Салих Сәйдәшев татар музыкасында һәм театрында.

• 1 слайд

  Салих Сәйдәшев татар музыкасында һәм театрында
  Тукай районы Комсомол урта мәктәбе укучыларының Салих Сәйдәшев иҗатына багышлап ясаган презентациясе.
  Укытучылары:
  Галимова М.М. Һәм Галимов Ф.З.
  

• 2 слайд

  Салих Сәйдәшев татар музыкасында һәм театрында
  Әй декабрь! Егерменче көнең.
  Күңелдә - боз. Күздә – кайнар яшь.
  Меңәүләрнең телләрендә бер сүз:
  Сәйдәш...
  Сәйдәш...
  Сәйдәш...
  
  Р.Фәйзуллин.
  

• 3 слайд

  Халыкның сөекле композиторы
  Салих Сәйдәшев хезмәт вазифасы белән генә түгел, ә бәлки күтәренке рухлы, илһамлы иҗаты, үзенең бөтен асылы, табигате, профессиясе белән – композитор.
  Нәҗип Җиһанов.
  

• 4 слайд

  Мәңге яшәр аның моңнары
  
  Салих Сәйдәшев халыкка 400дән артык җыр, романс, увертюра, марш бүләк итә. Шул исәптән, кырыкка якын сәхнә әсәренә музыка яза. Ул — бөек шәхесләр Бах, Моцарт, Бетховен, Глинка, Чайковский, Рахманинов, Шопен белән янәшә торырлык милли композиторыбыз. Әдәбиятта без иң беренче Тукай, дисәк, музыкада иң беренче Сәйдәш исемен әйтәбез.
   
  
  

• 5 слайд

  1913 - 1916
  Беренче татар пионисты Заһидулла Яруллин белән таныша.
  Музыкадан, гомуми фәннәрдән хосусый дәресләр ала.
  

• 6 слайд

  1913-1918
  Салих Сәйдәшев һәвәскәр музыкантлардан төзелгән милли оркестрда уйный.
  Казан музыка училищесына укырга керә.
  Казан музыка училищесынаның фортопиано бүлегендә укый.
  
  - Буада музыкаль студиядәукыта. Татар һәм чуваш яшьләреннән хорлар оештыра.
  
  

• 7 слайд

  1918 -1922
  
  
  Оренбургта “Озын сәфәр” исемле беренче җырын иҗат итә. Шәрекъ музыка мәктәбе мөдире була.
  Оренбургтан Казанга кайта. Татар драма театрында эшли башлый.
  

• 8 слайд

  1922-1923
  
  С .Сәйдәшев җитәкчелегендәге симфоник оркестр театр фойесында тәнәфес вакытында татар музыкасыннан төзелгән концертлар бирә. Симфоник оркестр өчен С.Сәйдәшев эшкәрткән халык көйләре башкарыла.
  

• 9 слайд

  1923. 19.01
  Кәрим Тинчуринның “Казан сөлгесе” комедиясе куела. С.Сәйдәшев музыкаль оформлениесе.
  

• 10 слайд

  1923.09.02.
  С.Сәйдәшев Азербайҗан композиторы Хаҗибеков
  ның “Аршин мал алан” музыкаль комедиясенә дирижерлык итә.
  

• 11 слайд

  1923 - 1925
  М. Фәйзинең “Урал суы буенда”, “Асылъяр”,
  “Ак калфак” пьесалары куела.
  

• 12 слайд

  1924.26.12.
  Кәрим Тинчурин
  ның “Сүнгән
  йолдызлар” драмасы куела.
  

• 13 слайд

  1925 – 1927
  Ф.Бурнаш
  ның “Камали карт” пьесасы, “Таһир – Зөһрә” һәм “Хөсәен мирза”, драмалары куела.
  

• 14 слайд

  1926.14.03.
  М.Фәйзинең “Галиябану” драмасы куела.
  

• 15 слайд

  1926
  
  Татар дәүләт акдемия театрының Мәскәү, Ленинград, Оренбург, Әстерхан һәм Идел буе шәһәрләрендә гастрольләре. “Казан сөлгесе”, “Сүнгән йолдызлар” спектакльләре С.Сәйдәшев музыкаль оформлениесе белән уйнала.
  

• 16 слайд

  1926.22.12.
  К.Тинчуринның “Зәңгәр шәл” драмасы С.Сәйдәшев язган яңа оригиналь музыка белән беренче тапкыр куела.
  

• 17 слайд

  1933. 25.11
  Сәйдәшевнең 10 еллык иҗади хезмәтенә багышланган концерт. Композиторның иҗаты турында
  К. Тинчурин сөйли.
  
  

• 18 слайд

  1940.2.02
  Салих Сәйдәшев СССР композиторлар союзына кабул ителә.
   
  

• 19 слайд

  1942
  С. Сәйдәшев «Поход маршы»
  (К. Нәҗми сүзләре) һәм тынлы оркестр өчен «Ватан маршы» әсәрләрен яза.
  
  

• 20 слайд

  1951.11.01.
  С. Сәйдәшевкә Татарстанның халык артисты исеме бирелә.
  ТАССР Верховный Советы Указы белән
  
  

• 21 слайд

  1954.16.12
  
  Үз гомере аның бик тиз үтте,
  Узган кебек язгы ташкыннар.
  Ә җырлары яшәр һәйкәл булып,
  Озаграк мәрмәр ташыннан.
  Н.Дәүли.
  
  
  С. Сәйдәшев Мәскәүдә Медицина фәннәре академиясенең А. В. Вишневский исемендәге хирургия институтында каты авырудан соң үлә.
  
  

• 22 слайд

  Сәйдәш музее ...
  

• 23 слайд

  Ул көй дәләр , әгәр елга булса,
  Сыймый агар иде ярларга.
  
  Ул көй сеңгән сабый бишеге итеп
  Үреләчәк нәфис талларга.
  

• 24 слайд

  Сагыш белән тибрәнгәндә
  Йөрәк кыллары.
  
  Иң әйбәт юаныч безгә
  Сәйдәш моңнары.
  

• 25 слайд

  Уйнап җибәр, дустым, Сәйдәш маршын,
  Күтәрелеп китсен күңелләр. Р.Гәрәй.
  

• 26 слайд

  Әллә инде үзе исән чакта
  Тәбрикләргә соңга калганга –
  Әллә инде халык мәхәббәтен
  Шулай җырлый алганга, ...
  
  

• 27 слайд

  Казанда Салих Сәйдәшев исемендәге Дәүләт зур концерт залы
  
  

• 28 слайд

  Салих Сәйдәшев язган татар музыкасы АКШта да яңгырый
  «ТӨРКСОЙ» яшьләр камера оркестрына Казакъстанның атаклы музыканты, дирижер Әнвәр Әкбәров җитәкчелек итә.
  Яшьләр камера оркестрының быелгы репертуарында, Бах, Вивальди, Чайковский кебек классик музыкантларныкы белән бергә, төрки халыкларның танылган композиторлары әсәрләренә дә урын бирелгән. Шул исәптән, татар профессиональ музыкасына нигез салучыларның берсе Салих Сәйдәшевнең «Наемщик» музыкаль драмасыннан «Бию» әсәре дә башкарыла.
  
  

• 29 слайд

  Вил Казыйханов
  Бишек җыры белән сеңгән
  Күңелемә Сәйдәш моңы.
  Басып тора кебек алда
  Кулын селтәп аның сыны.
  Коръән сүрәләре кебек,
  Татар өчен ул моң изге.
  Бар дөньяга танытты ул
  Бөек, горур итеп безне.
  Кабатланмый илаһи моң,
  Берни белән булмый тиңләп.
  Тукай теле, Сәйдәш моңы
  Яшәгәндә — яши милләт!