Сабақ жоспары "судың кермектілігі және оны жою жолдар" 10 - сынып

Сабақ жоспары

Сабақ: Химия		Мектеп: Хамза Есенжанов атындағы ЖОББМ
Күні: 24.02.17		Мұғалімнің есімі: Жубангалиева М.И
Сынып: 10 «а»		Қатысқандар саны:13  Қатыспағандар саны:0
Сабақтың тақырыбы	Судың кермектігі және оны жою жолдары
Сілтеме	10 сынып, оқулық Н.Нұрахметов, Қ.Бекішов, Н.Заграничная  Алматы Мектеп баспасы -2014
Сабақ мақсаттары	Оқушылардың судың кермектігі және оны жою жолдары туралы түсініктерін қалыптастыру. Экономикалық нарық заманына ьбайланысты суды үнемдеуге, экологияны, суды, қоршаған ортаны ластамауға шақырып, салауатты өмір салтын  ұстануға баулу.
Күтілетін нәтиже	Оқушылар судың кермектігі қалай пайда болатынын біледі. Судың кермектігінің түрлері және оларды қандай жолдармен өңдеуге болатынын біледі. Суда пайда болатын кермектік түрлерінің қандай зиян тигізетінін және суды, қоршаған ортаны қалай қорғау керек болатынын анықтайды.
Сабақтың әдісі	Топтық, жеке, карточкалар, СКОТ, ревлексия, адасқан әріптер, сематикалық карта
Ресустар	Периодтық кесте, интерактивті тақта, стакан ,су,сабын су
Алдыңғы оқу	Натрий және кальций оның қосылыстары
Басталуы 1.Ұйымдастыру 2. Tопқа бөліну- 3м 3.Үй тапсырмасы 7м	Қазақша –ағылшынша амандасу, түгелдеу. І топ және ІІ топ элементтер  арқылы топқа бөлу Натрий және кальций оның қосылыстарын сатылап жазып, айту.
Жаңа сабақ Сөздік  2м	Демонстрациялық жұмыс көрсетіледі,  түрткі сұрақ арқылы жаңа сабақты ашады. Қайнаған су мен құбыр суына кір сабын салып әсерін оқушылар талдайды, және қайнаған суда сабын жақсы көпіршектенгенін байқағандарын айтады. Бұл кермек су немесе қатты су екенін айтып жаңа тақырыпқа көшемін.        Судың кермектілігі құрамында Са мен М   иондарының бар болуынмен сипаталады.         Судың кермектігі  уақытша және тұрақты кермек болып бөлінеді. Суда Са(НСО3)2 және Mg(HCO3)2 гидрокарбонаттары болғанда уақытша кермектік болады. Сондықтан кейде оны карбонаттық кермектік деп атайды. Уақытша кермектікті суды қайнату арқылы (ерімейтін карбонаттар СаСО3 және MgCO3 қақ түрінде тұнады) жоюға болады:                                                                             Са(НСО3)2  = СаСО3↓ +СО2↑+ Н2О      Бірақ судың көп мөлшерін техникада кайнату кымбатка түседі. Уакытша кермектікті қайнатудан баска, әк сүтін немесе соданы қосу аркылы жоюға болады:          Са(НСО3)2 + Са(ОН)2 - 2СаСО3↓ + 2Н2О          Mg(HCO3)2 + Na2CO3 = MgCO3↓+ 2NaHCO3 Егер табиғи судың құрамында кальций мен магнийдің басқа еритін түздарының (сульфаттар, хлоридтер, дигидрофосфаттар, ортофосфаттар, нитраттар) болса,  судың турақты кермектігі болады немесе оны карбонатты емес деп те атайды.  Тұрақты кермектік суды қайнату арқылы жойылмайды. бірақ әк суын немесе соданы қосканда барлық Саа+ жөне Mg2+ катиондары (уакытша және тұракты кер-мектік) СаСО3 және МgСО3 түрінде түнбаға түседі:    CaSO4+ Na2 CO3   =  CaCO3↓ + Na2SO4 Жалпы кермектікті жоюдың, ең жақсы реагенті натрий орто-фосфаты Na3PO4: 3Ca(HCO3)2 + 2Na3PO4 = Ca3(PO4)2↓+ 6NaHCO3 3MgSO4 + 2Na3PO4 =Mg 3(PO4)2 + 3Na2SO4 Табиғи сулар кермектік дәрежесіне қарай: өте жұмсақ су (1,5 миллиграм-эквивлентке дейін) жұмсақ су (1,5-3,0 миллиграм-эквивлентті) орташа кермек су (3,0-6,0 миллиграм-эквивлентті) кермек су (6,0-9,0 миллиграм-эквивлентті) өте кермек су (9,0 миллиграм-эквивленттен жоғары) адасқан әріптер беріледі сол сөздерді құрастыру. Құрастырған сөздердің ағылшынша атауын жазамын: су-water кермек су-hard water магний-magnesium кальций-calcium уақытша кермектік- temporary hardness тұрақты кермектік- permanent hardness содалық әдіс- the method of baking soda натрондық әдісthe method soda ізбестік әдіс-lime method фосфаттық әдіс-phosphate method
Тапсырма	Сематикалық карта Ca(HCO3)2 CaSO4 Ізбестік әдіс Содалық әдіс Фосфаттық әдіс Натрондық әдіс Ca2+ Mg2+ MgSO4 Mg(HCO3)2 Тұрақты кермектік + + + + + + Уақытша кермектік + + + + + + + Есептер шығару І топ №1 Мыа қосылыстардың  ішіннен          Са(НСО3)2 , Са(ОН)2 -, СаСО3   CaO кальцийдың массалық үлестерін есептеу ІІ топ    Мына қосылыстардың ішінен     Mg(OH)2,  MgO,  Mg(HCO3)2 , MgCO3, магнийдың массалық үлестерін есептеу Тест 1.Карбонаттық кермектілікті мына тұздардың қайсысы туғызады? А) NaHCO3    ә) Са(НСО3)2    б) MgSO4    в) KNO3  2. Уақытша кермектілікті калай жоюға болады? А)күйдіру  ә)буландыру  б) қайнату  в) сұйылту 3.Кермек судың ағылшынша А) water     ә) milk                б) hard water          в) clean water  4.Уақытша кермектілікті жою үшін мына қосылыстардың қайсысы қолданылады? А) Na3PO4       ә) Na2CO3                    б) Na2SO4                в) NaNO3 5.Мына қосылыстардың қайсысы тұрақты кермектілікті жою үшін қолданылады? А) NaOH           ә) NaCl           б) Na3PO4                      в) Na2SO4
Аяқталуы Кері байланыс: 2м Үй жұмысын беру Бағалау 2 м	Рефлексия Не білдім Не үйрендім Не қиындық болды Су керметігінің экологиясын туралы слайд жасау

Не білдім	Не үйрендім	Не қиындық болды

Не білдім	Не үйрендім	Не қиындық болды

Не білдім	Не үйрендім	Не қиындық болды

Не білдім	Не үйрендім	Не қиындық болды

Не білдім	Не үйрендім	Не қиындық болды

Не білдім	Не үйрендім	Не қиындық болды

Не білдім	Не үйрендім	Не қиындық болды

Не білдім	Не үйрендім	Не қиындық болды

Не білдім	Не үйрендім	Не қиындық болды

Не білдім	Не үйрендім	Не қиындық болды

Не білдім	Не үйрендім	Не қиындық болды

Не білдім	Не үйрендім	Не қиындық болды

Не білдім	Не үйрендім	Не қиындық болды

І топ

№1 Мыа қосылыстардың  ішіннен          Са(НСО₃)₂ , Са(ОН)₂ -, СаСО₃   CaO кальцийдың массалық үлестерін есептеу

ІІ топ

   Мына қосылыстардың ішінен     Mg(OH)₂,  MgO,  Mg(HCO₃)₂ , MgCO₃, магнийдың массалық үлестерін есептеу

Тест

1.Карбонаттық кермектілікті мына тұздардың қайсысы туғызады?
А) NaHCO₃    ә) Са(НСО₃)₂    б) MgSO₄    в) KNO₃
 2. Уақытша кермектілікті калай жоюға болады?
А)күйдіру  ә)буландыру  б) қайнату  в) сұйылту
3.Кермек судың ағылшынша

А) water     ә) milk                б) hard water          в) clean water
 4.Уақытша кермектілікті жою үшін мына қосылыстардың қайсысы қолданылады?
А) Na₃PO₄       ә) Na₂CO₃                    б) Na₂SO₄                в) NaNO₃
5.Мына қосылыстардың қайсысы тұрақты кермектілікті жою үшін қолданылады?
А) NaOH           ә) NaCl           б) Na₃PO₄                      в) Na₂SO₄

Семантикалық карта

Тұрақты
Уақытша