡабатлау.

Ә Ө Ү

Ҡ Ғ Ҙ

Ң Ҫ Һ

“Ижектәр таблицаһы” менән эш.

УҠЫ ЛА ЯУАПТАРЫН ДӨРӨҪ ҠУЙ.

1.Бөгөн көн ниндәй? Йөҙөрлөк түгел.

2.Һеҙҙә һауа һалҡынмы? Йә яуа, йә яумай.

3.Иртәгә ямғыр яуамы, юҡмы? Түгел.

4.Был йылға таҙамы? Еүеш.

Фонетик-артикуляцион күнегеү.

Кемдер, селтәр биҙәк яһап,

Тәҙрәгә һуҙа ҡорған.

Мамыҡтай ҡарҙар яуҙырып,

Түшәй аҡ, йомшаҡ юрған.

ҺҮҘЛЕК:

Селтәр- кружево

Ҡорған- пәрҙә; штора

Мамыҡ- пух

Өйөрөлөшөп- клубясь, вихрясь

Түшәлә- стелется

Усҡа- на ладонь

Маһайған- зазналась

Ыжғырып- завывая

Ҡоторорға- разбушеваться

Үҙенсәлекле- своеобразная

Илаһилыҡ- таинственность, волшебство

Сайпылып- расплеснувшись

Нәҫер- ғәрәпсә “проза”, “сәсеп ебәреү” мәғәнәһендә- лирик йөкмәткеле бәләкәй күләмле проза әҫәре

“Ижектәр таблицаһы” б-са ҠЫ,Ш,ҠЫ БИ, ҘӘ, К, ТӘ,Р һүҙҙәрен табыу

174-се күнегеү (тексты уҡытыусы уҡыуы)

Уҡыусылар тексты сылбырлап уҡыйҙар, тәржемә итәләр.

ПЛАН:

1. Аҡ тәңкәләр.

2. Тәбиғәттә ҡышҡы биҙәктәр.

3. Буран ҡотороуы.

4. Ҡыштың йәме.

5. Кеше күңеленең биҙәктәре сағылыуы.

Төркөмдәр менән эш (3 төркөм)- НИМӘ? НИМӘ ЭШЛӘЙ? Һорауҙары яҙылған ҡағыҙҙар таратып бирелә.

1-се төркөм “ҡар бөртөктәре” –ҡойола, түшәлә, ялтлап күренә,тамсыға әйләнә, юҡ була, яуа

2-се төркөм “ҡыш”-йәлләмәй, моңһоу, һағышлы, сафлыҡ, илаһилыҡ миҙгеле,илай,шатлана, ҡайғыра, көлә

3-сө төркөм “буран” – ыжғырып ҡотора,өйөрөлтә, өйә, хәле бөтә, баҫыла

(һәр төркөм фломастер менән ҡағыҙ артына һүрәтен төшөрә, үҙенең эшен яҡлай). Эйә менән хәбәрҙәрен табалар. Уҡытыусы таҡтаға “кеше” һүҙен яҙа ла” ҡағыҙҙарға яҙылған һүҙҙәрҙең ниндәйҙәрен кешегә ҡарата ла әйтеп була?” ти. ЙӘНЛӘНДЕРЕҮ т-да төшөнсә бирелә.

ҠЫШ МИН … ЙӨРӨЙӨМ. (нөктләр урынына кәрәкле һүҙҙәрҙе ҡуй)

Скейтборд, мотоцикл, машина, саңғы, катамаран, велосипед, ат, коньки

-ла,-лә;-та,-тә; -да,-дә; -ҙа,-ҙә ялғауҙарының ҡайһыһы ҡуйыла?

ФИЗМИНУТ (“ЕЛ ИҪӘ”- баҫалар, “ЕЛ ТЫМДЫ”- урындарында торалар, “ӨЙГӘ ҠАЙТАБЫҘ”- ултыралар)

(Зима) етте. Ер өҫтө (белым-белым снегом) ҡапланды. (Иней) ҡунған ағастар шул тиклем (красивы)! Тын ғына (пушистый) ҡар (идет). –йәйәләрҙәге һүҙҙәрҙе тәржемә итеп, һөйләмдәрҙе күсереп яҙырға, эйә менән хәбәрҙең аҫтына һыҙырға

ҺЫНАМЫШТАР (“Йәшлек” гәзитенән ҡыш тураһындағыларын уҡырға)

Гәзит уҡырға яратаһығыҙмы?

-Тағы ла һынамыштар беләһегеҙме? Дауам итегеҙ.

1) Ҡышын урман ныҡ шаулаһа,(йылы көндәр килеүен көт).

2) Ағаста ҡыш бәҫ күп булһа,(йәй бал күп булыр).

3) Төндә бәҫ булһа,(аяҙ көндө көт).

4) Эт ҡарҙа аунаһа, (буран сығыр).

-Уҡыусылар, бына дәресебеҙ аҙағына ла яҡынлашты. Джонға яуап яҙғанда һеҙ үҙегеҙҙең өйрәнгәндәрҙе, белгәндәрегеҙҙе күрһәтерһегеҙ, юғалып ҡалмаҫһығыҙ.

Башҡортостанда бик ҡунаҡсыл халыҡ йәшәй. Шуның өсөн Джонды ҡунаҡҡа саҡырып хат яҙырға кәрәк. Тимәк, өйгә эш: электрон хатҡа яуап хаты яҙырға; 174-се күнегеүҙән “шыршы, тәбиғәт ни эшләй?” һорауына яуап бирергә, йәнләндереүҙәрҙе табырға.

БАҺАЛАР ҠУЙЫУ.

ЙОМҒАҠЛАУ.

“Ҡышҡы биҙәктәр. Н.Исламғолова”

темаһына 8-се класта башҡорт дәүләт теленән

үткәрелгән дәрес планы

Үткәрҙе:

Йәғәфәрова

Зөлфиә Урал ҡыҙы