Ай Алматым, май Алматым, бай Алматым
Дүниенің түкпіріне түгел сенің барды атың,
Тынық мұхит үстіне жазып кеттім атыңды,
Жазып кеттім саған деген шексіз
махабатымды.
Күн Алматым, гүл Алматым, нұр Алматым
Қазақ қайда барса сонда қалды сенің әсем
атың.
Қызыл алмаң, қыз қолымен дастарханның
әлемнің,
Әсемдетіп қойдым десем, дауласады маған
кім?
Сабақ тақырыбы: Алматы қаласы.
Сабақтың мақсаты: Алматы қаласын
жақсы білуге, тарихын терең ұғынып, алматы қаласын сүюге, Отаншылдыққа,
ұлтжандылыққа тәрбиелеу; қаланың жетістіктеріне мақтанып, оны сақтай білуге
және келешекте Алматының өркендетіп, өсуіне үлес қосуға ұмтылдырып,
сүйіспеншілік сезімдерін қалыптастыру.
Көрнекіліктер:
1. Алматы
көрікті жерлері бейнелеген суреттер.
2. Алматы
туралы қанатты сөздер.
3. Буклет,
альбомдар.
Сабақтың барысы:
І ұйымдастыру
кезеңі
Бүгінгі біздің сабағымыз әсем қаламыз Алматыға
арналады. Мен сіздерді Алматы қаламызға саяхат жасауға шақырамын.
Қош келіпсіз, ұстаздар! Сіздерге ән шашу ретінде
«сағындым Алматым» әні орындалады.
Саяхатымызды бастайық. Бірінші аялдама – Тарих
аялдамасы.
Алматының тарихы тереңде жатыр. Қазіргі Алматыны адам
ерте заманна бері мекен еткен. Біздің заманымыздан бұрын 7-3 ғасырда сақ, үйсін
тайпалары Алматы маңын ұзақ ғасырлар бойы мекен етіп келді. Алматы қаласының
іргесі сонау 1854 жылы қаланған. Жойқын тапқыншылықтармен соғыстар салдарынан
мүлдем қирап, бос қалған қазақтардың ежелгі мекені Алматының маңында әскери
бекініс салынып, кейін ол Верный қаласы болып аталды. Қала жасыл желек жамылған
Іле Алатауының баурайында орналасқан. 1924 жылдың 14 науырызында Верный
Алма-Ата жөнінде шешім қабылданған. Қаланың атын дұрыс жазу мәселесі қоғамдық
және мемлекеттік деңгейде талай рет талқыланды. Бірақ ұзақ жылдарға созылып,
тек 1994 жылы ғана Алматы болып аталды.
Алматы қаласы 1929 жылдан1997 жылдың қазан айына дейін
Қазақстан Республикасының астанасы болды. Неше жыл астана болған? (68 жыл).
Келесі аялдамаға тоқтау үшін мына тапсырмаларды
орындау керек.
Викториналық сұрақтар.
«Көшелер аялдамасы»
Көшелер құлпырған сала-сала,
Алаңдары кең құшақ сайрап дала.
Көргенді , арлы арудан айнымайтын
Ақ көңіл де кеңпейіл қайран қала!
Қаланың көркі, айнасы – көше дейді ғой. Алматыда
барлығы 1500-дей көше бар. Көшелердің 700-ден астамы адамдар есімімен аталады.
І. Мына көше ер Қабанбай атында,
Өзі тіпті жарасып тұр батырға.
Бәрі, бәрі ұнайтындай көңілге,
Бәрі, бәрі сиятындай ақылға.
ІІ. Мына көше ер Бөгенбай, ер көше,
Ел ұтқаны – есімі оның төрлесе
Жауы ығысып, жол беретін сияқты,
Оңды-солды от қылышпен сермесе.
3.Өнеркәсіп
аялдамасы
Алматы ірі өнеркәсіпті қала. Мұнда ірі
машина құрылысы және металл өңдеу, поршень, электорприбор зауыттары, жеңіл
тамақ өнеркәсіп орындары бар. Ет, сүт тағамдары өңдейтін, шай өлшейтін,
аяқ-киім, жиһаз және басқа да кәсіпорындар жұмыс істейді.
Италия, Түркия, Ресей, Корея, Қытай
фирмаларымен қаланың қарым-қатынастары дамытып келеді. Алматыда «Рахат»
кондитер фабрикасы, «Электроникс», «Бахус» ашық акционерлік қоғамы «беккер және
К» біріккен кәсіпорны т.б. мыңдаған орта және шағын мемлкеттік, шетелдік және
жеке меншік кәсіпорындары жұмыс істейді.
1998 жылы түрлі – түсті теледидар
шығаратын «LG» электроникс зауыты ашылды. Алматы елдің ең ірі көлік және
байланыс торабы 1992 жылы маусымда Алматы-Үрімші темір жол көлігі тұрақты қатынай
бастады. Алматы әуежайы жер шарының. Кез келген мемлекетімен байланысуға
мүмкіндік береді.
4.
«Ескерткіш аялдамасы»
Көне лашық
құлады да, көтерілді сарайлар,
Сарайлардың
ортасында Жамбыл мене Абай бар.
Бір
жағында Мұхтар отыр, театырын күзетіп,
Қасиетіне
бас иеміз, күнде алдыңнан біз өтіп.
Диалог (ктіппен жұмыс)
-
Алматы
қаласындағы ескерткіштерді білесің бе?
-
Иә,
білемін Алматы қаласында ескерткіштер көп.
-
Қайсынан
бастасақ екен?
-
Абай
ескерткішінен бастайық.
-
Жарайды,
келістік.
Мынау ескерткіш қазақ халқының ұлы ақыны
Абайға қызыл граниттен салынған. Бұл 1961 жылы орнатылды. Ескерткіштің мүсінін
жасаған Х.Наурызбаев, ал сәулетшісі И.Белоцерковский.
Апорт – алманың сорты. Шығу тегі белгісіз.
1865ж. Қазақстанға Ворнеж губерниясынан жер аударылған Е.В.Редько Жетісу
өңіріне алып келген екен. Олар тез арада бой көтеріп, жеміс салған. Алматы
апортының жемісі өте ірі (250-400 гр.) дөңгелек, түсі шымқай қызыл, нәзік,
шырынды, қышқылтым –тәтті дәмі, өзіне ғана хош иісі бар.
Алматы қай ғасырда болса да көркімен, әсемділігімен
әлем жұртың таң қалдырған.
1856 жылы яғни ХІХ ғасырда Верный
бекінісіне келіп түскен географ – саяхатшы Семенов аспанмен астасқан заңғар
тауларды көріп тұрып:
-
Паһ
шіркін, не деген таңғажайып сұлулық, - депті.
Ал ХХ ғасырда, яғни 1952 жылы Үндістан
республикасының Премьер министрі Д.Неру Алматы туралы: Мен мұндай көк желекке
бөленген қаланы дүние жүзінің ешбір жерінен көрген емеспін, - деп тамсаныпты.
Ал, ХХІ ғасырда, яғни 2003 жылы
«Тусон-Алматы» комитетінің төрағасы Д.Герри мырза Алматы туралы «Неткен әсем
қала, осындай табиғатты тамаша Алматы қаласымен баурлас қала болғанымызға
қуаныштымыз» деген екен.
Жазба жұмысы
Жасыл желекке бөленген Алматы қаласын
спорттық қала деп айта аламыз. Қалалықтар шатқалындағы Медеу мұз айдыны,
Шымбұлақ базасы, орталық стадион бар.
Олимпиада чемпиондары арасында алматылық
спортшылары: Серіков, Үшкемпіров, Қонақпаев, Турлыханов, Шишигиналар бар.
Өлеңді мәнерлеп оқу.
Мақал-мәтелдер.
Тақтамен жұмыс
1) «Тез ойла,
сөз ойла» - деген ойын ойнаймыз
«А» әріпі
бар сөздерді кім көп айтады.
Ол үшін үш
топқа бөлінеміз.
2) «Мен қандаймын?»
Әр оқушы өзінің аты қандай әріптен
басталса, оған сол әріптен басталатын сын есім сөзін қосып айтады.
Мысалы:
Дәурен дарынды, Әйгерім әдепті, Бақыт батыр.
Сабақты
қорыту.
Сұрақ-жауап:
Алматы қаласы бұрын қалай аталған?
Неше жыл ҚР астанасы болған?
2004 жылы алматы қаласының неше жылдық
мерей ойы өтті?
Қаладағы қандай қонақ үйлерін білесіңдер?
(«Отырар», «Қазақстан», «Рахат-Палас», «Анкара», «Достық»).
5. Баға қою.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.