Инфоурок Классному руководителю КонспектыРазработка урока по казахскому языку на тему "Нысанбай жыраудың өмірі мен жыраулық өнері" (9 класс)

Разработка урока по казахскому языку на тему "Нысанбай жыраудың өмірі мен жыраулық өнері" (9 класс)

Скачать материал

Пәні: әдебиет

Сыныбы: 9

Сабақтың тақырыбы: Нысанбай жыраудың өмірі мен жыраулық өнері.      «Кенесары — Наурызбай» дастаны

Сабақтың мақсаты:

білімділік: ұлт-азаттық қозғалыстың жыршысы Нысанбай Жаманқұлұлының өмірі мен жыраулық өнерін терең түсіне білуіне, тарихи шындықты тануына мүмкіндік туғызу;

дамытушылық: ізденіс жұмыстары арқылы өзіндік ой-пікірлерін еркін айтуға дағдыландыру, шығармашылық қасиеттерін шыңдауға жағдай жасау;

тәрбиелік: тарихи тұлғалардың елі үшін жасаған ерліктерін дәріптей отырып, елінің адал азаматы, патриоты болуға баулу.

Сабақтың түрі: жаңа  сабаты меңгеру.

.Сабақтың әдіс-тәсілдері: баяндау, сұрақ-жауап, талдау, салыстыру, топтастыру, жинақтау.

Сабақтың көрнекілігі:  қосымша  мәліметтер, пікірлер,  оқулықтар;

Сабақтың барысы:

І Ұйымдастыру кезеңі. Сәлемдесу. Кезекшімен тілдесу;

Оқушылардың назарын сабаққа аудару.

Ой тастау.

Елінің тәуелсіздігі үшін басын бәйгеге тігіп құрбан болған қазақтың соңғы ханы – Кенесарының өкінішті қазасы  екі ғасырға жуық уақыт өтсе де, ел-жұртын күңірентіп келеді. Хан Кененің қалдырған іздері —  шайқас жерлер, жер атаулары, жырлар. Сондай тарихи жыр – Нысанбай жыраудың «Кенесары — Наурызбай» дастаны. Патшалық Ресейдің, одан кейінгі Кеңес өкіметінің тоталитарлық саясатының ықпалымен Кенесары, Наурызбай көтерілісі де, оның жыршысы Нысанбай да тарихтан алынып тасталды. Заман өзгерді. Қазақстан тәуелсіздікке қол жеткізді. Тарихымызға да көзқарастар өзгерді. Қазіргі таңда қазақ халқының тәуелсіздік үшін елін, жерін қорғап, қолына қару алып күреске шыққан хандар да, батырлар да, ақындар да тарихқа қайта оралып, өз бағасын алуда.

Сондай тұлғаларымыздың бірі аумалы-төкпелі заманды басынан өткерген жырау Нысанбай Жаманқұлұлы бүгінгі сабағымыздың негізгі арқауы болмақ.

ІІ Үй тапсырмасы

Махамбет Өтемісұлын  әңгімелеу;

І топ «Ізденушілер» ( Н.Жаманқұлұлының өмір жолы)

ІІ топ «Әдебиетшілер» (Жыраудың шығармашылығы)

ІІІ топ «Жыраулық дәстүр» (Жыраулық өнер және Нысанбай Жаманқұлұлы)

ІІІ Жаңа сабақ.

Сабақтың айдары:

Бұқардан кейінгі аса ірі жорық жыршысы – Нысанбай жырау (М.Әуезов)

Мұғалім сөзі:Заманымыздың заңғар жазушысы Мұхтар Әуезов Нысанбай жырауды «Бұқардан кейінгі аса ірі жорық жыршысы» деп атады. «Қайғылы оқиғаның қызығы мен қайғысының ортасында болған ақын дастанды шындыққа ғана құрып, кестелі тілмен суреттей жазған. Кенесары- Наурызбай жорығы туралы кейінгі талай ақын түрлі өлең шығарса да, дәл Нысанбай жеткен өріске жеткен емес», — деген болатын. (Мұхтар Әуезов «Әдебиет тарихы», 1927 жыл).

Өзінің талантымен Кенесарыны тәнті еткен Нысанбай жырау көтеріліске бастан-аяқ қатысып, көтеріліс 1847 жылы жеңіліс тапқанға дейін онымен бірге болды. Нысанбай – өзінің жырымен жауынгерлердің рухын көтерсе, ұрыс негізінде қолына найза алып, ұрысқа қатысқан жауынгер – жыршы.

Сұрақтар:

1.                       Кенесары мен Наурызбайдың қазақ тарихындағы орны.

2.                       Дастан неліктен «Кенесары — Наурызбай» деп аталды?

«Қазақтың соңғы ханы», «Жеңіліс тапқан көтеріліс» емес.

3.Нысанбай жыраудың басқа туындылары халқымен қайта табысуы мүмкін бе?Кенесары — Абылайдың немересі. Әр кезде қазақ хандарының сенімді кеңесшісі, данагөй, ақылгөй жырауы қасында болған. Кенесарының атасы Абылайдың ақылшысы Бұқар жырау болса, Хан Кененің сенімді серігі, жақсы көрген ақыны Нысанбай жырау болды. Екі жырау да сол кездегі хандарымен бірге аумалы-төкпелі заманды басынан өткізді. Салыстырып көрелік.

«Ізденушілер» Нысанбай жырау мен оның дастаны жөніндегі деректермен   таныстырады.Нысанбай жыраудың өмірі мен шығармашылығы.

Өмір сүрген кезеңі мен ортасы

Атқарған қызметі

 

шығармалары

«Әдебиетшілер»:«Кенесары Қасымұлы – аса көрнекті мемлекет қайраткері, ұлт-азаттық қозғалысының қолбасшысы»

Өнер танушылар: «Кенесары  бейнесі әдебиет пен өнер туындыларында» тақырыбында зерттеулерінің         нәтижесімен     таныстырады.

Кенесары мен Наурызбай әдебиет пен өнер туындыларында

Шығармалардағы Кенесары  бейнесі

 

 

 

 

«Жыраулық дәстүр» (Жыраулық өнер және Нысанбай Жаманқұлұлы

Дастанның жанрлық ерекшелігін, поэтикалық тілін талдау.

Жырдың жанрлық ерекшелігі, поэтикалық тілі

Дәлелдеме

1.     Тарихи жыр

2. Тарихи-реалистік сипаттағы жыр

3. Батырлық эпос үлгісінде жырланған

4. Эпикалық оқиғаға лирикалық сипат берген

5.Батырларды психологиялық жағынан айқын айшықтаған

 

1.     «Ізденушілер» Кенесары – Наурызбай көтерілісі туралы мәлімет береді.

Қашан ?

Қайда?

Қандай оқиға?

1837 ж. қараша

Ақтауға

шабуыл

1838 ж. 26 мамыр

Ақмолаға

шабуыл

1843 ж. 27 маусым

Көтерілісті басуға

Лебедев отряды жіберілді

1845 ж. сәуір

Кенесары аулына

елшілер кірді

1847ж.

Қырғыз жеріне

Кенесары әскері басып кірді

   Көтерілісшілер қырғыз жерінде … (сол жердегі көтерілістің барысы бойынша түсінік беру)

-         Сонда дастанның басты кейіпкері кім?

«Әдебиетшілер» дастаннан дәлелді мысалдар келтіреді.

Дастандағы  кейіпкерлер

Лирикалық кейіпкер Нысанбай

Кенесары

Наурызбай

Сабақты қорытындылау. Әр топ жоба-болжам бойынша жұмыс жасады, қорғады. Ғылыми кеңес алдына қойылған проблемалы сұрақтардың жауабын іздеу барысында мақсатына жетті. Қорытындылай келсек, М.Әуезов «Кенесары – Наурызбай» жорығы туралы кейінгі талай ақын талай түрлі өлең шығарса да, дәл Нысанбай жеткен өріске жеткен емес»деген еді.Хан Кененің қалдырған іздері – шайқас болған жерлер, жер атаулары, жырлар. Сондай жырдың біреуі - Нысанбай жыраудың «Кенесары – Наурызбай» тарихи дастаны. Бұл – тарихи таным тұрғысынан да, көркемдік тұрғыдан да құнды туынды.

 Бағалау.

Үйге тапсырма. «Жырау сөзі – тарих шежіресі» тақырыбында ойтолғау жазу.

 

Просмотрено: 0%
Просмотрено: 0%
Скачать материал
Скачать материал "Разработка урока по казахскому языку на тему "Нысанбай жыраудың өмірі мен жыраулық өнері" (9 класс)"

Методические разработки к Вашему уроку:

Получите новую специальность за 3 месяца

Специалист по работе с молодежью

Получите профессию

Методист-разработчик онлайн-курсов

за 6 месяцев

Пройти курс

Рабочие листы
к вашим урокам

Скачать

Скачать материал

Найдите материал к любому уроку, указав свой предмет (категорию), класс, учебник и тему:

6 609 590 материалов в базе

Скачать материал

Другие материалы

Вам будут интересны эти курсы:

Оставьте свой комментарий

Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.

  • Скачать материал
    • 03.04.2016 1837
    • DOCX 51.5 кбайт
    • 23 скачивания
    • Оцените материал:
  • Настоящий материал опубликован пользователем Абдигалиева Замзагул Какимашовна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт

    Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.

    Удалить материал
  • Автор материала

    • На сайте: 7 лет и 11 месяцев
    • Подписчики: 0
    • Всего просмотров: 7155
    • Всего материалов: 7

Ваша скидка на курсы

40%
Скидка для нового слушателя. Войдите на сайт, чтобы применить скидку к любому курсу
Курсы со скидкой

Курс профессиональной переподготовки

Няня

Няня

500/1000 ч.

Подать заявку О курсе

Курс повышения квалификации

Работа классного руководителя по организации взаимодействия семьи и школы

36 ч. — 144 ч.

от 1700 руб. от 850 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 383 человека из 64 регионов

Курс повышения квалификации

Медиаграмотность как форма работы с современным родителем

36 ч. — 180 ч.

от 1700 руб. от 850 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 40 человек из 22 регионов

Курс повышения квалификации

Организация профориентационной работы в школе

36/72/108 ч.

от 1700 руб. от 850 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 211 человек из 51 региона

Мини-курс

Феноменология в педагогике: основные концепции и их практическое применение

4 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе

Мини-курс

Практические аспекты работы логопеда: методы и приемы в логоритмике

2 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе

Мини-курс

Разнообразные методы и формы обучения в высшем образовании

3 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе