Сабак жоспары: "Натурал сандардың бөлінгіштігі"

Сабақ № 1

Күні: 1.09.2016 жыл                                                                                                     сыныбы: 6

Сабақтың тақырыбы: Натурал сандардың бөлінгіштігі                                 

Сабақтың мақсаты:

 Білімділігі: Қайталау , 5 сыныпта өтілген тақырыптарды қайталау. Бөлінгіштіктің   қасиеті   

                      негізінде санның  жазылуына  қарап, 2,3,5,9,10 сандарына  

                     бөлінетін  сандарды  анықтау біліктілігін  қалыптастыру;жұп  сан және тақ сан 

                     ұғымдарын енгізу, олардың мағынасын  түсіндіру.

Дамытушылығы: Оқушыларды ойландыруға, ойын жеткізе білуге белсенділігін көтеруге,   

                      ұқсастық     пен    айырмашылықты байқауға дағдыландыру.

Тәрбиелігі: сабақ барысында оқушылардың белсенділігін, ынтасы мен жауапкершілігін  

                    арттыру   және зейінді болуға тәрбиелеу;

Сабақтың типі: Қайталау.

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың өткізу әдістері:  сұрақ-жауап , практикалық

Сабақтың барысы.

1. Ұйымдастыру кезеңі.

2. Үй жұмысын тексеру.

Натурал сандардың бөлгіштері мен еселіктері. Жай және құрама  сандар

1)      Натурал сандардың бөлгіші дегеніміз не?

2)      Натурал сандардың  еселігі  дегеніміз не?

3)      Жай сандар деген не?

4)      Құрама сандар деген не?

5)      1 саны қандай сан?

Есептер шығару

№ 257 .   1234 ; 4320 ; 13271; 502025; 373819; 63633  сандарының  арасынан

1)      жұп цифрға

2)      тақ  цифрға аяқталатывн сандарды  теріп жазыңдар:

Шешуі: 1) жұп  цифрға:1234 ;4320;

             2) тақ  цифрға: 13271;502025;373819;63633

№ 258.

     2 мен 5-ке  еселік болатын  сегіз сан жазыңдар.

Жазылған сандардың бірлік  разрядында  қандай цифр жазылған?

Осы  сандар 2-ге , 5-ке бөлінеді ме?

2-ге және 5-ке бөлінетін сандар  қандай цифрмен  аяқталады?

Шешуі: 10; 20; 30; 40; 50; 60; 70; 80.

        Басқа  натурал сандарды  разрядтық  қосылғыштардың  қосындысы  түрінде  жазсақ, натурал  санның 2-ге бөлінуі соңғы   цифрға байланысты  екені шығады.Егер натурал сан жұп болса, онда ол 2-ге бөлінеді.

Демек , егер сан 0; 2; 4 ; 6 ;8  цифрларымен аяқталса, онда ол сан 2-ге бөлінеді.

Ереже: Егер әрбір  қосылғыш қандай да бір натурал санға бөлінсе, онда олардың қосындысы-

             ның мәні де сол санға бөлінеді.

Ереже: Егер азайғыш пен азайтқыш  қандай да бір натурал санға бөлінсе, онда олардың 

             айырымының  мәні де сол санға бөлінеді.

Мысалы: 36:4 және 8 : 4 ,  ( 36 – 8) : 4.

Ереже: Егер екі натурал саның біреуі бір натурал санға бөлініп, ал екіншісі бөлінбесе, онда  

              олардың қосындысының мәні де, айырымының мәні де ол санға бөлінбейді.

Мысалы: 25 саны 5-ке бөлінеді , 4 саны  5-ке  бөлінбейді.Сондықтан 25 +4 қосындысының мәні 29 саны және 25 – 4  айырымының мәні 21 саны    5-ке бөлінбейді.

     Егер  көбейткіштің біреуі  қандай да бір  натурал санға  бөлінсе, онда  көбейтіндінің  де осы санға бөлінетінін   сендер   білесіңдер. 

Мысалы: 72 саны 8-ге бөлінеді, онда 72 ∙ 3 көбейтіндісін 8-ге бөлуге болады:

                               (72 ∙ 3) : 8 = (72:8) ∙ 3 = 9 ∙ 3= 27

Ереже: Егер   көбейткіштің  біреуі  қандай  да бір натурал санға бөлінсе, онда  көбейтіндінің  мәні де сол санға бөлінеді.

Ереже: 2 санына бөлінгіштік белгісі: натурал сан 0; 2; 4; 6; 8 цифрларымен аяқталғанда 

              ғана 2-ге бөлінеді.

2 санына бөлінетін  натурал сандар жұп , ал бөлінбейтін  сандар тақ сандар деп аталады.

Бөлінгіштік  бергілері:

5 санына бөлінгіштік белгісі: натурал сан 0 немесе 5 цифрларының бірімен аяқталғанда

                                                     ғана 5 санына бөлінеді.

10 санына бөлінгіштік белгісі:. натурал сан 0 цифры аяқталғанда   ғана 10 санына бөлінеді

3-ке бөлінгіштік белгісін беру үшін  3-ке  еселік болатын  бірнеше санды  жазайық.

Мысалы: 3∙ 17= 51 , 3 ∙19 = 57 , 3∙104∙ = 312 , 3 ∙246 = 738 , 3 ∙107 = 3021.

Сонда 3-ке  еселік болатын  51 , 57 , 312 , 738 , 3021 сандарын алдық.  Енді осы сандардың  әрқайсысының цифрларыныңқосындысын есептейік. 5+1 = 6 , 5+7 = 12 , 3+1+2 = 6 ,7+3+8 = 18 , 3+0+2+1= 6. Барлығы да3-ке бөлінеді.

3 санына бөлінгіштік белгісі: натурал санның цифрларының қосындысының мәні 3 санына бөлінгенде ғана ол сан 3 санына бөлінеді.

Дәл осылай 9 санына бөлінгіштік белгісінде шығарып  алуға болады.

9 санына бөлінгіштік белгісі: натурал санның  цифрларының  қосындысының мәні 9 санына бөлінгенде ғана  ол сан 9 санына бөлінеді.

Оқулықпен жұмыс:

Сыныпта:  № 259 , 260

Сабақты бекіту:

1.      2 санына бөлінгіштік  белгісін айт.

2.      3 санына бөлінгіштік  белгісін айт.

3.      5 санына бөлінгіштік  белгісін айт.

4.      9 санына бөлінгіштік  белгісін айт.

5.      10 санына бөлінгіштік  белгісін айт.

Бағалау.

Үйге тапсырма: § 15.   74-77 бет.  1-4 сұрақтар. № 253 , 255     № 261