Сабақ тақырыбы: Мезозой заманында Жерде тіршіліктің дамуы

                                                     «Ауызша сабақ-1» технологиялық картасы  

Мерзімі: 22.01.16ж.

Сынып:11 «Ә»

Пән:биология

 Мұғалім: Шаймерденова Б.К.

Сабақ  тақырыбы:  Мезозой заманында Жерде тіршіліктің дамуы

Сабақ   мақсаты : I.Білімділік: «БжС»  технологиясының «Ауызша сабақ -1»   картасы  бойынша Мезозой заманында Жерде тіршіліктің дамуы туралы мәлімет  беру,  өз  түсінгендерін  практикада  қолдана   білу.

 II. Дамытушылық: сабақта норматив талабына сай оқушылардың оқу материалын меңгеруіндегі логикалық және сыни тұрғыдан ойлау шапшаңдығын, сөздік қорын, ақпараттық құзыреттілілгін дамыту.

ІІІ.Тәрбиелік  мәні: Тиянақты болуға, достыққа, ұйымшыл  бола білуге  жетелеу. Жетістікке жету, пәнді сапалы меңгеруге қызығушылық таныту және ынталандыру. технологиялық картаның регламентін орындау.

Жоспарланған нәтиже: қойылған мақсатқа жету 

Өткізу түрі: «Ауызша сабақ 1» картасы, БжС технологиясы

Сабақтың көрнекілігі: матрица,  тірек  сөздер, сын тұрғысынан сұрақтар ,  қарама-қарсы ұрақтар,бейне таспа , слайд.

                                                       Сабақтың барысы:

Сабақтың құрылымы	Технологиялық картаның жұмыс тәртібі	Түсініктеме (63 %)
1. кезең. Ұйымдастыру кезеңі	1.      Оқушылармен амандасу 2.      Карта бойынша жұмыс ретін түсіндіру 3.      Көшбасшыға сөз беріледі 1.Оқушылармен амандасу, сабақтың тақырыбы мен мақсатын айту) Мен Шаймерденова Баян Кенжебаевна №7 мектептің биология пәні мұғалімі.Бүгін біздің сабағымыз 11 «Ә» сыныбында «Ауызша сабақ 1» картасы бойынша  жұмыс жасаймыз.Сабақты бастамас бұрын  сыныпты белсендіру үшін сөз көшбасшыға беріледі.(Сұлтан Әзілхан)	ООМ А Б В С Д Е
2.Оқушылардың субъектілік іс-тәжірибесін өзектендіру кезеңі	Үй тапсырмасының орындалысын тексеріп өту: I- кезең: Өткен сабаққа бекіту жасап Палеозой заманында Жерде тіршіліктің дамуы тақырыбы бойынша қиылыс сұрақ қою.(20 сұрақ)-10 мин. Картамен жұмыс тәртібі түсіндіріледі.  Алдымен сұрақ қоямыз, одан кейін ООМ орнын көрсетеміз. Дайынбызба!Мұқият болайық! Қиылыс сұрақтар: 1.Ежелгі тайпалардың және сол кезеңде түзілген шөгінді жыныстардың атауларымен аталған заман.( Палеозой) 2. Сауытты балықтардың жақын туысы (дөңгелекаұыздылар  минога  мен миксиндер) 3.Организмдердің каңқа қалдығы алғаш табылған орынның атауы (Кембрий) 4.Теңіз суында  таралған ең ірілерінің денесі 70см-ден аса ,ең ұсақтары 1см-дей болған жануарлардың тобы.(Трилобиттер) 5. Кембрий кезеңінде тіршілік еткен  ағзалар ( Бактериялар мен көк жасыл балдырлар диатом,қызыл,қоңыр балдырлар) 6.Теңіз жануарларының сыртқы қабаттарына денесіне сіңді (минир.тұздар.корбанат-кальий,әктасты тұздар) 7.Қазба қалдықтар табылған жерді мекендеген тайпалардың атауы.(Ордовик) 8.Алғаш құрлықта өсе бастаған өсімдіктер( псилофиттер) 9.Сауытты балықтар п.б. кезең (Силур) 10. «Эвалюциялық жарылыс » болған кезең (Кембрий 11.Құрлыққа шыққан жәндік (өрмекші) 12 «Карбан »деп аталатын палеозой кезеңі( Тас көмір) 13.Девонның соңында  қандай қосмекенділер құрлыққа шықты? (стегоцефалдар) 14.Палеозой заманы қандай кезеңдерге бөлінеді?  (Кембрий,ордовик,силур,девон,таскөмір,перм) 15.Девон кезеңін неліктен  «Балықтар ғасыры деп атады?» (сауытты балықтар,шеміршекті,сүйекті балықтар сан алуан түрлері кеңінен таралды) 16.Пермьдегі ароморфоздар.(жұмыртқа салып көбею,денесі мүйізді қабыршақпен қапталуы,омыртқа жотасының мойын бөлімінің қозғалмалы болуы)  17.Тас көмір кезеңі неге аталды?(жерде таскөмірдің қалың қабаты болғандықтан) 18.Силур кезеңінің атауы қайдан шыққан? ( тайпаның атауы) 19.Пермь кезеңіндегі  қалыптасқан құрлық  (пангея) 20.Силур кезеңінің соңында алғаш рет өскен өсімдіктер (риниофиттер, плаунтәрізділер)	Тақтаға нәтижені жазамыз: 1 кезең ≤ немесе ≥ нормалар
3 кезең Қабылдауды ұйымдастыру Есте сақтау.	II- кезең: Тірек сөздермен жұмыс Мұғалім тақтаға тірек сөздерді жазады Жаңа тақырып бойынша қысқаша  кіріспе жасау, оқушылардың назарын осы тақырыпта өтілетін білім көлеміне аудару. (Бұл мұғалім біліктілігінің әдістемелік критерии) Сабақтың алдында тақтаға тақырып бойынша  тірек сөздерді  жазылады. Есте сақтауға берілген уақыт нормативі. 14  сөзге 1 мин. 15 сек. Тақырыптағы сөздердің мағынасын түсіндіру.Жаттауға берілген уақыт аяқталғаннан кейін тірек сөздер жабылады, оқушылар жаттауға берілген уақытта сөздерді жатқа жазады. Уақыт аяқталды.Қаламды қоямыз! Жазып болғаннан кейін, тірек сөздер ашылады, оқушылар дәптерлерімен алмасады, бір бірінің жазылған сөздерінің санын санайды, мұғалімге хабарлайды, ол нәтижені ООМ белгілейді. 1. Эвкалип- ең биік әңгі жасыл ағаш 2. Листозаврлар- Триас кезеңіндеөсімдікпен қоректенетін жорғалаушылар 3.Эораптор-1991жылы Аргентинаның батыс жағалауынан табылған динозаврлар 4.Тритилодон-алғашқы сүқоректілер 5.Араукарий-Юра кезеңінде өскен ағаш 6.Протоавистер- Юра кезеңінде тіршілік еткен құстар 7.Құбыжық кесірткелер-динозаврлар.Мезазой заманындат  тіршілік еткен бауырмен жорғалаушы 8.Тероцефальдар(триас кезеңіндегі аңбасты жорғалаушы 9.Архозаврлар(триас кезеңіндегі жорғалаушылардың бір тобы) 10.Псевдозухтар(Юра кезеңінде кеңінен таралған жорғалаушалар) 11.Стегозаврлар (сауытты жабыны бар жорғалаушы) 12.Церат Цератозавр (Бор кезеңіндегі алғашқы мүйізді диназаворлар озавр (Бор кезеңіндегі алғашқы мүйізді диназаворлар) 13.Латемерия (саусақанатты балықтар) 14.Археоптерикс (көнеқұс)	Тақтаға нәтижені жазу: 2 кезең ≤ немесе ≥ нормалар
4.Ұғынуды  ұйымдастыру	III- кезең: Оқушылар мәтінмен өз бетінше жұмыс жасап, берілген ақпаратты өңдейді. Тірек сөздердің мағынасын ашады. Берілген уақытта оқушылар оқулықтағы мәтінді оқып бітіру керек. Оқыған материал бойынша білімді тексеру мақсатында оқушылардан сұралатынын ескереді.12 минут мәтіннің үш парағына(оқып отырғанда жаңа сөздерді карандашпен белгілеп отыру)
5.Түсінудің алғашқы тексерілуі.	Қиылыс сұрақтар сұрақтар: 1.Мезазой заманының  ерекшелігі (бауырмен жорғалаушылар құрлықта, теңіздерде көп таралды) 2. Триас кезеңіндеөсімдікпен қоректенетін жорғалаушылар(Листозаврлар) 3. 1991жылы Аргентинаның батыс жағалауынан табылған динозаврлар(Эораптор) 4.Триас кезеңінде біздің біздің заманымызға жеткені-(осы күнгі тасбақалар мен гаттериялар) 5.Триас кезеңінің ұсақтығы(35-30 млн.жыл) 6. Алғашқы сүқоректілер(Тритилодон) 7.Бор кезеңіндегі алғашқы мүйізді диназаворлар (Цератозавр) 8. Триас кезеңінде өскенөсімдіктер(қырықжапырақ, қырықбуындар) 9.Юра кезеңінін ұзақтығы (58-60 млн жыл) 10.Плезиозаврлардың денесінің ұзындығы (2 м-14м) 11.Бор кезеңінде мүйізді динозаврлар (церотозаврлар) 12.Триас кезеңінде байқалған 2-і ірі эволюцияның  өзгеріс.(Сүтқорек.ң п.б.ұшып жүріп тіршілік ететін жорғалаушы птерозаврлар) 13.Сүт қоректілердің шығуына себіп болған-(ароморфоздар) 14.Мезозой заманынң кезеңдері (триас,юра,бор) 15.Пангея құрылығы қай кезенде жеке бөліне басталды (триас) 16.Жойқын жарылыс жағдайы триас кезеңінде байқалды ма? 17.Мезозой заманында қандай өсімдіктер басым болды? (ашық тұқымдылар) 18.Бор кезеңінін ұзақтығы ( 66-70 млн жыл) 19.Тау түзілу процесі жер шарының қай аймақтарында түзілді (Африка,Аустралия,Антарктида,Оң.Америка,Мадагаскар,Үндістан) 20.Бор кезіңде мүйізді динозаврлардың қалдықтары қай жерлерден табылған ( Сібір, Моңғолия,Қытай)	Тақтаға нәтижені жазу:  3 кезең ≤ немесе ≥ нормалар
6.Алғашқы бекітуді  ұйымдастыру	Сыни сұрау (20 сұрақ) 10 мин. Сыни сұрау 10 дұрыс 10 қате құрылған сұрақтардан тұрады. Сұрақтарды құру ережесі: сұрақтың бірінші бөлігі көңіл аудару сұрақтардан тұрады: қайда, қашан, неге, не себепті қайдан т.б. сұрақтың екінші бөлігі алдын ала қате құрылуы керек Мұғалім ООМ бойынша ретпен емес сабақтың тақырыбына байланысты оқушыларды сұрайды. Оқушылардың оқылып жатқан тақырыбының менгеру сапасын анықтау үшін, сұрақтар бұрмаланады,  Үшінші сыни нұкте. Сұрау нәтижесінде мұғалім оқушылар түсінбеген немесе толық аша алмаған тақырыптарды анықтайды Одан кейін 1-2 минут ішінде мұғалім проблемалық аймақтарды анықтайды.  Үшінші белгі нәтиже бойынша барлық оқушыларға плюс немесе минус.  «Ия» немесе «жоқ» деген жауапты талап ететін сұрақ қойылмайды.  Сын тұрғысынан сұрақтар Осы аталған тірек сөздердің мағынасын ашу мақсатында оқушыларға сұрақтар қойылады. 1. Тритилодонттар триас кезеңінде өсімдікпен қоректенетін жорғалаушылар – жоқ (листозаврлар) 2. 1991жылы Аргентинаның батыс жағалауынан динозаврлар табылған  -ия 3. Құбыжық кесірткелер  4.Юра кезеңінде  арукарий ағаштарынан басқа эвкалипттерде қоса өст і-жоқ (кипарис,қарағай және мамонт ағаштары) 5.Триас кезеңі 55-60 млн жылға созылды ма- жоқ  (35-50 ) 6. Архозаврлар триас кезеңіндегі жорғалаушылардың бір тобы -ия 7. Триас кезеңңнде Тритилодон үлкендігі казіргі суырға ұқсас сүтқоректі болған ба ?-иа 8.Мезазой заманы кембрий,ордовик,силур,девон,таскөмір,перм кезеңдеріне бөлінді-(-жоқ) 9.Жойқын жарылыс жағдайы триас кезеңінде байқалды ма?- 10.Барлығы 10 кезең бар-жоқ(12) 11. Латемерия (саусақанатты балықтар) 12.Мезазой 4 кезеңнен тұрады –жоқ (триас,юра ,бор) 13.Бор кезеңнін ұзақтығы 70 млн.жыл-ия 14. Триас кезеңінде тісті құстар Археоптерикстер жойыла бастады-жоқ(Бор) 15. Юра кезеңінде денесінде сауытты жабыны бар жорғалаушы Стегозаврлар пайда болды-ия 16.Триас кезеңінде қырықжапырақтар сирек кездесіп,олардың орнына самырсын,секвоя ағаштары көптеп өсті-жоқ (Бор кезеңінде) 17.Бор кезеңіндегі алғашқы мүйізді Цератозаврлардың қаңқа қалдықтары Сібір,Монголия мен Қытай жерлерінен табылған ба-ия 18.Жалпы триас кезеңінде ауа райы  жылы әрі құрғақболып тұрды –иа 19.Алғашқы динозаврлардың қаңқа қалдықтары  триас кезеңінің шөгінді жыныстарынан табылған ба?-ия 20.Мезазой заманында жорғалаушылардың дене мөлшері 15 м-ден,массасы 30т-ға дейін жетті ме- жоқ (30м-ден асып,массасы 50т-ға жетті)	Әрбір оқушы ООМ бойынша сұралады. Оқушыларға жауабына қарай «+», «-» таңбасы қойылады. Оқушылардың  жауабына қарай тағы да «+», «-» таңбасы қойылады.
7.     Бекітуді         алғашқы    ұйымдастыру	ТСҚ  Сөздік қорды орындау: Сабақта меңгерілген материал бойынша эссе жазылады. Ең көп сөздік қорын жазған оқушы дауыстап, жылдам оқиды. Сөз нормативі 63 сөз.	5 минут уақыт өткен соң, оқушылар бір-бірінің қанша сөз жазғандарын санап, есебін шығарады Тақтаға нәтижені жазу: 5 кезең ≤ немесе ≥ нормалар
8.Рефлексия.	Мұғалім сабақты қорытындылайды. Өзінің тақырыпқа көзқарасын білдіреді. Тез және сапалы жұмыс жасаған оқушыларды мадақтайды. Әр кезеңдегі нормаларды орындау бойынша қысқа сабаққа талдау жасайды 4- 5 деген бағалар санына қарай және нормаға сәйкес. Мұғалім әр кезең бойынша оқушыларға ойлау қабілетіне байланысты проблемаларды көрсетеді және алға ұмтылуға ынталандырады.  Егер бірінші сабақтарда сіз жетістіктерге жете алмай жатсаңыздар, сеніміңізді үзбеңіз, есте сақтаңыздар, балалардың ойлау қабілеттері жаттығып жатыр, жетістіктерге жету үшін уақыт керек.	ООМ-да әр оқушының бүгінгі сабаққа қатысуы 5 балдық шкаламен бағаланады.
9.Бағалау	Журналға баға қою нормативі: ·     4- 5 ұпай- 5 баға ,  3 ұпай 4 баға   2 ұпай  3 баға Сапа нормативі: 63% норма бойынша сыныптағы 5-4 алуға тиісті оқушылар саны
Үйге        тапсырма	3 тік алған оқушыларға үйге тапсырма беріледі Мезозой заманында Жерде тіршіліктің дамуы	Барлық оқушыға көтермелеу,  мадақтау сөздері айтылып, әркім өзінің еңбегіне  лайық  бағасын алады.