Сөлтістік облысы,
Аққайың ауданы
Қ. Оразов атындағы Аралағаш орта мектебінің
тарих
пәнінің мұғалімі
Нұртазинова
Гүлжанат Сейдаққызы
Сынып: 6 Пәні: Ежелгі дүние тарихы
Сабақтың
тақырыбы: Египетте мемлекеттің пайда болуы.
Сабақтың
мақсаты: Хеопс Пирамидасы жайлы хабарлама. Ежелгі Египеттің табиғат жағдайлары,
алғашқы біртұтас мемлекет құрылғандығы жайлы. Нілдің тасуы перғауындардың
тәждері туралы кең мағлұмат беру.
Дамытушылық
: оқушыларды кесте арқылы, ойындар, оқулық арқылы, сөз жұмбақ, топпен жұмыс
арқылы ой-өрісін дамыту.
Тәрбиелік:
Оқушыларды әлемнің жеті кереметін білуге оның тарихын, табиғатты аялауға өз
отанын қорғауға сүюге тәрбиелеу.
Сабақтың көрнекілігі: оқулық картасы, үлестірмелі тест,
үлестірмелі қағаз, суреттер, пирамида, сөз жұмбақ.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақтың әдісі: сұрақ – жауап
Сабақ барысы:
Ұйымдастыру кезеңі:
Оқушылырды түгендеу.
Үйге берілген тапсырманы сұрау.
Вавилон қаласы алыстан қарағанда адамға қалай әсер ететін еді?
Шумер билеушілерінің аттарын ата?
Қосөзенде дүниеге келген, әйгілі әдеби шығарма қалай аталады?
Вавилон қаласының ірі қақпасы қалай аталады?
Сөздерді құрастыру.
ЫАЛСАП ҚАБ ( Аспалы бақ)
ШГЕИМЛАЬГ ЫДНАТСА (Гильгамеш дастаны)
МИХПАМРАУ АПШАТ ( Хаммурапи патша)
Тест тапсырмасы
Қосөзен деп қандай өзендерді айтады?
А) Ефрат пен Тигр
Ә) шумер мен Аккад
Б) Шу мен Іле
В) Каспий мен Тынық
2. Қосөзенде алғаш кімдер мекендеген?
А) көшпелі тайпалар
Ә) Шумер мен Аккад
Б) қазақтар
В) еврейлер
3. Аккад мемлекеті қай билеушінің кезінде гүлденді?
А) Шумер ханшайымы
Ә) Эанату
Б) Нарамсин
В) Элам
4. Новуходоносор билік еткен жылдар.
А) 600 – 603 ж.ж.
Ә) 601 – 603 ж.ж.
Б) 604 – 562 ж.ж.
В) 605 – 606 ж.ж.
5. Хаммурапи б.з.б. нешінші жылдары патшалық етті?
А) 1792 – 1750 ж.ж.
Ә) 1802 – 1804 ж.ж.
Б) 1605 – 1705 ж.ж.
В) 1793 – 1760 ж.ж.
6. Балшыққа батыра отырып, сызу арқылы жазылған әріптер балшық
кепкен соң кәдімгі сынаның орнындай болып қалатын. Сондықтан бұл жазу жүйесін
………………. не деп атайды.
А) Шумерлік жазу жүйесі
Ә) Сына жазу
Б) Араб жазуы
В) Латын жазуы
7. Хаммурапи заң шығарарда қандай мақсаттар көздеді?
А) Елде бірыңғай тәртіп пен басқару жүйесін орнату.
Ә) Отанын құрметтеуге
Б) Шаруашылықты орнату
В) Алып мұнараларды орнату.
8. Аккад тіліндегі «Вавилон», «бибилу» қандай ұғымды білдіреді?
А) «Қара жер»
Ә) « Үлкен үй»
Б) « Құдайға барар қақпа»
В) « Салақ жинаушылар»
9. Қосөзенде б.з.б. ІҮ мың жылдықта қандай қалалар пайда болды?
А) Ур, Урук, лагаш, Ниппур
Ә) Вавилон, Шуммер
Б) Урарту, Тушпа, Ассирия
В) Дамаск, Иерусалим
10.Қосөзенде қандай құдайлар болған?
А) Таммуз, Шамаш, Син
Ә) Ай, Күн, Жер
Б) Саргон, Лагаш, Нарамсин
В) Хаммурапи, Вавилон
Үйге берілген тапсырманы қорытындылау.
Сөз жұмбақ
Тігінен:
Ежелгі Қосөзенде қандай жазу болды? ( Сына жазу)
Аккад мемлекеті қай билеушінің кезінде гүлденді? (Нарамсин)
«Гильгамеш туралы дастанның» кейіпкері кім? ( Энкиду)
Вавилон қаласының қамқоршы құдайы кім? (Мардук)
Әлемнің жеті кереметінің бірі. ( Аспалы бақ)
Хаммурапи патшаның заңдарында шаруашылықтың қай түрі көбірек
қамтылған? ( Егіншілік)
Жаңа сабақ жоспары:
Ніл алқабының табиғат жағдайлары.
Нілдің тасуы.
Алғашқы мемлекеттер.
Бір орталыққа біріккен мемлекеттің құрылуы.
«Пирамида» туралы хабарлама жаңа сабақты қорытындылау.
Пирамида
Бүгін маған керек емес ертегі,
Ертегіні өз басымда шертеді.
Тарих керек іргетасы халықтың,
Іргетассыз қаланбайды ертеңі.
« Жеті» деген санды қадірлеу көне заманнан басталады, қасиетті сан
болып есептеледі. Ай күнтізбесін негізге алғанда есеп бойынша – бір аптада жеті
күн бар, демек, Ай фазалары жеті күнде бір өзгеріп отырады. Аспан әлемінде жеті
шырақ, Күн, Ай, меркурий, Сатурн, Марс, Юпитер, Шолпан – жеті құдайы атымен
байланысты болып, олардың құрметіне Вавилонда жеті сатылы күмбез орнатылды.
Ежелгі гректер де жеті деген санға табынды. Ендігі әңгіме бұдан көп ғасыр бұрын
сәулет және мүсін өнері шеберлерінің қолымен жасалған асыл мұралары туралы суы
жоқ, тіршілігі жоқ Нуби шөлінде орналасқан Мысыр пирамидалары осыдан 5000 жыл бұрын
тұрғызылған, сәулетшісі Имхотеп. Нағыз керемет деп саналатын Хеопс
пирамидасының биіктігі 147 метр, әр қырының ұзындығы 235 метр. Пирамиданың алып
жатқан алаңы 55 мың. Құлдар азабының куәсі, бұл тарихты ұмытуға болмайды. Көне
тарихтың мызғылмас куәсі болған пирамидалар уақыт сынынан өтіп, әлі де талай
ұрпақтардың тамашалап қарайтын мәдени – сәулет ескерткіші ретінде қала береді.
Тарих атасы – Геродот десек, өнер атасы, өнердің нағыз алтын бесігі деп Ежелгі
Греция елін атау әбден орынды.
Сабақты қорытындылау.
«Пирамида» ойыны (Топпен жұмыс)
Ойын ережесі: Оқушылар екі топқа бөлініп « пирамида» шыңына жетуі
керек.
Сыныпты 2 топқа бөлеміз.
Египетті ежелгі заманда не деп атаған?
Египет неше бөліктен тұрады?
Египеттің негізгі табиғат байлығы.
Ніл қай мезгілде таситын еді?
Әлемнің жеті кереметінің бірі не?
Тайпа әміршілерінің кейбіреулері өздерін не деп атады?
Б.з.б. нешінші мыңжылдықта Египетте құлиеленушілік құрылған бір
жолата қалыптасып ең бай елге айналды?
Ніл өзенінің ұзындығы неше км?
Египет мемлекетінің алғашқы астанасы.
Ежелгі Египетте алғашқы біртұтас мемлекет қашан құрылған?
Египеттің патшалары не деп аталады?
Египет бір орталыққа бағынғаннан кейін қандай тәжге көшкен?
Үйге тапсырма: Ежелгі Египетті контурлық картаға түсіру.
- Египетті ежелгі заманда не деп атаған?
- Египет неше бөліктен тұрады?
- Египеттің негізгі табиғат байлығы.
- Ніл қай мезгілде таситын еді?
- Әлемнің жеті кереметінің бірі не?
- Тайпа әміршілерінің кейбіреулері өздерін не деп атады?
- Б.з.б. нешінші мыңжылдықта Египетте құлиеленушілік құрылған
бір жолата қалыптасып ең бай елге айналды?
- Ніл өзенінің ұзындығы неше км?
- Египет мемлекетінің алғашқы астанасы.
- Ежелгі Египетте алғашқы біртұтас мемлекет қашан
құрылған?
- Египеттің патшалары не деп аталады?
- Египет бір орталыққа бағынғаннан кейін қандай тәжге көшкен?
Ежелгі Қосөзен аралығы мен Египет
жерлерінің табиғатын салыстыра отырып, кестені толтырамыз.
Мемлекеттер
|
Өзендер
|
Шаруашылыққа қолайлы
|
Қосөзен мемлекеттері
Египет
|
|
|
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.