Сабақ жоспары: Мұқағали Мақатаев

Сабақтың тақырыбы: Мұқағали Мақатаев

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: ақынның өмірін, өлеңдерінің өзіндік табиғатын даралай, саралай отырып, өзгешелігіне көңіл бөлу, ақын шығармаларының идеялық-көркемдік мазмұнын ашу; өлеңді мәнерлеп оқуға дағдыландыру;

Дамытушылық: оқушының сөйлеу тілін дамыту, өз пікірі, эстетикалық талғамы бар сауатты оқушыны дайындау, ауызша да, жазбаша да, еркін, көркем сөйлеуге үйрету, әдебиет теориясынан алған білімдерін кеңейту;

Тәрбиелік: оқушыны болашаққа деген сенімге баулу. Отаншылдыққа, туған жерге деген адамгершілікке, сүйіспеншілікке, табиғат әсемдігін түсінуге, қасиетті нәрселерді қадір тұтуға тәрбиелеу.

Пәнаралық байланыс: қазақ тілі, сурет сабағы, тарих, орыс әдебиеті.

Сабақтың түрі: аралас сабақ.

Сабақтың әдіс-тәсілдері: мәнерлеп оқу, аударма жұмысы, жеке және топтық жұмыс, тірек-сызба

Сабақтың көрнекілігі: ақынның портреті, қайың суреттері, сөзжұмбақ, қосымша материал.

Сабақтың барысы:

I.                  Ұйымдастыру кезеңі

1.     Оқушылармен сәлемдесу, оларды түгелдеу.

2.     Сабақтың тақырыбымен және мақсаттарымен таныстыру.

Сәлеметсіңдер ме! Бүгінгі сабақта жиырмасыншы ғасырдың ұлы ақыны Мұқағали Мақатаевтың өмірі мен шығармашылықпен танысасыздар.

II.               Жаңа сабақ

1.     106 беттегі ақынның өмірбаянын оқып, аудару және тірек-сызбаны жасау.

                                                 өмір жылдары – 1931-1976 ж.

М. Мақатаев                            ақын, аудармашы

                                                 туған жері – Алматы облысы, Райымбек ауданы

                                                 әкесі Сүлеймен – ҰОС қайтыс болған

                                                 10 жасынан өлең жазады

                                                    «Туған жерге», «Өмір сүрейік алмасып» өлеңдері

                                                 45 жасында қайтыс болады

2. «Өмір сүрейік алмасып» немесе «Жапырақ-жүрек, жас қайың!» өлеңі ақын жанының табиғат сырымен астасуы. Өлең сырын түсінуге тырысайық.

3. «Өмір сүрейік алмасып» өлеңінің аудармасын оқу.

Давай меняться листьями

Давай меняться листьями,

Береза с сердечками-листьями.

Давай поменяемся жизнями

И стану я тысячелистным,

А ты будешь – с сердцем единственным.

Мы договорились березка,

Пусть это смешно и наивно,

Но предлагаю серьезно,

Давай поменяемся жизнями.

Увидишь мир смутный и грозный.

Моими глазами пристальными.

В лесу, где березки-невесты,

Мне тоже найдется место.

Я жизнь мне совсем неизвестную,

Глазами березки исследую.

Питаешься ты от земли,

Питаюсь и я от земли,

Твой корень пророс из земли,

Моя жизнь родилась из земли.

Ты - без языка, но душа есть,

Вся разница – я человек.

Мне сердце мое жить мешает,

Твои – тысяча – тянут твой век.

Поэтому жить будешь долго

В грядущем в тебе больше толка.

Единственное мое сердце

Перестанет стучать – мне конец.

А тысяча листьев – сердец

Весною проснется деревце,

Лист проклюнется, как птенец!

Березка с сердечками-листьями.

Давай поменяемся жизнями.

Ты станешь поэтом редчайшим,

Я стану березой торчащей!

Меняемся, договорились!

Оказывается все так просто!..

Так будем меняться весь век,

Я – то человек, то – березка,

Ты – то береза, то – человек!..

III. Сабақты бекіту

Тапсырмаларды орындау

1. Алғашқы бес өлең жолдарын жазып, буынға бөліп, буын түріне ажырату.

2. Өлең мазмұны бойынша сендердің ойларына келетін суреттерін партада жатқан ақ қағазға салыңыз. (Мысалы: жапырақ, қайың, адам, жүрек, т.б.)

3. Сөздерден екі сөйлем құрастырып, стикерге жазыңыз: қайың, жүрек.

4. Аударма жұмысы.

Қазақ тілінде жазылған сөздердің орыс баламасын табыңыз.

1. жазушы                                      а) произведения

2. облыс                                         ә) сердце

3. өмір                                            б) ровестник

4. өлке                                            в) писатель

5. қайың                                         г) болезнь

6. жүрек                                         ғ) область

7. көзімен                                      д) береза

8. құрдас                                       е) жизнь

9. шығармалар                             ж) край

10. науқас                                      з) глазами

1-в, 2-ғ, 3-е, 4-ж, 5-д, 6-ә, 7-з, 8-б, 9-а, 10-г.

5. Венн диаграммасы.

Өлеңбойынша адам мен қайынның жеке қасиеттерін анықтап, олар арасында екеуіне де тән қасиетін табыңыз.

 

6. Сөзжұмбақ шешу.

Сөзжұмбақ  сұрақтары:

1. Мақатаевтың есімі

2. Ақынның өлеңіндегі жүрек түрінде

   бейнеленген нәрсе.

3. «Поэт» сөзінің орыс баламасы.

4. Ақынның өлеңі «.....  жерге»

5. Ақынның туған жері (облыс)

6. Ақын өз өлеңінде қандай ағашпен сөйлесіп

    тұр.

7. Ақынның әкесінің есімі

8. «Соғыс» сөзінің орысша баламасы.

Кілт сөзі: Мақатаев

				М	Ұ	Қ	А	Ғ	А	Л	И
			Ж	А	П	Ы	Р	А	Қ
			А	Қ	Ы	Н
	Т	У	Ғ	А	Н
А	Л	М	А	Т	Ы
			Қ	А	Й	Ы	Ң
	С	Ү	Л	Е	Й	М	Е	Н
				В	О	Й	Н	А

Жауаптары:

1. Мұқағали

2. Жапырақ

3. Ақын

4. Туған

5. Алматы

6. Қайың

7. Сүлеймен

8. Война

IV. Сабақты қорытындылау

1. Ұй тапсырмасын беру: «Кейіпкерге хат» стратегиясы (ақынға хат жазу)

2. Оқушылардың білімдеріне және жұмыс істегеніне баға қою.

«Қарасаз, қара шалғын өлеңде өстім,

Жыр жазсам соған жұртым елеңдестің.

Өлсе өлер Мұқағали Мақатаев,

Өлтіре алмас, алайда, өлеңді ешкім!» - деп өзі жырлағандай, оның артына қалдырған мұрасы ешқашан өлмек емес. Оның сөзі адамға үлгі, өнеге, өсиет деп біліп, бүгінгі сабағымызды аяқтаймыз.