Сабақтың тақырыбы: "Орфография мен орфоэпия" (5 сынып)

Оқу   ісінің  меңгерушісі:       Жармуханов А.К

Күні: 08.04.2016 оқу жылы

Сынып: 5 «а» , «ә»

Сабақтың тақырыбы:   Орфография  мен  орфоэпия

      Сабақтың мақсаты:

1.Білімділік: оқушыларға   Орфография  мен  орфоэпия   туралы  білім беру және  нақтылы  мысалдармен түсіндіру.

2.Тәрбиелік: оқушыларды адамгершілікке  дұрыс  сөйлеу мәдениеттілігіне,  ана тілді    құрметтеуге тәрбиелеу.

3.Дамытушылық: оқушылардыңжалпы  сауаттылығын  арттыру,  ойлау  қабілетін    кеңейту,  фонетикалық  талдау жасау дағдыларын  дамыту.

     Сабақтың типі: аралас

     Сабақтың түрі: дәстүрлі

Сабақтың әдіс-тәсілі: түсіндіру, сұрақ-жауап, жаттығу, салыстыру.

     Сабақтың көрнекілігі: тақырыпқа байланысты кесте,үлестірмелер.

     Пәнаралық байланыс: қазақ әдебиеті

     Сабақтың барысы:

     I.Ұйымдастыру кезеңі: 1.Оқушылармен сәлемдесу

                                              2.Оқушылардың сабаққа қатысын тексеру

                                              3.Оқушылардың зейіндерін сабаққа аудару 

  II.Үй тапсырмасын тексеру:

Сұрақ –жауап:

1.Дыбыс   үндестігі дегеніміз не?

2.Дыбыс  үндестігі неше топқа  бөлінеді?

 3.Ілгерінді ықпал  дегеніміз не? Мысалдар айту

4.Кейінді ықпал  дегеніміз не? Мысалдар айту

5.Тоғыспалы ықпал  дегеніміз не?  Мысалдар айту.

ІІІ.Жаңа тақырыпты түсіндіру:  Орфография  мен  орфоэпия

 

Мысалы :

Ілгерінді  ықпал	Жазылуы	Айтылуы	Кейінді  ықпал	Жазылуы	Айтылуы
	Көрікбай	Көрікпай		Жанпейіс	Жампейіс
	Көк  гүл	Көк  күл		Жанболат	Жамболат
	Сәтбай	Сәтпай		Көзсіз	Көссіз
	Ашса	Ашша		Сөзсіз	Сөссіз
	Ішсе	Ішше		Жазсын	Жассын
	Қашса	Қашша		Боз жирен	Бож жирен
	Ала қап	Ала ғап		Тоқ екен	Тоғ  екен
	Ала көз	Ала гөз		Кек алу	Кег алу
	Келе көр	Келе гөр		Сақ адам	Сағ адам
	Көп бала	Көп пала		Қара ала	Қарала

             Айтылуда дыбыстық үндестікке   ұшырап,  өзгеріске түскен сөздер орфография нормасы бойынша  түбір  қалпы  сақталып  жазылады. (бірінші баған)

             Қазақ тілінде  дұрыс жазудың  нормалары  орфографиялық сөздікте, дұрыс  айтудың нормалары  орфоэпиялық   сөздікте   беріледі.

   ІV. Жаңа тақырып  бойынша  түсінік  тексеру:

           Сұрақ  жауап

1.      Орфография   дегеніміз  не?

2.      Орфоэпия  дегеніміз  не?

3.      Тіліміздегі  сөздердің  айтылуы  мен  жазылуына  байланысты  оқушылардың  өздеріне  мысалдар  айтқызу  және  тақтаға  жаздыру

4.      Мына  сөздердің  айтылуын  жаз.

Көзқарас, шекара,  бейсенбі,  білекте, қашса,   шашса.

     V. Жаңа сабақты бекіту.

1.Оқулықпен жұмыс

339-жаттығу. Төмендегі  сөздерді айтылуы бойынша  жазып  шығыңдар. Қай жерде  айтылуы мен жазылуы бірдей  емес, себебін түсіндіріп  көріңдер.		340-жаттығу. Төмендегі сөздердің тұсына олардың орфографиялық нормасынсақтап жазыңдар.
Жазылуы	Айтылуы	Айтылуы	Жазылуы
Бозша торғай	Бошша торғай	Жылан гөз	Жылан көз
Бозшағыл (өсімдік)	Бошшағыл	Жыланғұрт	Жылан  құрт
Бой алдыру	Боялдыру	Қайқаяқ	Қайық аяқ
Бойжеткен	Бойшеткен	Қайран ғалу	Қайран қалу
Бой түзету	Бой дүзету	Қайрақ тас	Қайрақ тас
Бойкүйездік	Бойгүйездік	Қайыр ғош	Қайыр қош
Жүріскер	Жүрісгер	Қақ пөлу	Қақ бөлу
Жүрек  жұту	Жүрег  жұту	Қағ алды	Қақ  алды
Жүрек айну	Жүрегі айну	Саптаяқ
Қаз табан	Қас табан	Сарауыз
Қайнар көз	Қайнар гөз	Сегіз ғанат	Сегіз  қанат
Қайнар бұлақ	Қайнар пұлақ	Түйгіссе	Түйгізсе
Қайтара айту	Қайтар айту	Тайақ	Таяқ
Сап  болу	Сап полу	Жапан дүз	Жапан  түз
Сарала қаз	Саралағаз	Жам бағу	Жан бағу

Тапсырма .Фонетикалық талдау жасап,буынға бөліп,буын түіріне ажырат.

І топ: Мектеп	ІІ  топ: Кітап	ІІІ топ: Білім
М-үнді, дауыссыз дыбыс; Е-жіңішке,езулік,ашық,дауысты; К-қатаң,дауыссыз; Т-қатаң,дауыссыз; Е-жіңішке,езулік, ашық,дауысты; П-қатаң,дауыссыз;	К-қатаң,дауыссыз; І-жіңішке,езулік,қысаң, дауысты; Т-қатаң,дауыссыз; А-жуан, езулік, ашық,дауысты; П-қатаң, дауыссыз;	Б-ұяң, дауыссыз; І-жіңішке,езулік,қысаң,дауысты; Л-үнді,дауыссыз; І-жіңішке ,езулік,қысаң, дауысты; М- үнді,дауыссыз;
Мек-теп ,бітеу буын	Кі-тап, ашық бауын, бітеу буын	Бі-лім,ашық буын, бітеу буін.

      VІ. Сабақты  бекіту:

1.      Бағалау

2.      Үйге тапсырма беру:

1  Орфография  мен  орфоэпия  туралы  түсінік.

       2.341  – жаттығу.