Саңырауқұлақтар дүниесі (6 класс)

Қазақстан Республикасы 

Білім және Ғылым министрлігі

  Қайталау сабақ

     Тақырыбы: Саңырауқұлақтар дүние бөлімі

Орындаған:  Байдунгенова Ш.Ұ:

                                                           2015 жыл

Тақырыбы: Саңырауқұлақтар дүниесі

            (Қайталау сабақ)

Мақсаты: Оқушылардың өздері өтіп кеткен тақырыптар бойынша алған білімдерін жинақтай білуге, есте сақтауға, тұжырырымдай білуге дағдыландыру, пәнге деген қызықшылығын арттыру бағытында алған білімдерін тереңдету.

Міндеті:          

Білімділік:  Оқушыларды қайталау сабақ арқылы саңырауқұлақтар бөлімін бекіту, толық қанды түсіндіру.

Дамытушылық: Оқушыларды осы қайталау сабақ арқылы ой өрістерін дамыту, оларды іздемпаздыққа бағыттау.

Тәрбиелілік: Саңырауқұлақтар дүниесін оқыта отырып, оларды пайдасы мен зиянын түсіндіру. Табиғатты аялауға үйрету.

Сабақтың түрі: Қайталау сабақ

Әдіс – тәсілдері: Түсіндіру талдау, сұрақ – жауап, тақтамен жұмыс

Сабақтың көрнекілігі: Плакаттар, суреттер, кітап.

        I.            Ұйымдастыру кезеңі:

a)      Оқушылармен амандасу

b)      Оқушыларды түгендеу

     II.            Сабақтың барысы:

a)      Тақырыпты хабарлау

b)      Мақсатын қою

  III.            Оқушыларды 2 топқа бөлу. «Төменгі сатыдағы саңырауқұлақтар», «Жоғары сатыдағы саңырауқұлақтар» топтың аттары.

 IV.            Сабақтың кезеңдерімен таныстыру

a)      Суретпен жұмыс

(екі топқа 3 суреттен беріліп, ол суреттерге анықтама береді.)

b)      Аялдама

(екі топ әр топқа берілген суретті бір – бірімен ауыстырып, тексеру, толықтыру.)

c)      Рефлекс – 2 жұлдыз 1 арман

(Әр топ өздеріне берілген суреттерге анықтама береді. Және бір – бірін толықтырады)

d)      Сәйкестендіру

 (Әр топқа берілген тапсырманы орындайды)

«Төменгі саты саңырауқұлақтар» тобы үшін               «Жоғары саты саңырауқұлақтары» тобы үшін

Қалпақшалы саңырауқұлақ		Тек қайыңның түбінде өседі
Ақ саңырауқұлақ		Жалған түлкіжем, сұр және қызыл шыбынжұт, көңілкеш
Жеуге жарамды саңырауқұлақ		Ағаштардан тамырымен селбесіп,  Микориза түзеді
Жеуге жарамайтын саңырауқұлақ		Майқұлақ, ойысқұлақ, түлкіжем, қозықұйрық
Паразит саңырауқұлақ		Астық тұқымдастарда ауру тудырады
Қастауыш		Қалпақты саңырауқұлақ
Жемісті денесі қалпақтан, түбіртектен тұрады		Тірі ағза денесінде өсіп жетіледі, тірі жасушалардың ағзалық заттармен қоректенеді

Ашытқы саңырауқұлағы		Нан  пісіру, сыра, қымыз, сүт, шарап ашыту өнеркәсібіне пайдаланады
Бүршіктену арқылы көбейеді		Лимон қышқылын алады
Қант саңырауқұлағы		Ревматизм, дифтерия, скарлатина т.б. ауруларды емдеуге пайдаланады
Аспергил саңырауқұлағы		Ашытқы саңырауқұлақ
Пеницилл саңырауқұлағы		Ұзақ уақыт оттексіз тіршілік ете алады
Табиғатта тепе-теңдік сақтауға көмектеседі		Пеницилл мен Аспергил саңырауқұлақтары
Зең саңырауқұлағы		Картоп, жеміс, дәнді дақылдарды шірітеді

e)      Оқулықпен жұмыс  (Биологиялық диктант, сөйлемді толықтырады)

«Төменгі саты саңырауқұлақтар» тобы үшін

1)      Ашытқы саңырауқұлағының құрылысы өте қарапайым:  ......  .................   тұрады, ...................... болмайды.

2)      Басқа саңырауқұлақтардан айырмашылығы  - ..........  ...........  ................  тіршілік ете алады.

3)      Егер ашытқы саңырауқұлағы өсіп тұрған ортада ............. ........ жетіспей қалса, лезде ................. ........ қалта түзеді.

4)      Ашытқы саңырауқұлағын ........., ..........., .......,  шарап ашыту, .......... ........... өнеркәсібіне кеңінен пайдаланады.

5)      Ақ зең немесе .......... саңырауқұлағы  табиғатта өсімдік ..............., ................. арасында, ................. құрамында өседі.

6)      Споралар .................. және олардың сырты ........... ............... қапталады, ішінде ........... мен .................. болады.

7)      Пеницилдің жіпшумақтарының ............ - ................... түсті, ал аспергилдің  жіпшумақтарының шоғыры  ..................... түсті болады.

8)      Медицинада пеницилдің ..... түрінен ................. дәрісін алады.

«Жоғары саты саңырауқұлақтары» тобы үшін

1)      Жемісті денесі: ................ және ................. тұрады.

2)      ................... саңырауқұлақтардың қалпақшасының ............ майда ........... болады.

3)      ................... саңырауқұлағының қалпақшасының астыңғы беті ................. шоқталып тараған .................... толы болады.

4)      Көптеген қалпақшалы саңырауқұлақтар ағаштардың ............... селбесіп, ................... түзеді.

5)      Өсімдік етінің құрамындағы 10 - 20% ………. затының ........... нәруыз, ....... ......... болады.

6)      Жеуге жарамды саңырауқұлақтар: ................., ................., ..............., .............., ..............., ................ .

7)      Жеуге жарамайтын саңырауқұлақтар: ..............., ..............., ..............., ............. .

8)      ..................... саңырауқұлақтар ......... ағзалардың денесінде ......... жетіліп, тірі жасушалардың .................. ........................... қоректенеді.

f)       Саңырауқұлақтың пайдасы мен зияны (сергіту кезеңі, оқушылар кестені толтырады)

«Төменгі саты саңырауқұлақтар» тобы үшін

«Жоғары саты саңырауқұлақтары» тобы үшін

Пайдасы
Табиғатта	Адам өмірінде

Зияны
Табиғатта	Адам өмірінде

g)      Тест. (екі топқа тест беріледі. Берілген уақыттын ішінде оқушылар жауап беру керек)

                    Төменгі сатылы саңырауқұлақтар

1.  «Қанша тірішілік етсе, сонша өсе береді.» саңырауқұлақтың қандай белгісіне тән?

a)       Өсімдіктерге тән белгі

b)      Жануарларға тән белгі

c)       Барлық ядролы ағзаға тән белгі

2.     Күрделі қанттан түзілген, саңырауқұлақтың жасуша сыртында болады.

a)    Гликоген

b)    Хитин

c)    Жасуша мембранасы

3.     Саңырауқұлақтарды зерттейтін ғылым саласы

a)       Микробиология

b)      Микология

c)       Спора

4.     Ашытқы саңырауқұлағының көбеюі

a)       Бүршіктену, конидий

b)      Зооспора, спора, конидий

c)       Жынысты, бүршіктену

5.     Зең саңырауқұлағы не үшін ағзалық зат түзе алмайды.

a)       Төменгі сатылы саңырауқұлағы болғаны үшін

b)      Хлорофилі бомағандықтан

c)       Спора жетілетін спорангий болғандықтан

6.        Пеницилл мен аспергилл қандай саңырауқұлаққа жатады?

a)       Ашытқы

b)      Пенициллум

c)       Зең

7.        Тағамға пайдаланады

a)       Ашытқы саңырауқұлағы

b)      Пеницилл мен аспергилл

c)       Зең, мукор

            Жоғарғы сатылы саңырауқұлақтар

1.       Жеуге жарамды саңырауқұлақтарды көрсет

a)       Қалпақшалы мен ашытқы

b)      Паразит пен ақ саңырауқұлағы

c)       Майқұлақ пен тат саңырауқұлағы

2.       Микоризаны алғаш анықтап, зерттеген ғалым

a)       Ф.М. Каменский

b)      У. Робертс

c)       А. Флеминг

3.       Түтікшелі саңырауқұлақтың негізгі белгісі қандай?

a)       Қалпақшасының астында майда шұрықтар болады

b)      Қалпақшасының астында шоқталып тараған қатпарға толы

c)       Қалпақшасының астыңғы беті тегіс, жып – жылтыр болады

4.       Сембиоз дегеніміз не?

a)       Ағаштардың тамырымен селбесуі

b)      Споралар түзілетін орын

c)       Екі ағзаның пайдалы селбесуі

5.       Жауын – шашында, ылғалы мол жыл мезгілінде тез дамитын паразит саңырауқұлақты көрсет

a)       Тат

b)      Діңқұлақ

c)       Қаракүйе

6.       Саңырауқұлақтардың таралуын қамтамасыз ететін арнайы құрылымды жасуша

a)       Микология

b)      Спора

c)       Микориза

7.       «Дайын ағзалық затпен қоректенеді» саңырауқұлақтардың қандай белгісіне тән?

a)       Өсімдікке тән белгі

b)      Жануарларға тән белгі

c)       Вирустарға тән белгі

    V.            Сабақтың кезеңдеріне сай оқушыларды жарыстыра отырып, білімдерін тексеру

 VI.            Сабақты қорытындылау

a)      Тілек ағашы. Білемін, білгім келеді ( екі топтың оқушылары тілек ағашына өздерінің нені білетінін, нені білгісі келетінін жазады)

VII.            Оқушыларды бағалау