Разработка внеклассного урока по казахскому языку на тему "Сөйлей, сөйлей шешен боласың"

Макеева Бибігүл Жұмабекқызы

Абай Құнанбаев атындағы

№6 мектеп гимназиясының

қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі (орыс сыныптарында)

Степногорск қаласы

«Сөйлей – сөйлей шешен боласың»

ҚР халықтарының тілдері күніне арналған сабақтан іс-шара.

Мақсаты: оқушылардың мемлекеттік тілге деген қызығушылықтарын арттырып, бойларына патриоттық сезімді халықтың мәдени мұрасы арқылы қалыптастыру.
Міндеттері: қазақ, орыс, ағылшын тілдеріне деген қызығушылықтарын ояту, Қазақстан жерінде тұратын халықтардың салт – дәстүрлері туралы айту, тілге құрмет көрсетуге, оны ықыласпен үйренуге тәрбиелеу.
Көрнекілігі: презентация «Халықтар достығы», акт залын безендіруге арналған заттар, сөзжұмбақтар, мақал-мәтелдер.
Іс-шараның барысы:
      Сәлеметсіздер ме құрметті оқушылар! Бәріміз осы таңғажайып Қазақстан мемлекетінде тұрамыз, әр алуан тілде сөйлейміз. Себебі Қазақстан көп ұлтты мемлекет. Бүгінгі мейрам – тілдер күні! (Кіріспе кезеңінде презентация көрсету).
   Жыл сайын қыркүйектің 22 – сінде Қазақстанда Тілдер күні атап өтіледі. Бұл бүкіл Қазақстан халқының мейрамы. Тіл ұлттың жаны, қаны, рухы. Жансыз нәрсе – өлі нәрсе. Адам тілді ең алғаш анадан үйренеді. Адамның бойындағы бар асыл қасиеттер тіл арқылы келіп, рухани күшке айналады. Рухы күшті адам, халық ешқашан жеңілмейді. Тілін ұмытқан халық өз мәдениетін сақтап отыра алмайды. Тілімізді анамызды құрметтегендей құрметтейік.

Оқушылар тіл туралы үш тілде  тақпақтар оқиды.

Ана тілің біліп қой,
Еркіндігің, теңдігің.
Ана тілің біліп қой,
Мақтанышың, елдігің.

Много языков на свете разных -
Выучить их все не смог бы я;
Все они по-своему прекрасны,
В каждом есть "изюминка" своя.

Whosenameis…

And we have fun together.

We laugh and play

And sing all day

In any kind of weather.

Абурахман Айза «Көп ұлтты Қазақстан» атты шағын баяндама жасайды.

        Қазақстанда 130 - дан астам ұлттар тұрады. Олардың бәрі өз ана тілдерін сақтап сөйлеседі. Біздің мемлекетімізде әр ұлт өкілдері өз тілдерімен қатар мемлекеттік, орыс,неміс, ағылшын, т.б. тілдерді меңгереді. Бізде неміс, корей, украин сияқты тілдерде де газет-журналдар  шығады. Солтүстік Қазақстан облысында «Полония» поляктік  теледидар трансляциясы, Оңтүстік Қазақстанда өзбек теледидары жұмыс істейді. «Қазақстан» ұлттық телеарнасында және қазақ радиосында корей, ұйғыр, неміс тілінде бағдарламалар  жүреді. Эфирде телерадио бағдарламалары 11 тілде жүреді.

           Оқушылар  «Если с другом вышел путь» әнін орындайды.  (Қолдарына шарлар мен гүлдерді алады). Әнді айтып болған соң қолдарыңда шарлар бар оқушылар бір топ, гүлдері бар оқушылар бір топ болып екі топқа бөлінеді.

 

            В нашей стране уделяют большое внимание изучению языка. Знание разных языков помогает стать грамотным, эрудированным специалистом во всех отраслях науки и техники. И сейчас проведем соревнование «Кім көп біледі?» на трех языках.
           Келіңдер, үш тілде мақал айтып, сөз жарыстырайық. Біздің сөз мергендерімізді тыңдап көріңіздер.
«Кім көп біледі?» үш тілде мақал-мәтелдер сайысы:

1.Отан - елдің анасы, Ел - ердің анасы.

2. Ел іші – алтын бесік.

3. Отан оттан да ыстық. 

4. Жолдасы көптің – олжасы көп.

5. Татулық – табылмас бақыт.

6. A friend is, as it were, a second self.
7. "Myfriendsaremyestate."
8. The antidote for fifty enemies is one friend.

9. An Englishman’s house is his castle.

10. There’s no place like home.
11.Нет в мире краше Родины нашей.

12.У народа один дом – Родина.

13. Не спеши языком, торопись делом.
14. Острый язык змею из гнезда выманит.
15. Языком не спеши, а делом не ленись.

«Флэш моп» биін билеу.

«Кім тез ойлайды?» Екі топ бір- біріне жұмбақтарды оқып шешу.

Қырық екi жауынгер,
Сапын түзеп тұрады.
Бұлдiршiндер
Қауымды ел,
Сырын терең ұғады. (Алфавит)

Бiрiн-бiрi қоштаған,
Бiр үйден көрдiм,
Қырық екi дос-жаран.   (42 әріп)

Тілден ұшып,
Құлаққа қонады.(Сөз)
 
Аппақ дала қара дән,
Дәнін сепкен - түсінуге жараған. (Әріптер) т.б.

         У первобытных людей не было своего языка. Они общались жестами, звуками. Послания писали не буквами, а рисунками. Давайте попробуем с вами побывать в шкуре древнего человека и объяснимся без букв, жестами.
(Әр топтан бір қатысушы келіп, жребий тартады. Қарсылас топ мимика арқылы көрсетілген тапсырманы қалай түсінгенін айтады).

Ойын: «Түсініп айт»

Менің басым ауырып тұр. Тіс тазалау. Таңертең жаттығу жасаймын. Жазда жидек жинаймын. Ән айту. Әжем шұлық тоқып отыр. Атам газет оқып отыр.

 «Бәйге» сайысы

- Қазақстанның астанасы?

- Қазақ халық ертегілердің кейіпкерлері?

- Орыс ертегілердің кейіпкерлері?

- Білім бұлағы?

-Абайдың қанша қара сөзі бар? т.б.

Полиглот. Слайд.

1-топ

1. Отан - елдің анасы, (...) -ердің анасы. (Ел, страна)

2. Ел іші – (...) бесік.  (алтын, золото,)

3. Отан оттан да (...).  (ыстық, горячий, )

4. Татулық – табылмас (...). (бақыт, счастья, )

5. Халықтың ортақ үйі – (...).  (Отан, Родина, )

6.  ... білім бұлағы. (кітап, книга, book )

2-топ

1. Досы жоқ (...), Тұзы жоқ тағам.   (адам, человек,)

2. Адал достық, алтыннан да қымбат. (достық, дружба, )

3. Өнер алды – қызыл  ...  (тіл, язык, language )

4. Жері байдың елі  ...  . (бай, богатый, rich) 

5. Өз елің - ...  бесік. (алтын, золото, gold)

6. ...  кеме, білім теңіз. (мектеп, школа, school)

Сөзжұмбақты  шешу.

Сөздің кілті: Достық, Ынтамақ

Қазылар орнықтырар  әділдікті,
Кімдердің дайындығы кәміл шықты.
Білім мен тапқырлықтың арқасында
Жеңіске жетер дейміз нағыз мықты.
ІІ жүргізуші:  Жеңімпаз топты анықтап, марапаттау үшін кезек қазылар алқасына беріледі.( Марапаттау. Құттықтау).