Сабақ жоспар "Жай сандар және құрама сандар" (5 сынып )

Сабақ реті  61

Пәні: Математика          

Сынып  5 А,Б                 

Сабақтың тақырыбы:  §4.5 Жай сандар және құрама сандар

Сабақтың мақсаты:

Сабақтың міндеттері:

Білімділік: Жай сандар мен құрама сандарды  анықтай білу және оны есеп шығаруда қолдануға үйрету

1.      Тәрбиелік: Адамгершілікке тәрбиелеу

2.      Дамытушылық: Танымдымдық қызығушылықты  дамыту

Сабақтың түрі:  Аралас сабақ

Әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап

Сабақтың көрнекілігі: ДКҚ №40 , Жай сандардың кестесін пайдалану

Сабақтың барысы

Ұйымдастыру кезеңі           Оқушыларды түгендеу және сыныптың тазалығына мәнберу

Үй тапсырмасын тексеру, қайталау

Сұрақтар:

1) 9 санына еселік сандар  3 санына еселік бола ма?

2) 100 алманы 3 жәшікке тең етіп салсаң, неше алма артық қалады?

3) 10 асықты 3 балаға тең бөліп берең, неше алма артық қалады?

№245  9 санына еселік санды жазу керек:

1)      420<42*<426,     423                     

2)      375<37*<381,     378

3)      563<56*<569,     567

№248 Марат сатушыға 600 тенге берді де, бағалары бірдей 9 лотерея билетін теңге есебімен сатып алды. Ол сатушыдан қайтарым ақшаға 55 теңге ала ма, әлде 60 теңге ала ма немесе 40 теңге ала ма ? Лотерея  бағасы неше теңге?

9*60=540

Марат сатушыдан қайтарым ақшасы 60 теңге. Себебі ол әр лотарея билеті 60 теңгеден алды.

Жаңа сабақты түсіндіру кезеңі:

1) 1-ге және өзіне бөлінетін натуралсандарды жай сандар деп атаймыз

Мысалы:  13 және 101  - жай сандар

13 санының бөлгіштері: 1 және 13

101 санының бөлгіштері: 1 және 101

 Ең кіші жай сан – 2 саны.

2 саннан басқа жай сандардың барлығы тақ сандар, сонда 2 саны ғана  жұп сан

Жай сан шексіз көп.

2) Бөлгіштерінің саны екіден көп натурал сандарды құрама сандар деп атайды.

Натурал сан	Бөлгіштері	Бөлгіштер саны
35 41 26 11 1 18	1,5,7,35 1,41 1,2,13,26 1,11 1 1,2,3,6,9,18	4 2 4 2 1 6

Кестедегі 35,26,18 сандары құрама сандар.

Мысалы, 8 саны құрама сан, бөлгіштері 1,2,4,8

24 саны құрама сан, бөлгіштері 1,2,3,4,6,8,12,24

3) Натурал сан 1-дің бір ғана бөлгіші бар, ол сол санның өзі – 1 саны.

1 саны жай сандар тобына да, құрама сандар тобына да жатпайды.

Мысалы: жай сандар:17,23,31,97

құрама сандар:28,36,70,96,120,185,207

Сыныпта шығарылатын есептер:

І-деңгей         №650, 653, 657, 658, 667  

шығармашылық деңгей қиындығы жоғары есептер

Оқушыларға берілетін таратпалар мұғалімнің қалауы бойынша жасалады.

№650

Жай сандар қатарындағы екі тізбектес және айырмасы 2-ге тең сандар егіз сандар деп аталады.

Мысалы, 3 пен 5,   5 пен 7,   11 мен 13 сандары егіз сандар.

Жай сандар кестесін пайдаланып, 1- ден 100-ге дейінгі  егіз сандарды  жазыңдар:

17 мен 19, 29 бен 31,  41 мен 43, 71 мен 73 сандары егіз сандар.

№653 Дүние  жүзіндегі  екінші ұстаз , қазақтың ежелгі ғалымы Әбу Насыр әл-Фараби отырарда дүниеге келіп, 870-950 жылдар аралығында өмір сүрген. Неше жай сандар бар?

877,881,883,887,907,911,919,929,937,941,947 сонымен 11 жай сан бар екен.

№657

1)10=7+3                   18=1+17

12=1+11                 24=11+13

30=23+7                 42=31+11

68= 61+7    

2)   Мына сандарды екі жай сандардың көбейтіндісі түрінде жазу керек:

22=2*11,  35=5*7,   77=7*11,   65=5*13,    69=3*23,  95=5*19

 №658

1)      а=7 см

2)      b=13 см

3)      h=5 см

V=abc=7*13*5=, 455 саны құрама сан

№667

Баeыржан 5 дәптер мен 2 альбом үшін 130 теңге төледі.

Меруерт сондай 3 дәптер мен 2 альбом үшін 114 теңге төледі.

Дәптер мен альбом неше теңге тұрады?

дәптер – х

альбом – у

5х+2у=130

3х+2у=114  Бір-бірінен шегереміз. Сонда 2х=16, х=8

2у=130-5*8

2у=130-40

2у=90

у=45

жауабы:  дәртер 8 теңге, ал альбом 45 теңге тұрады.

Қосымша

№1 жай сандарды кему ретімен:  79,53,47,19

құрама сандарды өсу ретімен: 62,99,121,129

№2 Амалды орындау:

1)      5856:(61·16)-3060:(51·15)=(5856:61)·16-(3060:51)·15=96·16-60·15=1536-900=636

2)      4374:(18·81)+3680:(23·32)=(4374:81)·18+(3680:32)·23=54·18+115·23=972+2645=3617

Оқушыларды бағалау

 І-деңгей  «3»

ІІ-деңгей    «4»

ІІІ-деңгей      «5»

Сабақты бекіту: Жай сандар мен құрама сандарды оқушылардан сұрап, қайталатып бекіту.

Үй тапсырмасы: №656,665

Пән мұғалімі:      Тулешова Назерке Ерболатқызы