Разработка урока по казахскому языку «Үшөлшемді әдістемелік жүйе» (10 класс)

10-сынып. Қазақ тілі

Сабақтың тақырыбы: Қазақ тілі сабағында «Үшөлшемді әдістемелік жүйе» технологиясын қолданып, синтаксис тарауы бойынша сөйлем мүшелерін оқыту.

Сөйлемнің тұрлаусыз мүшелері

Оң жақ бағандағы тапсырмаларды құрастырушы мұғалімдердің есіне:	І  кезең «Көпір» тапсырмаларын оқушылар үйде орындап,бүгінгі сабаққа дайындалып келеді  (5 минутта тексеріп үлгеру керек)
«Көпір» тапсырмалары өткен тақырыптар бойынша жаңа сабақты меңгеріге негіз болатын қайталау тапсырмалары	•       1. Сөйлем мүшелері дегеніміз не ? •       2. Қандай сөздер сөйлем мүшесі бола алмайды? •       3. Сөйлем мүшелері  құрамына қарай нешеге бөлінеді? •       4. Сөйлем мүшелері атқаратын қызметі жағынан нешеге бөлінеді? •       5. Сөйлемнің тұрлаулы мүшелер дегеніміз не? •       6. Сөйлемнің тұрлаусыз мүшелер дегеніміз не?
ІІ кезең (топтық жұмыс) жаңа сабақты топтық жұмыс барысында                                                                      оқушылардың өз бетімен меңгеруіне жағдай жасау:  а) оқушылар төмендегі «Білу», «Түсіну», «Талдау», «Жинақтау»  тапсырмаларын өздері толтырады (10 минут); ә) жауаптарын мұғаліммен бірге талдайды (10 минут). Бұл кезеңде оқушыларға баға қойылмайды
Теориясы:«Білу» (тақырып мазмұны бойынша кім?не? қандай? қалай?нені? қашан?не істеді сияқты сұрақтарға жауап беретін толық ақпарат іріктеліну керек)	Жеке жұмыс •      1. Тұрлаусыз мүшелер дегеніміз не? •      2. Тұрлаусыз мүшелер нешеге бөлінеді? •      3. Анықтауыш дегеніміз не? •      4. Толықтауыш дегеніміз не? •      5. Пысықтауыш дегеніміз не?
Теориясы: «Түсіну» (неге? неліктен? себебі? не үшін?сұрақтары оқушының жоғарыда берген жауаптарына оларды тереңдету  үшін қойылады)	Жеке жұмыс                                       Тұрлаусыз мүшелері                                        Анықтауыш         Толықтауыш                                                    Пысықтауыш                                                      Сұрақтары Қандай? Қай? Қанша?                        Кімге? Неге? Кімді? Нені?                          Қайдан? Кім үшін? Не үшін? Неліктен?
Теориясы: «Талдау» (1.Салыстыр, 2. Айырмашылығы неде? 3. Ұқсастығы неде? 4.Тақырыптың басты идеясын жаз деген тапсырмалар болу керек. Немесе 1-3 тапсырмаларды Венн диаграммасы арқылы қамтуға болады.	Топтық жұмыс 1. Венн диаграммасын толтыр                         1.         Сөйлем құрауға негіз                                                     Сөйлем құрай                                                           болатын мүше.                                                         алмайтын, тек сөйлемдегі                                                                                      ойды толықтыратын мүше. Бастауыш пен баяндауыш                         Анықтауыш, толықтауыш,пысықтауыш
Теориясы: «Жинақтау»(Қорытынды  шығар,анықтама бер,  мазмұнды жүйеле, кестені,  тірек сызбаны, сөзжұмбақты толтыр немесе өзің құрастыр тағы  с.с.басқа түрдегі тапсырмалар оқушының жоғарыдағы «тақырыптың басты идеясына» жазған жауабына қойылады)	1.      1- топ «Анықтауыш» тобы  4- тапсырма Сөйлемдерден анықтауышты табыңдар. Сұрақ қойыңдар. 2.      2-топ  «Толықтауыш» тобы 6- тапсырма Сөйлемдерден толықтауышты табыңдар. Сұрақ қойыңдар 3.      3- топ «Пысықтауыш» тобы  5- тапсырма Қайда? Қайдан? Қалай? Деген сұрақтарға жауап беретін сөйлем мүшесін табыңдар. Сөйлемнің қандай мүшесі екенін айтыңдар. Оқулықпен жұмыс.
Практикасы: «Қолдану»(оқулықпен жұмыс жүргізу барысында тек қарапайым тапсырмалармен бекіту жүргізіледі. Дайын формулалар арқылы есептер шығару орындалады )	Жеке жұмыс Семантикалық карта. Кестені толтырыңыз. •      Үлгі: Бастауыш кім? Не? Кімдер? Нелер? Асан келді. Сөйлем мүшелері сұрақтары Мысалдар •
Практикасы «Баға беру» (Сен қалай ойлайсың? Не істер едің? деген тапсырмалар оқушыға жоғарыда алған білімін (теория бойынша) және біліктілігін (практикасы бойынша) өмірдегі жағдаяттарды шешуге бағытталып қойылады	Жеке жұмыс Сөйлемдердің дұрыс, бұрыстығын  анықтау. № дұрыс бұрыс 1 Толықтауыш тұрлаусыз мүше + 2 Тұрлаулы мүшелер анықтауыш толықтауыш, пысықтауыш - 3 Пысықтауыш кім? не?  Сұрақтарына жауап береді - 4 Қандай? Қай? Қанша? Анықтауыштың сұрақтары + 5 Сөйлемде бір мүшені заттық жағына толықтырып тұратын мүше толықтауыш деп аталады +
ІІІ кезең: Деңгейлік тапсырмаларды біртіндеп орындату арқылы балл жинату, яғни, оқушының құзіреттілік деңгейін анықтап, бағалау (Бұл тапсырмаларды оқушылар сабақтың соңына дейін қалған 15 минуттың 12 минутында орындайды + 3 минут қортынды жасалады.  Қалған тапсырмаларлы үйде аяқтап келеді. Қорытынды балл саны сәйкес      бағаға айналдырылып, келесі сабақтың басында сынып журналына қойылады, мониторингке тіркеледі)
	І деңгей (5 балл)
Теориясы: «Білу» (тақырып мазмұны бойынша кім?не? қандай? қалай? нені? қашан?не істеді сияқты сұрақтарға жауап беретін толық ақпараттар  іріктелініп ІІ кезеңдегіге қарағанда керісінше қойылады)	Жеке жұмыс • 1–деңгей Сөйлемнен анықтауыш, пысықтауыш, толықтауышты тап. • 1.Жіңішке /қандай?/ жолмен бір қос ат келеді. • 2. Қара торы /қандай?/ ат бірінші келді. • 3. Ол тез /қалай?/ жауап берді. • 4. Уақытым барда /қашан?/сабаққа дайындалсам деймін. • 5. Әсетті /кімді?/ көрді.
Теориясы: «Түсіну» (неге? неліктен? себебі? не үшін?сұрақтары оқушының жоғарыда берген жауаптарына оларды тереңдету  үшін қойылады)	Жеке жұмыс • Екінші бағанадан сөздердің орыс тіліндегі баламасын тауып, бағдар сызықпен көрсету. • бастауыш                                         обстоятельство • анықтауыш                                      сказуемое • толықтауыш                                    подлежащее • пысықтауыш                                   дополнение • баяндауыш                                       определение
	ІІ деңгей (5 балл + 4 балл = 9 балл)
Теориясы: «Жинақтау» (Қорытынды шығаруға бағытталған:мазмұнды жүйеле, анықтама бер, кесте, сызба, ребус шеш. деген сөздер тапсырма шартында болу керек).	Жеке жұмыс •      Тұрлаусыз мүшелері бар сөйлемдерді теріп жазыңдар. •      1. Су- өмір көзі. 2. Жер шарының көп бөлігін су алып жатыр. 3.Жер бетінде ауыз су көздері көп емес.4. Ол –шындық
Теориясы: «Талдау» (1.Салыстыр, 2. Айырмашылығы неде? 3. Ұқсастығы неде? 4.Тақырыптың басты идеясын жаз деген тапсырмалар болу керек. Немесе 1-3 тапсырмаларды Венн диаграммасы арқылы қамтуға болады.	Жеке жұмыс  «Кубизм» әдісі •      1. Тұрлаусыз мүше дегеніміз не? •      2. Тұрлаусыз мүшелер нешеге бөлінеді? •      3. Тұрлаулы мүшенің тұрлаусыз мүшеден айырмашылығы неде? •      4. Толықтауыштың сұрақтары қандай? •      5. Анықтауыштың сұрақтары қандай? •      6 Пысықтауыштың сұрақтары қандай?
	ІІІ деңгей (9 балл + 3 балл = 12 балл)
Практикасы: «ҚОЛДАНУ» (ІІ кезеңдегіге қарапайым тапсырмалар үлгісіндегі тапсырмалар орындалады)	Жеке жұмыс «Менің арманым»  тақырыбына шағын шығарма жаз Тұрлаусыз мүшелердің астын сыз.
Практикасы «Баға беру»(Сен қалай ойлайсың?Не істер  едің?сияқты тапсырмалар өмірдегі жағдаяттарды шешуге бағытталып қойылады	Жеке жұмыс •      1. Толықтауыштың ережесін еске  түсіре отырып, бірнеше сөйлем құрастыр. •      ------------------------------------------------------------ •      2. Пысықтауыш қандай сұрақтарға жауап береді? •      Мысал келтір. •      ---------------------------------------------------------------- •      3. Сөйлем құра алмайтын, тек сөйлемдегі ойды толықтыратын сөйлем мүшелерін ата. •      --------------------------------------------------------------- •      4. Мақалды толықтыр •      ........................сыйлас •      .........................сырлас Үйге тапсырма •      Анықтауыш, толықтауыш, пысықтауышты кірістіріп, сөйлем құрастыру. Ережені жаттау. Білемін Білдім Білгім келеді

	А	Т	А
		О	Р	А	Қ
		Л	А	Қ
	П	Ы	Ш	А	Қ
Б	А	Қ	Ы	Т
		Т	А	Й
		А	С
	С	У
		Ы	З	А
		Ш	А	Н	А

Қазақстан Республикасы Білім және ғылты облысыым министрлігі

«Өрлеу» біліктілікті арттыру Ұлттық орталығы АҚ филиалы

Алматы облысы бойынша педагог қызметкерлердің

біліктілігін арттыру институты

Жобаның тақырыбы

 Қазақ тілі пәнінен етістікті оқытуда “Үшөлшемді  әдістемелік жүйе”   технологиясына лайықталған  сабақ үлгісі

Орындаған оқытушылар: 

Алматы  облысы , Алакөл  ауданы ,

Қарлығаш  орталау                                  С.Сейфуллин атындағы

орта мектебінің  қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімдері

                             Аят С                                                           Дарқанова А.Д

Алматы 2015ж