Инфоурок Другое КонспектыСабақтың тақырыбы: түркі халықтары тарихындағы аса көрнекті ақын Жүсіп Баласағұнидің өмірі мен шығармашылығы

Сабақтың тақырыбы: түркі халықтары тарихындағы аса көрнекті ақын Жүсіп Баласағұнидің өмірі мен шығармашылығы

Скачать материал

 

Қазақ әдебиеті:

Сыныбы:8

Тақырыбы: Жүсіп Хас Хажыб Баласағұни.

Сабақтың мақсаты: білімділігі-  түркі халықтары тарихындағы қайта  өрлеу  дәуіріндегі аса   көрнекті ақын  Жүсіп  Баласағұнидің өмірі мен шығармашылығы жайлы деректер көзімен сусындандару;

дамытушылығы- оқушылардың дүниетанымын, ойын, тіл дағдыларын  қалыптастыру; тәрбиелік- адамгершілік қасиеттерін, әдебиетін, тарихын , ұлтын сүйуге баулу;

 Сабақтың түрі: жаңа білімді меңгеру.

Көрнекілік: танымдық кесте

Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі; оқушылармен амандасып, сыныпты түгендеп шығамын.

ІІ. Үй тапсырмасын сұрақ –жауап арқылы   пысықтау;

1.    Ахмет Иассауидің дүниеге келген қаласы?

2.    Ахмет Иассауидің ұстазы кім?

3.    Ақынның қанша шәкірті болды?

4.    Ғұлама ақынның ең танымал  болған дарынды шәкірті?

5.    Ахмет Иассауидің кесенесін кім және қай қалада тұрғызған?

ІІІ. Жаңа сабақ;

Жүсіп Хас Хажыб Баласағұни- түркі халықтары тарихындағы қайта өрлеу дәуірінің аса көрнекті ақыны, есімі күллі Шығыс елдеріне мәшһүр болған данышпан –ойшыл, атақты ғалым, белгілі қоғам және мемлекет қайраткері.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


Жүсіп Баласағұның өмірі  туралы мәліметтер мүлдем аз сақталған. «Құтты білік» дастанының авторы жөнінде бірен –саран деректер осы щығармада бірі қара сөзбен , екіншісі өлеңмен жазылған сөздерінде бар.Бірақ бұл алғы сөздерді Жүсіп ақын өзі емес, кейінірек дастанды көшірушілердің бірі жазған болса керек.

             Жүсіп Баласағұни өз өмірі мен қызметі жайындағы кейбір деректерді  «Құтты білік» дастанының соңғы үш тарауында қысқаша түрде , үстірт қана әңгіме етеді.Жүсіп Баласағұни орта ғасырда Қарахан әулеті билік жүргізген мемлекеттің бір кездегі Баласағұн шаһарында туған. Академик В.В.Бортольдің пайымдауынша, Баласағұн қаласы Жетісу өңірінде, Шу өзенінің бойындағы Тоқмақ қаласына жақын жерде болған.

      Сол кезднгі  түркі тілдес тайпалардың мәдени өмірінде Қашқар қаласы да зор рөл атқарған мәлім. Ақынның         «Құтты білік » дастанын Баласағұн қаласында бастап, Қашқарда аяқтауы кездейсоқ жәйт емес.Бұл дастанда қара сөзбен  жазыоған кіріспеде ақын: «Бұл кітапты жазған кісі Баласағұнда туған..., осы кітапты Қашқарда жазып бітіріп, шығыстың әміршісі Табғаш Қара Бограханға тарту еттім» дейді.

      Ақын Баласағұни «Құтты білік» дастанын хижра есебі бойынша 462 жылы, яғни жаңа жыл санау есебі бойынша 1070 жылы жазып бітірген.Көлемді дастанды он сегіз айда жазып бітіргенін автор шығарманың мәтіндерінде өзі айтады.Жүсіп Баласағұн өз дастанын шамамен 54 жасында жазып бітірген. Демек, ақын 1015-1016 жылдары туған деп шамалаймыз. Ал 1070 жылы дастанды жазып бітірдген.

       «Құтты білік» дастанының тілін қазіргі түркі тілдерінің қайсы  тобына жатқызуға болады деген сауал туады.С.М.Малов дастанды көне ұйғыр тілінде жазылған десе, А.М. Щербак – қарлұқ тілінде, Г.Ф.Благова  дастандағы сөздердің ьалдау сипатына қарап , бұл шығарма қарлұқ- қыпшақ тілінде жазылған  деген қорытынды жасайды.

        «Құтты білік »  дастанының қазіргі күнге дейін сақталып жеткен үш нұсқасы бар.1.Вена нұсқасы, оны Герат нұсқасы деп атайды.Қолжазба Венаның Корольдік  кітапханасанда сақтаулы тұр.1439 жылы Герат шаһарында ұйғыр әріпімен көшірілген екен.2.Каир нұсқасы. Бұл нұсқа араб әріпімен жазылған.Каирдағы бір сирек кездесетін қолжазбалар кітапханасында 1896жылы неміс ғаламы Б.Мориц тапқан.3. Наманган нұсқасы. Оны 1913 жылы А.Валитова Өзбекстанның Намаган шаһарынан тапқан.Ең толыұ нұсқа осы саналады араб әрпәмен жазылған.

 

 «Ұлы Хас Хажыб»-әміршінің корер көзі , естиар құлағы деген мағына береді.

     ІV. Сабақты бекіту: сұрақтар арқылы;

1.    Ақынның туған жылы ?

2.     Қандай еңбек қалдырған?

3.    Неше нұсқасы қазіргі таңда сақтаулы?

4.    Қай тілде жазылған?

Сабақты қорыту: оқушыларды бағалау

Үй тапсырмасы:Мазмұндау,реферат жазу.

Просмотрено: 0%
Просмотрено: 0%
Скачать материал
Скачать материал "Сабақтың тақырыбы: түркі халықтары тарихындағы аса көрнекті ақын Жүсіп Баласағұнидің өмірі мен шығармашылығы"

Методические разработки к Вашему уроку:

Получите новую специальность за 2 месяца

Инструктор по футболу

Получите профессию

Экскурсовод (гид)

за 6 месяцев

Пройти курс

Рабочие листы
к вашим урокам

Скачать

Скачать материал

Найдите материал к любому уроку, указав свой предмет (категорию), класс, учебник и тему:

6 626 334 материала в базе

Скачать материал

Вам будут интересны эти курсы:

Оставьте свой комментарий

Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.

  • Скачать материал
    • 28.01.2016 636
    • DOCX 40 кбайт
    • Оцените материал:
  • Настоящий материал опубликован пользователем Байболова Раиса Калиоллаевна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт

    Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.

    Удалить материал
  • Автор материала

    Байболова Раиса Калиоллаевна
    Байболова Раиса Калиоллаевна
    • На сайте: 8 лет и 2 месяца
    • Подписчики: 0
    • Всего просмотров: 16675
    • Всего материалов: 7

Ваша скидка на курсы

40%
Скидка для нового слушателя. Войдите на сайт, чтобы применить скидку к любому курсу
Курсы со скидкой